Các loại thuốc giảm cân đã thu hút nhiều sự chú ý vào năm 2023, nhưng những tiến bộ y tế trong các phương pháp điều trị các bệnh khác cũng rất đáng được chú ý.
Chỉnh sửa gen CRISPR được bật đèn xanh
Ngày 8 tháng 12, Cơ Quan Kiểm Soát Thực-Dược phẩm Hoa Kỳ đã phê duyệt liệu pháp chỉnh sửa gen CRISPR/Cas9 đầu tiên trên thế giới. Phương pháp điều trị này được gọi là Casgevy, nhắm vào bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm (sickle cell), giúp cơ thể bệnh nhân tạo ra huyết sắc tố khỏe mạnh. Ở những người mắc bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, huyết sắc tố bất thường khiến cho các tế bào hồng cầu trở nên cứng và có hình lưỡi liềm, có thể gây tắc nghẽn mạch máu. Đến tháng 3 năm 2024, FDA sẽ ra quyết định liệu liệu pháp tương tự có thể được sử dụng để điều trị bệnh beta-thalassemia, một chứng rối loạn làm giảm sản xuất huyết sắc tố, hay không.
Trì hoãn quá trình phát triển bệnh Alzheimer
Thuốc trị bệnh Alzheimer lecanemab (tên thương hiệu Leqembi) đã được FDA chuẩn thuận hoàn toàn vào tháng 7. Giống như thuốc aducanumab được chuẩn thuận vào năm 2021, lecanemab loại bỏ các mảng amyloid tích tụ trong não của những người mắc bệnh Alzheimer. Thuốc không ngăn chặn được bệnh, nhưng trong một thử nghiệm lâm sàng, lecanemab đã chứng minh là có thể làm chậm sự suy giảm nhận thức khoảng 30% trong 18 tháng so với giả dược.
Phương pháp trị liệu gen cho chứng loạn dưỡng cơ Duchenne
Vào tháng 6, FDA đã bật đèn xanh cho liệu pháp gen đầu tiên dành cho trẻ mắc chứng loạn dưỡng cơ Duchenne. Do gen bị lỗi, cơ thể của những người mắc bệnh này không thể tạo ra protein dystrophin, giúp duy trì các tế bào cơ bắp. Phương pháp trị liệu gen sẽ giúp cơ thể sản xuất phiên bản của protein bị thiếu.
Phòng chống RSV
Một số phương pháp bảo vệ chống lại virus hợp bào hô hấp (RSV) đã xuất hiện trong năm nay. Vào tháng 5, FDA đã chuẩn thuận cho Arexvy, vắc xin RSV đầu tiên ở Hoa Kỳ, dành cho người cao niên từ 60 tuổi trở lên; và sau đó vào tháng 8 là một loại vắc xin dành cho phụ nữ mang thai, có tên là Abrysvo. Một loại vắc xin kháng thể đơn dòng – loại kháng thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm, bắt chước các protein của hệ thống miễn dịch – đã được bật đèn xanh vào tháng 7 để bảo vệ trẻ em từ 2 tuổi trở xuống khỏi RSV. Ở Hoa Kỳ, RSV khiến 80,000 trẻ nhỏ phải vào bệnh viện mỗi năm. Tuy nhiên, vào tháng 10, nguồn cung ứng hạn chế đã khiến CDC đưa ra khuyến nghị nên ưu tiên liệu pháp này cho những trẻ có nguy cơ cao bị biến chứng do RSV.
Thuốc trị trầm cảm sau khi sinh đẻ
Cho đến tháng 8, chỉ có loại thuốc duy nhất ở Hoa Kỳ đặc biệt dành cho chứng trầm cảm sau khi sinh đẻ, nhưng cần phải truyền tĩnh mạch trong 60 giờ ở bệnh viện. Với sự chấp thuận của FDA đối với zuranolone (tên thương hiệu Zurzuvae), các bà mẹ bị trầm cảm sau khi sinh có thể sử dụng loại thuốc uống mới tại nhà và sẽ cải thiện tình trạng trầm cảm chỉ sau ba ngày.
Thuốc tránh thai không kê toa
Vào tháng 7, FDA đã ra quyết định rằng thuốc tránh thai uống hàng ngày norgestrel, được chuẩn thuận lần đầu tiên vào năm 1973, sẽ được bán mà không cần kê toa. Đây là thuốc tránh thai hàng ngày OTC đầu tiên ở Hoa Kỳ. Một số chuyên gia y tế công cộng cho rằng việc giảm bớt rào cản đối với các phương pháp tránh thai là đặc biệt quan trọng đối với quyền tự chủ sinh sản hiện nay, khi nhiều tiểu bang đã ồ ạt ban hành lệnh cấm phá thai.
Vắc xin chống lại chikungunya
Chikungunya được truyền qua muỗi, có thể gây sốt và đau khớp nặng, thậm chí có thể gây tử vong cho trẻ sơ sinh. Vào tháng 11, FDA đã chuẩn thuận cho loại vắc xin đầu tiên chống lại virus này. Chikungunya phổ biến nhất ở các vùng nhiệt đới, nhưng FDA cảnh báo rằng nó đang lan rộng sang các khu vực mới trên toàn thế giới.
Có thể mua thuốc Narcan không cần toa
Thuốc xịt mũi Narcan, hay còn gọi là naloxone, có thể đảo ngược tác dụng của quá liều opioid chỉ trong vòng vài phút. Vào tháng 3, FDA đã ra quyết định cho phép loại thuốc này có thể được bán không cần kê toa. Các viên chức hy vọng rằng việc dễ dàng tiếp cận Narcan có thể giúp chống lại đại dịch opioid, vốn đã khiến gần 645,000 người chết từ năm 1999 đến năm 2021 do sử dụng quá liều.
Nguồn: “Here are some of the biggest medical advances in 2023” được đăng trên trang Sciencenews.org.
Gửi ý kiến của bạn