BERLIN – NATO và Hoa Kỳ cho biết họ tin tưởng rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không “cản chân” Phần Lan và Thụy Điển để họ sớm trở thành thành viên trong liên minh quân sự phương Tây, vì hai quốc gia Bắc Âu đã có những bước đi kiên quyết để tham gia nhằm đáp trả cuộc xâm lược Ukraine của Nga, theo Reuters đưa tin ngày Chủ Nhật, 15 tháng 5 năm 2022.
Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto đã xác nhận rằng đất nước ông sẽ nộp đơn xin gia nhập NATO, trong khi các dân cử Dân chủ Xã hội cầm quyền của Thụy Điển đã thông báo về sự thay đổi chính sách chính thức, sẽ mở đường cho đất nước họ áp dụng trong vòng vài ngày tới.
Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson cho biết bà sẽ tới quốc hội vào thứ Hai để đảm bảo sự ủng hộ cho đơn ghi danh gia nhập, mà các đồng minh NATO mong đợi sẽ được thực hiện cùng với Phần Lan.
Ngoại trưởng Thụy Điển Ann Linde đăng trên Twitter: “Hôm nay, Đảng Dân chủ Xã hội Thụy Điển đã đưa ra quyết định lịch sử là nói đồng ý để xin gia nhập liên minh quốc phòng NATO. Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã làm xấu đi tình hình an ninh đối với Thụy Điển và toàn châu Âu.”
Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Peter Hultqvist cảnh báo rằng Thụy Điển sẽ rơi vào tình thế nguy hiểm nếu họ là quốc gia duy nhất quanh Baltic nằm ngoài NATO. Ông nói: “Chúng tôi sẽ bị bỏ lại phía sau.”
Thổ Nhĩ Kỳ đã khiến các đồng minh bất ngờ trong những ngày gần đây, khi cho biết họ phân vân về tư cách thành viên của Phần Lan và Thụy Điển, và đã đưa ra yêu cầu tạm hoãn bên lề cuộc họp của các ngoại trưởng ở Berlin. Ankara cho biết họ muốn các nước Bắc Âu ngừng hỗ trợ cho các nhóm chiến binh người Kurd hiện diện trên lãnh thổ của họ, đồng thời gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết: “Tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ có thể giải quyết những lo ngại mà Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ, theo cách không làm trì hoãn việc trở thành thành viên.”
Trong khi đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken từ chối tiết lộ chi tiết về các cuộc trao đổi kín ở Berlin nhưng lặp lại quan điểm của ông Stoltenberg. Ông nói: “Tôi rất tin tưởng rằng chúng ta sẽ đạt được sự thống nhất về điều đó,” và nói thêm rằng NATO là “nơi để đối thoại.”
Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết các cuộc đàm phán với những người đồng cấp của Thụy Điển và Phần Lan tại Berlin đã rất hữu ích. Hai nước đã đưa ra đề xuất để đáp ứng những lo ngại của Ankara, mà Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xem xét, trong khi ông đã cung cấp cho họ bằng chứng những kẻ khủng bố hiện diện trên lãnh thổ của họ.
Ông nói riêng về Thụy Điển, cho biết rằng nhóm dân quân người Kurd PKK, vốn bị Hoa Kỳ và EU coi là khủng bố, đã tổ chức các cuộc họp ở Stockholm vào cuối tuần qua.
Tuy nhiên, ông cho biết Thổ Nhĩ Kỳ không phản đối chính sách của liên minh là mở cửa cho tất cả các quốc gia châu Âu muốn nộp đơn xin gia nhập.
Bất kỳ quyết định nào về việc mở rộng NATO đều cần có sự chấp thuận của tất cả 30 đồng minh và quốc hội của các nước thành viên. Các nhà ngoại giao NATO cho biết Ankara, một thành viên NATO trong 70 năm, sẽ phải chịu áp lực lớn để nhượng bộ vì liên minh cho rằng sự gia nhập của Phần Lan và Thụy Điển sẽ củng cố đáng kể khả năng quân sự ở khu vực Biển Baltic.
Thụy Điển và Phần Lan đều là những nước trung lập trong suốt thời Chiến tranh Lạnh và quyết định gia nhập NATO của họ sẽ là một trong những thay đổi lớn nhất đối với cấu trúc an ninh của châu Âu trong nhiều thập niên, phản ánh sự thay đổi sâu rộng trong dư luận ở khu vực Bắc Âu kể từ khi Nga xâm lược nước láng giềng Ukraine vào tháng 2 năm 2022.