Chính phủ Canada đã nhanh chóng thúc đẩy các giới hạn mới trong việc tiếp cận vũ khí, và điều này như đổ thêm dầu vào cuộc tranh luận nảy lửa trong vấn đề cải cách luật về súng đạn ở Hoa Kỳ. (Nguồn: YouTube)
OTTAWA – Chính phủ Canada đã nhanh chóng thúc đẩy các giới hạn mới trong việc tiếp cận vũ khí, và điều này như đổ thêm dầu vào cuộc tranh luận nảy lửa trong vấn đề cải cách luật về súng đạn ở Hoa Kỳ, châm ngòi cho nỗ lực mới nhất của Quốc Hội nhằm kiềm chế “cơn dịch” bạo lực súng đạn ở Hoa Kỳ, đồng thời cũng đặt ra những câu hỏi tại sao các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ lại kém hiệu quả trong việc đó, theo TheHill đưa tin ngày Thứ Năm, 31 tháng 5 năm 2022.
Vụ xả súng thảm sát tại một trường tiểu học ở Texas làm bàng hoàng không chỉ Hoa Kỳ, mà cả các quốc gia khác.
Hôm Thứ Hai, 30 tháng 5 năm 2022, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã thông báo rằng chính phủ của ông sẽ thúc đẩy việc ngừng bán tất cả các loại súng ngắn mới, đồng thời đề xuất một chương trình mua lại các loại súng trường bán tự động kiểu quân sự, việc mua bán loại súng này đã bị cấm ở Canada.
Các đề xuất của ông Justin tích cực hơn nhiều so với những đề xuất được Quốc Hội Hoa Kỳ thông qua sau vụ thảm sát ở Uvalde, Texas, nơi một thanh niên 18 tuổi sử dụng súng trường bán tự động kiểu AR bắn chết 19 học sinh lớp 4 và hai giáo viên.
Các chuyên gia về súng đang sử dụng nhiều lý do cho sự tương phản xuyên biên giới, một số lý do là về luật pháp, một số là về văn hóa và một số lý do là về chính trị. Nhưng kết hợp lại với nhau, chúng chỉ ra cùng một thực tế về bạo lực súng đạn của Hoa Kỳ trong nhiều thập niên qua: những cải cách nào có thể thực hiện được ở các quốc gia khác sẽ khó lòng có thể sớm xảy ra ở Hoa Kỳ.
Thật vậy, ngay cả những thay đổi chính sách không mấy tích cực đang được Tổng thống Biden và các dân cử Dân Chủ trong Quốc Hội thúc đẩy – bao gồm cả việc mở rộng kiểm tra lý lịch trước khi bán súng và luật gắn cờ đỏ cho phép cảnh sát tước vũ khí của những kẻ bạo lực – đối mặt với khả năng bị bỏ xó dài hạn trong năm nay trước phe đối lập áp đảo đảng Cộng Hòa. Và một số chuyên gia cảnh báo, những chia rẽ đảng phái đó đã tạo ra một nền văn hóa bất động, tăng cường sức mạnh bằng cách dựa dẫm, lợi dụng lẫn nhau.
Adam Winkler, một chuyên gia về luật hiến pháp tại Trường Luật UCLA, cho biết: “Chính trị đảng phái có một cách để củng cố bản thân. Tất cả những đề xuất này đòi hỏi nhiều sự ủng hộ chính trị trong Quốc Hội hơn những gì hiện có. Và để chúng được chấp thuận sẽ đồng nghĩa với việc phải có một số thay đổi.”
Ở Canada, chiến dịch tích cực của Trudeau nhằm giải quyết bạo lực súng đạn ban đầu được thúc đẩy bởi một vụ xả súng hàng loạt ở Nova Scotia vào năm 2020, khi một tay súng giết chết 22 người và làm bị thương 3 người khác, được cho là vụ việc đẫm máu nhất trong lịch sử đất nước này.
Tuy nhiên, thủ tướng Canada cho biết vòng cải cách mới nhất cũng được thúc đẩy bởi vụ xả súng ở Uvalde, Texas, vụ xả súng tại trường học đẫm máu nhất ở Hoa Kỳ kể từ vụ thảm sát tại trường tiểu học Sandy Hook ở Newtown, Conn, vào năm 2012.
Thủ tướng Trudeau đã đề xuất “đóng băng” đối với việc bán, nhập cảng và chuyển giao tất cả các loại súng ngắn ở Canada. Ông cũng thề sẽ cho thực thi các giới hạn mới đối với các ổ đạn có dung lượng lớn, thêm luật gắn cờ đỏ mới và khởi động chương trình mua lại các loại súng trường “tấn công” mà nhiều người đã sở hữu từ trước khi có lệnh cấm năm 2020 đối với các loại vũ khí đó ở Canada.
Các cải cách mới ở Canada gợi nhớ đến luật nghiêm ngặt về súng được các quốc gia khác thông qua sau các vụ xả súng hàng loạt, bao gồm lệnh cấm một số loại súng ở Australia sau một vụ tấn công bạo lực vào năm 1996, và lệnh cấm tương tự ở New Zealand sau vụ thảm sát xả súng năm 2019 khiến 50 người chết.
Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern đã gặp Biden hôm Thứ Ba, 31 tháng 5 năm 2022, tại Tòa Bạch Ốc để thảo luận về vấn đề này. Sau đó, bà có nói chuyện với các phóng viên, lưu ý rằng văn hóa chính trị của đất nước bà cho phép các nhà lập pháp áp dụng những thay đổi mà ở Hoa Kỳ không thể thực hiện được.
Bà nói: “Hệ thống chính trị của chúng tôi rất khác. Trên thực tế, chúng tôi có khả năng đạt được sự ủng hộ thống nhất của các nghị sĩ để ban hành lệnh cấm vũ khí bán tự động, kiểu quân sự và súng trường tấn công. Cho nên chúng tôi đã làm thế.”
Phản ứng của Capitol Hill đối với sự kiện Uvalde đã gay gắt hơn nhiều.
Trong khi Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện chuẩn bị bỏ phiếu vào Thứ Năm, 2 tháng 6 năm 2022, về 8 dự luật chống lại bạo lực súng đạn – bao gồm các đề xuất nâng tuổi được mua súng trường tấn công lên và cấm bán các loại băng đạn, ổ đạn mới có dung lượng lớn – những đề xuất đó có rất ít cơ hội được thông qua tại Thượng Viện, nơi các dân cử Cộng Hòa cực kỳ phản đối bất kỳ giới hạn mới nào về việc bán hoặc sở hữu vũ khí.
Điều đó đang buộc những người ủng hộ cải cách luật về súng đạn của đảng Dân Chủ ở Thượng Viện tập trung vào một số đề xuất cải cách nhỏ hơn khác, bao gồm việc mở rộng luật gắn cờ đỏ và sàng lọc lý lịch liên bang trước khi bán súng. Một nhóm TNS lưỡng đảng đã đàm phán ổn thỏa kể từ tuần trước để tìm ra một thỏa hiệp có thể giành được sự ủng hộ của ít nhất 10 thành viên Đảng Cộng Hòa.
Một yếu tố thúc đẩy cuộc tranh luận là về văn hóa: Nhiều dân cử Cộng Hòa coi Tu Chính Án Số Hai là bất khả xâm phạm và bất kỳ nỗ lực nào nhằm hạn chế quyền sử dụng súng đều là một điều khỏi cần bàn tới. Winkler, thuộc UCLA, cho biết: “Có 400 triệu khẩu súng ở Hoa Kỳ và những người có những vũ khí này ít có khả năng tham gia vào bất kỳ loại chương trình mua lại nào, cho dù đó là chương trình tự nguyện hay bắt buộc. Sẽ có rất nhiều trường hợp không tuân thủ.”
Các yếu tố pháp lý cũng đang chi phối cuộc tranh luận hiện nay. Daniel Webster, một giáo sư về y tế công cộng tại Trường Johns Hopkins, người tập trung vào phòng chống bạo lực súng đạn, đã chỉ ra một số quyết định của Tối cao Pháp viện – trong cả 2 vụ Heller kiện Quận Columbia năm 2008 và McDonald kiện Chicago năm 2010 – đều công nhận “quyền sở hữu súng ngắn của cá nhân trong nhà để tự bảo vệ.” Những phán quyết đó cho thấy rằng gần như chắc chắn tòa án cấp cao sẽ lật ngược bất kỳ nỗ lực nào của Quốc Hội để thông qua điều gì tương tự như lệnh cấm súng ngắn của Canada.
Đó là chưa kể, lực lượng vận động hành lang cho súng đạn hùng mạnh của quốc gia đã gây áp lực buộc các dân cử Cộng Hòa ở Capitol Hill phản đối hầu như bất kỳ quy định mới nào hạn chế súng đạn, làm dấy lên lo ngại rằng việc ủng hộ các biện pháp như vậy sẽ dẫn đến thách thức chính từ cánh hữu.
Winkler nói: “Sự kìm kẹp của NRA và cử tri ủng hộ súng đối với Đảng Cộng Hòa đã thực sự tạo ra thay đổi. Đã từng có nhiều dân cử Cộng Hòa sẵn sàng ủng hộ các quy định về an toàn súng đạn và hiện nay chẳng còn ai nữa.”
Sự kết hợp của nhiều yếu tố đã khiến những người mong cải cách luật về súng thất vọng, họ than thở rằng ngay cả những thay đổi thông thường nhất cũng không thể có được chỗ đứng trên Capitol Hill. Ví dụ như việc kiểm tra lý lịch trước khi bán súng.
Dân Biểu Colin Allred (D-Texas) nói: “Trong một nền dân chủ, khi quý vị gặp vấn đề như vậy, đúng ra quý vị sẽ phản ứng bằng các luật để bảo vệ mạng sống con người, thực hiện các bước thích hợp, phù hợp với hiến pháp hoặc luật của quý vị. Rõ ràng, chúng ta đã chẳng thể làm vậy ở đất nước này.”
Gửi ý kiến của bạn
