MỘT CÁI NHÌN VỀ FAST FOOD
VÀ POUTINE TẠI QUÉBEC
Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Fast food là một hiện tượng đặc thù của xã hội Bắc Mỹ.
Vì sao kỹ nghệ nầy quá phổ biến như vậy? Câu trả lời rất đơn giản là, ăn Fast Food vừa ngon, vừa tiện, vừa nhanh và lại cũng vừa túi tiền của mọi người!
Riêng McDo có mặt trên 118 quốc gia, phục vụ mỗi ngày lối 68 triệu khách hàng. Trên 1,7 triệu người làm việc cho hệ thống McDo.
VIDEO-Les Alimenteurs (57 phút, nói tiếng Pháp)
https://www.youtube.com/watch?v=VDVWJI21mMQ
***
Fast Food không ngừng phát triển và bành trướng thêm lên mỗi ngày. Sự thành công nầy một phần cũng nhờ tính chất bình dân của nó, và cũng như sự đáp ứng mạnh mẽ của quần chúng các giới, nhất là giới choai choai và trẻ em.
Nói về quảng cáo, khuyến mãi thì rất là khoa học và rất táo bạo. Mua một tặng một, mua món nầy tặng thêm món khác, tặng phiếu ăn miễn phí, tặng phiếu đổ xăng, xổ số rút thăm trúng quà hoặc trúng những giải thưởng đáng giá như những chuyến du lịch chẳng hạn!
Mục đích quảng cáo thường nhắm vào giới khách hàng trẻ tuổi và giới thiếu nhi, như tặng đồ chơi, hình tượng, posters mang hình các tài tử, các lực sĩ tên tuổi đang sáng chói…
Họ cũng thỉnh thoảng bảo trợ các cuộc tranh tài thể thao, các công trình có tính cách phúc lợi công cộng tại địa phương v,v…
Họ thường xuyên nghiên cứu thêm những sản phẩm mới, những món ăn mới lạ để thích nghi vào thị hiếu và tập tục ăn uống của từng quốc gia.
Fast Food ngày nay đã vượt khỏi ranh giới Bắc Mỹ để có mặt khắp 6 châu bốn biển!
Fast Food đã trở thành một sắc thái tiêu biểu trong cuộc sống của chúng ta.
Kỹ nghệ Fast Food được trang bị với đầy đủ các phòng thí nghiệm về dinh dưỡng thật tiên tiến, họ có cả một đại học, nhiều trung tâm nghiên cứu hiện đại để huấn luyện nhân viên.
Đọc đến đây chắc các bạn cũng đã hình dung được một vài tên tuổi nổi bật của ngành kỹ nghệ thức ăn nhanh nầy rồi!.
Mặt Trái Của Fast Food
Các nhà dinh dưỡng học đều cho rằng Fast Food chứa nhiều Calories (ăn nhiều dễ bị mập phì đó!), nhiều đường, nhiều muối sodium, nhiều chất béo, cũng như nhiều cholesterol. Ăn Fast Food thường xuyên rất có hại cho sức khỏe. Đó là sự thật.
Fast food hay Junk food?
Junk food (tạp phẩm?) là danh từ người ta thường dùng để gán cho các loại thức ăn và thức uống vô bổ vì chúng chứa toàn là colories rỗng (empty calories).
Nét chính của junk food là nhiều đường (bánh, kẹo, chocolate), nhiều mỡ dầu, nhiều Trans fat, nhiều hóa chất bảo quản, nhiều muối (thí dụ các gói Chip), nhiều đượng và nhiều gaz (pepsi, coke, soda vv…) nhưng lại chứa rất ít, hoặc không có các chất xơ, khoáng và vitamins...
Thật ra rất khó phân biệt ranh giới giữa junk food và fast food….Junk food có thể là fast food và ngược lại.
Xã hội Âu Mỹ đã bị Fast food và junk food tràn ngập khắp mọi nơi!
Fast food và Slow food
Phong trào Slow food (thức ăn chậm) đã được khởi xướng lên đầu tiên ở bên Ý vào năm 1989…
Ngày nay, phong trào nầy đã lan rộng khắp thế giới. Phương châm của họ là: Ê ! hãy chậm chậm lại nào (Stop, slow down). Hãy sống cho thoải mái, cho chậm rãi để có thì giờ thưởng thức đúng mức hương vị các món ăn thuần túy của quê hương mình.
Đối với Tây phương, họ kêu gọi mọi người nên trở về nguồn với những món ăn chế biến từ những nguyên vật liệu nuôi trồng theo lối thiên nhiên không có trụ sinh và hóa chất nào cả.
Họ hô hào mọi người hãy tẩy chay Fast food, vì chúng chỉ là sản phẩm của kỹ nghệ mà thôi.
Họ cho rằng, Fast food đã tước mất cái gu, cái tính chất riêng biệt ở mỗi cá nhân chúng ta.
Thật vậy, ăn một cái big Mac ở New York, ở Montréal hay ở Paris cũng không có mấy gì khác nhau cả.
Trên lý thuyết thì slow food có lý, nhưng trong thực tế thì có vẻ mơ hồ quá. Ai dám cam đoan slow food là những món ăn hoàn toàn tinh khiết và tốt cho sức khỏe đâu!
Mỡ, dầu, đường, muối, nếu bị lạm dụng, thì dù là fast food hay slow food chúng cũng đều nguy hại cho sức khỏe y như nhau.
Vấn đề quan trọng nhất là làm sao thay đổi được cách sống, nếp sinh hoạt cũng như cách suy nghĩ trong vấn đề ăn uống.
Đây không phải là chuyện dễ!
Tham thực cực thân
Tại Hoa Kỳ và Canada cứ bốn người thì có một người mập phì.
Tình trạng nầy càng đáng ngại hơn ở giới trẻ. Từ 20 năm nay số trẻ em mập đã tăng gấp đôi.Tổ chức Y Tế Thế giới (WHO) gọi hiện tượng nầy là dịch mập phì.
Một số bệnh ngày xưa chỉ thấy ở người lớn, như bệnh tiểu đường loại II, nay cũng thấy xuất hiện lác đác ở trẻ em.
Mọi người đều cho rằng chính Fast food là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng mập phì.
Thật vậy, Fast food làm cho con người thích và ghiền cái ngọt cái béo.
Các khẩu phần Fast food bán ra không ngừng gia tăng khối lượng và kích thước thêm lên mãi để trở thành to tổ chảng, quá khổ supersize. Thấy rất rõ nếu vô ăn trong mấy tiệm McDo ở Hoa Kỳ.
McDo thường khuyến mãi.
Mua những phần thức ăn nầy có lợi hơn về giá cả so với những phần bình thường.
Chẳng hạn như mua theo lối tam hợp (TRIO) : BigMac+Coke+Fries vẫn có lợi hỏn là mua riêng rẽ từng món một.
Đối với các tiệm Pizza thì mua một cái Pizza Xtra Large được tặng thêm chai 2L Pepsi, và món hàng được đem giao tận nhà chỉ trong vòng có 30 phút…
Bạn đi Ciné, chỉ được quyền đem vào rạp hát những thức ăn thức uống do chính họ bán ra ngay tại cửa rạp mà thôi, mà món nào món nấy, chẳng hạn như thùng bắp rang popcorn đầy bơ, nhiều muối, to tổ bố thấy mà phát sợ luôn và không quên kèm theo một ly coke thật vĩ đại…
Người tiêu thụ riết rồi cũng quen mắt với những món Fast food khổng lồ nầy, và thấy chúng cũng bình thường mà thôi.
Ăn nhiều, ăn thường xuyên mà lười vận động thì dễ mập và dễ bệnh mà thôi! Vậy thế nào gọi là mập phì (obesity)? Người ta sử dụng công thức BMI (body mass index) để tính.
Cân nặng kg
BMI= …………x 10000
(chiều cao tính bằng cm) X (chiều cao tính bằng cm)
Ở người trưởng thành
BMI = 18.5- 24.9 tốt, bình thường (normal)
BMI = 25 – 29.9 thừa cân, dư kí, mát da mát thịt (overweight), cẩn thận.
BMI = từ 30 trở lên, mập phì, nguy hiểm, coi chừng bị bệnh đó.
BMI = dưới18.5, ốm quá, thiếu cân, suy dinh dưỡng (underweight).
BMI chỉ cho chúng ta một ý niệm tương đối về tình trạng mập ốm mà thôi…
Một lực sĩ vai u thịt bắp có thể có cùng trị số BMI như một người bình thường, nhưng chúng ta không thể đánh giá sức khỏe của họ giống nhau được, vì tỉ lệ phân bố chất mỡ trong cơ thể của họ khác biệt nhau. Tỉ lệ mỡ trung bình của nam là 18%-22%, của nữ là 20%-27%.
Nếu tỉ lệ nầy vượt trên 25% ở đàn ông và trên 30% ở đàn bà thì không tốt, có nhiều nguy cơ bệnh tật...
Ngoài ra cũng có thể sử dụng tỉ lệ đo vòng eo và vòng mông (WHR- Waist Hip Ratio), WHR phải dưới 0.85 ở các bà và dưới 0.95 ở các ông. Chỉ số nầy càng lớn thì nguy cơ các bệnh về tim mạch, áp huyết, cholesterol, tai biến mạch máu não và bệnh tiểu đường càng cao.
Mập bụng, còn gọi là bụng bia, thùng nước lèo to có dạng trái táo (apple shape) nguy hiểm hơn mập ở mông và đùi, có dạng trái lê (pear shape). Các ông thường mập theo dạng trái táo còn các bà thì thường mập theo kiểu trái lê!
Theo thống kê, bệnh mập phì hằng năm đã giết hại vào khoảng 300.000 người tại Hoa kỳ, đồng thời nó cũng kéo theo một y phí khoảng 100 tỉ dollars….13% trẻ em sống tại Mỹ Quốc đều bị mập phì.
Mấy năm về trước, một số người mập phì ở Hoa Kỳ đã lôi các nhà hàng nổi tiếng trong lãnh vực Fast food ra tòa để mong xin được bồi thường thiệt hại. Nhưng chuyện cũng không có kết quả vì tòa án đã bác bỏ lời buộc tội của họ. Kỹ nghệ Fast food quả thật là rất có thế lực.
Một dự luật đã được họ vận động để đệ nạp lên thượng viện Hoa Kỳ nhằm mục đích miễn trách nhiệm cho kỹ nghệ Fast food về tình trạng mập phì trong xã hội Mỹ.
Lý luận của giới nầy là họ chỉ đáp ứng lại luật cung cầu mà thôi.
Người tiêu thụ có tự do và toàn quyền quyết định những gì mình nên ăn và những gì mình muốn ăn.
Nhà hàng McDo cũng có chủ trương giúp khách hàng trong việc lựa chọn những món ăn một cách sáng suốt. Tại mỗi điạ điểm, Mc Do đều có phổ biến bản tài liệu về thành phần dinh dưỡng của tất
cả các món ăn và thức uống cũng như của các nguyên vật liệu đã được sử dụng. Không biết có ai chịu khó đọc các tài liệu nầy hay không? Tại các tiệm McDo Canada, phía sau tấm giấy lót trên cái mâm là information nutritionnelles, các bạn mặc sức mà đọc. Vậy đừng có kết tội McDo.
Mc Do cũng có bán những menu nhẹ (Light, healthy) ít mỡ, ít đường cho những ai thật sự quan tâm đến sức khỏe.
Còn có sợ quá thì đừng có ghé vô tiệm McDo. Mà có vô tiệm Tàu, Ý, Mễ thì cũng thế thôi…
cả các món ăn và thức uống cũng như của các nguyên vật liệu đã được sử dụng. Không biết có ai chịu khó đọc các tài liệu nầy hay không? Tại các tiệm McDo Canada, phía sau tấm giấy lót trên cái mâm là information nutritionnelles, các bạn mặc sức mà đọc. Vậy đừng có kết tội McDo.
Mc Do cũng có bán những menu nhẹ (Light, healthy) ít mỡ, ít đường cho những ai thật sự quan tâm đến sức khỏe.
Còn có sợ quá thì đừng có ghé vô tiệm McDo. Mà có vô tiệm Tàu, Ý, Mễ thì cũng thế thôi…
Để Cám Ơn Khách Hàng, McDonalds USA Sẽ Cung Cấp Một Số Món Ăn Tiêu Biểu Nhất Trong Một Thực Đơn Giá Trị
“Ngày 25 tháng 2, 2016 – Lần đầu tiên trong lịch sử của công ty, McDonalds USA sẽ cung cấp bốn trong số những món ăn tiêu biểu nhất của công ty này – bánh Big Mac làm từ 100% thịt bò, món Chicken McNuggets giòn 10 miếng làm từ thịt ức gà, món cá Filet-O-Fish và món thịt bò nướng Quarter Pounder with Cheese – tất cả trên một thực đơn giá trị toàn quốc”.(Ngưng trích vietbao.com)
Poutine tại Québec và Canada
Đây là món fast food quốc hồn quốc túy của dân Québecois nói riêng và Canada nói chung. Họ mê cái món nầy lắm vì rẻ tiền và bình dân. Hang cùng ngõ hẻm ở đâu cũng đều có hết.
“La poutine est un mets d’origine québécoise constituée de frites et de fromage en grains (cheddar frais) que l’on recouvre de sauce brune ou « barbecue ». Son origine n'est pas connue précisément et il en existe de nombreuses variantes basées sur l'ajout de différentes sauces, de fromage voire de viande à une portion de pommes de terre frites”(wikipedia.)
Poutinerie Chez Monique, La Prairie Québec
Poutine dành cho người thèm chất béo (photo NTC 2015)
.
Đại khái là khoai tây chiên ngập dầu (deepfry), chế sauce nâu (gravy, sauce brune hay sauce barbecue) vừa ngọt vừa béo ngậy, rắc bên trên loại fromage cheddar cục nho nhỏ…Đôi khi có thể bổ sung thêm thịt thà nầy nọ. Ăn rất ngon nhưng mau ngán, lờn cổ lắm. Ai thiếu mỡ dầu chất béo bảo hòa (saturé) rất xấu, thiếu cholesterol thì cứ việc đớp thoải mái…chừng nào nghẽn tim thì biết liền
Trong hơn 30 năm sống tại Quebec, người gõ chỉ ăn có vài ba lần mà thôi vì sợ…Tất cả đều do người khác mua và mời ăn vị bụng. Lần gần đây nhứt là năm 2015. Cô con gái mời pa má đi ăn poutine cho biết với người ta… để khỏi quê. Nhập gia tùy tục, lâu lâu ăn một lần chắc hổng sao đâu. Nó chở tía má đến tiệm Poutinerie Chez Monique, tại tp La Prairie phía Nam Montreal. Ăn thì ăn.
Valeur nutritionnelle
Quant à la valeur nutritionnelle d'une poutine, elle varie bien sûr selon les endroits. De façon générale, un format de 375 grammes (petite à moyenne) compte environ 800 calories comprenant 45 g de gras, soit 63 % de la valeur quotidienne recommandée (des gras de mauvaise qualité de surcroît), 27 g de protéines (soit la quantité moyenne de ce que doit apporter un repas), et 1550 mg de sodium (limite maximale quotidienne recommandée de 2500).
Anne Deslauriers suggère donc d'opter pour le plat en solo - et non en trio avec la boisson gazeuse et le hamburger -, et de privilégier le petit format avec la recette de base plutôt que les ajouts de toutes sortes qui ne font qu'augmenter le nombre de calories... Et bien sûr, de prendre le temps de déguster!
Le problème avec la poutine, ce n'est pas d'en manger, c'est d'en manger trop souvent. Mais comment définir ce «trop souvent»? Ça, c'est un autre aspect du problème...(Claudette Samson-Le Soleil)
Sự chuyển biến của nghành fast food
Nhận thấy dân chúng càng ngày càng nhạy cảm đối với vấn đề ăn uống nên kỹ nghệ Fast Food cũng phải chuyển biến theo nhận thức mới của người tiêu thụ.
Nhan nhản người ta thấy xuất hiện những mỹ từ mới trong menu như: Santé, Healthy, Light, Low fat, Low carb (chứa ít chất bột đường), Low calories, Diet, Cholesterol free, Bio, Organic (thực phẩm được chế biến từ nguyên liệu được nuôi trồng một cách thiên nhiên, không có dùng trụ sinh hoặc hóa chất), no GMO, Genetically modified organism (không sử dụng những nguyên liệu đã bị làm thay đổi gene), Vegetarian,Veggie (thực phẩm chay), Hormone free (thịt không có chứa hormone), Vegetable & Grain fed chicken (gà nuôi toàn bằng hạt, không có trộn thêm bột thịt, bột xương lấy từ thú vật vì sợ nhiễm bệnh bò điên).
Gần đây, nhiều nhà hàng còn trơ trẽn xạo hết chỗ nói:họ quảng cáo là sản phẩm, hay món ăn được làm từ con vật (bò, heo, gà) không có sử dụng thuốc kháng sinh (no antibiotic) để nuôi…
Chúng ta tự hỏi có phải thật sự kỹ nghệ ăn uống đã quan tâm thật sự đến sức khỏe của người tiêu thụ hay đây cũng chỉ là một mánh khóe khuyến mãi mà thôi!
McDonald’s received fewer points because routine use of antibiotics is still allowed for “disease prevention” in the production of its pork and beef, and the company is not publicly reporting on the current percentage of poultry served that is raised without routine antibiotics.
Fast Food trong xã hội quanh ta.
Cuộc sống quá ư là vội vàng gấp rút đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tập quán ăn uống của dân chúng tại Bắc Mỹ.
Giới trẻ thì làm biếng vận động, tối ngày cứ miệt mài trước màn ảnh tv hay computer để chơi game và chat. Ăn lạp xạp suốt ngày và toàn là junk food không hà... Hậu quả tất yếu là đưa đến hàng triệu người bị dư cân và béo phì. Thời giờ là vàng bạc mà!. Hậu quả của tình trạng béo phì đưa đến các bệnh về tim mạch, áp huyết cao, cholesterol cao, tiểu đường, cũng như một số bệnh cancer, chẳng hạn như cancer ruột già, và cancer vú v.v…là chuyện đương nhiên mà thôi!
Sống như Mỹ thì phải chết như Mỹ.
Người Việt chúng ta, sống trên vùng đất nước nầy, ít nhiều cũng phải chịu cùng chung số phận trên.
Trong mọi gia đình, trong đám bạn bè gần xa, hoặc cả chính bạn và tôi cũng đã bắt đầu có người có vấn đề sức khỏe nầy nọ rồi...Cholesterol cao, áp huyết cao, và đường cao là những âu lo chính của phần đông trong chúng ta.
Mỗi năm lúc đi thử máu là lúc lo âu căng thẳng tinh thần hết sức.
Có rất nhiều bạn đã bị bệnh tiểu đường và cao máu. Có người thì xui hơn,bị cancer nên phải sống trong sự phâp phồng hồi hợp triền miên. Có bạn thì bị tai biến mạch máu não, trở thành phế nhân...
Cũng có người đã viễn du tiên cảnh từ lâu rồi.
Ngoại trừ những người theo đuổi chế độ ăn kiêng “diet”, và những ai có vấn đề sức khỏe nên phải kiêng cử nầy nọ, còn lại tuyệt đại đa số trong chúng ta thỉnh thoảng vẫn có thể ăn Fast food một cách an tâm.
Vấn đề là đừng nên ăn quá thường xuyên không tốt.
.Phải biết chọn món thích hợp mà ăn
Phải biết chọn những món thích hợp, ít mỡ dầu, ít sauce, ít đường, và nên ăn những phần nhỏ bình thường, tránh các supersize hoặc XtraLarge.
Phải biết là dầu, mỡ, chất béo có rất nhiều trong khoai tây chiên (fries), nói chung là trong các món chiên hoặc xào, trong lớp bột áo phía ngoài miếng thịt gà KFC, trong da gà. Fromage, sauce mayonnaise, các loại sauce sền sệt chua chua ngọt ngọt để chế lên salade và các món thịt nguội (salami, bacon, ham, smoked meat, sausage) đều chứa rất nhiều chất béo...
Ngoài ra cũng nên cẩn thận với các món ăn của ta (chả giò, phở, bún bò Huế, chuối chiên vv…) cũng như của các nhà hàng Tàu vì hầu như đều có chứa rất nhiều mỡ dầu và bột ngọt, v.v…
Fast food cũng có khía cạnh hay và tiện lợi của nó.
Trong trường hợp gấp gáp không thể nấu nướng được, hoặc đang lúc đi theo các tour du lịch, thì họ ghé đâu thì mình ăn ở đó. Thường thường là tấp vô các tiệm McDo, hoặc các nhà hàng Tàu có buffet cho mọi người mặc sức mà ăn.Tác giả thì vẫn thích ăn buffet Tàu hơn là McDo.
Ngày xưa, nếu cần phải ở lại hảng thình lình để làm giờ phụ trội, thì cứ việc lấy phone order một cái pizza mà ăn.
Không phải lâu lâu ăn một lần rồi chết đâu.
Kết luận
Tham thực cực thân! con người tự đào lấy mồ bằng chính răng của mình.
Thật vậy, các nhà khoa học đều nhìn nhận rằng hết 60% bệnh tật đều bắt nguồn từ thức ăn và lối sống của chúng ta mà ra. Nếu muốn sống lâu, sống khỏe thì không gì xác đáng hơn là nên noi theo ý kiến rất hữu lý của nhà bác sĩ Dewitt Goodman (đại học Columbia): “ Mỗi người phải tự quyết định lấy và phải biết lựa chọn giữa cái ngon, cái khoái khẩu với cái tốt, cái bổ ích cho sức khỏe”./.
Đọc thêm
- Bên Trong Kỹ Nghệ Thực Phẩm
https://vietbao.com/a191726/ben-trong-ky-nghe-thuc-pham
-Ăn Kiểu Mỹ Chết Như Mỹ
https://vietbao.com/a188098/an-kieu-my-chet-nhu-my
-Dầu ăn chiên xong để lại dùng được không
-Người Việt Hải Ngoại Và Bệnh Tim Mạch
https://vietbao.com/a247083/nguoi-viet-hai-ngoai-va-benh-tim-mach
Montreal
.
.
.
Gửi ý kiến của bạn
