Theo báo cáo kết quả từ một loạt các nghiên cứu mới, một số biến thể mới nhất có nguồn gốc từ Omicron – BQ.1, BQ.1.1, XBB và XBB.1 – tất cả đều đang né tránh được khả năng miễn dịch có nguồn gốc từ cả vắc xin và đã từng bị nhiễm bệnh. (Nguồn: pixabay.com)
HOA KỲ – Dữ liệu phòng thí nghiệm mới cho thấy vắc xin và những lần bị nhiễm bệnh trước đó có thể không cung cấp đủ khả năng bảo vệ chống lại một số biến thể mới của COVID-19 đang phát triển ở Hoa Kỳ và trên khắp thế giới, theo Time đưa tin ngày Thứ Tư, 9 tháng 11 năm 2022.
Bác sĩ David Ho, giám đốc Aaron Diamond AIDS Research Center (ADARC) của Trường Columbia, và nhóm của ông đã báo cáo kết quả từ một loạt các nghiên cứu, cho thấy một số biến thể mới nhất có nguồn gốc từ Omicron – BQ.1, BQ.1.1, XBB và XBB.1 – tất cả đều đang né tránh được khả năng miễn dịch có nguồn gốc từ cả vắc xin và đã từng bị nhiễm bệnh.
Tất cả các biến thể mới đều có những đột biến (mutations) trong vùng liên kết với tế bào và lây nhiễm chúng, có nghĩa là chúng có khả năng lây lan cao, giống như các biến thể Omicron trước đây. Theo cơ sở dữ liệu công khai về các biến thể SARS-CoV-2 GISAID, BQ.1 đang phát triển mạnh ở Pháp. Các viên chức y tế Châu Âu dự kiến biến thể này sẽ chiếm tới 50% số ca mắc bệnh ở Châu Âu vào giữa tháng 11, và trở thành chủng vi rút thống trị ở khu vực vào đầu năm 2023. XBB thì đang phát triển nhanh chóng ở Singapore và Ấn Độ. Cả hai biến thể đều sinh ra các chủng mới mà mỗi chủng đều có thêm một đột biến để tạo ra BQ.1.1 và XBB.1. Tính đến đầu tháng 11, BQ.1 và BQ.1.1, cộng lại, hiện chiếm khoảng 35% số ca nhiễm mới ở Hoa Kỳ.
Các nghiên cứu khác đã phát hiện ra sự sụt giảm tương tự trong việc bảo vệ kháng thể chống lại BQ.1 ở những người được tiêm chủng. Nhưng nghiên cứu của nhóm của Bác sĩ Ho đã mang đến những gì có thể là cái nhìn toàn diện nhất cho đến nay về BQ.1, BQ.1.1, XBB và XBB.1, và cách thức miễn dịch hiện có – từ vắc xin mRNA ban đầu, liều tăng cường mới đặc trị Omicron và nhiễm bệnh tự nhiên – chống chọi lại vi rút như thế nào. Các khoa học gia đã lấy huyết thanh của 88 người trong 5 nhóm (được liệt kê bên dưới) và cho nó tiếp xúc với 4 biến thể trong phòng thí nghiệm. Kết quả như sau:
- Những người được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi và 1 mũi tăng cường (tổng cộng 3 mũi vắc xin mRNA ban đầu) có khả năng trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 thấp hơn lần lượt 37 và 55 lần so với khả năng trung hòa đối với chủng vi rút SARS-CoV-2 ban đầu, và khả năng trung hòa thấp hơn khoảng 70 lần so với XBB và XBB.1.
- Những người được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi và 2 mũi tăng cường (tổng cộng 4 mũi vắc xin mRNA ban đầu): có khả năng trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 thấp hơn lần lượt 43 và 81 lần so với khả năng trung hòa đối với chủng vi rút ban đầu, và khả năng trung hòa thấp hơn lần lượt 145 và 155 lần đối với XBB và XBB.1.
- Những người được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi và 2 mũi tăng cường (3 mũi vắc xin ban đầu cộng với 1 mũi tăng cường nhắm vào Omicron): có khả năng trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 thấp hơn lần lượt 24 và 41 lần so với khả năng trung hòa đối với chủng vi rút ban đầu, và khả năng trung hòa thấp hơn lần lượt 66 và 85 lần so với XBB và XBB.1.
- Những người được tiêm chủng đầy đủ (bao gồm các mũi tăng cường ban đầu) và đã từng bị nhiễm BA.2: có khả năng trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 thấp hơn lần lượt 20 và 29 lần so với khả năng trung hòa đối với chủng vi rút ban đầu, và khả năng trung hòa thấp hơn lần lượt 103 và 135 lần so với XBB và XBB.1.
- Những người được tiêm chủng đầy đủ (bao gồm các mũi tăng cường ban đầu) và đã từng bị nhiễm BA.4 hoặc BA.5: có khả năng trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 thấp hơn 13 lần và 31 lần so với khả năng trung hòa đối với chủng vi rút ban đầu, và khả năng trung hòa thấp hơn lần lượt 86 và 96 lần so với XBB và XBB.1.
Kết quả cho thấy những người đã bị nhiễm BA.2, BA.4 hoặc BA.5 thường ít bị giảm mức độ kháng thể trung hòa đối với BQ.1 và BQ.1.1 nhất. Nhưng những người đã tiêm 3 liều vắc xin ban đầu và 1 liều tăng cường đặc trị Omicron chỉ tạo ra khả năng bảo vệ kháng thể trung hòa đối với XBB và XBB.1 tốt hơn một chút so với những người đã tiêm 3 liều vắc xin ban đầu. Các chuyên gia y tế cộng đồng cho biết mặc dù vắc xin có thể giảm hiệu quả đối với các biến thể mới hơn, nhưng chúng vẫn tiếp tục bảo vệ mọi người khỏi bị bệnh nặng nếu nhiễm COVID-19. Có bằng chứng ban đầu cho thấy khả năng miễn dịch do vắc xin gây ra cũng có thể tạo ra nhiều loại kháng thể chống lại vi rút hơn theo thời gian.
Tuy nhiên, những kết quả này là một lời nhắc nhở rằng vắc xin và phương pháp điều trị cần phải phát triển để theo kịp vi rút. Bác sĩ Ho cho biết, những biến thể mới này rất lợi hại trong việc né tránh các kháng thể và rất có thể làm ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin. Chúng cũng có thể né tránh các phương pháp điều trị dựa trên kháng thể có sẵn dành cho COVID-19.
Hướng Dẫn Điều Trị COVID-19 của Viện Y Tế Quốc Gia (National Institutes of Health – NIH) hiện nay chỉ bao gồm một liệu pháp kháng thể đơn dòng, bebtelovimab, vì vi rút đã né tránh tất cả các phương pháp điều trị kháng thể được chuẩn thuận trước đây. Nhưng trong một bản cập nhật vào tháng 10, các khoa học gia của NIH thừa nhận rằng “các biến thể con BQ.1 và BQ.1.1 có khả năng kháng lại bebtelovimab.” Do đó, thuốc chỉ được khuyên dùng cho những người không thể dùng thuốc điều trị vi rút Paxlovid hoặc remdesivir, hoặc nếu những loại thuốc này không có sẵn. Vi rút cũng có thể trốn tránh các phương pháp điều trị này, nhưng chúng vẫn là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại bệnh trở nặng.
Tin tốt là ở những nơi mà các biến thể này đang lan rộng, có vẻ như chúng không liên quan đến các ca nhiễm COVID-19 trở nặng – được tính theo số ca phải vào bệnh viện và tử vong – so với các đợt tái bùng phát Omicron khác. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cộng đồng cho biết sự gia tăng đột ngột số ca nhiễm vẫn có thể khiến cho các nguồn lực y tế bị căng thẳng, đặc biệt là khi các bệnh về đường hô hấp khác, bao gồm cả cúm và RSV, cũng đang có xu hướng gia tăng. Sự kết hợp của nhiều bệnh cùng lúc có nghĩa là sẽ có nhiều ca bệnh hơn về tổng thể, và do đó, sẽ có nhiều người bị bệnh nặng và cần được chăm sóc y tế tích cực.
Sự trỗi dậy của BQ.1, BQ.1.1, XBB và XBB.1 cho thấy một thực tế là khi nói đến khả năng miễn dịch, vi rút có thể luôn đi trước một bước, đặc biệt là đối với vắc xin. Bác sĩ Ho chia sẻ thêm: “Tôi sẽ bắt đầu nghiên cứu vắc xin đặc trị các biến thể này và thử nghiệm chúng trên động vật.” Nhưng ngay cả khi những nỗ lực đó đã bắt đầu ngay bây giờ, thì chúng vẫn có thể đi sau vi rút và những đột biến mới một bước. Đó là lý do tại sao các chuyên gia đang nghiên cứu phát triển vắc xin có thể có hiệu quả đối với một loạt các biến thể vi rút khác nhau, rút ngắn thời gian xây dựng khả năng miễn dịch trong cộng đồng.
Gửi ý kiến của bạn
