Thợ máy Tim Molloy kiểm tra chiếc máy bay Boeing 737 sẽ rời Chicago đi Pittsburgh mang số hiệu 427 đến hai lần, trước khi nó cất cánh vào lúc 6 giờ chiều ngày 8.9.1994. Trong phòng lái phi công trưởng Peter Germano và phi công phụ Charles Emmett khởi động hệ thống lái tự động và chuẩn bị mọi chi tiết cho chuyến bay kéo dài 55 phút. Khi đến gần phi trường Pittsburgh thì sự cố bắt đầu.
Ông phân công bạn ông là Greg Phillips cầm đầu một toán nhân viên khám nghiệm bánh lái của chiếc Boeing 737. Bánh lái được nối liền với bàn đạp điều kiển trong phòng lái của máy bay qua một bộ phận gọi là van bánh lái. Khi phi công đạp bàn đạp, hệ thống van sẽ đóng hoặc mở cho phép một dung dịch lỏng tràn qua các lổ van và xoay bánh lái về phía phải hay trái. Tuy nhiên sau rất nhiều lần thử nghiệm bộ phận van bánh lái vẫn làm việc hoàn hão và không hề có sai sót nào được phát hiện. Vậy nguyên nhân thật sự gây ra tai nạn là do máy móc trong máy bay hay do lỗi của phi công.
Các chuyên viên không lưu ở phi trường Pittsburgh báo cho chuyến bay 427 biết rằng một chiếc máy bay phản lực hành khách khác đang lấy độ cao ngay trước mũi của họ. Đài kiểm soát không lưu yêu cầu phi công Peter Germano cho máy bay của ông sang trái một chút. Khi nhận lệnh, viên phi công phụ là Charles Emmett, một người Pháp, trả lời bằng tiếng Anh giọng Pháp khá buồn cười của ông và điều khiển hệ thống lái. Tuy nhiên sau khi lệnh sang trái chiếc máy bay bắt đầu chúi mũi xuống đất và nhanh chóng mất dần độ cao. Hai viên phi công hết sức ngạc nhiên và cố gắng kéo cần lái để đưa mũi chiếc máy bay cất lên lại nhưng họ hoàn toàn thất bại và chiếc máy bay cứ thế lao nhanh xuống dần về hướng mặt đất. Các hệ thống báo động của máy bay đồng loạt kêu lên inh ỏi báo trước tai nạn trong khi viên phi công chính là Germano chỉ biết kêu trời.
Khi chiếc máy bay lao nhanh xuống đất với tốc độ 450 cây số giờ, tất cả hành khách trong máy bay đều bị lực ly tâm hít chặt vào ghế ngồi. 28 giây sau khi sự cố đầu tiên xảy ra chiếc máy bay rơi xuống đất với một tốc độ khủng khiếp tạo ra một sự va chạm kinh hồn. Trước đó người ta còn nghe thấy tiếng viên phi công phụ Charles Emmett kêu lên: “Ôi, lạy Chúa tôi”.
Tại soa một chiếc máy bay hoàn hão như thế lại có thể gặp nạn trong một ngày mùa hè nắng đẹp, lao xuống một ngọn đồi và giết chết tất cả 132 hành khách cũng như phi hành đoàn. Đó chính là câu hỏi mà chuyên viên điều tra Tom Haueter thuộc cơ quan an toàn hàng không quốc gia Hoa kỳ (NTSB) phải trả lời. Việc đầu tiên Haueter làm là tổ chức toán chuyên viên điều tra gồm 100 người của ông bao gồm nhân viên thuộc quyền của ông, chuyên viên của hãng hàng không USAir, chuyên gia của hãng Boeing, hội các thợ máy hàng không và những nhân viên chuyên ngành điều tra tai nạn khác. Sau một tai nạn phi cơ hầu như tất cả mọi bên có liên quan đến chiếc máy bay ấy đều phải tham gia cuộc điều tra. Bởi vì kết quả điều tra vô cùng quan trọng trong việc truy cứu trách nhiệm. Nếu nguyên nhân là do hãng Boeing gây ra, công ty này chắc chắn sẽ phải bị bắt bồi thường hàng nhiều triệu đô la. Nếu lỗi là do các phi công gây ra công ty hàng không USAir chắc chắn phải đóng cửa vì nó đã từng gây ra bốn tai nạn hàng không chết người khác trong năm 1989.
Năm nay 42 tuổi Tom Haueter đã làm việc cho Cơ quan an toàn hàng không quốc gia Mỹ đã trên 10 năm qua. Tuy nhiên ngoại hình trẻ hơn số tuổi và tính tình vui vẻ làm cho người ta khó tin rằng ông là một chuyên gia điều tra hàng đầu của cơ quan hàng không quan trọng này. Là một người làm việc nghiêm túc, ông luôn luôn muốn rằng mọi việc phải tuân theo đúng những nguyên tắc làm việc của ông. Ngay trong cuộc họp đầu tiên của ủy ban điều tra, Haueter đi đến từng người trong phòng họp để hỏi tên và chức năng của họ khi tham gia ủy ban này. Một viên phó giám đốc của công ty USAir cho biết ông ta chỉ tham dự cuộc họp với tư cách quan sát viên. Haueter liền yêu cầu ông ta rời khỏi phòng họp. Viên phó giám đốc cho biết đó chính là luật của công ty ông ta, tuy nhiên Haueter cho biết luật của công ty ngược lại với những nguyên tắc của ông và kiên quyết mời tay phó giám đốc rời phòng họp ngay lập tức.
Haueter quan sát đống mãnh vụ vĩ đại trước đây là chiếc Boeing 737, loại máy bay thông dụng nhất của các hãng hàng không quốc tế. Mặc dầu chúng có ngoại hình không bắt mắt lắm, nhưng các chiếc Boeing 737 được cái là nổi tiếng về sự an toàn và dễ điều khiển đối với các phi công. Haueter hình thành trong đầu ông một ý nghĩ rằng không biết loại máy bay Boeing 737 có ẩn giấu một khuyết điểm nào đó chưa hề được khám phá kể từ khi chúng được sản xuất cách đây 27 năm hay không. Nếu như có một khuyết điểm như thế thì hàng trăm chiếc 737 sẽ làm việc không hề có sự cố gì, nhưng một ngày kia sẽ có một chiếc gặp nạn bất ngờ mà không có lý do gì rõ ràng cả.
Khởi đầu Haueter cũng làm việc theo trình tự quy định là nghiên cứu những chi tiết thu lượm được của chuyến bay qua những chiếc hộp đen. Những máy móc như la bàn bay trên máy bay khi được nghiên cứu đã cho thấy khi còn ở độ cao 5000 bộ bên trên thành phố Hopewell Township, chiếc máy bay Boeing 727 mang số hiệu 427 đã bất thình lình quay ngoắt sang bên trái giống như một chiếc xe hơi bị mất điều khiển và lao sang một bên. Có nhiều điều xảy ra khiến chiếc máy bay bị như thế nhưng cái có khả năng nhất trong trường hợp này là chiếc bánh lái của nó. Trong năm 1991 một chiếc 737 khác đã cất cánh từ Denver đi Colorado Springs. Vài phút trước khi hạ cánh, chiếc máy bay tự dưng xoay sang phải và rơi giết chết toàn bộ 25 người trên máy bay. Sau khi điều tra các nhân viên an toàn hàng không kết luận:” Không có lý do gì được xác định”. Haueter kiên quyết loại bỏ những kết luận như trên ra khỏi đầu óc của ông.
Ông phân công bạn ông là Greg Phillips cầm đầu một toán nhân viên khám nghiệm bánh lái của chiếc Boeing 737. Bánh lái được nối liền với bàn đạp điều kiển trong phòng lái của máy bay qua một bộ phận gọi là van bánh lái. Khi phi công đạp bàn đạp, hệ thống van sẽ đóng hoặc mở cho phép một dung dịch lỏng tràn qua các lổ van và xoay bánh lái về phía phải hay trái. Tuy nhiên sau rất nhiều lần thử nghiệm bộ phận van bánh lái vẫn làm việc hoàn hão và không hề có sai sót nào được phát hiện. Vậy nguyên nhân thật sự gây ra tai nạn là do máy móc trong máy bay hay do lỗi của phi công.
Tháng 1.1995 trong khi làm việc trên máy điện toán tái hiện lại những phút giây cuối cùng của phi công Germano, Haueter thình lình nhận ra những chi tiết cực kỳ quan trọng. Ông nhận ra rằng trước lúc xảy ra tai nạn, chiếc Boeing 737 mang số hiệu 427 đã bị những chấn động không khí do những chiếc máy bay khác đang lên xuống gây ra làm nó bị lệch thình lình qua bên trái. Phản ứng lại, hai viên phi công liền kéo bánh lái để xoay chiếc máy bay về lại phía bên phải. Tuy nhiên có lẽ khi đạp bàn đạp diều khiển đưa máy bay về phía bên phải thì bất ngờ bánh lái lại càng lệch hẳn sang bên trái. Nói tóm lại và bánh lái lúc bấy giờ đã không tuân theo sự điểu khiển của các viên phi công và máy bay lập tức trở thành một chiếc máy tự hoạt động ngoài ý muốn của con người.
Một đêm sau đó, chuông điện thoại reo khi Haueter và vợ ông đang đi phố mua sắm vài thứ cần thiết cho gia đình. Người gọi điện thoại là một trong những ông xếp của Haueter. Khi hai vợ chồng trở về, Haueter nói chuyện với xếp hai tiếng đồng hồ qua điện thoại và làm vợ ông rất lo lắng. Cuộc điều tra của chồng đã làm tan vỡ những kế hoạch riêng của hai vợ chồng và bà còn lo lắng biết đâu nó sẽ làm tan nát luôn sự nghiệp chuyên môn đầy uy tín của ông. Haueter từng nói với vợ rằng nếu cuộc điều tra không đi đến kết quả nào cụ thể thì ông sẽ cảm thấy vô cùng nhục nhã và cảm thấy rằng ông là một người vô tài bất lực không xứng đáng với chức vụ hiện tại.
Ngày 9.6.1996 chuyến bay của hãng hàng không Eastwind Airlines 517 đến gần phi trường quốc tế Richmond ở Virginia thì bất thình lình phi công trưởng Brian Bishop cảm thấy như ai đá một cú thật mạnh vào chiếc bánh lái của chiếc máy bay Boeing 737 của ông. Ngay sau đó mũi của chiếc máy bay lệch sang phải và cánh phải của máy bay chúi xuống phía mặt đất. Phi công Bishop liền đạp bàn đạp bánh lái cho máy bay quay về bên phải nhưng không sao xoay được bánh lái máy bay theo ý của ông. Nhanh trí ông bèn cho luôn máy bay bay về phía phải và tăng thêm sức đẩy của động cơ bên phải. Điều này giúp máy bay không bị lộn nhào nhưng vẫn không sao làm cánh của máy bay lấy lại thăng bằng như cũ. Thế rồi bất ngờ bánh lái dường như được giải phóng giống như ai chơi đùa đã giữ nó lại vài phút trước đó làm máy bay quay sang trái. Rồi nó lại bị giật ngược quay sang phải rồi lại quay sang trái ngoài ý muốn của phi công.
Cuối cùng dường như máy bay hoạt động trở lại bình thường và phi công trưởng Bishop hạ cánh an toàn. Tuy nhiên máy bay dừng lại trên bãi đậu rồi mà hai chân của ông vẫn còn run đến nổi ông không sao đứng lại được. Sự kiện này làm Haueter cảm thấy có một tia hy vọng và lập tức ông đến gặp và nói chuyện với viên phi công may mắn này. Giám đốc của NTSB mời nhiều chuyên gia hàng đầu đến để giám định lại kết quả điều tra của Tom Haueter và Greg Phillips. Đã hai năm trôi qua họ vẫn chưa tìm ra một câu trả lời nào có tính thuyết phục về chuyến bay 427 định mệnh. Một trong những chuyên gia đó là Ralph Vick, một kỹ sư hàng không từng chế tạo một hệ thống van bánh lái cho máy bay vào năm 1966. Khi thử van này dưới áp suất âm 40 độ C, thì nó bị tắt trong vòng vài giây đồng hồ vì dung dịch qua van bị đông lại. Vick cho rằng có thể van bánh lái của Boeing 737 cũng bị sự cố này. Một toán chuyên viên liền tụ họp để thử nghiệm giả thuyết của Vick.
Trong một phòng thí nghiệm hàng không đặc biệt, chiếc van bánh lái của chuyến bay 427 được đặt trong một môi trường nhiệt độ thấp đến dưới 40 độ C và bắt đầu được bơm những chất lỏng nóng qua van. Thoạt đầu chiếc van làm việc đều đặn nhưng bất ngờ nó dừng hoạt động và phòng thí nghiệm vang lên những âm thanh hậm hực do dung lịch bị đông lại trong chiếc van bánh lái. Thì ra chiếc van của chuyến bay 427 đã bị nghẽn trong điều kiện nhiệt độ thay đổi và dung dịch nóng bị đông lại trong van.
Ngày 24.3.1999 cơ quan NTSB họp lần cuối cùng để chấp nhận bản điều tra của Tom Haueter về nguyên nhân tai nạn của chuyến bay 427. Sau 4 năm ruỡi điều tra Haueter đã kết luận nguyên nhân do máy móc trở ngại chứ không phải do lỗi của phi công. Haueter và toàn thể nhân viên ngỏ lời chúc mừng phi công Bishop đã may mắn sống sót khi van bánh lái của ông cũng bị nghẽn như trong trường hợp chiếc 427. Chấp nhận kết quả điều tra công ty chế tạo máy bay Boeing nhận bồi thường và các kỹ sư của công ty lập tức bắt tay vào thiết kế một hệ thống van bánh lái mới.
(Việt Đăng)
Gửi ý kiến của bạn
