Nếu không có ngừng bắn sớm, chiến tranh Israel-Hezbollah sẽ leo thang khốc liệt. Sáng thứ tư tuần này, Nội các Israel đã cho phép quân đội mở cuộc tấn công lớn trên bộ để tiễu trừ du kích Hezbollah ở miền Nam Lebanon trong 30 ngày hay hơn nếu cần, giữa lúc Hội Đồng Bảo An LHQ đang thảo luận về nghị quyết ngừng bắn và thành lập quân đội quốc tế gìn giữ hòa bình ở vùng độn giữa hai nước. Dự án nghị quyết do Mỹ và Pháp thảo ra đã gập trở ngại vì các nước A Rập ủng hộ Lebanon đòi Israel phải rút quân ngay sau khi có lệnh ngừng bắn, nhưng Israel được Mỹ ủng hộ đòi phải giải giới du kích Hezbollah trước khi rút quân. Hiện nay quân đội Israel đã tiến vào miền Nam Lebanon để phá hủy các căn cứ phi đạn và gặp sức kháng cự rất mạnh của Hezbollah. Theo kế hoạch hành quân mới, quân đội Israel sẽ tiến sâu thêm vào lãnh thổ Lebanon đến 18 dặm. Nếu sau này có vùng độn, tự nhiên vùng này sẽ khá rộng. Vấn đề ngừng bắn rất phức tạp, vì quân du kích Hezbollah chiếm giữ miền Nam Lebanon không thuộc quyền kiểm soát của chính quyền Lebanon và chính họ đã gây ra cuộc xung đột hiện nay khi họ bắt sống 2 lính Israel từ tháng trước. Muốn hiểu tại sao Hezbollah gây sự, cần phải nhìn đến cội rễ vụ này.
Syria là nước có liên hệ nhiều nhất đến tình hình Lebanon từ suốt 30 năm qua. Năm 2001, Syria rút phần lớn quân đội ra khỏi Beirut và vùng phụ cận, tuy nhiên vẫn còn giữ 14,000 quân đóng ở những nơi khác và có ảnh hưởng mạnh đến tình hình chính trị nội bộ Lebanon. Năm 2004, Syria đòi Lebanon phải có một Tổng Thống thân Syria là Emile Lahoud cầm quyền. Tháng 9-2004, LHQ ra lệnh Syria rút hết quân ra khỏi Lebanon. Syria rút 3,000 quân ra khỏi vùng phụ cận Beirut, nhưng đó chỉ là hành động che mắt. Ngay sau đó Thủ tướng Hariri, vốn chống ảnh hưởng của Syria, đã phải từ chức rồi bị khủng bố đặt bom giết chết. Dư luận dân Lebanon và cả thế giới tin rằng Syria đã nhúng tay vào vụ ám sát thô bạo này và LHQ đã điều tra. Rút cuộc Syria phải rút hết quân, nhưng vẫn để lại nhóm Hezbollah.
Hezbollah thuộc hệ phái Shi-a, gốc ở Iran đã được thành lập khoảng đầu thập niên 80 vào lúc Lebanon có nội chiến, trong khi các nước A Rập ở Trung Đông đều thuộc hệ phái Sun-ni. Khi có giải pháp chấm dứt nội chiến, Syria được ủy nhiệm làm giám sát hòa giải và Hezbollah đã trở thành một cánh tay vũ trang của Syria nằm trong bóng tối. Từ đó Hezbollah đã xây dựng một đội quân du kích rất thiện chiến chiếm giữ luôn cả miền Nam Lebanon. Giữa Syria thuộc hệ Sun-ni và Iran thuộc hệ Shi-a xưa nay không có liên hệ trực tiếp, tại sao Iran lại chấp thuận cho Hezbollah đầu quân Syria để nằm vùng ở Lebanon" Sự thật, Syria và Iran đều có một kẻ thù chung là người Do thái. Riêng Iran còn có tham vọng lớn hơn nữa. Iran gốc Ba-tư muốn nắm thế kiểm soát toàn bộ vùng Trung Đông của người A rập. Sau khi Mỹ tiến quân vào Iraq và bị kẹt vì quân khủng bố và nổi dậy, Iran và Syria đã chính thức ký kết hiệp ước liên minh. Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới, một nước Hồi giáo Shi-a liên hiệp với một nước Hồi giáo Sun-ni. Không biết ngay lúc đó, các chiến lược gia Mỹ có lưu ý hay không" Vậy làm thế nào Iran chuyển tải được hàng chục ngàn phi đạn đến Hezbollah ở miền Nam Lebanon"
Báo New York Times mới đây đưa tin. Ngày 26 tháng 12 năm 2003, một vụ động đất dữ dội đã san bằng vùng Bam ở miền Đông Nam Iran thành bình địa, giết chết 35,000 người. Các phi cơ vận tải chở đồ viện trợ cấp cứu đã đổ đến đến vùng này từ khắp nơi trên thế giới, kể cả từ Syria. Theo giới tình báo quân sự Israel, phi cơ Syria trở về đã chất đầy các loại vũ khí tinh diệu nhất, trong đó có các loại phi đạn Zelzal của Iran, từ đó Syria chuyển cho Hezbollah tự trị ở Nam Lebanon. Ngày nay kho vũ khí Hezbollah có đến 15,000 phi đạn làm cả thế giới ngạc nhiên và trong suốt một tháng qua, 3,333 phi đạn đã đánh vào miền Bắc Israel. Nhưng không phải chỉ có phi đạn, trong mấy năm qua Iran và Syria đã bí mật cấp cho du kích Hezbollah những trang bị quân sự hiện đại nhất như vũ khí chống chiến xa của Nga, thuốc nổ Semtex, các phi đạn bắn chiến xa điều khiển bằng dây hay bằng vô tuyến có tầm bắn xa đến 2 dặm, có máy tìm kiếm do vệ tinh điều khiển, có đầu đạn nổ hai lần hay nổ chậm đã gây khốn khổ cho quân đội Israel, thành ra du kích quân Hezbollah được huấn luyện kỹ, lại được trang bị kỹ thuật cao không kém gì quân chính quy nước lớn.
Bây giờ chuyện ngừng bắn như thế nào" Thủ tướng hiện nay của Lebanon là Fuad Saniora, bạn của cựu Thủ tướng Hariri đã bị ám sát, nên có thể ông cầm đầu phe chống Syria. Nhưng ông bị kẹt vì Nội các có 2 bộ trưởng Hezbollah, tự xưng là phe ôn hòa. Ông cũng bị áp lực của các nước Hồi giáo cũng như Liên đoàn A rập đòi phải có ngừng bắn để buộc Israel phải rút quân ngay ra khỏi miền nam Lebanon, vì tất cả đều thù ghét Do thái. Nhưng cũng có thể Saniora đã nhìn thấy đây là cơ hội tốt cho chính quyền của ông, vì khi đòi ngừng bắn ngay để Israel rút quân, chính phủ của ông đã quyết định cho 15,000 quân Lebanon đi cùng quân quốc tế gìn giữ hòa bình đóng ở vùng độn để giải giới những nhóm võ trang mà chính quyền không thể kiểm soát. Khi loan báo quyết định này hôm thứ ba, Thủ tướng Saniora đã tuyên bố: "Nước Syria cũng nên tập cho quen với sự thật Lebanon ngày nay là một nước độc lập". Tuy nhiên việc quân đội Lebanon đóng cùng với quân quốc tế ở vùng trái độn cũng có hai điểm đáng nghi ngại. Quân đội Lebanon rất yếu và phức tạp, không đủ khả năng làm tròn nhiệm vụ thanh sát. Hơn nữa, du kích Hezbollah cũng là dân Lebanon, nên giữa quân và dân Lebanon dễ có sự thông cảm, sẵn sàng làm ngơ cho nhau.
Ngừng bắn bất luận như thế nào cũng chỉ là loại cao dán ngoài da, không chữa được gốc rễ căn bệnh nằm trong cơ thể. Loại cao dán của mấy ông lang băm có khi còn dính chất độc ngầm làm tăng thêm bệnh. Chữa bệnh cần phải chữa đến cái gốc của nó. Thành ngữ Á đông có câu "Muốn cởi chuông phải tìm người cột chuông". Người ta đã thấy ai là người cột chuông. Mỹ nên tìm thẳng đến Iran và Syria mà chữa căn bệnh Trung Đông thì hơn.