Edwards, đúng vậy. Kerry sau cùng đã chọn Edwards đứùng chung liên danh, làm Phó Tổng Thống, trong cuộc tranh cử với TT Bush và Dick Cheney. Không có gì mới lạ cảï. Hầu hết truyền thanh, truyền hình và báo chí đã đoán chắc như thế, từ khá lâu rồi. Kerry phải chọn Edwards để bỗ túc cái thiếu sót của mình và dùng Edwads để làm nổi bật cái xấu của Phó TT Cheney. Nhưng cử tri Mỹ sẽ là người có tiếng nói sau cùng, xem khi đất nước đang trong thời chiến chống khủng bố, nhân dân cần người kinh nghiệm làm được việc hay cần người lôi cuốn nhưng chưa quen việc điều hành chuyện nước, chuyện dân, trong ngày bầu cử 2 tháng 11.
Một, Kerry chọn Edwards vì nhu cầu tranh cử để bỗ túc thiếu sót của mình. Điạ lý chánh trị và giai tầng xã hộâi của Kerry đòi hỏi phải có một người Nam bình dân ra ứng cử chung để làm loãng nguồn gốc quí tộc nòi của Kerry. Kerry là một người thuộc giai cấp thượng thượng lưu-- Mỹ gọi là "máu xanh"-- rất hiếm hoi chỉ có 1% dân số và nếu cộng với 4% thượng lưu vào, 5% dân số này chiếm hết 50% tài nguyên toàn nước Mỹ ( US Bureau of Census, Forbes 98). Oâng thuộc dòng dõi có thể gọi là quí tộc nòi ở Tân Anh Cát lợi, miền Đông Bắc, cónhiều tương quan dòng họ ở Aâu châu và có nhiều lý do để người Miền Nam dè dặt sau cuộc Nội chiến -- cuộc chiến tranh người Mỹ chết nhiều nhứt, hơn cả Đệ nhị Thế Chiến. Theo sưu khảo chưa đầy đủ lắm của báo Los Angeles Times - vì vợ chồng Kerry từ khước công khai tài sản -- nếu đắc cử Kerry và vợ giàu là vị tổng thống giàu nhứt, có trên 3 tỷ Đô, giàu hơn TT Kennedy. Và tài sản của Kerry và vợ nằm bàng bạc trong các đại công ty nhứt định sẽ ảnh hưỏng đến các quyết định kinh tế của Kerry nếu đắc cử tổng thống. Kerry do vậy muốn hay không cũng cần một người gốc gác bình dân để tỏ vẽ truyền thống Dân Chủ là đảng của dân nghèo và để tranh phiếu ở miền Nam là đất địa của TT Bush gốc Texas.
Trong cuộc bầu cử sơ bộ, Edwards là một đối thủ nghiêm chỉnh nhứt đối với Kerry và đã tỏ ra có tài lôi kéo cử tri gốc dân lao động. Edwards, mới 51 tuổi là một tấm gương vi tiện xuất thân mà thành đạt. Sanh ra lớn lên từ một gia đình công nhân ngành dệt, tại một tiểu bang nghèo mà người nào học giỏi, giàu lên là đều muốn dời đi, Edwards cố bám trụ, đứng vữõng trên đôi chân của mình, mà còn vươn lên cấp quốc gia nữa. Cuộc thăm dò tuần lễ trước khi Kerry công bố chọn Edwards đã giải thích rõ ý của Kerry: 72% người được hỏi tỏ ra hoan nghinh và vừa lòng nếu Edwards ra Phó Tổng Thống, trong khi Gephard chỉ được 64%. Chọn Edwards, Kerry là người đầu tiên từ năm 1960 tái lập lại mô thức của TT Kennedy chọn một thượng nghị sĩ là Lyndon B. Johnson, ra đứng chung liên danh làm Phó Tổng thống. Hai dấu ấn sâu đậm trong đời Edwards là cái nghèo của gia đình cha mẹ và nỗi buồn đưa con trai chết trẻ của Oâng. Và Oâng đã biến sự thiệt thòi và nỗi đau khổ thành hành động tích cực vươn lên. Những đảng viên Dân Chủ lão làng đánh giá cao về chàng trai trẻ tuổi đầy tham vọng của Edwardds nên chỉ trong vòng một năm rưởi ở Thượng Viện, Edwards trở thành một trong vài ba người có thể được Đảng chỉ định ra ứng cử Phó TT với Al Gore năm 2000. Lúc đó tham vọng chưa đạt, bây giờ Oâng tranh cử làm ứng viên tổng thống Dân Chủ và sau cùng được mời ra ứng cử Phó Tổng thống.
Hai, Kerry dùng Edwards để làm nổi bật cái xấu của liên danh đối thủ, đặc biệt là của Phó TT Cheney. Khác với Kerry rộng đường chọn người đứng chung liên danh, TT Bush bị kẹt cứng với Phó TT Cheney. Năm 2000 dù ứng viên Cheney không phải là một người có sức lôi cuốn như Edwards, dễ bị chìm trong đám đông, nhưng là người có tài tổ chức đem thông điệp của liên danh đến tận mọi tầng lớp xã hội. Nhưng sau ba năm rưởi làm việc trong chánh quyền, cái nhìn của quần chúng đối với Cheney xuống thấp nhứt-- chỉ còn 1 trên 4 cử tri có cảm tình với Cheney, theo thăm dò mới nhứt của CBS / New York Times. Cheney bị xem là một người dối trá trong Chiến tranh Iraq, mưu mẹo trong việc che giấu tin tức, và móc nối trục lợi trong các hợp đồng chiến tranh giá hàng tỷ Đô của Công ty Halliburton mà Oâng đã từng là người đứng đầu.
Ba, những tổng hợp tin sơ khởi việc chọn lựa của Kerry chưa hẳn khớp với nội bộ Dân Chủ và công luận nói chung. Khí thế này sẽ lửa rôm trong một tuần đầu là quá lắm. Lý do, Edwards suy nghĩ quá độc lập và ít kinh nghiệm chánh quyền, điều hành chuyện nước việc dân. Một số không nhỏ đảng viên Dân Chủ lão làng, trong đó có Cựu TT Clinton, dè dặt với một Edwards. Thời Clinton, Edwards được Đảng chỉ định cùng các Thưọng Nghị sĩ gốc luật sư cứu Clinton khỏi bị bãi nhiệm vì vụ dan díu với cô Monica Lewinski. Chỉ sau một tháng nghiên cứu hồ sơ, Edwards tuyên bố, Oâng Clinton đã "xem thưòng chức vụ [tổng thống] trên khiá cạnh đạo đức lãnh đạo." Chính Kerry cũng xem Edwards là người thiếu kinh nghiệm điều hành chuyện nước, việc dân. Kerry đã từng công khai tuyên bố -- chạy nhựt trình đàng hoàng nhé -- trên tờ báo sừng sõ New York Times, "Trong 4 năm tại Thượng Viện - và đó là thời gian dài nhứt của cuộc đời công- [Edwards] không kinh nghiệm quốc tế nào, không kinh nghiệm quân sư nào cả." Và Kerry còn cười ngạo nói tiếp, "Khi tôi từ VN trở về năm 1969, tôi không biết John Edwards có hết mang tả chưa. À, chắc Oâng ta đã hết mang tả rồi." Hồ sơ làm luật củả Edwards cũng khiêm tốn lắm. Đúng, Edwards là một luật sư tài ba, hùng biện trong các vụ kiện lớn, chống lại các công ty, tiền bồi thường mỗi vụ hàng mấy chục triệu, được chia ít nhứt 10% nên rất mau giàu. Nhưng suốt mấy năm ở Thượng Viện, Edwards cũng chưa là tác giả một dự luật, quyết nghị nào, chỉ thêm bớt vào các dự luật do các đồng viện khác làm tác giả hay bảo trợ. Trái lại tài thắng kiện các công ty lớn của Edwards sẽ là một mối lo lớn cho giới tư bản và tài phiệt Mỹ. Sau ngày Kerry tuyên bố chọn Edwards, thị trưòng chứng khoán ở New York, giá cỗ phần của các công ty Mỹ giảm xuống liền.
Trái lại dù bị nhiều chỉ trích phêâ bình, Phó TT Cheney là một người có nhiều kinh nghiệm điều hành chuyện nước việc dân, một người giúp việc đắc lực cho TT Bush và là bậc thầy trong giới tư bản, tài phiệt My.õ Chính Chad Clanton, phát ngôn viên bộ tham mưu tranh cử của Kerry cũng nói, "Cheney là một phó tổng thống bén nhậy, thực dụng mà không lộ mặt. Nhưng Oâng ta có thể trở thành cây đèn hiệu trong cơn bão." Stephen Hess, một học giả lão thành của Viện Brookings, nhiều năm nghiên cứu bầu cử, phân tích,"chưa thấy một phó tổng thống nào đóng một vai trò quan trọng trong chánh quyền" như Phó TT Cheney.
Nhưng sau cùng, chính cử tri Mỹ sẽ trả lời quan niệm chọn Phó Tổng Thống trong thời bầu cử năm 2004, thế nào là đúng: người làm được việc hay người nhiều hấp dẫn.
Một, Kerry chọn Edwards vì nhu cầu tranh cử để bỗ túc thiếu sót của mình. Điạ lý chánh trị và giai tầng xã hộâi của Kerry đòi hỏi phải có một người Nam bình dân ra ứng cử chung để làm loãng nguồn gốc quí tộc nòi của Kerry. Kerry là một người thuộc giai cấp thượng thượng lưu-- Mỹ gọi là "máu xanh"-- rất hiếm hoi chỉ có 1% dân số và nếu cộng với 4% thượng lưu vào, 5% dân số này chiếm hết 50% tài nguyên toàn nước Mỹ ( US Bureau of Census, Forbes 98). Oâng thuộc dòng dõi có thể gọi là quí tộc nòi ở Tân Anh Cát lợi, miền Đông Bắc, cónhiều tương quan dòng họ ở Aâu châu và có nhiều lý do để người Miền Nam dè dặt sau cuộc Nội chiến -- cuộc chiến tranh người Mỹ chết nhiều nhứt, hơn cả Đệ nhị Thế Chiến. Theo sưu khảo chưa đầy đủ lắm của báo Los Angeles Times - vì vợ chồng Kerry từ khước công khai tài sản -- nếu đắc cử Kerry và vợ giàu là vị tổng thống giàu nhứt, có trên 3 tỷ Đô, giàu hơn TT Kennedy. Và tài sản của Kerry và vợ nằm bàng bạc trong các đại công ty nhứt định sẽ ảnh hưỏng đến các quyết định kinh tế của Kerry nếu đắc cử tổng thống. Kerry do vậy muốn hay không cũng cần một người gốc gác bình dân để tỏ vẽ truyền thống Dân Chủ là đảng của dân nghèo và để tranh phiếu ở miền Nam là đất địa của TT Bush gốc Texas.
Trong cuộc bầu cử sơ bộ, Edwards là một đối thủ nghiêm chỉnh nhứt đối với Kerry và đã tỏ ra có tài lôi kéo cử tri gốc dân lao động. Edwards, mới 51 tuổi là một tấm gương vi tiện xuất thân mà thành đạt. Sanh ra lớn lên từ một gia đình công nhân ngành dệt, tại một tiểu bang nghèo mà người nào học giỏi, giàu lên là đều muốn dời đi, Edwards cố bám trụ, đứng vữõng trên đôi chân của mình, mà còn vươn lên cấp quốc gia nữa. Cuộc thăm dò tuần lễ trước khi Kerry công bố chọn Edwards đã giải thích rõ ý của Kerry: 72% người được hỏi tỏ ra hoan nghinh và vừa lòng nếu Edwards ra Phó Tổng Thống, trong khi Gephard chỉ được 64%. Chọn Edwards, Kerry là người đầu tiên từ năm 1960 tái lập lại mô thức của TT Kennedy chọn một thượng nghị sĩ là Lyndon B. Johnson, ra đứng chung liên danh làm Phó Tổng thống. Hai dấu ấn sâu đậm trong đời Edwards là cái nghèo của gia đình cha mẹ và nỗi buồn đưa con trai chết trẻ của Oâng. Và Oâng đã biến sự thiệt thòi và nỗi đau khổ thành hành động tích cực vươn lên. Những đảng viên Dân Chủ lão làng đánh giá cao về chàng trai trẻ tuổi đầy tham vọng của Edwardds nên chỉ trong vòng một năm rưởi ở Thượng Viện, Edwards trở thành một trong vài ba người có thể được Đảng chỉ định ra ứng cử Phó TT với Al Gore năm 2000. Lúc đó tham vọng chưa đạt, bây giờ Oâng tranh cử làm ứng viên tổng thống Dân Chủ và sau cùng được mời ra ứng cử Phó Tổng thống.
Hai, Kerry dùng Edwards để làm nổi bật cái xấu của liên danh đối thủ, đặc biệt là của Phó TT Cheney. Khác với Kerry rộng đường chọn người đứng chung liên danh, TT Bush bị kẹt cứng với Phó TT Cheney. Năm 2000 dù ứng viên Cheney không phải là một người có sức lôi cuốn như Edwards, dễ bị chìm trong đám đông, nhưng là người có tài tổ chức đem thông điệp của liên danh đến tận mọi tầng lớp xã hội. Nhưng sau ba năm rưởi làm việc trong chánh quyền, cái nhìn của quần chúng đối với Cheney xuống thấp nhứt-- chỉ còn 1 trên 4 cử tri có cảm tình với Cheney, theo thăm dò mới nhứt của CBS / New York Times. Cheney bị xem là một người dối trá trong Chiến tranh Iraq, mưu mẹo trong việc che giấu tin tức, và móc nối trục lợi trong các hợp đồng chiến tranh giá hàng tỷ Đô của Công ty Halliburton mà Oâng đã từng là người đứng đầu.
Ba, những tổng hợp tin sơ khởi việc chọn lựa của Kerry chưa hẳn khớp với nội bộ Dân Chủ và công luận nói chung. Khí thế này sẽ lửa rôm trong một tuần đầu là quá lắm. Lý do, Edwards suy nghĩ quá độc lập và ít kinh nghiệm chánh quyền, điều hành chuyện nước việc dân. Một số không nhỏ đảng viên Dân Chủ lão làng, trong đó có Cựu TT Clinton, dè dặt với một Edwards. Thời Clinton, Edwards được Đảng chỉ định cùng các Thưọng Nghị sĩ gốc luật sư cứu Clinton khỏi bị bãi nhiệm vì vụ dan díu với cô Monica Lewinski. Chỉ sau một tháng nghiên cứu hồ sơ, Edwards tuyên bố, Oâng Clinton đã "xem thưòng chức vụ [tổng thống] trên khiá cạnh đạo đức lãnh đạo." Chính Kerry cũng xem Edwards là người thiếu kinh nghiệm điều hành chuyện nước, việc dân. Kerry đã từng công khai tuyên bố -- chạy nhựt trình đàng hoàng nhé -- trên tờ báo sừng sõ New York Times, "Trong 4 năm tại Thượng Viện - và đó là thời gian dài nhứt của cuộc đời công- [Edwards] không kinh nghiệm quốc tế nào, không kinh nghiệm quân sư nào cả." Và Kerry còn cười ngạo nói tiếp, "Khi tôi từ VN trở về năm 1969, tôi không biết John Edwards có hết mang tả chưa. À, chắc Oâng ta đã hết mang tả rồi." Hồ sơ làm luật củả Edwards cũng khiêm tốn lắm. Đúng, Edwards là một luật sư tài ba, hùng biện trong các vụ kiện lớn, chống lại các công ty, tiền bồi thường mỗi vụ hàng mấy chục triệu, được chia ít nhứt 10% nên rất mau giàu. Nhưng suốt mấy năm ở Thượng Viện, Edwards cũng chưa là tác giả một dự luật, quyết nghị nào, chỉ thêm bớt vào các dự luật do các đồng viện khác làm tác giả hay bảo trợ. Trái lại tài thắng kiện các công ty lớn của Edwards sẽ là một mối lo lớn cho giới tư bản và tài phiệt Mỹ. Sau ngày Kerry tuyên bố chọn Edwards, thị trưòng chứng khoán ở New York, giá cỗ phần của các công ty Mỹ giảm xuống liền.
Trái lại dù bị nhiều chỉ trích phêâ bình, Phó TT Cheney là một người có nhiều kinh nghiệm điều hành chuyện nước việc dân, một người giúp việc đắc lực cho TT Bush và là bậc thầy trong giới tư bản, tài phiệt My.õ Chính Chad Clanton, phát ngôn viên bộ tham mưu tranh cử của Kerry cũng nói, "Cheney là một phó tổng thống bén nhậy, thực dụng mà không lộ mặt. Nhưng Oâng ta có thể trở thành cây đèn hiệu trong cơn bão." Stephen Hess, một học giả lão thành của Viện Brookings, nhiều năm nghiên cứu bầu cử, phân tích,"chưa thấy một phó tổng thống nào đóng một vai trò quan trọng trong chánh quyền" như Phó TT Cheney.
Nhưng sau cùng, chính cử tri Mỹ sẽ trả lời quan niệm chọn Phó Tổng Thống trong thời bầu cử năm 2004, thế nào là đúng: người làm được việc hay người nhiều hấp dẫn.
Gửi ý kiến của bạn