Hôm nay,  
“Đây là quan điểm của người viết, không nhất thiết là quan điểm của Việt Báo.”

Có nên giới hạn tuổi tối đa đối với các chính trị gia?

01/09/202300:00:00(Xem: 791)

DF
WASHINGTON, DC - 11 THÁNG 5: Thượng nghị sĩ Dianne Feinstein (D-CA) tham dự phiên điều trần kinh doanh của Ủy ban Tư pháp Thượng viện tại Capitol Hill ngày 11 tháng 5 năm 2023, Washington, DC. Đây là phiên điều trần đầu tiên của Feinstein sau khi bà dành thời gian điều trị bệnh zona và vắng mặt tại Thượng viện gần ba tháng. Ảnh của Drew Angerer/Getty Images.

Cuộc thăm dò do Associated Press-Trung tâm NORC Center for Public Affairs Research thực hiện hôm đầu tuần cho thấy đa số cử tri Mỹ tin rằng ông Joe Biden, 80 tuổi, đã quá già để làm tổng thống thêm một nhiệm kỳ nữa. Trả lời câu hỏi liệu Biden có quá già để phục vụ thêm nhiệm kỳ 4 năm nữa hay không, 77% số người được hỏi cho biết là già, trong khi 22% nói không. Khi được hỏi câu hỏi tương tự về cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người trẻ hơn Biden 5 tuổi và đang có ý định tái tranh cử tổng thống 2024, tổng cộng 51% người tham gia thăm dò cho biết Trump đã quá già cho một nhiệm kỳ nữa.
 
Biden, sắp tròn 81 tuổi vào tháng 11 năm 2023, là tổng thống Hoa Kỳ cao niên nhất khi tại nhiệm. Không chỉ Biden, ngày càng nhiều chính trị gia thuộc hàng ‘lão,’ trong đó có TNS Dianne Feinstein, 90 tuổi, là người cao niên nhất tại Thượng Viện và giữ chức TNS từ năm 1992.
 
Nhiều người tự hỏi liệu bà Feinstein có thể hoàn thành tốt công việc của mình hay không, vì đã có nhiều lần bà phát biểu bị vấp. Ngày 27 tháng 7 năm 2023, TNS Feinstein bắt đầu đọc những bình luận được soạn sẵn trong cuộc bỏ phiếu điều trần về vấn đề phân bổ ngân sách của Thượng Viện, cho đến khi đồng nghiệp thuộc Đảng Dân Chủ, TNS Patty Murray, thì thầm với bà, “Bà nói ừ thôi là được rồi.”
 
TNS Feinstein cũng vắng mặt trong thời gian dài vì đủ thứ bịnh tật, bao gồm cả bịnh zona và viêm não, từ tháng 2 đến tháng 5 năm 2023. Sau đó, bà nói với các nhà báo rằng bà “vẫn còn” và chỉ làm việc tại nhà trong thời gian bị bịnh.
 
Vào tháng 7 năm 2023, TNS Mitch McConnell, 81 tuổi, im bặt và đứng hình khi phát biểu trước giới báo chí. Các phụ tá che ông khỏi camera. Sau đó, khi các nhà báo hỏi thăm, McConnell chỉ đáp là “Tôi ổn.”
 
Những sự việc như vậy đặt ra câu hỏi: Liệu các chính trị gia có quá lớn tuổi để tiếp tục làm chính trị gia? Liệu có nên định ra tuổi nghỉ hưu bắt buộc đối với các viên chức điều hành đất nước, chẳng hạn như tổng thống và TNS, hay không?
 
Dù người ta có quan điểm thế nào về đạo đức trong giới hạn độ tuổi đối với các chính trị gia, biểu quyết vẫn là cách chính để đưa quan điểm trở thành thực tế.
 
Các yêu cầu về độ tuổi tối thiểu
 
Yêu cầu đối với các ứng cử viên tổng thống Hoa Kỳ không thay đổi kể từ năm 1789, khi Hiến Pháp ra đời. Vào thời đó, mức tuổi thọ trung bình là khoảng 34 tuổi – nhưng có sự khác biệt rất lớn giữa nô lệ và người tự do.
 
Ngày nay, tuổi thọ trung bình của người dân Hoa Kỳ là 79 tuổi, nhưng nó có khuynh hướng cao hơn nhiều đối với các chính trị gia, thường là những người tương đối giàu có và được chăm sóc sức khỏe tốt.
 
Ở Hoa Kỳ, một người cần phải từ 35 tuổi trở lên mới có thể trở thành Tổng thống, phải ít nhất 25 tuổi mới được vào Hạ Viện, còn độ tuổi tối thiểu để vào Thượng Viện đã tăng nhẹ lên 30.
 
Vậy còn độ tuổi tối đa?
 
Năm 1967, Hoa Kỳ ra luật cấm phân biệt tuổi tác ở nơi làm việc.
 
Các chính trị gia lãnh đạo đất nước có nên là một ngoại lệ?
 
Theo một cuộc thăm dò của YouGov năm 2022, 58% người dân Hoa Kỳ muốn có độ tuổi tối đa cho các chính trị gia. Những người ủng hộ giới hạn độ tuổi thường cho rằng các chính trị gia không nên nắm giữ chức vụ tới hơn 70 tuổi. Chưa rõ làm thế nào để mức giới hạn độ tuổi có thể trở thành hiện thực. Nếu điều đó xảy ra, 71% TNS Hoa Kỳ hiện tại sẽ phải ‘rời ghế.’
 
Càng ngày càng xuất hiện nhiều câu hỏi về việc liệu một người có thể quá già để giữ chức vụ công hay không, bởi vì người ta ngày càng sống thọ hơn, không chỉ ở Hoa Kỳ mà trên khắp thế giới.
 
Những lập luận đạo đức về giới hạn độ tuổi
 
Việc xem xét giới hạn độ tuổi đối với các chính trị gia cấp cao đặt ra một số câu hỏi về vấn đề đạo đức khó mà có câu trả lời rõ ràng.
 
Giữ chức vụ mà bất chấp vấn đề sức khỏe có thể đe dọa an toàn công cộng. Một tổng thống Hoa Kỳ nắm giữ quyền lực to lớn – bao gồm cả khả năng khai hỏa vũ khí hạt nhân. Các thành viên Quốc Hội thì chịu trách nhiệm đưa ra luật, tuyên chiến và kiểm soát thuế và chi tiêu.
 
Những người ủng hộ việc cho nghỉ hưu bắt buộc lập luật rằng người cao niên cũng đã từng có khoảng thời gian ‘vẫy vùng’ rồi.
 
Nhưng nếu mục tiêu là mang lại sự công bằng cho mọi người, thì tại sao không giới hạn số năm làm việc? Tuy nhiên, giống như giới hạn độ tuổi, giới hạn số năm làm việc sẽ ảnh hưởng đến những người lao động cao niên – và một số người cho rằng đó là sự phân biệt đối xử bất công.
 
Ngay cả khi không có giới hạn về độ tuổi, tuổi tác vẫn có thể cảnh báo các yếu tố liên quan khác, như sức khỏe.
 
Khi mọi người già đi, họ phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh mãn tính cao hơn và mắc nhiều bệnh hơn. Các vấn đề về sức khỏe có thể cản trở hoạt động hàng ngày và khiến các chính trị gia cao niên có khả năng thực hiện công việc kém hơn – thí dụ như bị vấp ngã.
 
Kiểm tra sức khỏe – hoặc thậm chí tốt hơn là kiểm tra hiệu suất công việc – là một lựa chọn khác. Các cuộc kiểm tra đều đặn ở mọi lứa tuổi sẽ tránh được định kiến phân biệt tuổi tác.
 
Biden trải qua cuộc kiểm tra sức khỏe thường niên và được coi là “đạt chuẩn để thực hiện nhiệm vụ” (fit for duty”). Vậy thì hai TNS Feinstein và McConnell có nên tuân theo cùng tiêu chuẩn không? Điều đó lại đặt ra một câu hỏi hóc búa, điều gì sẽ xảy ra nếu các bác sĩ nhận định một chính trị gia không đủ sức khỏe và khả năng tại vị?
 
Lập luận về đạo đức đối với giới hạn độ tuổi
 
Kiểm tra sức khỏe khác với nghỉ hưu bắt buộc.
 
Ở các nước phương Tây, người ta không nghỉ hưu vì không làm việc được nữa - việc nghỉ hưu không tương quan với sự suy giảm thực tế về năng lực thể chất hoặc trí tuệ.
 
Thay vào đó, sức khỏe có khuynh hướng suy giảm sau khi người ta nghỉ hưu.
 
Những người phản đối việc nghỉ hưu bắt buộc cho rằng việc bắt buộc nghỉ hưu sẽ tạo ra chủ nghĩa phân biệt tuổi tác hoặc những định kiến tiêu cực về tuổi tác.
 
Các chuyên gia đã chỉ ra rằng không phải ai già cũng giống nhau, và sự lão hóa sinh học– như sự hao mòn về thể chất – khác hoàn toàn với lão hóa theo thời gian (chronological aging).
 
Ngoài việc ‘quơ đũa cả nắm’ đối với những người cao niên, việc bắt buộc nghỉ hưu còn vi phạm nguyên tắc bình đẳng. Những người có khả năng thực hiện công việc như nhau đều xứng đáng có cơ hội tiếp tục làm việc như nhau, không phụ thuộc vào các yếu tố không liên quan đến hiệu suất công việc, chẳng hạn như tuổi tác, chủng tộc hoặc bản dạng giới.
 
Trong khi đó, những người ủng hộ chế độ nghỉ hưu theo độ tuổi cho rằng chính sách này đối xử bình đẳng với mọi người theo thời gian, vì ai rồi cũng phải già. Tuy nhiên, những người khác không đồng ý, nhấn mạnh rằng quan điểm về bình đẳng là tạo ra một cộng đồng bình đẳng giữa người và người, không phân biệt đối xử kể cả với người cao niên.
 
Quyết định thuộc về người dân
 
Những người ủng hộ giới hạn độ tuổi tối đa cho tổng thống và các thành viên Quốc Hội đã phát động các chiến dịch lấy chữ ký trực tuyến trên Change.org. Nhưng những nỗ lực này sẽ đòi hỏi phải sửa đổi hiến pháp, và chưa tạo ra sự thu hút đặc biệt.
 
Hai TNS Đảng Cộng Hòa cũng đề nghị sửa đổi Hiến pháp Hoa Kỳ vào năm 2023, cho phép các TNS chỉ được tại vị hai nhiệm kỳ 6 năm và các thành viên Quốc Hội tại vị 3 nhiệm kỳ hai năm. Các đề xuất trước đây nhằm đặt ra giới hạn nhiệm kỳ đã bị Quốc Hội bỏ phiếu bác bỏ.
 
Ở cấp tiểu bang, có 16 tiểu bang giới hạn số lượng nhiệm kỳ đối với các nhà lập pháp – nhưng không nhất thiết là do vấn đề tuổi tác. Giới hạn độ tuổi đang được xem xét ở South Dakota. Trong năm 2024, tiểu bang này sẽ bỏ phiếu biểu quyết một biện pháp để sửa đổi hiến pháp của bang và đặt ra giới hạn 80 tuổi đối với các ứng cử viên Quốc Hội.
 
Bởi vì chính phủ đặt ra độ tuổi tối thiểu để được vào Quốc Hội và giữ chức vụ Tổng thống, vậy có nên có độ tuổi tối đa không? Đây vẫn là một câu hỏi mở. Trong một nền dân chủ, người dân chúng ta quyết định bằng cách bỏ phiếu.
 
Nguyên Hòa tổng hợp
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
03/10/202410:07:00
Nó mắng tôi, đánh tôi. Nó đã thắng tôi, đã cướp của tôi. Ai ôm hiềm hận ấy, thì hận thù sẽ không thể nguôi. Nó mắng tôi, đánh tôi. Nó đã thắng tôi, đã cướp của tôi. Không ôm hiềm hận ấy, thì hận thù sẽ được tự nguôi.
01/10/202410:28:00
Thật khó để tưởng tượng được một ứng cử viên không xứng đáng hơn Donald Trump để giữ chức tổng thống Hoa Kỳ. Ông ta đã chứng tỏ mình không phù hợp về mặt đạo đức cho một chức vụ đòi hỏi người nắm giữ nó đặt lợi ích của quốc gia lên trên lợi ích cá nhân. Ông ta đã chứng tỏ tính khí thất thường của mình không phù hợp với vai trò đòi hỏi những phẩm chất — sự khôn ngoan, trung thực, đồng cảm, can đảm, kiềm chế, khiêm tốn, kỷ luật — ông ấy thiếu nhất. Ngoài những đặc điểm không đủ tiêu chuẩn đó còn có nhiều thứ khác làm hạn chế khả năng hoàn thành nhiệm vụ của tổng thống: nhiều cáo buộc hình sự, tuổi cao, sự thiếu quan tâm cơ bản của ông đối với chính sách và toán cộng sự kỳ lạ của ông ta. Sự thật rõ ràng và gây chán nản này - Donald Trump không thích hợp làm tổng thống - là đủ cho bất kỳ cử tri nào quan tâm đến sức mạnh của đất nước và sự ổn định của nền dân chủ của chúng ta để từ chối việc ông tái đắc cử. Vì lý do này, bất chấp những bất đồng chính trị mà cử tri có
27/09/202400:00:00
Việc Donald Trump được gần phân nửa người Mỹ chấp nhận và ủng hộ trong những năm gần đây đã khiến nhiều người trí thức trong xã hội Hoa Kỳ đặt câu hỏi về sự tồn tại của “human decency”, hay dịch nôm na là “sự đàng hoàng, sự tử tế, đạo đức nhân tính của con người”. Liệu xã hội ngày nay đã hạ thấp chuẩn mực “đàng hoàng”, hay có thể nào sự đàng hoàng, tử tế giờ đây không còn là một nhân tính cần thiết trong giá trị nhân bản? Dĩ nhiên trong mỗi xã hội, mỗi người có mỗi “thước đo” riêng về mức độ của “đàng hoàng”, nhưng từ ngữ tự nó phải phần nào nói lên một chuẩn mực nhất định. Theo một số tự điển tiếng Việt, chúng ta có thể đồng ý rằng: 1. Đàng hoàng là một tính từ tiếng Việt mô tả cuộc sống đầy đủ, đáp ứng được các nhu cầu chung của xã hội. Ví dụ: cuộc sống đàng hoàng, công việc đàng hoàng, nhà cửa đàng hoàng. 2. Đàng hoàng còn được dùng để chỉ những biểu hiện về tính cách mẫu mực, hay tư cách con người tử tế đáng được coi trọng.
27/09/202400:00:00
Bốn năm trước tôi đã viết một loạt bài có tựa đề: Tiếng Nói Cử Tri 1.2-3-4... đăng trên Việt Báo. Kẻ bênh người chống, có đến mấy trăm cái còm dài vô cùng tận. Ngày TT Biden nhậm chức mới hết chuyện. Tôi đã định không viết về những đề tài liên quan đến việc bầu cử năm nay. Nhưng sau khi nghe bà "Có Nụ Cười Xấu" (lời của ai đó) nói hay quá, tôi đã "lỡ tay" viết vài dòng khen. Chỉ bấy nhiêu thôi mà đất bằng dậy sóng. Thậm chí bài sau tôi viết về hai nhân vật: ƯCV tổng thống và phó TT đại diện cho đảng DC. Khen họ từ hai gia đình nghèo, chiến đấu vươn lên qua những chặng đường khó khăn, để hôm nay cơ hội đến, được đảng đề cử (và đang có cơ hội 45% trở thành TT thứ 47 Hoa Kỳ). Một bài viết với mục đích giới thiệu với con cháu và các bạn trẻ VN: Hãy có một ước mơ, có ý chí vươn lên... Tất có ngày sẽ thành công ở đất nước nhiều cơ hội này.
22/09/202408:47:00
Mới đây tác giả đã viết lại câu chuyện mối tình đầu tan vỡ của chị nữ tu Theresa mà đã được Nhà Dòng của chị ở VN cho phép chị ra ngoài lập gia đình với một người đàn ông độc thân ngoan đạo. Nhưng ông này thuộc hạng người keo kiệt, bủn xỉn, bần tiện đếm lu nước mắm tính củ dưa hành, chỉ biết yêu tiền trên hết mọi sự không biết thương yêu vợ.
20/09/202400:14:00
Sự trỗi dậy của những nhóm cực hữu đang làm sống lại làn sóng kỳ thị chủng tộc, một căn bệnh trầm kha chưa bao giờ thực sự chấm dứt ở Hoa Kỳ. Để thực hiện những chương trình nghị sự của mình, những người theo chủ nghĩa thượng tôn da trắng đã thực hiện nhiều chiến lược, chiến thuật khác nhau. Trong những năm gần đây, nhiều nhà hoạt động đã cảnh báo các nhóm cực hữu đang cố sử dụng nền tảng giáo dục làm công cụ để bảo vệ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Một bài viết trên trang mạng lithub.com của tác giả Jason Stanley đã phân tích sâu sắc về đề tài này.
19/09/202413:57:00
Trước năm 1975 tại Saigon, thầy San là lead guitar trong ban nhạc Nha Quân Y Việt Nam Cộng Hòa và trong thời bấy giờ Nha Tâm Lý Chiến VNCH vẫn chưa được thành lập, nên vào mỗi cuối tuần lễ, thầy San tình nguyện đánh đàn trong ban nhạc Nha Quân Y, để giúp vui chương trình văn nghệ cho các thương bệnh binh tại Tổng Y Viện VNCH
18/09/202409:48:00
Bạo lực chính trị trở thành chuẩn mực mới của nước Mỹ nhưng vẫn gây sốc. Trump là một nhân vật gây tranh cãi, cổ võ bạo lực, reo rắc thù hận, chủ trương độc tài. Gậy ông lại đập lưng ông. Chơi với súng có ngày chết vì đạn. Trump phải chấp nhận luật ân oán giang hồ, không thể đổ thừa cho ai về vụ ám sát. Kể từ hôm nay đến ngày bầu cử còn đúng bẩy tuần hay 49 ngày. Mong đất nước này được bình an, không có bất ngờ trong tháng 10 để toàn dân Mỹ và thế giới được chứng kiến cuộc chạy đua vào Nhà Trắng giữa PTT Kamala Harris và cựu TT Donald Trump.
18/09/202408:08:00
Đã là loài người hay ngay cả loài vật được Thượng Đế hay Thiên Chúa tạo dựng trên trái đất này, đều ban cho loài người hay cho loài vật một trí óc biết yêu thương lẫn nhau, con người với con người, loài vật với loài vật hoặc con người với loài vật hay ngược lại loài vật với con người đều biết thương yêu nhau; ngoại trừ người cộng sản vô thần được tẩy não trí tuệ và được giáo dục từ lúc còn là những trẻ thơ vô tội, để sau này khi các em bé khôn lớn, các em chỉ biết yêu mến đảng trên hết mọi sự
16/09/202408:44:00
Bài thơ Mười Điều Khuyến Tu ghi lại giáo lý cốt tủy của Phật giáo, một con đường thẳng tắt để giải thoát. Bài thơ này làm theo thể thơ song thất lục bát, gồm 10 đoạn, mỗi đoạn gồm 8 câu. Cách dùng chữ của Đức Phật Thầy Tây An thích nghi với ngôn phong người Miền Nam, đơn giản, dễ nhớ, rất ít chữ Hán Việt, nêu lên những lời dạy để tu trong đời thường hàng ngày. Thời thế kỷ 19 lúc đó, đồng bào Miền Nam mình đa số mù chữ, nên giáo lý được gói vào thơ để ngâm nga phải rất cô đọng.