trong cuộc Vận động toàn cầu đòi quyền Tự do Phát biểu trên Internet.
Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù chọn Ngày Nhân Quyền Thế Giới năm nay làm khởi điểm cho một cuộc Vận động toàn cầu, theo lịch trình, kéo dài đến tháng 11 năm 2005. Mục đích là đòi hủy bỏ chế độ kiểm duyệt độc đoán Internet và đòi phóng thích hơn 70 nhà văn và nhà báo tranh đấu cho dân chủ bị tù đày vì sử dụng mạng lưới. Đa số tù nhân dài hạn được biết tập trung tại Á châu, nhứt là ở Maldives và hai nước cộng sản Trung Hoa và Việt Nam. Do đó, từ ngày 6 đến ngày 10 tháng 12 năm 2004, Văn Bút Quốc Tế sẽ vinh danh nhà văn kiêm ký giả Hoàng Cẩm Thiều (Trung Hoa), ba nhà báo Ahmed Ibrahim Didi, Mohaned Zaki và bà Fathimath Nisreen (Maldives) và bác sĩ kiêm nhà văn Phạm Hồng Sơn (Việt Nam).
Tình trạng vi phạm Nhân quyền tại Việt Nam dưới chế độ cộng sản, nhứt là sự đàn áp giới cầm bút đối kháng, đã được thế giới quan tâm nhiều hơn nhờ sự lên tiếng tố cáo và lên án của Phóng Viên Không Biên Giới, Ân Xá Quốc Tế, Đài Quan Sát Nhân Quyền, Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả, Hiệp Hội Báo Chí Thế Giới và Văn Bút Quốc Tế. Hàng năm, tại Đại Hội Thế giới Văn Bút Quốc tế, Quyết Nghị về Việt Nam luôn luôn được các đại biểu đồng thanh biểu quyết chấp thuận. Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù thường xuyên theo dõi, thu thập, kiểm tra tin tức để cấp báo 136 Trung tâm Văn Bút và đề xướng những hành động phối hợp cần thiết và thích đáng.
Việt Nam : Trường hợp tù nhân ngôn luận Phạm Hồng Sơn
Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù rất lưu tâm đến những bản án tù nặng nề áp đặt đối với các nhà dân chủ đối kháng sử dụng Internet tại Việt Nam. Ủy ban đặc biệt được báo động về trường hợp bác sĩ kiêm nhà văn Phạm Hồng Sơn bị phạt 5 năm tù vì những bài ông viết và phổ biến trên Internet. Những tin tức mới đây về sự suy nhược sức khỏe của ông làm tăng thêm mối lo âu của Ủy ban đối với tình cảnh của ông.
Trong lúc chỉ có khoảng 3 phần trăm dân chúng tiếp cận được Internet, con số này đang tăng trưởng mau chóng. Đồng thời đảng cộng sản đầu tư ồ ạt vào khoa học kỷ thuật canh chừng theo dõi và thiết lập những đơn vị cảnh sát chuyên lùng bắt "những tội phạm sử dụng Internet". Tin cho biết nhà nước làm chủ 6 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet. Nhà cầm quyền chỉ thị chủ các quán cà phê Internet phải chịu trách nhiệm báo cáo những hoạt động "bất hợp pháp" của khách hàng, thí dụ như dùng Mạng lưới phổ biến tài liệu "tuyên truyền chống chính phủ". Những chỉ thị đó là một phần của chủ trương tổng trấn áp sự tự do sử dụng Internet trong hơn hai năm qua. Một số đại lý cung cấp địa chỉ thông tin phô bày những nội dung bị coi là "đồi trụy" hoặc "phản động" đã bị đóng cửa không cần viện dẫn luật lệ.
Khuynh hướng áp dụng những biện pháp canh chừng và theo dõi, lùng bắt và chế tài độc đoán này làm tiêu tan hy vọng có những sự cải thiện ở Việt Nam. Tháng tư năm 2001, Nông Đức Mạnh thay thế Lê Khả Phiêu làm Tổng bí thư đảng cộng sản. Một số người coi họ Nông ít bảo thủ hơn họ Lê vì một số hứa hẹn về cải cách được loan báo lúc đó. Tuy nhiên, theo Phóng viên Không Biên Giới, tính từ năm 2002, có ít nhứt bảy nhà dân chủ đối kháng sử dụng Internet đã bị bắt. Nhiều người bị cáo buộc làm "gián điệp". Vì tòa án nhân dân chỉ là trò hề công lý, họ bị phạt tù bất công và vô nhân đạo, trái với Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị.
Bác sĩ kiêm nhà văn Phạm Hồng Sơn bị bắt giữ
Bác sĩ Phạm Hồng Sơn là một trong những nhà dân chủ đối kháng bị phạt tù rất được biết tiếng. Ông bị bắt tại tư gia ở Hà Nội ngày 27 tháng 3 năm 2002, vài tuần sau khi dịch ra Việt ngữ tài liệu "Thế nào là Dân Chủ"" lấy từ trang thông tin điện tử của tòa đại sứ Hoa Kỳ. Hình như ông đã chuyển bản dịch đó đến nhiều bạn hữu và một số chức sắc cao cấp cộng sản. Ông Phạm Hồng Sơn được công nhận là một nhà văn có sáng tác phong phú. Ông cũng là một người say mê đọc sách và từng làm chủ một tiệm sách. Ngoài công tác phiên dịch, ông đã biên soạn và phổ biến trên Internet nhiều bài tiểu luận cổ xúy việc xây dựng một nhà nước pháp chế tôn trọng nhân quyền. Chẳng hạn như bài "Vận Động Dân Chủ: Trọng tâm chủ yếu trong trật tự mới của Thế giới". Hay là bài "Tìm kiếm sự dung hòa giữa Dân Chủ và Nhân Quyền". Công an đã tịch thu máy điện toán của ông và xem xét kỹ lưỡng nhiều điện thư nhận được từ hải ngoại. Ông bị câu lưu không truy tố tại trung tâm giam cứu Hà Nội suốt 15 tháng trời.
Vụ án Phạm Hồng Sơn
Ngày 18 tháng sáu năm 2003, ông Phạm Hồng Sơn bị tòa án nhân dân Hà Nội gán cho tội danh "làm gián điệp". Chiếu điểm c. khoản 1. Điều 80 Bộ luật hình sự cộng sản, ông bị phạt 13 năm tù và 3 năm quản chế. Các nhà ngoại giao có nộp đơn yêu cầu được dự kiến phiên tòa nhưng họ đều bị giữ ở bên ngoài. Bà Vũ Thúy Hà, vợ tù nhân cũng bị ngăn cản dù bà được gọi làm nhân chứng trong giây lát ngắn ngủi. Hãng thông tấn Reuters tường thuật rằng các viả hè quanh tòa án đều bị rào bít lối đi, trong lúc cảnh sát được bố trí để xua đuổi ra xa những nhà báo ngoại quốc và những người khác toan tính vào bên trong tòa án. Bản Cáo trạng đề ngày 10 tháng tư năm 2003 xác định rằng Ông Phạm Hồng Sơn bị trừng phạt vì "đã có sự tiếp xúc với một số đối tượng cơ hội chính trị ... như Trần Khuê, Hoàng Minh Chính, Lê Chí Quang, Nguyễn Đắc Kính..." ở Việt Nam và "tổ chức phản động" ở hải ngoại. "Phạm Hồng Sơn đã đồng tình ủng hộ quan điểm của các đối tượng cơ hội chính trị trên và thống nhất phương châm hành động là phải lợi dụng tự do dân chủ để đấu tranh đòi đa nguyên đa đảng và chống lại Nhà nước CHXHCNVN". Tác giả bản Cáo trạng, Nguyễn Mạnh Hiền, thay mặt Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, còn ghi thêm rằng: "Phạm Hồng Sơn thu thập các tài liệu có nội dung xuyên tạc đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, thu thập các thông tin để cung cấp cho các đối tượng nêu trên để các đối tượng này sử dụng vu cáo Nhà nước về vi phạm nhân quyền".
Ân Xá Quốc Tế nhận định và kết luận: "Ông Phạm Hồng Sơn không có chủ trương bạo động hoặc tán thành sự lật đổ chính phủ Việt Nam. Ông cũng chẳng có chuyền giao, tiết lộ những tài liệu bí mật Nhà nước nào cả". Đến ngày 26 tháng 8 năm 2003, tòa phúc thẩm Hà Nội đã phải giảm án sơ thẩm còn 5 năm tù và 3 năm quản chế, vì áp lực mạnh mẽ của công luận thế giới.
Phạm Hồng Sơn : từ bác sĩ y khoa đến nhà dân chủ đối kháng
Sinh ngày 3 tháng 11 năm 1968, ông Phạm Hồng Sơn tốt nghiệp Bác sĩ Đại học Y Hà Nội năm 1992. Ông hành nghề y sĩ đến năm 1996. Qua năm 1997, ông đậu bằng Cao học quản trị kinh doanh MBA của Trung tâm Pháp Việt Huấn luyện ngành Quản trị (Centre Franco-Vietnamien de Formation à la Gestion). Ông chuyển nghề, lúc đầu làm việc cho công ty dược phẩm Thụy Sĩ Alcon với chức vụ giám đốc văn phòng Hà nội. Sau đó, ông được tuyển làm Giám đốc thương mại công ty dược phẩm Hung Gia Lợi Tradewind Asia Pharmaceuticals cho tới ngày ông bị bắt. Tuy tốt nghiệp y khoa bác sĩ và được đào tạo thành chuyên viên quản trị kinh doanh xí nghiệp, ông Phạm Hồng Sơn lại tự nguyện dấn thân vào những hoạt động nhằm ủng hộ khuynh hướng cải cách chính trị. Ông đã viết và dịch nhiều bài tiểu luận cổ xúy diễn biến hòa bình, đưa Việt Nam tới một chế độ dân chủ và xây dựng một hệ thống chính trị đa nguyên đa đảng. Những bài biên soạn và phiên dịch được ông cho phổ biến trên nhiều trang thông tin Internet khác nhau, phần lớn ở hải ngoại.
Ông Phạm Hồng Sơn kết hôn với bà Vũ Thúy Hà (sinh năm 1971), hai vợ chồng có được hai cháu trai Phạm Vũ Anh Quân (sinh năm 1997) và Phạm Vũ Duy Tân (sinh năm 1999). Suốt thời gian dài giam cứu, nhà dân chủ đối kháng không được phép gặp gia đình đến thăm nom.
Bác sĩ Phạm Hồng Sơn là khôi nguyên Giải Tự do Phát biểu Lillian Hellman/Dashiell Hammet 2003 do Đài Quan Sát Nhân Quyền (Human Rights Watch) trao tặng. Giải thưởng này được dành cho những nhà văn bị đàn áp, ngược đãi trên khắp thế giới.
Tin giờ chót, theo đề nghị của thi hữu Văn Bút Thụy Sĩ Pháp thoại, ông Phạm Hồng Sơn vừa được bầu làm hội viên danh dự của một Trung tâm Văn Bút mà đương kim chủ tịch đã từng đảm nhiệm chức Tổng thư ký Văn Bút Quốc Tế.
Tình hình diễn biến gần đây
Sau khi đến thăm chồng hôm 16 tháng 8 năm 2004, bà Vũ Thúy Hà kể lại rằng ông Phạm Hồng Sơn đau ốm nhiều lắm. Mắc bệnh sa ruột, ông không được chữa trị đúng phép và đầy đủ. Ở vào bệnh trạng như vậy, ông phải được giải phẩu khẩn cấp. Nếu không, có thể xảy ra những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Vậy mà ông tiếp tục bị nhốt theo một chế độ lao tù cực kỳ khắc nghiệt. Ông Phạm Hồng Sơn bị biệt giam từ hơn một năm qua trong lúc sức khỏe của ông càng tồi tệ nguy kịch. Bà Vũ Thúy Hà gặp chồng lần cuối ở trại giam B14, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, tỉnh Hà Đông, cách Hà Nội 10 cây số, nơi gia đình cư ngụ. Đầu tháng 9 năm 2004, ông Phạm Hồng Sơn bị chuyển về trại lao công cưỡng bách Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, khoảng 280 cây số phía nam Hà Nội. Ngày 11 tháng 9, người vợ và hai đứa con của ông đã đến tận Yên Định nhưng không được phép vào thăm. Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù nói riêng và Văn Bút Quốc tế nói chung, vô cùng lo lắng về tình trạng sức khỏe, sự an toàn tính mạng và nhân cách của ông Phạm Hồng Sơn (Bản Tin LHNQVN ở Thụy Sĩ ngày 21.9.2004 - INTERNATIONAL PEN WiPC, Update #2 to RAN 37/03 VIETNAM: Internet publisher and dissident Pham Hong Son in urgent need of medical treatment). Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù đòi nhà cầm quyền Việt Cộng hủy bỏ bản án và phóng thích ông tức khắc và vô điều kiện. Ủy ban xác tín rằng những hoạt động của ông trên Internet hoàn toàn phù hợp với quyền tự do phát biểu được quốc tế thừa nhận. Và bất luận trường hợp nào, ông cũng không có thể bị kết tội. Ủy ban đòi cho ông Phạm Hồng Sơn quyền được chăm sóc và chữa bệnh khẩn cấp.
Cử hành Ngày Nhân Quyền Thế Giới, 10 tháng 12 năm 2004, Văn Bút Quốc Tế đặc biệt nhắm vào tiêu điểm là ba chế độ độc tài Bắc Kinh, Malé và Hà Nội. Tất cả các Trung tâm Văn Bút được yêu cầu tham gia một cách cụ thể và tích cực vào cuộc Vận động này. Từ cuối tháng 11, Văn Bút Quốc Tế đã phổ biến đến các hội viên tài liệu liên hệ, bao gồm những điều khuyến cáo và đề nghị áp dụng. Thí dụ như thuyết phục các công ty cung cấp dịch vụ Internet (ISP) Microsoft, Google và Yahoo tôn trọng quyền tự do phát biểu và thông tin; phản kháng và đòi ba chính phủ tội phạm phóng thích tức khắc và vô điều kiện năm tù nhân kể trên và kế tiếp tất cả những ai bị giam cầm vì trình bày quan điểm của mình bằng Internet. Riêng về Việt Nam, ngoài bác sĩ Phạm Hồng Sơn, còn nhiều tù nhân chính trị, ngôn luận và lương tâm khác. Họ là hàng trăm, hàng ngàn nạn nhân vô danh bị tước đoạt tiếng nói, bị đe dọa đến tính mạng. Phải tiếp tục lên tiếng chống lại sự lãng quên, sự vô tình vô tâm, sự im lặng đồng lõa với chế độ biểu tượng của tội ác. Ít nhứt, các tổ chức nhân quyền quốc tế, các chính phủ dân chủ và các cơ quan truyền thông thế giới cũng đã được cảnh báo về một số trường hợp mà Nhà nước Việt cộng ngoan cố ngụy biện cũng không che giấu được. Như nhà trí thức Trần Văn Lương, giáo sư Nguyễn Đình Huy, linh mục Nguyễn Văn Lý, hai nhà báo Nguyễn Khắc Toàn và Nguyễn Vũ Bình, bác sĩ Nguyễn Đan Quế, nhà thơ Vũ Đình Thụy, mục sư Nguyễn Hồng Quang, hai vị hòa thượng Thích Huyền Quang và Thích Quảng Độ, thượng tọa Thích Tuệ Sỹ, nhà văn Hà Sỹ Phu.
Cũng nên nhắc lại, Ngày Đoàn Kết với Nhà Văn bị cầm tù do Văn Bút Quốc Tế đề xướng đã diễn ra hôm 15 tháng 11 mới đây. Có rất đông Trung tâm Văn Bút đã sốt sắng tham gia, nhứt là các Trung tâm thông báo có Ủy ban Bênh vực Nhà Văn bị cầm tù hoạt động. Đáng kể như Nhà Văn Cuba lưu vong, Trung Hoa Độc Lập, Trung Hoa Hải Ngoại, Nhà Văn Ba Tư lưu vong, Ba Lan, Đức, Áo, Gia Nã Đại, Thụy Điển, Bỉ, Anh, Pháp, Ý, Mễ Tây Cơ, Tiệp, Nga, Melbourne, Népal, v.v. Đối với Văn Bút Thụy Sĩ Pháp thoại,Trung tâm này luôn luôn hưởng ứng lời kêu gọi và ủng hộ sáng kiến của Văn Bút Quốc Tế. Tại một buổi hội thảo ở Genève trong khuôn khổ Ngày Đoàn Kết với Nhà Văn bị cầm tù, nhiều người đã bày tỏ nỗi xúc động sau khi nghe một thi hữu đọc lá thư của bà Vũ Thúy Hà, người vợ của tù nhân Phạm Hồng Sơn. Trước đó, thi hữu đã tường thuật những điều kiện lao lung nghiệt ngã, cách đối xử bất nhân khi nhắc nhở đến các nhà cầm bút dân chủ đối kháng bị hành hạ, giam hãm trong trại tù tập trung Goulag Việt Nam.
(Bản Tin Liên Hội Nhân Quyền Việt Nam ở Thụy Sĩ)