Hôm nay,  

Văn Hóa Và Niềm Tin: Khơi Mạch Thần Hứng

27/01/200800:00:00(Xem: 7625)

Cõi trống sa mạc Arizona.  Ảnh của Cao Tường
Những sáng tác lớn về văn thơ hay nghệ thuật và ngay cả về khoa học, thường phát khởi từ một thần hứng trong những lúc tâm hồn mở trống thảnh thơi nhất, chứ không phải do những gắng sức lao nhọc.

 Người Hy Lạp diễn tả thần hứng này như một Nữ Thần. Do hình ảnh này mà họa sĩ Henri Rousseau đã vẽ thành bức "Nữ Thần Hứng của Thi Sĩ Guillaume Apollinaire", đang để trong Bảo Tàng Viện Nghệ thuật ở Phoenix, Arizona: thi sĩ đang đi dạo trong vườn tìm hứng, được Thần Hứng bật sáng trên đầu phía trái.

Quả thật, mỗi người đều cảm thấy có những lúc tràn trề hứng khởi, mà có những lúc như bị điểm huyệt kiệt sức, không còn một chút sinh khí nào cả. Nhất là những ai làm những công việc phải sáng tạo nhiều trong một thời gian dài, dễ sinh nhàm chán và bị cháy "burnt-out" như cái xe hết xăng bị chết máy hay hết nhớt bị "lột dên" nằm lì ra trên đường.

 THỜI ĐIỂM GIẾNG CẠN HẾT NƯỚC

 Nguồn lực cũng giống như nguồn nước vẫn sẵn có đó từ bên trong sâu thẳm, nhưng nhiều người đã bị cạn hết nước! John Sanford, một nhà phân tích tâm lý theo hướng Karl Jung đã kể một câu chuyện thật về giếng nước nhiều kỷ niệm trong cuốn ”Nước Bên Trong” (The Kingdom Within, Paulist Press).

Một hôm ông về thăm quê cũ tại một nông trại vùng New Hampshire nước Mỹ. Nông trại đó cách đây mấy chục năm về trước lúc chưa có nước máy như bây giờ, thì chỉ dùng nước giếng mà thôi. Ở gần nhà ông bà nội có một cái giếng rất nhiều nước, đủ cung cấp cho mọi nhu cầu của một nông trại lớn. Kể cả những ngày mùa hè nắng cháy mà vẫn dư nước. Nhiều kỉ niệm đẹp đã ghi lại bên giếng nước, nên lần này về thăm quê cũ, John Sanford đã tìm ra thăm giếng. Nhưng lạ thay, khi mở nắp giếng lên thì ông thấy giếng cạn hoàn toàn không còn lấy một giọt nước. Đang thắc mắc về hiện tượng này, ông liền được bà nội nói cho biết lí do. Ngày xưa càng kín nước thì nước từ mạch càng chảy ra. Nhưng lâu ngày không còn ai kín nước nữa, thì nước còn lại trở thành nước tù; riết rồi bụi bặm lắng đọng xuống vít dần các mạch. Vậy là nước cứ bốc hơi hoài mà mạch thì bị vít rồi, nước không trào ra được nữa. Thế là giếng cạn!

 TỪ TRUYỆN THIÊNG GIẾNG VIỆT

 Tình trạng cạn nước trong tâm mỗi người hay cuộc khủng hoảng phá sản tinh thần Việt chắc cũng có lý do tương tự. Mạch giếng đã bị vít, và giếng bị bỏ hoang không còn ai nhận ra nữa. Truyện Việt Tỉnh, tức Giếng Việt trong Bộ Truyện Thiêng Việt tộc được mở bằng một câu cho biết Giếng Việt nằm ở đâu, rồi trong suốt truyện không thấy nói gì tới giếng hay nước cả, và cuối cùng kết bằng một câu xem ra ít liên quan đến câu truyện. Đây là truyện thiêng ngắn nhất, nhưng lại là then chốt, như một tờ bửu bối chứa mật mã chỉ đường tìm kho tàng tổ tiên chôn giấu đâu đây.

 “Giếng Việt nằm ở trên núi Trâu Sơn... Nay giếng bỏ hoang thành bẩn thỉu, hang thì còn trên núi Trâu Sơn. Người đời gọi là Việt Tỉnh cương”.

 Việt Tỉnh Cương là phương cách khai mạch Giếng Việt, tức là đường giải huyệt phục hồi nội lực cho mỗi người, có thể so sánh phần nào với qui trình tâm lý của Karl Jung đang được áp dụng rất hiệu quả thành khoa tâm lý trị liệu (therapy) ngày nay, gồm 4 chặng, hay 4 bước chính:

 1. Khai trống màn chắn vít (the unveiling of the persona). “Persona” là ngôn ngữ của Karl Jung có nghĩa là mặt nạ, phàm ngã, con người giả chặn vít khiến không nối vào được nguồn lực. Thấy được tình trạng bị vít mạch và trói buộc giam nhốt con người thật của mình, nên bằng lòng buông xả những cái gọi là cái tôi giả này.

2. Đối diện với bóng tối (the confrontation with the shadow): để ánh sáng ý thức soi chiếu là tự nhiên bóng tối biến đi.

3. Nối kết những mâu thuẫn trái ngược (relating to the animus/anima), những màu sắc xung khắc hòa hợp làm thành cầu vồng cuộc đời.

4. Tìm lại con người toàn mãn (centering of the Self).

 NỐI LẠI VÀO NGUỒN NỘI LỰC

 Tại sao Đường Khai Mạch Giếng Việt (Việt Tỉnh Cương) ít người đi, mạch nối vào nguồn bị vít, nên bao người xem ra cạn nước, hết sinh lực" Nhà tâm lý nổi tiếng M. Scott Peck đã trình bày lý do trong cuốn sách bán chạy hàng đầu cả mấy chục năm. Đó là “Con Đường Ít Người Đi” (The Road less Traveled), cũng nói lên cái bí mật mà truyện thiêng về Giếng Việt giấu kỹ trên hang núi.

 Người trẻ bây giờ vẫn bị nhận xét là mất gốc quên nguồn. Rồi thi nhau hô hào Về Nguồn. Nhưng ít người biết đâu là nguồn cội và đi bằng con đường nào để mà tìm! Thì nay nhiều nhà huyền thoại học đang cho thấy cái gốc, cái rễ, nối vào được nguồn, qua những truyện thiêng của mỗi dân tộc.

 “Mất bộ truyện thiêng là mất mạch nối vào nguồn quá khứ tổ tiên, và không còn căn bản gì cho việc hình thành tiền đồ dân tộc. Dân tộc đó quả thực coi như đã mất” (Wallace Cliff, Jung and Christianity, Crossroad, trang 60).

 Huyền thoại không còn là những câu truyện hoang đường nhảm nhí kể cho con nít nghe cho vui, mà chính là những biểu tượng gốc rễ, đã trở thành những truyện linh thiêng nhất của một dân tộc, vì chứa đựng bên trong một bộ nét văn hóa gốc, một bộ niềm tin chung, như những dây thừng dẫn xuống giếng, và như những mạch giếng nối được vào nguồn vô biên bên dưới.

 TIN VUI GỬI NGƯỜI BỊ "CÚP" ĐIỆN

 Thực ra nước Giếng Việt hay núi Trâu Sơn cũng không nằm mãi đâu xa, mà đều là những biểu tượng diễn tả núi sông, đất nước trong lòng mỗi người. Chữ nước trong tiếng Việt thật tài tình, vì diễn tả được cả nước dưới sông, và cũng là đất nước, vì nước là nơi tổ rồng ở. Karl Jung, cha đẻ của nền tâm lý học hiện đại, đã nhận xét rằng tiến trình hồi phục sức khỏe và tăng triển cá nhân hay tập thể, thường do những hình ảnh uyên nguyên thành những niềm tin gốc rễ. Những hình ảnh này là những biểu tượng từ một nguồn tiềm thức cộng thông, vượt trên những nỗ lực cá nhân, nên dễ làm rung động lòng người, vì mỗi người cũng đang chạm đến độ rung đó trong tâm khảm của mình rồi. Ngay cả Albert Einstein đã khám phá ra định luật về thời gian liên hệ không gian do hình dung mình đang cỡi trên luồng sáng du hành bằng vận tốc ánh sáng.

 Đúng là thời điểm, lúc mà khoa học cũng như khoa tâm lý đều chứng minh về Nữ Thần Hứng từ Nguồn Lực. Truyền thống đạo Chúa vẫn diễn tả là được Thánh Thần soi sáng, linh ứng; Chúa chính là nguồn nước hay nguồn lực ánh sáng này. Chữ hứng khởi "enthus" do nguyên ngữ Hy Lạp có nghĩa là nối được vào Chúa. Sở dĩ mình sống trong tăm tối và giếng tinh thần mình cạn nước là vì những mạch điện đã bị "cúp", các huyệt đạo bị điểm và chặn vít bởi những dục vọng ham hố. Như vậy tội lỗi trước hết là chặn vít mạch nối vào nguồn lực, tức làm khổ đầy đọa và giam nhốt chính mình, làm mất đi hứng khởi và chất tươi mát cuộc sống. Vì thế mà khởi đầu loan Tin Vui, Chúa Giêsu đã kêu gọi phải giải huyệt, khai thông những màn chắn vít này, để lực ánh sáng có thể rạng lên.

 Dân ngồi trong tối tăm đã thấy ánh sáng chói lọi; và kẻ ngồi trong vùng âm u chết chóc, đã được tia sáng rạng lên... Kể từ đó, Đức Giêsu bắt đầu tuyên giảng đề tài: "Hãy hối cải, vì Nước Trời đã ở gần bên." (Mt 4:16-17)

 PHÚT ĐÁNH TRỐNG KHƠI LẠI MẠCH

 Quả vậy, nước Trời là vườn địa đàng hạnh phúc, là nguồn thần hứng, đã nằm sẵn trong tầm tay, trong tận đáy lòng. Chỉ cần hối cải, khai trống màn chắn vít, là nguồn lực rạng lên, như lời Chúa nói:

    "Nước Chúa ở trong anh em" (Lc 17:21).

 Người Việt vẫn khoe về văn hóa trống đồng, nhiều người tìm cách giải thích những hình khắc ghi trên mặt trống. Thực ra, trống tự nó đã là một biểu tượng uyên nguyên có trong hầu hết các tôn giáo và truyền thống. Đạo Chúa vẫn có nghi thức đánh trống đấm ngực ba hồi cho lòng trống ra để Thần Lực Chúa trào dâng. Vì thế mà truyền thống tu đức của đạo Chúa khởi đi từ cảm nghiệm cõi trống sa mạc, hòa nhập vào cái trống diệu vợi. Chân không diệu hữu là vậy.

 Vào thời điểm này, con người ngồi nhìn lại nhiều tiến bộ nhiều về vật chất, nhưng chắc chắn trong tâm đang thấy hụt hẫng mất sức về nhiều phương diện. Mắt mình có thể đang chùng xuống, trĩu nặng ưu tư, mất đi tia long lanh vào đời. Thì đây chính là lúc mình cần để giờ tìm vào nội tâm, nối lại mạch hứng khởi, hơn là những hăm hở chộp giật bên ngoài.

 Mình ngồi tĩnh lặng, nhận diện được những gì đang chặn vít nội lực trong thẳm sâu tâm hồn. Mình thở ra một hơi thật dài, xả buông mọi bụi bặm ham hố phù du đang làm cho mình trở thành dầy cộm xù xì và ứ đọng ngột ngạt.  Xin Thần Khí Chúa chuyển sinh khí vào lòng con, cho nguồn lực ánh sáng rạng lên từ bên trong. Thần Sinh Khí Chúa chính là Thần Hứng của con, như mỗi lần con nhận hơi thở chuyển sức sống. Và con nghe rõ được tiếng nói vào tai: Bình an cho con, hãy nhận lấy Thánh Thần, hơi thở sinh khí.

 Lm. Trần Cao Tường

(từ tác phẩm Khúc Sáo Ân Tình, Thời Điểm xuất bản - Mời thăm Mạng Lưới Dũng Lạc, góp tư liệu xây nhà Văn Hóa & Niềm Tin, http://www.dunglac.org  và www.dunglac.net.)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tưởng tượng một khu vườn xinh đẹp như vườn thượng uyển của vua chúa ngày trước với hoa lá muôn màu lung linh trong gió hiền và nắng ấm. Rồi bỗng dưng một cơn mưa đá đổ xuống. Cây, lá, cành, nụ… đủ sắc màu quằn quại dưới những cục đá thả xuống từ không gian. Tàn cơn mưa, những nụ, những hoa, những cánh lá xanh non tan nát. Những cục nước đá tan đi. Bạn không còn tìm ra dấu vết thủ phạm, bạn chỉ thấy những thứ bạn phải gánh chịu: ấy là những tổn thất bất ngờ. Ở một nơi mà vô số các sắc tộc sống chung với nhau như Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ, mỗi ngôn ngữ là một loài hoa đầy hương sắc trong khu vườn muôn sắc màu ấy. Nhưng rồi trong trận thiên tai, mỗi sắc lệnh của chính phủ là một hòn đá ném xuống, hoa lá cành tan nát theo nhau. Bạn không biết những cơn mưa đá còn bao lâu. Bạn cũng không thể nào đoán trước được những tổn thất chúng đổ xuống cho khu vườn yêu quý mà bạn dày công gầy dựng.
Elon Musk đang có một vị trí vô cùng quan trọng trong chính quyền mới của Trump. Là người đứng đầu Bộ Cải Tổ Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE), Musk có quyền lực gần như vô hạn trong việc cắt giảm hoặc tái cơ cấu lại chính phủ liên bang theo ý mình. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, Musk còn có ảnh hưởng đến tổng thống trong nhiều vấn đề chiến lược quan trọng. Một trong những vấn đề nổi bật chính là TQ. Trong khi phần lớn nội các của Trump đang theo đuổi chính sách cứng rắn đối đầu với Bắc Kinh, Musk lại là một ngoại lệ rõ rệt. Là một chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung, Linggong Kong (nghiên cứu sinh của trường Auburn University) không hề ngạc nhiên trước những phát biểu ủng hộ Bắc Kinh của Musk trong suốt nhiều năm qua. Bởi lẽ, từ trước đến nay, ông luôn tìm cách mở rộng hoạt động kinh doanh tại TQ.
Một nữ nhà văn sống ở Pháp, bày tỏ trên Facebook của bà rằng: “Xin tiền, rất khổ! Zelenski không chỉ khẩu chiến với Trump mà cả... Biden. Hai tổng thống đã cãi nhau trong một cuộc điện đàm tháng 6/2022, khi Biden nói với Zelensky rằng ông vừa phê duyệt thêm $1 tỷ viện trợ quân sự cho Ukraine, Zelenski lập tức liệt kê tất cả các khoản viện trợ bổ sung mà ông ấy cần. Sự không biết điều này đã khiến Biden mất bình tĩnh, ông liền nhắc nhở Zelenski rằng người Mỹ đã rất hào phóng với ông ấy và đất nước Ukraine, rằng ông ấy nên thể hiện lòng biết ơn nhiều hơn.”
“Nếu tôi muốn nói chuyện với Âu Châu, tôi phải gọi cho ai?” Câu hỏi nổi tiếng này, được cho là của cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Henry Kissinger, ám chỉ sự thiếu thống nhất của Âu Châu trong việc thể hiện một lập trường chung trên trường quốc tế. Dù đã trải qua nhiều thập niên hội nhập dưới mái nhà Liên Âu (EU), câu hỏi ai là đại diện cho Âu Châu – hoặc Âu Châu muốn trở thành gì trong tương lai – hiện nay có lẽ còn khó trả lời hơn bao giờ hết.
Bài phát biểu dài 1giờ 40 phút của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội đã nêu cao nhiều sáng kiến ​​của ông, từ việc trấn áp nhập cư đến thuế quan và chính sách năng lượng trong sáu tuần bắt đầu nhiệm kỳ của mình, nhưng nhiều bình luận của ông bao gồm thông tin sai lệch và gây hiểu lầm.
Khoa học gia người Mỹ da đen nổi tiếng vào đầu thế kỷ 20 George Washington Carver (1864-1943) đã từng nói rằng, “Giáo dục là chìa khóa mở cánh cửa vàng của tự do.” Đúng vậy! Chính vì vai trò quan trọng của giáo dục đối với tự do mà các nhà cách mạng Việt Nam vào đầu thế kỷ 20 như Phan Chu Trinh (1872-1926), Phan Bội Châu (1867-1940) đã tận lực vận động cho việc nâng cao dân trí để canh tân đất nước hầu có thể giải phóng dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của thực dân Pháp. Đất nước Hoa Kỳ nhờ có tự do, dân chủ và dân trí cao mà trở thành đại cường quốc trên thế giới. Nền giáo dục của Mỹ đã trở thành kiểu mẫu được nhiều nước ngưỡng mộ, cho nên số lượng sinh viên ngoại quốc du học tại Mỹ là cao nhất trên toàn cầu, với 1,126,690 người vào năm 2024, theo https://opendoorsdata.org.
Tổng thống Donald Trump vẫn luôn có sở thích tự đặt biệt danh cho chính mình: từ “thiên tài vững chãi,” “Don Trung Thực,” và giờ thì lên hẳn ngôi “vua.” Nhưng lần này, danh xưng vua chúa mà ông tự phong đã khiến nhiều người phải giật mình suy nghĩ. Hôm thứ Tư tuần qua, Trump tuyên bố “đánh bại” kế hoạch thu phí giao thông của New York dành cho Manhattan để giảm kẹt xe. Ông hớn hở đăng trên Truth Social: “KẾ HOẠCH THU PHÍ GIAO THÔNG ĐI TOONG RỒI. Manhattan và toàn bộ New York đã ĐƯỢC CỨU. HOÀNG ĐẾ VẠN TUẾ!”
Chúng ta thử nhắm mắt hình dung một ngày nọ, tất cả những cơ quan đầu não chiếm vị trí hàng đầu trong nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia nằm dưới sự lãnh đạo của các nhân vật có số năm kinh nghiệm là số 0. Chưa hết, Hoa Kỳ nay đứng về phía Nga và các quốc gia phi dân chủ, bỏ phiếu chống nghị quyết của Liên Hiệp Quốc lên án cuộc xâm lược Ukraine.
Nhà văn Võ Hồng ví von: “Bụng to như bụng xe đò.” Nhận xét của ông, rõ ràng (và hoàn toàn) không… trật! Xe đò thường đầy khách mới chịu rời bến nhưng trên đường đi tài xế vẫn luôn dừng bánh “hốt” thêm mấy con nhạn là đà để kiếm thêm chút đỉnh. Khách lên sau thì ngồi ghế súp.
Gần ba năm sau khi Nga tấn công xâm lược Ukraine, Mỹ và Nga đang bắt đầu xúc tiến công cuộc đàm phán, nhưng Mỹ tuyên bố là châu Âu không được tham gia diễn biến này. Do đó, nhiều tranh chấp cố hữu giữa châu Âu và Mỹ về Ukraine mang lại một sắc thái nghiêm trọng hơn, trong khi chiến tranh vẫn còn tiếp diễn. Hiện nay, châu Âu có những phản ứng quyết liệt vì muốn trực tiếp tham gia vào tiến trình đàm phán.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.