Hôm nay,  

Kích Cầu Trong Dân Chủ

15/01/200900:00:00(Xem: 6424)

Kích cầu trong Dân chủ

Nguyễn Xuân Nghĩa & RFA
...thể chế dân chủ thật ra không dẫn tới hiện tượng ‘lắm thầy thối ma’...
Tuần tới, Tổng thống đắc cử Barack Obama sẽ tuyên thệ nhậm chức tại Hoa Kỳ. Ngay từ khi đắc cử ông đã nói đến một kế hoạch kích cầu kinh tế, được thông báo ngày càng chi tiết hơn trong bối cảnh suy sụp kinh tế trầm trọng. Nhân dịp này, Diễn đàn Kinh tế đài RFA sẽ tìm hiểu riêng về tiến trình quyết định kinh tế trong một nền dân chủ qua phần trao đổi cùng nhà tư vấn kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa do Việt Long thực hiện sau đây:
Hỏi: Xin kính chào ông Nguyễn Xuân Nghĩa. Ngày 20 này, Hoa Kỳ sẽ có Tổng thống mới là ông Barack Obama trong khi tình hình kinh tế sa sút nặng. Ngay sau khi đắc cử vào tháng 11, ông Obama đã tuyên bố sẽ tung ra một kế hoạch kích cầu kinh tế, được chi tiết hóa dần trong khi các thống kê kinh tế cho thấy tình hình có vẻ nghiêm trọng hơn nhiều dự đoán. Mặt khác, ngay trong Quốc hội khóa 111 vừa nhậm chức cũng đã có nhiều dư luận phê phán kế hoạch của ông.
Vì các sự kiện trên, chương trình chuyên đề kỳ này sẽ chú ý đến một khía cạnh riêng, là tiến trình thông tin, tranh luận và quyết định về một kế hoạch cấp cứu kinh tế trong một thể chế dân chủ. Thưa ông, câu hỏi đầu tiên của chúng tôi về bối cảnh, là người Mỹ quyết định dựa trên cơ sở gì"
- Nói về bối cảnh, chúng ta có thực tế kinh tế phản ảnh qua các thống kê khách quan; có sự thẩm định khác biệt về thực tế kinh tế ấy; có sự tranh luận về các giải pháp tối hảo để cứu nguy kinh tế. Ngần ấy sự kiện đều tác động vào chính trường và chi phối lập trường quan điểm của những người trong cuộc, kể cả quan điểm của dân chúng. Đó là chuyện thứ nhất.
- Chuyện thứ hai, trong chính trường Hoa Kỳ, người ta thấy rằng một Tổng thống không có toàn quyền quyết định về kinh tế và thật ra không có ảnh hưởng mạnh bằng Quốc hội. Vì vậy, Tổng thống tân cử Barack Obama vẫn phải thuyết phục được Quốc hội phê chuẩn kế hoạch của ông, và phải thuyết phục trước sự phê phán của công luận và nhất là giới chuyên gia kinh tế.
- Thứ ba, trong cơ chế kinh tế chính trị Hoa Kỳ, Ngân hàng Trung ương Mỹ là định chế độc lập, có thẩm quyền về các biện pháp cấp cứu và thực tế đã áp dụng các biện pháp ấy từ 12 tháng qua với hậu quả cũng làm thay đổi tình hình kinh tế và cuộc tranh luận của chính trường. Sau cùng, ta không quên là từ năm ngoái, Chính quyền Bush và Quốc hội khóa 110 đã ban hành kế hoạch cấp cứu tài chính trị giá 700 tỷ Mỹ kim và sử dụng phân nửa ngân khoản ấy. Bây giờ, trong giai đoạn chuyển tiếp quyền lực, ngần ấy vấn đề đều tác động vào việc thảo luận về cứu nguy kinh tế.
- Nhìn lại bối cảnh phức tạp ấy, ta có thể tưởng tượng ra sự thể tương tự như con bệnh kinh tế Mỹ đang nguy ngập mà chung quanh lại có quá nhiều y sĩ cùng chẩn bệnh, tranh luận và kê toa bốc thuốc. Một số người đơn giản, và do đơn giản nên cực đoan, tự hỏi là vì sao Hoa Kỳ không ban bố tình trạng khẩn cấp và đưa ra kế hoạch kích cầu kinh tế cho sớm có kết quả"....
Hỏi: Ông nêu ý kiến ấy khiến thính giả có thể nghĩ đến hoàn cảnh của Việt Nam với kế hoạch kích cầu trị giá sáu tỷ đô la được thông báo mà chưa biết bao giờ sẽ áp dụng và áp dụng ra sao, ai sẽ có lợi, ai sẽ bị thiệt thòi. Nền dân chủ Hoa Kỳ không cho phép áp dụng giải pháp đơn giản ấy và cũng vì vậy mà mình cần phân tích để hiểu rõ từng lợi hại trong tiến trình quyết định kinh tế của hai thể chế khác nhau. Sau khi trình bày bối cảnh phức tạp ấy tại Hoa Kỳ, xin ông tóm lược sự thể xem người Mỹ quyết định như thế nào, khi tình hình vẫn sa sút thêm mỗi ngày.
- Trước hết, về cơ sở của thực tế kinh tế, ta nhớ đến phúc trình tuần qua của Cơ quan Nghiên cứu Ngân sách Hoa Kỳ của Quốc hội Mỹ. Cơ quan đó là Congressional Budget Office, viết tắt là CBO. Đây là cơ quan tư vấn độc lập, quy tụ các chuyên gia kinh tế để định kỳ đưa ra dự báo về thực tế kinh tế theo khả năng tối đa mà kinh tế học có thể thực hiện được. Hôm mùng bảy, CBO công bố dự báo ngân sách và kinh tế Mỹ trong 10 tài khóa tới, từ 2009 đến 2019. Việt Nam nên có một cơ quan như vậy để công khai hóa sự thẩm định kinh tế cho mọi người đều cùng biết.
Hỏi: Xin hỏi ngay một câu là mục tiêu báo cáo của cơ quan CBO này là gì"
- Báo cáo của CBOtrình bày thực tế kinh tế có khả năng xảy ra sau này. Trên cơ sở ấy - và cần nói rằng đấy chỉ là dự báo dựa trên một số giả thuyết vì không ai biết trước 100% những gì sẽ xảy ra - giới hữu trách về kinh tế bên Hành pháp và Lập pháp mới có thể dự toán về các giải pháp của họ, được công khai hoá cho dư luận - gồm có giới kinh tế, truyền thông, và công chúng nói chung - thẩm xét. Nếu không có một cơ sở thông tin khả tín, đáng tin, ai cũng có thể hứa hẹn cung trăng hoặc đề nghị giải pháp không tưởng rồi không chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Vì vậy, thể chế dân chủ thật ra không dẫn tới hiện tượng "lắm thầy thối ma". Ngược lại, nó mở rộng nền tảng thẩm định và quyết định nên có thể tránh được liều thuốc đổ bệnh.


Hỏi: Bây giờ ta nói về kế hoạch kích thích kinh tế của ông Barack Obama. Sau nhiều lần đề cập tới kế hoạch ấy, ban tham mưu kinh tế của Tổng thống tân cử Obama đã cho biết chi tiết về kế hoạch này chưa" Nội dung ra sao"
- Hôm mùng 10 vừa qua, ban tham mưu kinh tế của ông Obama đã công bố chi tiết về kế hoạch và nhấn mạnh rằng đây cũng mới chỉ là dự báo vì tình hình thực tế vẫn thường xuyên thay đổi và vì kế hoạch này cần tới sự hợp tác, tức là sẽ có điều chỉnh, của Quốc hội. So với những gì mà ông Obama nói tới hồi tháng 11 rồi 12 thì kế hoạch này có nhiều điểm cụ thể hơn. Ta nên thấy là báo cáo của CBO khiến mọi người đều phải nói chuyện xác thực và nếu có tranh luận thì cũng tranh luận có cơ sở và đấy là một ưu điểm đáng kể của một nền dân chủ có thông tin tự do.
Hỏi: Nghe đến đây, có lẽ thính giả muốn biết một cơ quan có thẩm quyền như CBO đã dự đoán thề nào về tình hình kinh tế Hoa Kỳ trong tương lai và ông Obama đề nghị những gì để đối phó với vấn đề kinh tế, phần nào được CBO dự đoán cho tương lai.
- Cần nói ngay là ban tham mưu kinh tế của ông Obama cũng có người làm tư vấn cho CBO nên hiểu rõ vấn đề khách quan của kinh tế chứ không là người duy ý chí đưa ra đề nghị thiếu cơ sở chỉ dựa trên quan điểm của mình.
- CBO đưa ra ba giả thuyết làm nền tảng, trên cơ sở ấy, CBO dự báo kinh tế Mỹ ít ra còn suy trầm đến giữa năm nay; sản lượng toàn năm 2009 sẽ giảm 2,2% và chỉ tăng được 1,5% vào năm tới. Hậu quả là ngân sách tài khóa 2009 sẽ bị bội chi 1.200 tỷ so với hơn 450 tỷ của năm 2008; hậu quả là thất nghiệp sẽ còn tăng, 8,3% năm nay và 9% vào năm tới. CBO cũng dự báo là kinh tế hoạt động dưới công xuất gần 7%, nghĩa là thay vì sản xuất ra chừng 15.100 tỷ đô la thì chỉ đạt tổng sản lượng có 14.240 tỷ thôi. Nôm na là thất thâu gần ngàn tỷ một năm. Về khiếm hụt ngân sách 1.200 tỷ, CBO chưa tính thêm phần tăng chi từ kế hoạch kích cầu của ông Obama.
Hỏi: Vừa rồi là dự báo kinh tế của CBO. Trước sự kiện ấy, kế hoạch kích cầu của ông Obama nhắm vào những mục tiêu gì và sẽ tốn kém bao nhiêu tiền, trong bao lâu"
- Mục tiêu chính của kế hoạch là tạo thêm việc làm để giảm thiểu áp lực thất nghiệp. Từ tháng 11, trên diễn đàn này, chúng ta đã nêu ý kiến rằng nếu tốn đến 700 tỷ Mỹ kim để chỉ tạo thêm hai triệu rưởi việc như ông Obama hứa hẹn thì kế hoạch này không đủ. Sau đấy, chỉ tiêu ông Obama được điều chỉnh ngày một cao hơn với con số mới nhất là gần ba triệu 700 ngàn công việc.
- Làm sao thực hiện được mục tiêu tạo thêm gần bốn triệu việc trong hai năm là điều được trình bày và là cơ sở thẩm định hay tranh luận. Về trị giá của kế hoạch, người ta nói đến con số từ 675 đến 775 tỷ, có lẽ phải sát 800 tỷ vì nhiều Nghị sĩ Dân biểu sẽ đòi chất lên đó một số khoản chi khác. Mất 800 tỷ trong hai năm thì mỗi năm ngân sách lại bội chi thêm 400 tỷ, cộng với số bội chi do CBO dự báo là 1.200 tỷ, khiếm hụt ngân sách Mỹ sẽ là 1.600 tỷ cho một tổng sản lượng là 14.240 tỷ, một tỷ lệ rất cao, nên rất dễ gây tranh luận, chưa nói gì đến các khoản nợ nần khác.
Hỏi: Khi tranh luận trước công chúng và truyền thông, người ta dựa trên những luận cứ gì"
- Trên đại thể về lý luận kinh tế, nhiều nhà kinh tế thuộc cả hai xu hướng tả hữu, và mới nhất là Thống đốc Ngân hàng Trung ương Mỹ, cho là kế hoạch lớn lao này thật ra không đủ kích thích kinh tế và cần bơm tiền vào hệ thống tài chính và ngân hàng qua ngả khác, có kiểm tra được, để khai thông ách tắc tín dụng.
- Nhìn sang chính trường thì bên đảng Cộng Hoà có quan điểm là kích cầu để tăng chi qua các dự án xây dựng hay tu bổ hạ tầng, dự án giáo dục, y tế và năng lượng như ông Obama đề nghị sẽ chậm có kết quả và còn dẫn đến lạm dụng qua tăng chi. Họ đưa ra hai phản đề nghị là thứ nhất cần giảm thuế cho giới đầu tư và sản xuất hầu tạo thêm việc làm, và thứ hai, phải cải thiện thủ tục chuẩn chi ngân sách để kiểm soát chi tiêu hầu không gây thêm bội chi. Ông Obama có thấy điều đó nên đã bổ nhiệm một viên chức mới sẽ kiểm tra việc sử dụng công quỹ.
- Bên đảng Dân Chủ cũng có nhiều người phê phán kế hoạch từ giác độ khác. Thứ nhất, cò người không đồng ý với đề nghị giảm thuế lợi tức mà ông Obama đã hứa hẹn; họ đòi ông phải bãi bỏ kế hoạch giảm thuế của Chính quyền Bush khi kế hoạch mãn hạn vào năm tới và cũng yêu cầu một số chương trình tăng chi khác. Đây là chưa nói đến tồn khoản 350 tỷ của kế hoạch 700 tỷ phê chuẩn năm ngoái mà ông Obama muốn Quốc hội Dân chủ sớm cho giải tỏa trước khi ông nhậm chức và đề nghị thêm 800 tỷ nữa. Việc này cũng gây tranh luận.
Hỏi: Câu hỏi cuối thưa ông, tình hình rồi sẽ ra sao trong năm nay và năm tới"
- Nói chung, kinh tế Mỹ đang gặp hoàn cảnh bất thường vì kinh tế hoạt động dưới công xuất. Các biện pháp cứu nguy thuộc loại kinh điển từ tiền tệ đến ngân sách đều đã áp dụng mà chưa thấy kết quả vì niềm tin của thị trường bị thui chột do không khí hốt hoảng từ năm ngoái. Năm nay, cuộc tranh luận về các giải pháp cấp cứu có thể khiến nhiều người nhìn ra vấn đề và tránh được sai lầm cũ. Nếu không công khai hóa việc thảo luận, có khi tình hình sẽ còn tệ hơn vì lại dẫn đến những liều thuốc đổ bệnh sau này.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Khi Nga hoàng Putin lấy cớ tập trận, tập trung gần hai trăm ngàn quân với xe tăng nhiều như sỏi đá, với những dàn tên lửa chập chùng đội hình như diễu binh sát biên giới Ukraine, Tổng thống Mỹ Joseph Biden liền nhiều lần cảnh báo, chỉ rõ cả ngày N, giờ G quân Nga nổ súng xâm lược Ukraine làm cho Putin chột dạ phải nhiều lần lui lại ngày động binh.
✱ Giám đốc CIA và cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Nga William Burns đã gửi đi một cảnh báo (11.2021), lo ngại rằng Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc xâm lược ✱ Mục tiêu của Nga là buộc phương Tây nhượng bộ Ukraine nói riêng, và để đạt được mục tiêu chiến lược ở khu vực hậu Xô Viết nói chung. ✱ Ngoại trưởng Nga Lavrov, (12.2021) khẳng định rằng phương Tây nên chấp nhận hai điều kiện nếu họ muốn tránh "châu Âu quay trở lại kịch bản "ác mộng" của sự đối đầu quân sự." ✱ Trong bài phát biểu ngày 18 tháng 11 (2021) Putin đã cố gắng tạo ra cảm giác căng thẳng đối với phương Tây nhằm ngăn cản việc Ukraine và Gruzia trở thành thành viên NATO. ✱ Tối hậu thư của Nga: Hoặc chấp nhận chiến tranh ở châu Âu hoặc từ bỏ các khu vực thuộc hậu Xô Viết.
Nếu có một người khác ngoài Vladimir Putin có thể chấm dứt cuộc chiến của Nga ở Ukraine, thì đó là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhưng cho đến nay, ông Tập vẫn đứng bên lề và có vẻ như là dừng ở lại ở đó, vì do nhiều khả năng bị tổn thương chính trị ở trong nước và sự thiếu can đảm và trí tưởng tượng của chính ông... -- Một bài nhận định sâu sắc của Giáo sư Joseph S. Nye về sách lược của Tập Cận Bình đối với cuộc chiến Ukraine. Việt Báo trân trọng giới thiệu.
Lo “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, và “phòng, chống tham nhũng, tiêu cực” chưa xong, nay đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) và cả “hệ thống chính trị” lại vắt giò lên cổ đối phó với căn bệnh “chủ nghĩa cá nhân” trong cán bộ, đảng viên, Quân đội và Lực lượng Công an.
Suốt hơn cả tháng nay, Nga hằng ngày liên tục đánh chiếm Ukraine. Với những trận dội bom ác liệt nhằm thành phố, đúng vào khu dân cư, nhưng Moscow vẫn chưa đạt được mục tiêu nào hết, như chiếm được một thành phố, trái lại đang phải đối đầu với sự kháng cự mạnh mẽ của toàn dân Ukraine, bị nhiều tổn thất về nhân sự và vật chất khá quan trọng. Điều mà Putin và bộ tham mưu của ông ta đã không ngờ trước được.
Cách đây chưa lâu lắm, chính xác là hôm 6 tháng 9 năm 2016, BBC ái ngại cho hay: “Sau khi hội nghị G20 kết thúc ở Trung Quốc, Tổng Thống Nga Vladimir Putin tuyên bố ủng hộ lập trường của Trung Quốc không công nhận phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực tại The Hague trong vụ kiện biển đảo của Philippines.”
Chiến tranh bao giờ cũng khủng khiếp và ngay cả những người chỉ biết tự vệ cũng sẽ làm những điều khủng khiếp. Tin đồn hiện đang lan truyền trên các kênh thân Nga về những gì có thể là tội ác chiến tranh của Ukraine. Phần lớn chắc chắn chỉ là tuyên truyền thuần túy nhằm chuyển hướng sự chú ý khỏi các tội ác chiến tranh của Nga, nhưng nếu có bằng chứng, thủ phạm tất nhiên phải bị truy tố. Nhưng ngay cả điều đo cũng không ảnh hưởng đến quyền tự vệ của Ukraine trong lúc này.
Trước mắt đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN), những ai không thân Cộng, có lập trường khác với chủ trương và đường lối đảng là kẻ thù của nhân dân, là “phản động”, cần phải kiểm soát, theo dõi và cô lập. Nếu cần thì tiêu diệt.
Theo ý kiến riêng của tôi, nếu cuộc chiến Ukraine kéo dài, lạm phát phi mã, giá cả leo thang, tiền của, vũ khí liên tiếp đổ vào Ukraine, dân chúng Hoa Kỳ sẽ chán nản rồi đổ lỗi cho ông Biden. Lúc đó ông Trump hay ông Mike Pence có rất nhiều cơ hội vào Tòa Bạch Ốc. Nếu khôn ngoan, ông Joe Biden nên vừa hỗ trợ cho Ukraine vừa mưu tìm một giải pháp hòa bình hơn là chiến thắng.
Có lẽ lịch sử sẽ lặp lại với Putin khi Putin lãnh đạo cuộc chiến xâm lăng Ukraine thất bại thì nội chính sẽ hỗn loạn...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.