Nghiên Cứu Mới: Cá Heo Mẹ Cũng ‘Baby Talk’ Với Con Mình

 

WASHINGTON – Chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra ngay giọng điệu của người đang trò chuyện với trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ (kiểu nói chuyện bi bô – “baby talk”). Và không chỉ con người, cá heo mẹ cũng xài kiểu nói chuyện này với con mình.

 

Theo một nghiên cứu mới, ở loài cá heo mũi chai, những con cá mẹ sẽ thay đổi giọng điệu khi ‘trò chuyện’ với con cái của chúng. Các nhà nghiên cứu đã ghi lại tiếng huýt sáo đặc trưng của 19 con cá heo mẹ ở Florida, khi đi cùng với đàn con của chúng, và khi bơi một mình hoặc với những con trưởng thành khác.

 

Tiếng huýt sáo đặc trưng của cá heo là một tín hiệu độc đáo và quan trọng – giống như tên gọi riêng của chúng. Laela Sayigh, nhà sinh vật học của Woods Hole Oceanographic Institution ở Massachusetts, và là đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Chúng sử dụng những tiếng huýt sáo này để theo dõi nhau. Lâu lâu chúng sẽ kêu lên ‘Tôi nè, tôi ở đây nè’.”

 

Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences, chỉ ra rằng khi hướng về những con cá heo baby để kêu, tiếng kêu của cá mẹ sẽ lớn hơn và âm vực cũng cao hơn bình thường. Nhà sinh vật học Peter Tyack, đồng tác giả nghiên cứu từ University of St. Andrews ở Scotland cho biết: “Điều đó đúng với tất cả 19 cá mẹ trong nghiên cứu.”

 

Có được dữ liệu này là một kỳ công chứ không hề đơn giản. Trong hơn ba thập niên, các khoa học gia đã nhiều lần đặt những chiếc micrô đặc biệt lên cùng những con cá heo mẹ hoang dã ở Vịnh Sarasota của Florida để ghi lại tiếng kêu đặc trưng của chúng. Kỳ công là ở chỗ việc đó được thực hiện suốt thời gian những năm khi chúng có con và khi chúng không có con – cá heo con ở với mẹ trung bình ba năm ở Sarasota, và đôi khi lâu hơn. Ở loài cá heo, vai trò của các ông bố trong việc nuôi dạy con cái không dài lâu cho lắm.

 

Mauricio Cantor, một nhà sinh học biển của Oregon State University, không tham gia vào nghiên cứu, cho biết: “Đây là dữ liệu chưa từng có. Thật là tuyệt vời. Nghiên cứu này là kết quả của rất nhiều nỗ lực.”

 

Vẫn chưa thể xác định chắc chắn lý do tại sao con người, cá heo hoặc các sinh vật khác sử dụng “baby talk”, nhưng các khoa học gia tin rằng cách nói chuyện này có thể giúp cho những con trẻ học cách phát âm những âm thanh mới lạ. Các nghiên cứu từ những năm 1980 cho thấy giọng nói có âm vực lớn dễ gây chú ý với trẻ sơ sinh. Ở loài khỉ vàng (rhesus monkey), con cái có thể thay đổi tiếng kêu để thu hút sự chú ý của những con con. Còn chim sẻ vằn (zebra finch) nâng cao giọng và hót chậm lại khi ‘nói chuyện’ với các con, có lẽ là để giúp chúng học hót dễ hơn.

 

Trong nghiên cứu về cá heo, các nhà nghiên cứu chỉ tập trung vào tiếng gọi đặc trưng, vậy nên họ không rõ liệu cá heo có sử dụng baby talk trong các cuộc trao đổi nào khác hay không – hoặc liệu nó có giúp con cái của chúng học cách “nói chuyện” giống như ở con người hay không.

 

Frants Jensen, nhà sinh thái học hành vi tại Aarhus University của Đan Mạch và đồng tác giả nghiên cứu cho biết: “Sẽ có ý nghĩa nếu có sự thích nghi tương tự này ở cá heo mũi chai – một loài có tuổi thọ và thanh vực cao,” khiến những con cá heo con con phải học cách phát ra nhiều âm thanh để giao tiếp.

 

Một lý do khả dĩ khác cho việc sử dụng tông giọng cao là để thu hút sự chú ý của bọn trẻ. Janet Mann, nhà sinh vật học biển tại Georgetown University, không tham gia vào nghiên cứu, cho biết: “Điều quan trọng là chúng muốn làm cho con trẻ biết ‘Ồ, mẹ đang nói chuyện với mình kìa,’ chứ không phải chỉ là thông báo sự hiện diện của mình cho những con khác.

 

Cung Đô sưu tầm