Hôm nay,  
CTA_United Educators_Display_300x250_Vietnamese - Nguoi Viet
“Đây là quan điểm của người viết, không nhất thiết là quan điểm của Việt Báo.”

Biết ơn tờ báo giấy tiếng Việt

23/08/202400:00:00(Xem: 1367)
 
biet on
Tờ Việt Báo tại Coffee Factory. Hình: Tác giả chụp.
 
Cảm giác đầu tiên khi bước chân vào tiệm Coffee Factory tại Quận Cam, tiểu bang California, Hoa Kỳ, đến từ hình ảnh tờ báo giấy trên chiếc bàn nhỏ phía dưới quầy nước, một vị trí dễ thấy. Cảm giác ấy thân thuộc như thuở còn nằm nôi, được nghe lời mẹ ru êm theo tiếng võng đưa kẽo kẹt giữa trưa hè nóng bức.
 
Thời chưa có điện thoại di động, chưa có Internet, chưa có các trang mạng xã hội, thật khó để hình dung ra có ngày con người tạo ra trí thông minh nhân tạo (AI). Cho đến thời điểm bài viết này được viết xong, trang Wikipedia tiếng Việt vẫn còn bản dịch tiếng Việt của "artificial intelligence" (AI) là "trí tuệ nhân tạo"(*). Cách dịch "trí tuệ nhân tạo" có thật sự chính xác? Phải chăng chỉ có con người với nhịp tim đều đặn và hơi thở từ tốn mới có năng lực kỳ diệu vươn tới sự uyên bác tử tế được gọi là trí tuệ, rồi từ trí tuệ đó mới có “trí thông minh nhân tạo”? Làm gì có "trí tuệ nhân tạo" khi đó chỉ là phương tiện khéo do con người tạo ra và tự thân nó không thay thế được trái tim đầy tình yêu thương và tâm hồn mẫn cảm của con người!?
 
Tờ báo giấy cũng vậy, khó lòng được thay thế hoàn toàn bởi báo mạng. Ngặt một nỗi là bây giờ mọi thứ đều nhanh hơn, thuận tiện hơn và có lẽ vì thế nên viên thuốc bổ khoa học công nghệ đang cho thấy tác dụng phụ của nó. Bên cạnh thông tin thật và có ý nghĩa được chia sẻ nhanh hơn thì thông tin chưa được kiểm chứng hoặc có ảnh hưởng không tích cực cũng được lan truyền với cùng tốc độ. Người đọc và người nghe dễ phản ứng nhanh hơn, dễ so sánh nhanh hơn và dễ phán xét nhanh hơn. Đôi khi ai đó chợt chạnh lòng tủi thân nghĩ về mình vì sao đang vất vả làm việc mà những người bạn trên trang Facebook cá nhân của mình đang chu du ở miền biển xanh, cát trắng và nắng vàng, mà quên rằng đó có thể chỉ là một lát cắt của cuộc đời họ hoặc thậm chỉ là một lát cắt AI!
 
Trong thời buổi các trang mạng xã hội phát triển vượt bậc và nhu cầu giải trí của con người được nuông chiều tới mức tối đa để đẩy mạnh sự kết nối thì việc kiểm chứng nguồn thông tin trước khi chia sẻ hay đăng tải là điều thiết yếu như không khí để thở. Có quá chủ quan khi nghĩ rằng báo giấy làm công việc này cẩn trọng hơn báo mạng?
 
Mới hôm trước, trong lúc gửi bài thơ qua tin nhắn cho một vị giáo sư Việt ngữ, người viết bài đã mắc lỗi chính tả, "ngã đường" thay vì "ngả đường", và được Thầy hướng dẫn. Người viết bài giải thích với Thầy: "Em có xem trang Wiktionary để kiểm tra dấu ngã hay dấu hỏi cho từ "ngả đường" trước khi gửi bài thơ đến Thầy, vậy mà vẫn sai "ngã đường" như thường" (**). Như thấu hiểu tâm lý bối rối của người học trò, Thầy an ủi một cách hóm hỉnh: "Trên mạng sai chính tả nhiều lắm, ông ơi!" Chức năng tìm kiếm của Google tạo ra một thế giới phẳng tuyệt vời để giúp con người kết nối và học hỏi lẫn nhau nhanh hơn và thuận tiện hơn. Chỉ là biết trang nào, nguồn nào là đúng, trang nào, nguồn nào là chưa đúng!? Người viết bài đang mơ hồ nghĩ đến lời của ai đó từng nói: "Những điều sai nói hoài, làm hoài cũng thành đúng!"
 
Giữa những hối hả của đời sống hiện đại và tiện nghi ngày nay, chỉ một ngón tay chạm nhẹ vào màn hình là chúng ta nhìn, đọc và nghe được một phần thế giới từ màn hình điện thoại thông minh của mình. Vậy thì sẽ còn có bao nhiêu người Việt hải ngoại, nhất là thế hệ sau này ít có điều kiện được học Việt ngữ, được cầm tờ báo giấy tiếng Việt mà trải lòng mình trên trang giấy, chú tâm dành vài phút thong thả bên tách trà hoặc ly cà phê để ngón tay được chạm vào từng trang giấy báo phảng phất nhẹ mùi mực đặc trưng với những dòng chữ được in theo khuôn khổ thuận theo tầm mắt. Cảm giác này báo mạng dường như khó thay thế được. Ấy là chưa kể khi đọc những đoản văn, truyện ngắn, tùy bút, bài thơ, hay lời nhạc mà được lật nhẹ từng trang từng trang, rồi đôi khi lật đi lật lại để đọc lại một vài dòng hay vài chữ, để được đắm mình vào dòng hồi tưởng hay suy tư về một kỷ niệm nào đó cứ lưu luyến trong tim. Đây có phải là một trong những cách đón nhận và thưởng thức chân-thiện-mỹ giúp khơi nguồn trí tuệ mà báo mạng không làm được tốt như báo giấy? Người viết bài không có ý đề cao báo giấy và xem nhẹ báo mạng vì tờ báo giấy và trang báo mạng vốn dĩ đều có cùng chung mục đích và ý nghĩa, đó là đưa tin một cách chính xác, trung thực và khách quan, qua đó góp phần thúc đẩy xã hội phát triển tốt đẹp hơn.
 
Người viết bài có một mong ước sau khi đọc bài viết "Đọc báo hay không đọc báo?" trên tờ báo giấy Việt Báo của tg Nina Hòa Bình Lê khi tình cờ nhìn thấy tờ báo này được đặt ngay ngắn tại Coffee Factory, tiệm cà phê lâu đời của người Việt tại Quận Cam. Ước gì tất cả những tiệm cà phê, tiệm ăn hay các cơ sở thương mại khác của người Việt tại hải ngoại vẫn tiếp tục dành cho những tờ báo giấy tiếng Việt một góc nhỏ dễ lọt vào tầm nhìn của thực khách (nếu điều kiện không gian và diện tích cho phép) để khuyến khích họ cầm tờ báo giấy trên tay, chậm lại một chút để được lắng nghe hơi thở và trái tim mình đang rung cảm theo từng con chữ, để được cảm nhận niềm hạnh phúc làm người mà chỉ có trí tuệ "tự nhiên" mới tạo ra và không thể thay thế được.
 
Cuộc sống càng nhanh thì những đổi thay bất ngờ càng dễ làm chúng ta lo lắng, hụt hẫng, hay hoảng hốt. Cũng vì lẽ đó, những điều đáng quý có thể dễ dàng mất đi như tờ báo giấy cầm trên tay, như hơi thở nhẹ nhàng và đều đặn từ lồng ngực, càng cần được trân trọng và giữ gìn. Xin biết ơn tất cả những người làm báo giấy vẫn miệt mài không ngại khó, không ngại khổ và đôi khi còn có cảm giác "lạc lối" giữa dòng đời trôi nhanh như chớp để người đọc được tìm về với những gì xưa cũ mà không hề cũ xưa. Xin biết ơn tất cả thân chủ vẫn ủng hộ quảng cáo trên báo giấy và dành không gian cho báo giấy tại các cửa tiệm của mình. Xin biết ơn những người bỏ báo thầm lặng đóng góp công sức để những tờ báo giấy vẫn còn trên tay người đọc ở hải ngoại đến tận bây giờ.
 
Có bao giờ cái máy ru em bé với tiếng ru được thâu âm sẵn, dễ dàng mua được ở tiệm Walmart hay từ trang mạng Amazon, thay thế được lời mẹ ru con giữa trưa hè nóng bức? Có bao giờ trí thông minh nhân tạo thay thế được trí tuệ con người? Có bao giờ trang báo mạng thay thế được những xúc cảm trí tuệ đến từ tờ báo giấy? Xin biết ơn những tờ báo giấy, những trang giấy ẩn chứa tình cảm và tri thức của người tạo ra và cả người đón nhận.
 
Tâm Nguyên
(Hoa Kỳ, tháng 8 năm 2024)
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
13/09/202400:00:00
Thật là lạ khi chẳng tổ chức truyền thông Mỹ nào buồn so sánh tần suất nháy mắt của ông Donald Trump và bà Kamala Harris trong cuộc tranh luận ngày 10/9/2024 trong khi sự chênh lệch này có thể cho biết ai sẽ trở thành tổng thống. Tôi cũng theo dõi cuộc tranh luận nhưng, do quá chú ý đến những gì hai ứng cử viên nói nên không thể bao quát hết những gì hai con mắt của họ... làm. Tất cả chỉ là mấy cảm nhận chung chung, như những “biến động” khác thường ở hai con mắt của Trump, có lúc chúng nhắm nghiền lại, có lúc chúng mở to ra rồi, có khi, như lúc bà Harris đang trả lời cho câu hỏi đầu tiên, cứ đảo qua đảo lại con ngươi, trông rất là… dealer, nghề cũ.
09/09/202408:18:00
Bài này sẽ viết về một chủ đề: cách tu nào đơn giản nhất cho những người có tâm hồn rất mực đơn sơ. Thí dụ, người chưa biết chữ, hoặc những người mới học buổi sáng và quên liền vào buổi chiều, hoặc những người đã từng học thiên kinh vạn quyển nhưng bây giờ bắt đầu lãng trí, thậm chí không còn nhớ tới nửa bài Tâm Kinh. Câu hỏi là, pháp giải thoát có thể truyền dạy như thế nào cho những người không hiểu, hoặc không nhớ tận tường những khái niệm như định, như huệ, như bát nhã, và vân vân.
08/09/202407:40:00
Đối với những tín đồ Thiên Chúa Giáo, Mùa Chay Thánh là thời gian để cho mọi người Kitô hữu Cầu Nguyện, Hãm Mình, tự ăn năn sám hối những lỗi phạm của mình trong 10 điều răn của Chúa và tất cả 10 điều răn được tóm gọn lại chỉ trong 2 điều là: Trước kính mến Chúa trên hết mọi sự, sau yêu người như mình ta vậy. Trong tinh thần mỗi người Kitô hữu tự xét lại lương tâm của mình đã xúc phạm đến Ngài, qua tư tưởng, lời nói hay việc làm, đã làm tổn thương về tinh thần lẫn vật chất đến những anh chị em khác, có cùng một Cha chung với nhau là Đức Kitô đang ngự ở trên trời.
06/09/202417:47:00
Khi Donald Trump liên tục tấn công liên danh Kamala Harris và Tim Walz là "cộng sản", nhóm MAGA ủng hộ ông ta cũng đồng loạt lặp lại điều này. Kể cả Elon Musk cũng đăng lên mạng xã hội tấm ảnh AI chế hình chân dung bà Kamala mang áo hồng vệ binh, đội mũ búa liềm. Vậy bà Kamala hay nước Mỹ dưới thời đảng Dân Chủ đã và sẽ trở thành cộng sản như thế nào?
05/09/202418:18:00
Hôm qua súng lại nổ ở học đường, trong lớp học. Hung thủ 14 tuổi dùng một khẩu AR-15. Bốn người vong mạng gồm hai giáo viên và hai học sinh ở tuổi 14, cộng thêm chín kẻ bị thương. Máy đếm xoay bốn nấc. Đây là vụ thứ bao nhiêu của năm nay tại trường học???
30/08/202408:44:00
Bài viết này có nhan đề rất dài “‘Đức Phật ở cùng chúng ta!’ Cuộc chiến ở Ukraine đã thay đổi Phật giáo Nga như thế nào. Lệnh động viên và nỗi kinh hoàng của chiến tranh đã gây ra rạn nứt.” Tác giả là Alexey Voloshinov, đăng trên mạng Nga 7 x 7. Ban biên tập Global Voices dịch sang tiếng Anh, hiệu đính cho dễ hiểu và được tác giả cho phổ biến tự do. Bản tiếng Việt dịch theo bản tiếng Anh đăng ngày 29/8/2024 trên trang “The Good Men Project.” Phật tử Nga --- phần lớn họ cư ngụ ở ba khu vực tại Nga: Buryatia, Tuva và Kalmykia --- cũng bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến của Nga với Ukraine. Lệnh động viên tàn bạo và nỗi kinh hoàng của chiến tranh đã gây ra rạn nứt trong cộng đồng Phật giáo. Nhiều người đang đưa ra những tuyên bố phản chiến và di cư ra nước ngoài. Những người khác đang ra tuyến đầu, bất kể các giá trị Phật giáo.
30/08/202400:00:00
Lại một lần nữa, nền dân chủ tự do đang bị đe dọa trên toàn thế giới. Theo nhiều cách, chúng ta đã từng chứng kiến những thách thức như vậy trước đây và nền dân chủ cuối cùng đã nổi lên giành chiến thắng. Liệu lần này có nên có sự tự tin tương tự như vậy không? Những mối đe dọa phản dân chủ chắc chắn không có nghĩa là sự kết thúc của hệ thống. Nhưng thay vì bám víu vào niềm tin lạc quan trong chiến thắng trên toàn cầu tất yếu của nền dân chủ, hiện nay những người bảo vệ nền dân chủ phải áp dụng tư duy thực tế dựa trên bằng chứng thực nghiệm - đặc biệt là khi dữ liệu thách thức các giả định đã tồn tại từ lâu và đặt ra những vấn đề khó giải quyết.
27/08/202422:37:00
TNS Tim Kaine (Dân Chủ), 66 tuổi, được bầu vào Thượng Viện Hoa Kỳ lần đầu tiên vào năm 2012 sau khi đánh bại cựu TNS George Allen (Cộng Hòa) với 6 điểm và đã thắng Correy Stewart (Cộng Hòa) trong nhiệm kỳ 2 vào 2018 sau khi đánh bại đối thủ với 16 điểm. Ông hiện đang tranh cử nhiệm kỳ thứ 3 chống lại đối thủ Cộng Hòa là ông Hùng Cao, 52 tuổi, một người Mỹ gốc Việt và là cựu đại tá Hải Quân Hoa Kỳ.
23/08/202400:00:00
“Quốc tang” với roi vọt “Hồng vệ binh” để kiếm thêm nước mắt trang trí khiến tôi hình dung đất nước dị thường của chúng ta như một… tang quốc, với những tang chế rất cao nhưng lại rất thấp trong ý nghĩa nhân bản phải có là hướng về sự sống, như là một phần của đời sống. Ý tưởng này đã nhem nhúm khi tôi, gần như cùng một lúc, thọ tang rồi lại mãn tang mẹ. Mẹ qua đời giữa đỉnh điểm của đại dịch nên tôi cùng hai người chị sống ở nước ngoài phải đợi mất hai năm mới có thể trở về quàng lên đầu vành khăn thương khó. Đứng trước di ảnh mẹ sau làn khói nhang nghi ngút, chúng tôi tuần tự tiến hành những nghi thức theo tín ngưỡng thờ cúng ông bà. Chúng tôi quàng khăn tang lên đầu rồi lại tháo ra ôm vào ngực. Chúng tôi hòa bàn thờ riêng của mẹ vào bàn thờ chung của tổ tiên. Rồi chúng tôi mang những vành khăn ấy ra vườn để hóa thân bằng lửa.
22/08/202408:49:00
Nói sơ tâm, là nói về tâm của người mới học, tâm đơn sơ, tâm như hài nhi trẻ nhỏ, tâm rất mực hồn nhiên, chưa có chút gì là chữ nghĩa dày đặc, không chút gì là kiến thức uyên bác. Ngắn gọn, tận cùng của người sống với “sơ tâm” là sống với “tâm không biết,” bởi vì, hễ “có biết” là có quá khứ, có mài giũa, có lộ trình nhân quả, không còn là tâm nguyên sơ, tâm bản nhiên. Cốt tủy Thiền Tông là sống với sơ tâm.