Cuộc Chạy Đua Vào Tòa Bạch Ốc: Hiện Tượng Sarah Palin

Đã có lúc một vài cuộc thăm dò dư-luận cho ông ăn ông McCain tới 15 điểm nên không ít người đánh cuộc vào một vụ thắng lớn của phe Dân Chủ vào tháng 11 này.  Song chuyến ông đi sang Iraq, Trung-Đông rồi Âu-châu, tuy không làm lỗi lầm nào đáng kể mà còn được đón như một đại-anh-hùng ở Đức (200 nghìn người đổ về để được nghe ông ở Berlin, có người còn gọi luôn ông là “President Obama,” Tổng-thống Obama), chứng tỏ là ông cũng có thế giá ở ngoài nước Mỹ, ấy vậy mà khi ông về, điểm của ông không lên được bao nhiêu mà còn có phần xuống.  Thế mới biết người Mỹ quả là hiểu rõ đâu là quyền lợi của họ: họ nhắm họ sẽ đi bầu cho một ông Tổng-thống của xứ này chứ không phải đi tìm xem ai, như mấy ca-sĩ, được vỗ tay nhiều hay ít ở nước khác.  Đến thứ Năm, 21/8, ở Denver, Colorado, sau khi bà Clinton nhượng bộ (vào hôm thứ ba) để cho toàn Đại-hội bầu bằng cách “đồng thanh hô hoán” (by acclamation) đưa ông lên làm ứng-cử-viên chính-thức của Đảng Dân Chủ, khi ông Obama đọc một bài diễn-văn được xem là rất sáng giá, điểm của ông mới nhích lên được vài điểm thì bên Cộng Hoà, phe ông McCain tung ra một chiêu khá ngoạn mục: người được chọn làm ứng-cứ-viên đứng chung liên-danh với ông trong vai trò Phó-tổng-thống, lại không phải là một tên tuổi quen thuộc như cựu-thống-đốc Massachusetts Mitt Romney hay Thượng-nghị-sĩ Joe Lieberman, đương-kim thống-đốc tiểu-bang Minnesota Pawlenty hay cựu-thị-trưởng Rudolph Giuliani của thành phố New York, mà lại là một phụ nữ chưa mấy tên tuổi, gần như chưa ai được nghe đến: vị đương-kim thống-đốc tiểu-bang Alaska, một phụ nữ 44 tuổi, có chồng và 5 con (2 trai, 3 gái), bà Sarah Palin (đọc “Pê-lin”).

Không những người đời ít nghe đến bà, thậm chí đến ngay ông McCain trước đó cũng chỉ gặp bà Palin có một lần.  Vậy mà sao ông ta dám cả gan chọn bà ta"  Thế mới biết là bộ tham mưu bên cạnh ông McCain cũng có vài bộ óc sáng láng.  Người ta đã làm cái mà tiếng Mỹ gọi là “vetting,” nghĩa là cho người điều tra thật cặn kẽ về bối-cảnh gia-đình và sự-nghiệp của đương-sự, kể cả những điều mà sau này đối-phương có thể dùng để đả-kích bà ta, và đặc-biệt hơn nữa, người ta đã giữ kín được tin tức cho đến phút chót.  Nhờ vậy mà dù đã có thông-báo là thứ Sáu ngay sau ngày Đại-hội của Đảng Dân Chủ kết thúc, ông McCain sẽ tiết-lộ tên người mà ông chọn làm bạn đồng-hành đi vào Toà Bạch Ốc, tin về bà Palin khi được đưa ra vẫn đã làm ngỡ ngàng, sửng sốt hết mọi người, làm cho yếu-tố nổi của ông Obama sau Đại-hội Đảng của ông chỉ loé lên được có tí chút đã bị ánh sáng và sự tò mò về bà Palin gần như làm lu mờ, phải cạnh tranh với những bí-mật mà người ta muốn biết về bà Palin.

Như vậy, việc giới-thiệu bà Palin và thời-điểm đưa tên bà ra là có tính toán cả.  Một lần nữa, Đảng Dân Chủ đã không nắm được chủ-động trong chuyện này.

Xuất hiện ở Đại-hội Đảng Cộng-hoà

Bởi không ai biết nhiều về bà nên người ta trông chờ rất nhiều để được nghe bà nói tại Đại-hội Đảng Cộng-hoà hôm thứ Tư 27/8 ở Minnesota.  Người ta muốn nhìn tận mắt, nghe tận tai (và truyền hình đã giúp đem hình ảnh trực-tiếp của bà đến 31 triệu người đêm hôm đó) để tự mình đánh giá, thay vì dựa vào những sự đánh giá không chắc đã công bằng của báo chí.  Và người ta đã ngỡ ngàng vui thú thấy một phụ nữ đẹp, tự tin, bước ra trước ánh đèn đọc một bài diễn-văn có nhiều câu đáng ghi nhớ. 

Để phân-biệt mình với đối-thủ trong liên-danh Dân Chủ, bà Palin nói một câu khá ác khi nhắc đến điều đối-phương chê trách bà: “Tôi chắc làm thị-trưởng một tỉnh nhỏ [Wasilla, 7 nghìn dân] thì cũng không khác chuyện đi làm một người ‘community activist’ [một người đi vận-động trong cộng-đồng, công việc của ông Obama trước khi ra tranh cử vào Quốc-hội] bao nhiêu, ngoại trừ làm thị-trưởng thì phải có trách nhiệm.”

Hay để so sánh kinh-nghiệm của bà với ông Joe Biden, người đứng phó trong liên-danh Obama, bà nói là Alaska tuy thế vẫn có số phiếu cử-tri-đoàn (electoral votes) bằng tiểu-bang Delaware của ông Biden (vì dựa lên dân-số) nhưng nói về diện-tích thì Alaska rộng lớn bằng 250 lần Delaware.  Và ngân-sách của Alaska cũng lên đến 20 tỷ Mỹ-kim một năm.

Bà còn vạch ra rõ là cả hai ông Obama lẫn Biden, vì đều là thượng-nghị-sĩ, một người mới được 4 năm và ông kia 26 năm, nếu có kinh-nghiệm gì thì chỉ là kinh-nghiệm bên Lập pháp nghĩa là chưa thực-sự làm việc điều khiển một công-ty nào chứ nói gì đến chuyện làm việc hành pháp.  Thành thử kinh-nghiệm làm xếp của cả hai ông đều bằng một con số “zero” khổng-lồ, như ông Tom Ridge, cựu-thống-đốc Pennsylvania, đã mô-tả trong phần nói chuyện của ông.

Ngay cả khi bà không theo bản văn viết sẵn do những người chuyên-nghiệp viết diễn-văn, bà cũng có một vài câu đáng ghi nhớ như: “Quý Bạn biết khác biệt giữa một người ‘hockey mother’ [người mẹ phải chăm lo đưa con đi tập đánh banh trên tuyết] và một con chó ‘pit bull’ [loại nổi tiếng là chó dữ] là thế nào không"  Thưa, đó là môi son!”  Một câu nói thật duyên dáng, và không thể ai quên được!

Chẳng lạ là ngay ngày hôm sau, sáng thứ Năm 28/8, các cuộc thăm dò dư-luận đã cho hai phe đứng sắp hạng ngang hàng nhau (42%  mỗi bên) chứ không còn chênh lệch 6-7 điểm mà ngả về phía ông Obama như trước đó mấy hôm (Obama 48%, McCain 41%).  Mà đó là trước cả khi ông McCain lên tiếng vào tối thứ Năm.

Từ đó, mặc dù bài diễn-văn của ông McCain tối thứ Năm chỉ được xem là khả dụng (chứ không ghê khiếp—trong nghĩa tốt), tiếng tăm của bà Palin tiếp-tục lên cao.  Đi đâu vận-động với ông McCain, bà cũng lôi cuốn được một số người kỷ-lục đến nghe: 10-12 nghìn người dễ dàng so với những đám người đến nghe nhỏ hơn nhiều về phe ông Obama. 

Câu chuyện bắt đầu nguy-hiểm khi ông Obama bị dồn vào trong tình-trạng phải so sánh mình với người thứ hai trong liên-danh McCain-Palin.  Dù thế, các con số trong các cuộc thăm dò dư-luận của 2-3 hãng (như Gallup, Zogby, hay Washington Post-Newsweek) đều cho là liên-danh Cộng-hoà không những đã bắt kịp với đối-phương mà còn bắt đầu qua mặt trong mấy ngày vừa qua.

Hai yếu-tố được xem là đã có ảnh-hưởng mạnh nhất đến những con số đang đổi thay này, đi từ chỗ ông McCain, khi chưa có bà Palin trong liên-danh, thua ông Obama 6-7 điểm lên đến chỗ giờ đây đã qua mặt và có nơi đã hơn liên-danh Dân Chủ 3-4 điểm, nghĩa là đã thu hút được ít nhất hai loại người mà trước đây ngả về ông Obama hay đứng trung-lập.

Một là có khoảng 5 triệu trên 18 triệu phụ nữ mà trước đây đã bầu cho bà Hillary Clinton khi bà ra cạnh tranh với ông Obama thì giờ đây, ít nhất cũng qua các cuộc thăm dò, đã ngả về phía ông McCain vì liên-danh ông có bà Palin.

Và hai là những cử tri độc-lập (independents) giờ đây cũng tin tưởng hơn là với bà Palin trong liên-danh, ta có thể tin được là ông McCain sẽ có nhiều khả-năng tiến tới trong những ý-đồ xoay chuyển hẳn “chính-trị như mọi khi” ở Washington, tức thủ-đô xứ này.

Đâu là sức mạnh của bà Palin"

Bỏ ra ngoài vấn-đề nhan-sắc của bà (mà ai cũng dễ dàng công-nhận là “mát mắt”), sự-kiện bà là một phụ nữ đầu tiên ra ứng cử phó-Tổng-thống trong một liên-danh Đảng Cộng-hoà cũng đủ nói lên tính-cách thực-sự cách mạng của cuộc chạy đua vào Toà Bạch Ốc năm nay.  Dù phe nào thắng thì chúng ta cũng sẽ có hoặc một người da màu lên làm Tổng-thống Mỹ hay một phụ nữ ra làm phó-Tổng-thống, với khả-năng ra ứng cử Tổng-thống bốn năm sau đó.  (Trong mấy ngày qua, đã có nơi người ta cầm bảng “Palin 2012” làm như ông McCain có lên làm Tổng-thống thì cũng chỉ được một nhiệm-kỳ thôi.)

Nhưng cái đặc-biệt của bà Palin nằm ở chỗ bà có quá nhiều nét rất đặc-thù:

Bà không phải là CÔCC (“con ông cháu cha”) mà lại là con một ông giáo với một bà vợ thư-ký, nghĩa là không sang trọng gì.  Gia-đình không giàu nhưng có đạo, bốn anh chị em thì cũng là một con số trung-bình, đi học thì thổi sáo, chơi bóng rổ (bà là đội-trưởng đội bóng rổ của trường trung-học và vì có động-lực mạnh nên đã dẫn đội mình thắng nhiều trận).  Không mặc-cảm và thích cạnh tranh lành mạnh, bà đã từng đi dự thi hoa-hậu (để đoạt giải “Hoa-hậu [tỉnh nhỏ] Wasilla” nhưng chỉ được về 3 trong kỳ thi hoa-hậu cho toàn-tiểu-bang).  Ông bố thích luyện cho các con đi cắm trại và học những nếp sống của một xứ tuyết như Alaska nên cuộc đời của bà đã gắn liền với đất này.  Rồi bà học bắn, học đi săn, trở nên rất giỏi và đã từng hạ một con hươu loại to (kêu là “moose”) cũng như bố bà đã từng hạ một con gấu lớn.  Do có một cuộc đời như vậy nên những người Mỹ ở miền Tây, ở các tiểu-bang mà người ta cho là còn tinh-thần đi “mở nước” (frontier spirit) sẽ rất dễ thấy ở nơi bà một tâm-hồn đồng-điệu, không ẻo lả mà trái lại, khá cứng cáp, độc-lập, như đem con vào ngay sở làm dù như đã làm đến thống-đốc của tiểu-bang.

Nhưng nếu bà là một loại phụ nữ cứng cáp, độc-lập như trên thì bà cũng lại là một người “chief executive” đứng đầu Hành pháp Alaska để vật lộn hàng ngày với những vấn-đề nhức óc như bẻ gẫy ảnh-hưởng của các đại-công-ty, trị tham-nhũng để lấy lại tiền chia cho dân, bảo vệ những quyền-lợi chính-đáng của tiểu-bang nhà.  Nhờ vậy, Alaska không những đã không thâm hụt ngân-sách mà còn dư ra, và mức ủng-hộ của người dân đối với bà lên tới 80% (có lúc lên tới 95%), nghĩa là gần như không thể hiểu được.  (Để so sánh, mức dân-chúng ủng-hộ Tổng-thống Bush những ngày này chỉ lên khoảng 30% và ủng-hộ Quốc-hội Mỹ lại còn tệ hơn, chỉ khoảng 7-9%.)

Cũng vì những hiện-tượng như ông Obama và bà Palin mà chính-trị Mỹ có cái hấp dẫn đặc-biệt của nó.  Cuộc đua vào Toà Bạch Ốc năm nay hứa hẹn nhiều màn cụp lạc, với những màn đầy hào hứng như phỏng vấn hôm thứ Năm này của ký-giả Charlie Gibson với bà Palin, hay ba cuộc đối đầu trên truyền hình toàn-quốc giữa hai ông Obama và McCain, bắt đầu từ ngày 26/9 tới đây.

• Phi Cơ Robot Xăng Hydrogen Ghi Kỷ Lục Bay Trên 48 Giờ
• At&t Cắt 12,000 Việc, Nbc, Viacom Cắt 1350; Mỹ: Xin Trợ Cấp Thất Nghiệp Tới 4.09 Triệu
• Chile: Tiền Cho Svhs
• Đoàn Điều Tra Châu Âu Tới Nơi Phi Cơ Mã Lai Bị Bắn Rớt Trong Lúc Chiến Sự Tại Tỉnh Lugansk Nơi Máy Bay Rớt Còn Diễn Ra