Hôm nay,  

Dõi theo cuộc “trường-chinh-thi-ca” của Đặng Phú Phong

15/10/201915:27:00(Xem: 3195)
Dang Phu Phong

Tôi vốn có xu hướng quý, trọng những tác giả mà, ngay tự tác phẩm đầu tay, đã cho thấy tài năng sáng chói của họ. Như Huy Cận với “Lửa Thiêng”; Xuân Diệu với “Phấn Thông Vàng”;  Vũ Hoàng Chương với “Thơ Say”; Đinh Hùng với “Mê Hồn Ca” hay Nguyên Sa, với “Thơ Nguyên Sa; v.v... Nhưng tôi cũng không giấu diếm rằng, tôi sẽ rất thất vọng, nếu sau đó, họ không có thêm tác phẩm ngang bằng hoặc, hay hơn tác phẩm đầu tay, dù với lý do gì.

Vì thế, căn bản, tôi vẫn nghiêng phần quý, trọng về những tác giả mà, sự nghiệp thi ca của họ, khởi đi, không cho thấy hoặc, không tạo được sự chú ý đáng kể. Nhưng, với thời gian, cuộc trường-chinh-chữ-nghĩa của họ, ngày một thành tựu, rực rỡ hơn. Tôi muốn gọi đó là khả năng “đường-trường”, hay sức “chạy-việt-dã” của những tài năng thi ca ấy.

Với tôi, ở trường hợp sau, gần đây nhất, có nhà thơ Đặng Phú Phong, với thi phẩm “tĩnh vật tôi. chờ một bàn tay.”

Chỉ một dấu chấm câu ngay nơi tựa thi phẩm, họ Đặng đã cho thấy chủ tâm mang lại cho tựa sách của ông hai mệnh đề. Điều chưa từng xẩy ra nơi những thi phẩm trước của ông. Sự hiển-thị trong câu thơ, có nhiều hơn một mệnh đề của Đặng Phú Phong, đã như những cửa khác, mở ra cho người đọc cơ hội không bị xuôi chảy, một dòng mà, tùy cảm quan, trình độ,… người đọc sẽ có được cho mình, nhiều cánh cửa hơn một câu thơ bình thường.

Cách tân này của họ Đặng, không chỉ duy nhất, nơi tựa sách. Nó thị-hiện rất nhiều ở dọc đoạn đường lao tác thi ca, qua thi phẩm mới này, của ông.

Nhưng, nỗ lực cách tân của Đặng Phú Phong cũng không chỉ phóng chiếu nơi hình thức ngữ pháp mà, nó còn mở tung, bay lên, cao hơn, xa hơn ở lãnh vực nội dung nữa:
.
“tôi bỗng thân quen góc đợi chờ
góc đợi chờ hóa góc chia xa
vạt nắng buồn thiu. lỗi. thật thà”
(Trích “bởi sông không chảy về biển cả”)
.
Hoặc:
.
“một sát na trôi. chưa phải ngắn
can gì em. cố. vội đi mau?”
.
tôi về. tôi có là tôi nữa?
.
thở dài. tim. khuất. rơi trong cỏ
để ướt sương mai trĩu nụ hoa”
(Trích “bởi sông không chảy về biển cả”)
.
Với tôi, thơ Đặng Phú Phong, hôm nay, không còn là thấp thoáng bình minh, hiểu theo nghĩa dò dẵm chân trời.

Với tôi, thơ Đặng Phú Phong, hôm nay, cũng không còn là buổi trưa, hiểu theo nghĩa đã đứng bóng, nên sẽ sớm xế chiề
Mà, vẫn theo tôi, thơ Đặng Phú Phong, hôm nay, là một hành trình ngôn ngữ sắc xuống. Những luống-thi-ca được đào xới sâu hơn. Cô đọng hơn. Từ đó mạch nguồn so sánh, liên tưởng, ẩn dụ hiện ra như những thành tựu nóng hổi:
.
“tôi cởi tôi
chợt ngẩn ngơ xa lạ
tôi cởi tôi
tĩnh lặng ngó vô thường”
(Trích “cởi áo”, trọn bài).
.
Hoặc:
.
“tôi ly. em biệt đời sao vội
có hỏi trời xanh cũng chịu thôi
mấy cội thông già trơ mắt ngó
ly. biệt như đinh đóng suốt đời?”
 (Trích “ly. biệt chỉ mới là lạc nhau”)
 .
Từ đó, “tĩnh vật tôi. chờ một bàn tay”, hôm nay, mang đến cho người đọc, một thổ-ngơi, một đất, trời, một nắng, gió riêng. Chúng là những chứng-nhân của một ngôn-ngữ-lên-đường mới:    .


“sóng rùng mình khi hoa trăng mọc
cát hoang mang né tránh dấu chân còng”
(…)
“đứng trước biển càng nồng mùi dâu bể
đất cằn khô, xin nhận máu tim này!”
(Trích “xin nhận máu tim này”)
.
Tự thân những bài thơ trong  trong “Tĩnh vật tôi. Chờ một bàn tay,” đã khước từ dòng quen, biệt ly suối cạn - - Để lao vào rộng lớn biển khơi. Thách thức sóng dữ:
.
“vị nồng hương gỗ mới
vỡ toang lồng ngực tươi
kevin ơi kevin”
(Trích “kevin ơi kevin”)
.
Tôi e rằng, có thể chính họ Đặng cũng không đoán trước được những gập ghềnh, bất trắc của hóa thân quyết liệt này. Nhưng, như con ngài tới ngày ra khỏi chiếc kén, để cánh bướm bay lên. Bay lên. Bay lên cùng sắc mầu lấp lánh ẩn dụ, hoán dụ (metonymy) hoặc nghịch dụ (irony)... Bay lên, khóc, cười với nhân gian. Bay lên, với vàng son kỷ niệm và, năm, tháng gương tan:  
.
“mà em uyên ảo chao cây lá
tay đẹp cho buồn thánh giá nghiêng”
(Trích “đi giữa thanh tân em ảo uyên”)
.
Hoặc:
.
“môi tìm môi nhóm lửa
nuột nà đóa linh lan”
(Trích “bóng ai buồn như núi”)
.
Tôi không nghĩ một người đọc khó tính, có thể sẽ đòi hỏi nhiều thêm nữa, những câu thơ lạ, từ thi phẩm mới này, của họ Đặng. Như:
.
“đời. buổi sáng. hoang đường loài cánh cứng
buồn thiu tôi. chập choạng vỗ tay người”
(Trích “nếu giữ trăm năm. tình. cứ mới”)
.
Hoặc:

“em vẫn cười như hoa buổi sớm
lọn tóc cong cong đêm Paris”
(Trích “đợi em”)
.
Hoặc:
.
“vô thường từ bước chân dò dẫm
hòn đá đang lăn trả nợ người”
(…)
đã xa. xa mãi. xa không gặp!
im nghe tiếng sóng vỗ thinh không”
(Trích “nước mang tất cả vào dĩ vãng”)
.
Hoặc:

“ngôn ngữ hai bờ rơm. nấm mọc”
(Trích “có một dòng sông trôi như tóc”)

Hoặc:

“tóc em thoang thoảng hương dâu chín
bóng dài con dốc gọi hoàng hôn
.
đưa tiễn ánh trời. vạt. vạt phai.
.
viên sỏi sủi tăm lời gửi gắm
nhẹ gió. buồn ai. sầu ngũ cung”
(Trích “nhẹ gió. buồn ai. sầu ngũ cung”)
.
Hoặc:
.
“tĩnh vật tôi. chờ một bàn tay
bàn tay thon trắng nhặt âm rơi
nắng biếc phủ non. hoa nhớ nụ
nữa mãn khai rồi. ai nhớ tôi?
(…)
tĩnh vật tôi. chờ một bàn tay
bàn tay vuốt mắt lúc ra đi
hương người sẽ thấm vô hồn phách
ấm mãi về bên kia cuộc đời”
(Trích “tĩnh vật tôi. chờ một bàn tay”)
.
Thơ Đặng Phú Phong, hôm nay, đã cho thấy rọi, sáng một mặt trời cảm thức mới. Lấp lánh đâu đó, một đêm mưa. Vọng âm đâu đó, một tiếng gõ trầm cảm. Hay rã rời một bước chân khuya, bất ngờ, khua vỡ trăng tâm-cảnh:
.
“trang điểm cho buồn một cánh tay”
(Trích “gặp bạn”)
.
Hoặc:
.
“đói bạn. ba năm hoa vẫn đợi
tách trà hâm nóng nghĩa hoa ngâu
vắng bạn café sao nhàn nhạt
vô thường. nghĩ cũng một niềm đau”
(Trích “đói bạn”)
Vân vân…
.
Nếu thước đo tài năng một nhà thơ là cách-nói-khác thì, chỉ với những câu thơ tôi trích dẫn ở trên, cũng đủ cho thấy, cuộc trường-chinh-thi-ca của họ Đặng, đã vượt qua được chính mình. Tôi muốn nói, họ Đặng đã như “cá vượt vũ môn”…
.
Trước khi những-cánh-bướm-chữ-nghĩa Đặng-Phú-Phong, trả lại “vỡ toang lồng ngực tươi” cho… “kevin ơi kevin”, 

Du Tử Lê,
(Calif. Tháng 9-2019)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.