Theo thống kê sơ bộ, thảm họa cháy rừng ở Maui đã gây tổn thất nghiêm trọng cho cả người lẫn của. Ít nhất 99 người chết, và vẫn còn hơn 1,000 người khác đang bị mất tích. (Nguồn:YouTube)
Cho đến nay, các đám cháy tàn khốc ở Maui đã giết chết ít nhất 99 người và thiêu rụi hơn 2,500 mẫu Anh trên khắp các thị trấn lâu đời như Lahaina, phá hủy hàng loạt nhà cửa và cơ sở trong khu vực. Đây được mô tả là thảm họa cháy rừng kinh hoàng nhất ở Hoa Kỳ trong hơn một thế kỷ và là thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử Hawaii.
Thảm họa tàn khốc bắt đầu vào ngày 8 tháng 8 năm 2023. Những cơn gió mạnh tới 60-81 dặm/giờ đã đẩy biển lửa lan nhanh, nhấn chìm khu vực rộng lớn. Hệ thống cảnh báo khẩn cấp lại chậm, khiến cho tình hình trên đảo càng thêm hỗn loạn, thậm chí nhiều người phải nhảy xuống biển để thoát thân. Hơn một ngàn người vẫn còn mất tích.
Một tuần sau đó, các viên chức vẫn chưa biết nguyên nhân chính xác của các vụ cháy là gì. Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì có nhiều nguyên nhân dẫn tới thảm họa. Thứ nhất, đảo vừa trải qua một đợt hạn hán, cây cỏ trên đảo khô và dễ bắt lửa. Thứ hai, một cơn bão cấp 4 đang hoành hành ở phía nam đã tạo ra những đợt gió lớn kéo dài, thổi bùng các đám cháy khắp hòn đảo.
Theo Hawaii Wildfire Management Organization, hàng năm, khoảng 0.5% tổng diện tích đất của Hawaii bị cháy do cháy rừng. 75% các đám cháy này là do con người gây ra nên có thể ngăn chặn được, nhưng chưa có vụ nào tàn khốc như thảm họa ở Maui.
Các chuyên gia cảnh báo rằng với tình hình biến đổi khí hậu hiện nay, điều kiện thời tiết khắc nghiệt và những thảm họa như thế này sẽ xảy ra thường xuyên hơn và với cường độ mạnh mẽ hơn, dù rằng biến đổi khí hậu không phải là yếu tố góp phần duy nhất.
Vậy điều gì đã gây ra các đám cháy?
Các viên chức vẫn chưa rõ chính xác nguyên nhân gây ra các đám cháy ở Maui, mặc dù trọng tâm chú ý đã chuyển sang Hawaiian Electric, công ty điện lực lớn nhất của tiểu bang.
Cư dân Lahaina sẽ đệ đơn kiện Hawaiian Electric vì họ cho rằng các cơ sở hạ tầng và thiết bị của Hawaiian Electric không đủ mạnh để trụ vững trước những cơn gió, và rằng lẽ ra họ phải cho cắt điện đề phòng khi gió trở nên quá lớn. Đây cũng là một thực tế phổ biến ở các tiểu bang như California, nơi trải qua nhiều vụ cháy rừng lớn.
Ngoài ra, nguyên nhân gây ra những đám cháy chết người còn do sự kết hợp của các điều kiện bao gồm thời tiết nóng, gió mạnh và đợt hạn hán từ tháng 5.
Ngày 8 tháng 8, Bão Dora, cơn bão cấp 4, đang tiến gần đến các đảo của Hawaii. Chuyên gia về bão Phillippe Papin từ National Hurricane Center của Sở Khí Tượng đã tweet rằng bão có thể đóng một phần nhỏ trong các đám cháy, vì nó tạo ra một trường gió nhỏ, là khu vực có khả năng bị ảnh hưởng bởi sức gió dai dẳng của cơn bão. Các chuyên gia khác cũng lưu ý rằng bão nhiệt đới vẫn có thể tạo ra một “hệ thống áp suất cao rất mạnh,” có thể góp phần gây ra gió giật mạnh.
Và chỉ cần châm lửa trong những điều kiện như vậy, hạn hán cộng với sức nóng cộng với gió có thể khiến cho đám cháy lan rất nhanh và rất dữ dội. Nhiệt độ vào ngày xảy ra thảm họa ở Maui cũng lên tới 90°F, làm khô thảm thực vật và khiến nó dễ bị cháy hơn.
Ngoài ra, sự hiện diện của các loại cỏ du nhập, như cỏ guinea, cũng khiến cho lửa lan nhanh hơn. Các loại cỏ du nhập đã được đưa đến hòn đảo này từ nhiều thập niên trước, được sử dụng để nuôi gia súc hoặc làm cảnh. Tuy nhiên, hiện nay chúng đang gây ra những rủi ro nguy hiểm vì rất dễ bắt lửa.
Cộng đồng có chuẩn bị gì không?
Các câu hỏi liên quan đến sự chuẩn bị của chính quyền ngày càng nhiều, sau khi các chi tiết về ngày xảy ra hỏa hoạn cho thầy rằng hệ thống báo động khẩn cấp lại chẳng cảnh báo cho người dân về những gì đang xảy ra.
Maximus Yarawamai, một người làm vườn 63 tuổi, cho biết: “Theo tôi, chẳng có ai tưởng tượng được rằng điều này sẽ xảy ra ở Hawaii. Chúng tôi cũng có hỏa hoạn, nhưng không ghê gớm như vầy.”
Những lời của Yarawamai cũng là suy nghĩ của không chỉ người dân, mà có thể còn của các viên chức Hawaii. Họ chưa từng nghĩ sẽ có những đám cháy lớn như vậy. Một kế hoạch kiểm soát các tình huống khẩn cấp vào tháng 2 năm 2022 của tiểu bang Hawaii đã đánh giá cháy rừng là rủi ro thấp và trung bình.
Một báo cáo năm 2021 của Quận Maui cho thấy số lượng các vụ hỏa hoạn trên đảo đã tăng lên trong những năm qua. Báo cáo cũng chỉ ra các vấn đề tiềm ẩn trong trường hợp khẩn cấp, bao gồm cả việc có quá ít đường sá trong và ngoài Quận Maui, khiến cho cư dân ít có lối thoát hiểm và việc cứu hộ và hỗ trợ trở nên khó khăn hơn nếu xảy ra bất trắc.
Giờ đây, những cư dân như Yarawamai đang yêu cầu chính quyền suy nghĩ đến các giải pháp lâu dài. Ông nói: “Tôi nghĩ rằng việc trước mắt là phải khắc phục thảm họa, nhưng xong rồi sẽ là gì? Sau đó, chúng ta cần làm gì đây?”
Việt Báo phỏng dịch theo bài viết “Why the Maui Wildfires Were So Deadly” của Solcyre Burga, được đăng trên trang Time.com.
Gửi ý kiến của bạn
