Hôm nay,  

Cái Kẹt: Thể Chế Độc Quyền

07/05/201400:00:00(Xem: 4269)

Diễn đàn kinh tế mùa Xuân vừa diễn ra ở thành phố Hạ Long / Quảng Ninh trong 2 ngày 28/4 và 29 tháng 4 năm 2014. Các nhà kinh tế trong nước tham dự khá đủ cuộc họp, do ông Nguyễn Văn Giàu, chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, chủ tọa. Rất tiếc là không có chuyên gia kinh tế gốc Việt ở nước ngoài cũng như chuyên gia kinh tế ngoại quốc tham dự.

Hồi đầu tháng 5, các mạng Chuyển Hóa, Dân làm Báo đã tường thuật khá tỷ mỷ về cuộc họp này.

Các nhà kinh tế trong nước như Trần Đình Thiên, Võ Đại Lược, Nguyễn Đình Cung, Trần Du Lịch, Phạm Chi Lan… đều có những ý kiến xây dựng, nói lên những băn khoăn lo nghĩ của mình. Nền kinh tế có những dấu hiệu đình trệ, ì ạch, vốn chi viện FDI và đầu tư ODA từ nước ngoài đều giảm rõ, nợ nhà nước cao, nếu tính cả nợ của các doanh nghiệp và ngân hàng nhà nước, đã vượt quá mức báo động đỏ, cao hơn giá trị PNB năm 2013. Đề tài chính là cải cách thể chế kinh tế, một vấn đề bức bách.

Nỗi băn khoăn lớn nhất của các nhà kinh tế vẫn là cái nhiệm vụ gốc gác của nền kinh tế là sản xuất nhiều sản phẩm có giá trị hàng hóa cao, với giá trị gia tăng lớn, nhưng mục tiêu này được thực hiện rất thấp, giá thành sản phẩm quá cao, không cạnh tranh nổi với thị trường khu vực và quốc tế. Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, sự nghiệp công nghiệp hóa đã bị xem nhẹ do các nhà lãnh đạo đã quá tập trung chú ý ưu tiên vào lĩnh vực tài chính và ngân hàng, nghĩa là những lĩnh vực không sản xuất trực tiếp ra giá trị hàng hóa, chỉ là phần ngọn chứ không phải phần gốc. Nhà bình luận Phạm Chí Dũng chỉ rõ các nhóm lợi ích riêng tư là một trở ngại cho phát triển lành mạnh, chính là do họ quá chú trọng đến tiền bạc, đô la, cổ phiếu, chứng khoán để thu lợi nhanh gọn. Các nhà kinh tế báo động rằng Campuchia đã lắp ráp đựợc xe ô tô du lịch, trong khi công nghiệp Việt Nam chưa sản xuất nổi một chiếc ốc công nghiệp đúng tiêu chuẩn. Một sự lạc hậu thê thảm, đáng làm cho toàn xã hội phải giật mình.

Tất cả các nhà kinh tế khi bàn đến cải cách thể chế kinh tế đều cho rằng phải cải cách thể chế chính trị trước mới có thể cải cách thể chế kinh tế. Câu nói được nguời dự họp chú ý khi cựu Bộ trưởng thương mại Trương Đình Tuyển vốn rất ngay thật cho rằng nhà nước thường mang chất quan liêu nên lãnh đạo rất cần nghe tiếng nói của xã hội dân sự đang hình thành, điều mà truớc đây bị cấm cản. Ý kiến này được coi là nhạy cảm, có góc cạnh nổi bật trong cuộc hội thảo.

Diễn đàn cho thấy cái thế kẹt của tình hình hiện nay là thể chế chính trị còn là vấn đề cấm kỵ, bị khóa chặt bởi Hiến pháp 2013 mới đuợc thông qua, khẳng định vai trò độc quyền lãnh đạo của đảng CS và vị trí chủ đạo của kinh tế quốc doanh.

Trong một bài đăng trên báo le Figaro (3/5/2014) giáo sư kinh tế Albert Dubois, người từng nghiên cứu tình hình kinh tế Việt Nam, cho rằng kinh tế VN giống như kinh tế ở Ba Lan và Tiệp Khắc cách đây 25 năm. Ở hai nước này, cả thể chế chính trị lẫn thể chế kinh tế XHCN kiểu cộng sản đều bị kẹt cứng trong bản chất quan liêu - độc quyền (bureaucratie monopoliste ). Muốn gỡ khỏi cái thế kẹt nguy hiểm này phải tháo gỡ nhiều mối liên quan, từ gỡ bỏ độc quyền tư tưởng, độc quyền ngôn luận - báo chí, đến độc quyền của kinh tế nhà nước, của kinh tế quốc doanh, rồi độc quyền của ngân hàng nhà nước, nhưng trước hết, trên hết là gỡ bỏ cái độc quyền gốc: độc quyền cai trị, độc quyền nắm chính quyền của một đảng duy nhất, nghĩa là không có thế lực cân bằng, giám sát, ganh đua bình đẳng, trong một nền dân chủ pháp trị.

Rõ ràng đây là ý kiến chung của đông đảo nhà kinh tế và bình luận chính trị cả trong lẫn ngoài nuớc. Theo họ, không thể bàn riêng về cải cách thế chế kinh tế, dứt khoát phải cải cách đồng bộ cả hệ thống chính trị - kinh tế tài chính của đất nuớc theo xu thế dân chủ pháp quyền mới có thể khai thông được bế tắc toàn diện rất nguy hiểm hiện nay.

Trong thông điệp đầu năm 2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói rõ rằng ông sẽ thực hiện trong năm mới này những giá trị “dân chủ và pháp quyền là 2 giá trị song sinh của thời hiện đại”. Mà dân chủ là đối lập với độc đoán, với độc quyền. Việc thực hiện thông điệp dân chủ và pháp quyền về chính trị, kinh tế - tài chính, văn hóa, ngôn luận sẽ giúp khai thông tất cả. Nếu quả thật đó là suy nghĩ, là ý định chính trị thực sự của thủ tuớng thì còn có gì hơn nữa. Thể chế chính trị sẽ khai thông theo hướng dân chủ - pháp quyền, ý kiến của thủ tuớng chính là chìa khóa vàng để khai thông bế tắc, chỉ đạo cho các nhà kinh tế nước ta từ những ngày đầu năm, truớc cuộc họp ở Hạ Long đến hơn 4 tháng.

Nhưng đáng tiếc là chiếc chìa khóa “vàng’’ ấy chỉ là nói xong rồi để đấy, hóa ra là vàng giả, vàng mã, chỉ để xoa dịu dư luận, không hề có biện pháp nào để thực hiện, để đưa vào cuộc sống. Thật đáng tiếc và cũng đáng buồn cho toàn dân khi người đứng đầu chính phủ đưa ra một thông điệp đầu năm hay ho, đẹp đẽ, chuẩn xác đến vậy, dấy lên biết bao nhiêu hy vọng, để rồi thông điệp vẫn nằm chết trên giấy tờ, không thấy một bóng dáng nào trong thực tế cuộc sống xã hội.

Thể chế độc quyền chính trị và độc quyền kinh tế là thế kẹt cứng của đất nuớc, là bế tắc tuyệt đối rõ ràng ai cũng có thế nhận rõ. Chính ông thủ tướng cũng nhận ra rất rõ, để nói lên điều ấy trong thông điệp đầu năm.

Nhưng ông Dũng và cả Bộ Chính trị đảng CS của ông đã không có đủ dũng khí chính trị để cùng toàn dân thực hiện thông điệp có nội dung chuẩn xác này. Hơn 4 tháng đã trôi qua, chiếc chìa khóa vàng vẫn nằm trong tủ sắt. Vì sao? Vì sao là câu hỏi cháy bỏng.

Dù sao, điều chắc chắn là nhân dân Việt Nam không thể cam chịu mãi ách độc quyền đảng trị. Nhân dân Nam Triều Tiên, Đài Loan, Philippines, Indonesia đã vĩnh biệt các nhà độc tài toàn trị Phác Chánh Hy, Ferdinand Marcos, Suharto…; nhân dân Ba Lan, Tiệp Khắc, Bulgaria… cũng đã vĩnh biệt chế độ CS đảng trị đội lốt xã hội chủ nghĩa; nhân dân Tunisia, Ai Cập, Libya, Miến Điện gần đây cũng đã kết thúc chế độ độc tài quân phiệt. Họ đã thoát khỏi thế kẹt của độc quyền chính trị, của bất công và lạc hậu, mở cửa cho tương lai.

Việt Nam không thể đứng ngoài trào lưu chung của thế giới và thời đại.

Bùi Tín’s VOA blog

Ý kiến bạn đọc
08/05/201401:19:19
Khách
De nghi Viet Bao cho cac bai viet duoc TYPIED with BIGGER FONT!! chu nho KHO DOC qua!!
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
Ít lâu nay, vấn đề “bảo vệ an ninh quốc gia” được nói nhiều ở Việt Nam, nhưng có phải vì tổ quốc lâm nguy, hay đảng muốn được bảo vệ để tồn tại?
Xuất hiện gần đây trong chiến dịch tranh cử tổng thống, Donald Trump, ứng cử viên đảng Cộng hòa, đã lên tiếng đe dọa là sẽ không bảo vệ cho các đồng minh thuộc khối NATO trong trường hợp bị Nga tấn công. Ý kiến này đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi tại châu Âu, vì có liên quan đến việc răn đe Nga và ba kịch bản chính được đề cập đến khi Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào năm 2025 là liệu Liên Âu có nên trang bị vũ khí hạt nhân chăng, Pháp có thể tích cực tham gia không và Đức nên có tác động nào.
Tôi không biết chính xác là Văn Trí đã đặt chân đến Đà Lạt tự lúc nào nhưng cứ theo như ca từ trong nhạc phẩm Hoài Thu của ông thì Cao Nguyên Lâm Viên ngày ấy vẫn hoang vu lắm. Ngoài “núi rừng thâm xuyên”, với “lá vàng rơi đầy miên man”, cùng “bầy nai ngơ ngác” (bên “hồ thu xanh biếc”) thì dường như không còn chi khác nữa! Từ Sài Gòn, khi tôi được bố mẹ “bế” lên thành phố vắng vẻ và mù sương này (vào khoảng giữa thập niên 1950) thì Đà Lạt đã bị đô thị hóa ít nhiều. Nơi đây không còn những “bầy nai ngơ ngác” nữa. Voi, cọp, heo rừng, beo, báo, gấu, khỉ, vượn, nhím, mển, gà rừng, công, trĩ, hươu, nai, trăn, rắn, sóc, cáo, chồn… cũng đều đã biệt tăm. Người Thượng cũng ở cách xa, nơi miền sơn cước.
Vi hiến có nghĩa là “vi phạm” hay đi ngược lại những gì Hiến Pháp (HP) quy định. HP không có gì là cao siêu hay quá bí ẩn. Hiến Pháp trong bản chất chỉ là một bộ luật. Sự khác biệt chỉ là: HP là một bộ luật nền tảng hay nôm na là “luật mẹ”. Không những không cá nhân hay hữu thể pháp lý nào trong xã hội, kể cả hành pháp (tức chính phủ) được quyền vi phạm HP, mà không một luật pháp nào của lập pháp (tức quốc hội) được quyền vi phạm HP cả...
Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tiếp tục đi theo đường mòn Chủ nghĩa đã lu mờ trong thưc tế và thất bại trong hành động tại Đại hội đảng kỳ 14 vào tháng 1 năm 2026. Khẳng định này của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư đảng là bằng chứng cho tính chai lỳ, chậm tiến và lạc hậu, không phải của riêng ông mà toàn đảng...
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.