Hôm nay,  

Ung Thư Ở Trẻ Em Khác Gì So Với Ung Thư Ở Người Lớn?

20/10/202300:00:00(Xem: 2203)

ung thu tre em
Ung thư ở trẻ em thường xâm lấn và ác tính hơn so với người lớn. Và dù ung thư ở trẻ em rất hiếm gặp, nhưng nó nguyên nhân gây tử vong thứ hai ở trẻ em dưới 15 tuổi ở Hoa Kỳ. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
  
Ung thư khởi phát khi các tế bào tích tụ những tổn hại đủ để thay đổi hành vi bình thường của chúng. Khả năng tích tụ tổn hại tăng theo độ tuổi vì các biện pháp bảo vệ trong mã di truyền, nhằm đảm bảo các tế bào hoạt động vì lợi ích tối ưu của cơ thể, sẽ suy yếu theo thời gian.
 
Vậy thì tại sao những đứa trẻ chưa có đủ thời gian để các tế bào tích tụ tổn hại lại có thể mắc bệnh ung thư?
 
Nếu nhìn qua lăng kính tiến hóa, ung thư phát triển từ sự ‘bất hợp tác’ của tế bào, vốn ban đầu các tế bào sẽ cùng kết hợp với nhau và hoạt động như một cơ quan. Ở trẻ em, các tế bào vẫn đang học cách hợp tác. Ung thư ở trẻ em khởi phát khi xuất hiện các tế bào ‘nổi loạn’ không chịu hợp tác và cứ phát triển bất chấp, gây tổn hại cho cơ thể.
 
Ung thư ở người lớn và ung thư ở trẻ em
 
Các tế bào trong cơ thể tuân theo một tập hợp các hướng dẫn được xác định bởi cấu trúc di truyền của chúng – một mã duy nhất mang tất cả thông tin mà tế bào cần để thực hiện chức năng cụ thể của chúng. Khi tế bào phân chia, mã di truyền sẽ được sao chép và truyền từ tế bào này sang tế bào khác. Trong quá trình này, có thể xảy ra lỗi sao chép, góp phần phát triển thành ung thư.
 
Ở người lớn, ung thư tiến triển thông qua sự tích tụ dần dần các lỗi và tổn hại trong mã di truyền theo thời gian. Mặc dù có các biện pháp bảo vệ để chống lại sự phát triển vượt tầm kiểm soát của tế bào và các cơ chế sửa chữa để khắc phục lỗi di truyền, các biện pháp và cơ chế này vẫn có thể bị suy yếu do lão hóa, tiếp xúc với môi trường độc hại và lối sống không lành mạnh, khiến cho các mô bị phá hủy. Các loại ung thư phổ biến nhất ở người trưởng thành, chẳng hạn như ung thư vú và ung thư phổi, thường là kết quả của những tổn thương tích tụ kiểu này.
 
Ở trẻ em, các mô vẫn đang phát triển, có sự tác động kép giữa tăng trưởng và phòng ngừa ung thư. Một mặt, các tế bào phân chia rất nhanh và sẽ tự cơ cấu chúng thành các mô trong môi trường hạn chế sự giám sát miễn dịch – môi trường này lý tưởng cho sự phát triển của ung thư. Mặt khác, trẻ em lại có những biện pháp bảo vệ mạnh mẽ và các cơ chế được kiểm soát chặt chẽ, đóng vai trò là lực lượng ứng phó với bệnh ung thư, cho nên ung thư là căn bệnh hiếm gặp ở trẻ em.
 
Trẻ em hiếm khi tích tụ lỗi trong mã di truyền, và bệnh nhi ung thư có tỷ lệ bị lỗi di truyền thấp hơn nhiều so với bệnh nhân ung thư trưởng thành. Tuy nhiên, ở Hoa Kỳ, gần 10% trường hợp ung thư ở trẻ em là do đột biến gen di truyền. Các bịnh ung thư di truyền phổ biến nhất thường là do phát sinh từ các lỗi di truyền ảnh hưởng đến số phận tế bào (quyết định tế bào trở thành cái gì) khi còn trong bụng mẹ. Sau khi chào đời, những sai sót trong tế bào phôi thai tích tụ trong tất cả các thế hệ tế bào tiếp theo để rồi cuối cùng biểu hiện thành ung thư.
 
Ung thư ở trẻ em cũng có thể phát sinh một cách tự phát trong quá trình trẻ lớn lên. Chúng được thúc đẩy bởi những thay đổi di truyền khác với những thay đổi thường thấy ở người lớn. Ở người lớn, tổn hại thường tích tụ dưới dạng những lỗi nhỏ trong quá trình phân chia tế bào dẫn đến ung thư. Còn ở trẻ em, ung thư thường là kết quả của sự tái sắp xếp mã di truyền ở quy mô lớn. Các vùng khác nhau của mã di truyền hoán đổi vị trí, làm gián đoạn các hướng dẫn của tế bào đến mức không thể sửa chữa.
 
Những thay đổi này thường xảy ra ở các mô luân chuyển liên tục, chẳng hạn như não, cơ và máu. Vì vậy, các loại ung thư phổ biến nhất ở trẻ em thường xuất hiện từ những mô này.
 
Sự thay đổi về mặt di truyền không phải là điều kiện tiên quyết đối với bịnh ung thư ở trẻ em. Một số bịnh ung thư não ở trẻ em, vùng mã di truyền chịu trách nhiệm chuyên môn hóa tế bào sẽ vĩnh viễn bị im lặng. Dù bản thân mã di truyền không có lỗi, nhưng tế bào lại không thể đọc được nó. Hậu quả là những tế bào này bị mắc kẹt trong tình trạng phân chia không kiểm soát được, cuối cùng dẫn đến ung thư.
 
Những phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhi ung thư
 
Các tế bào ở trẻ em thường có sự tăng trưởng, tính di động và tính linh hoạt cao hơn. Điều này có nghĩa là ung thư ở trẻ em thường xâm lấn và hung hãn hơn so với ở người lớn, và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển ngay cả sau khi điều trị thành công do tổn thương lâu dài. Bởi vì quỹ đạo ung thư ở trẻ em và ở người lớn rất khác nhau, nên phương pháp điều trị đối với 2 đối tượng cũng sẽ khác nhau.
 
Liệu pháp điều trị ung thư tiêu chuẩn bao gồm xạ trị hoặc hóa trị, ảnh hưởng đến cả tế bào ung thư và tế bào khỏe mạnh đang phân chia tích cực. Nếu bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị này, bác sĩ sẽ thử dùng loại thuốc khác.
 
Ở trẻ em, hiệu ứng phụ của một số phương pháp điều trị sẽ bị khuếch đại lên bởi vì các tế bào của trẻ đang phát triển tích cực. Không giống như ung thư ở người trưởng thành, có thể sử dụng các loại thuốc khác nhau để nhắm mục tiêu vào các lỗi di truyền khác nhau, ung thư ở trẻ em có ít loại mục tiêu hơn. Sự hiếm gặp của bịnh ung thư ở trẻ em cũng gây khó khăn trong việc thử nghiệm các liệu pháp mới ở quy mô lớn.
 
Một lý do phổ biến dẫn đến điều trị bị thất bại là khi tế bào ung thư thích nghi, trốn tránh điều trị và trở nên kháng thuốc. Vấn đề này có thể được giải quyết khi áp dụng các nguyên tắc từ sinh học tiến hóa vào điều trị ung thư.
 
Thí dụ, liệu pháp tiêu diệt (extinction therapy) là một phương pháp điều trị dựa vào các sự kiện tuyệt chủng hàng loạt trong tự nhiên. Mục tiêu của liệu pháp này là tiêu diệt tất cả các tế bào ung thư trước khi chúng có thể tiến hóa. Nó sử dụng một loại thuốc “tiên phong phủ đầu” (first strike) để tiêu diệt hầu hết các tế bào ung thư. Sau đó là nhắm mục tiêu vào các tế bào ung thư còn sót lại thông qua các biện pháp can thiệp tập trung, quy mô nhỏ hơn.
 
Nếu không thể tiêu diệt toàn bộ, mục tiêu điều trị sẽ chuyển sang ngăn ngừa tình trạng kháng thuốc và giữ cho khối u không phát triển. Có thể sử dụng liệu pháp thích ứng (adaptive therapy), tận dụng sự cạnh tranh sinh tồn giữa các tế bào ung thư. Phương pháp điều trị được “bật” và “tắt” một cách linh hoạt để giữ cho khối u ổn định, đồng thời cho phép các tế bào nhạy cảm với liệu pháp cạnh tranh và ngăn chặn các tế bào kháng thuốc. Cách tiếp cận này sẽ giữ lại mô khỏe và cải thiện khả năng sống sót.
 
Dù bệnh nhi ung thư có tiên lượng tốt hơn người lớn sau khi điều trị, nhưng ung thư vẫn là nguyên nhân gây tử vong thứ hai ở trẻ em dưới 15 tuổi ở Hoa Kỳ. Nhận thức được sự khác biệt về phát triển giữa bịnh ung thư ở trẻ em và ở người lớn và sử dụng lý thuyết tiến hóa để “dự đoán và định hướng” quỹ đạo của bịnh ung thư có thể giúp nâng cao kết quả điều trị cho trẻ em, mở rộng cơ hội cho các em có một tương lai tươi sáng hơn.
 
Nguồn: “Cancer in kids is different from cancer in grown-ups – figuring out how could lead to better pediatric treatments” của Ranjini Bhattacharya, được đăng trên trang TheConversation.com.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nhiều phụ nữ không nhận ra rằng những ly rượu, ly bia mà họ thường uống cùng bạn bè, hoặc để thư giãn trong “giờ nhậu của mẹ” (wine mom moment, một số bà mẹ thích nhâm nhi vài ly rượu hoặc lon bia để thư giãn sau khi bận rộn chăm sóc con cái và gia đình) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Tuy điều này có vẻ không vui, nhưng lại là sự thật: Rượu, bia thực sự có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú.
Cảm giác từ việc bẻ các khớp ngón tay cho kêu rôm rốp có thể rất khác nhau tùy theo từng người. Có người thấy rất ‘đã,’ thậm chí là bị ghiền, cũng có người thấy khó chịu hoặc sợ hãi. Dù việc bẻ khớp thường được nhiều người coi là một thói quen không tốt, nhưng nếu có thể hiểu được cơ chế hoạt động đằng sau việc bẻ khớp, ta sẽ hiểu tại sao lại có nhiều người ‘ghiền’ đến vậy.
Cael là một thiếu niên 15 tuổi bình thường – cho đến khi cậu được phát hiện có cột sống bị cong vẹo bất thường. “Em cảm thấy mình giống như Thằng Gù ở Nhà thờ Đức Bà vậy đó,” Cael nói với CBC News, nhớ lại quãng thời gian hai năm chờ đợi để được phẫu thuật cột sống, đầy cảm xúc và khốc liệt, và trong thời gian đó, đường cong cột sống của cậu đã phát triển lên tới 108 độ.
Vào những năm 1990, sau khi tốt nghiệp trung học ở Bồ Đào Nha, công việc đầu tiên của Ricardo Da Costa là vận động viên ba môn phối hợp (triathlete) chuyên nghiệp – bao gồm bơi lội, đạp xe, và điền kinh. Trong quá trình tham gia các cuộc thi, một trong những vấn đề lớn nhất mà anh và các vận động viên khác phải đối mặt là các vấn đề về tiêu hóa, nhưng không có ai để tâm hoặc tìm cách giải quyết vấn đề này.
Aspirin nổi tiếng với khả năng giảm đau từ các cơn đau cơ và đau đầu; giúp giảm sốt; và liều lượng thấp có thể làm loãng máu, giảm nguy cơ đông máu gây đột quỵ và đau tim. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới phát hiện ra rằng Aspirin cũng có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của ung thư ruột kết
Tháng 4 năm 2024, một phụ nữ ở Sacramento, California, Mỹ bị ngộ độc chì nghiêm trọng và tử vong sau khi sử dụng thuốc mỡ trị trĩ của Việt Nam có tên “Cao Bôi Trĩ Cây Thầu Dầu”. Thử nghiệm thuốc mỡ bôi trĩ này cho thấy nó chứa 4% chì (cứ 100 gram thuốc thì có 4 gram chì), đây là lượng rất nguy hiểm. Chì là một chất kim loại nặng độc hại cho cơ thể. Tiếp xúc với bất kỳ lượng chì nào cũng có thể gây hại cho sức khỏe.
Rụng tóc (alopecia) thường xảy ra trên da đầu, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Rụng tóc là một tình trạng phổ biến và không phải là vấn đề đáng lo ngại. Ở Úc, khoảng một nửa đàn ông ở độ tuổi 50 thường có dấu hiệu hói đầu, và hơn 1/4 phụ nữ trong cùng độ tuổi cho biết tóc họ bị thưa đi. Thường thì vấn đề này là do di truyền. Nếu thấy mình đang bị rụng tóc và đang lo lắng về điều đó, quý vị nên đi khám hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị nào. Rất nhiều sản phẩm được quảng cáo là có khả năng đảo ngược tình trạng rụng tóc, nhưng lại có rất ít sản phẩm đã được kiểm nghiệm khoa học về hiệu quả.
Hàm răng của bệnh nhân có vẻ như được chăm sóc khá tốt, nhưng nha sĩ James Mancini, giám đốc lâm sàng của Trung Tâm Nha Khoa Meadville ở Pennsylvania, cảm thấy phần nướu có vấn đề. Tình cờ, Mancini có quen biết với bác sĩ của bệnh nhân đó nên đã liên lạc để chia sẻ sự lo ngại – và rồi họ ‘lần’ ra bệnh thật! Mancini cho biết: “Thực ra, Bob mắc bệnh ung thư bạch cầu (leukemia). Dù ông ấy không thấy mệt mỏi hay có các triệu chứng khác, nhưng vấn đề xuất hiện ở phần răng miệng. Khi bác sĩ của Bob biết được tình trạng, Bob đã được điều trị ngay lập tức.”
Thời nay, nhiều người thường bị đau cổ vai gáy, lại còn kèm theo cả đau đầu. Nỗi đau này có thể gây ra thêm nỗi đau khác, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tâm sinh lý. Xét về mặt sinh lý, ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng những cơn đau ở cổ thường khiến cho người ta bị thêm chứng đau đầu. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Journal of Headache and Pain là nghiên cứu đầu tiên cung cấp những dấu hiệu khách quan về sự liên quan của cơ bắp với tình trạng đau nhức đầu.
Một nghiên cứu mới cho thấy thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng và hiệu suất làm việc trong ngày, mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Network Open, so với những người ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn khi về già.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.