Hôm nay,  

Đau Khổ Vì Bệnh Nhức Nửa Đầu?

24/06/200000:00:00(Xem: 12445)
Những nhân vật nổi tiếng nhất trên thế giới hay những nghệ sĩ tài ba như: Vincent Van Gogh, Claude Monet, Julius Caesar, Napoleon, Elvis Presley v..v.. đều bị chứng nhức đầu một bên, bệnh nhức nửa đầu-migraine headaches (BL Elhaj, et al. Pharmacy Times, January 2000). Hiện nay, khoảng 15-20 phần trăm người sống tại Hoa Kỳ bị nhức nửa đầu (RS Kunkel, Patient Care, January 2000).
Người bị bệnh nhức nửa đầu thường có óc tưởng tượng cao, có nhiều sáng tạo.

Vậy, nhức nửa đầu là gì"
. Nhức đầu một bên, nhức nửa đầu, bị mạch máu dần dật một bên đầu, bị đau nhức một bên đầu.
. Đôi khi kéo theo ói mửa, khó chịu thêm vì ánh sáng, hay tiếng động.
. Nhức đầu có thể nhẹ, mà cũng có thể rất trầm trọng. Có thể bị trở đi trở lại.
. Nhức nửa đầu đôi khi có triệu chứng báo hiệu trước (khoảng 10 tới 20 phần trăm), đôi khi bất chợt sẩy ra, không báo trước.
. Những triệu chứng báo trước có thể thấy lóe ánh sáng trong mắt, nhìn thấy đường lằng quằng, có đốm đen trong mắt. Đôi khi thấy cảm giác bất thường như tê, kim chích ở môi hay ở tay. Đôi khi nói có vẻ như khó khăn. Bắp thịt yếu đi. Triệu chứng xuất hiện khoảng 20-30 phút trước khi bị lên cơn nhức đầu một bên.

Ai hay bị nhức nửa đầu"
. Có thể nói nhức nửa đầu là loại bệnh thông thường nhất trong tất cả mọi loại nhức đầu.
. Đàn bà bị nhức đầu một bên nhiều hơn đàn ông, gấp ba lần. Có khoảng 18 phần trăm đàn bà và 6 phần trăm đàn ông mắc bệnh.
. Có trường hợp nhức nửa đầu giảm đi khi có bầu (60-70 phần trăm), nhưng cũng có trường hợp nhức nửa đầu tăng lên khi có bầu (22 phần trăm)(S Diamond, ML Diamond, Consultant, May 2000).
. Tuổi tác thay đổi từ 15 tới 35, nhưng từ 35 tới 45 tuổi, người ta bị nhức đầu nhiều hơn.
. Trẻ em dưới 10 tuổi cũng bị nhức nửa đầu, khoảng 5 tới 10 phần trăm.
. Mỗi năm bệnh nhân đi khám bệnh vì nhức đầu một bên, lên tới 18 triệu lần. Tuy nhiên, khoảng 59 phần trăm phụ nữ và khoảng 70 phần trăm nam giới không biết mình đang bị bệnh nhức đầu loại này.
. Những người nghèo thường bị nhức nửa đầu, nhiều hơn người giầu.
. Những nguyên nhân khác gây bệnh nhức nửa đầu, có thể do đồ ăn uống, đời sống căng thẳng, hay ảnh hưởng bởi những môi trường xung quanh.
. Loại nhức nửa đầu, khi trầm trọng, còn làm trục trặc đời sống của bệnh nhân trong xã hội, chậm phát triển tình trạng tài chánh cá nhân, nghĩa là đã nghèo lại nghèo hơn!

Nguyên nhân nhức nửa đầu:
Khá phức tạp và chưa biết được rõ ràng.
. Có thể liên quan tới mạch máu, thần kinh, sinh-hoá học và kích thích tố. Trong quá khứ, người ta tưởng nguyên nhân nhức nửa đầu là do cơ thể tổng hợp hay sản xuất những hoá chất ảnh hưởng tới mạch máu (vasoactive amines), như: norepinephrine, epinephrine, prostaglandins, serotonin. Đó là những hóa chất làm co dãn mạch máu, kích thích thần kinh cảm xúc, và làm nhức đầu.
. Nhưng ngày nay, nguyên nhân gây nhức đầu một bên phức tạp hơn nhiều. Mặc dầu vẫn chưa phủ nhận hẳn lý thuyết cũ, mạch máu co dãn, nhưng lý thuyết mới cho là có sự tương phản giữa mạch máu não và giây thần kinh chia ba (trigeminal nerve). Có liên hệ tới hóa chất neurotransmitter 5-hydroxytriptamine, 5-HT, serotonin. Chính tại chất serotonin lúc thấp, lúc cao đã gây ra bệnh nhức nửa đầu.


. Kích thích tố sinh dục phụ nữ, lúc lên hay xuống, cũng có thể làm nhức đầu một bên. Nhất là lúc có đường kinh, khi có bầu, hay lúc uống thuốc ngừa thai. Khi phụ nữ lớn tuổi, sắp tắt kinh, chứng nhức nửa đầu sẽ từ từ giảm đi.

Cách chữa:
- Dùng thuốc chữa nhức nửa đầu tương đối phức tạp, cần sự hướng dẫn của bác sĩ. Lần đầu tiên, năm 1883, người Đức dùng Cafergot để trị nhức nửa đầu. Nhưng ngày nay có rất nhiều thuốc dùng để phòng ngừa (Beta-Adrenergic Blocking Agents, Tricyclic Antidepressants, Valproate, Methysergide), hay giảm triệu chứng nhức nửa đầu (Simple Analgesics, Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs, Combination Products). Cũng dùng để trị bệnh nhức nửa đầu: từ loại thuốc thông thường, tới những loại thuốc rất mới, rất hiệu nghiệm (Serotonin Agonists: sumatriptan, zolmitriptan, naratriptan, rizatriptan; Ergot derivatives: Ergotamine Tartrate, Dihydroergotamine, Butorphanol). Có hai thuốc bơm mũi, hiệu quả tốt (Sumatriptan và Dihydroergotamine), dành cho những người ghét uống thuốc (CD Logemann, LM Rankin, Am Fam Physician 61: 180, 2000). Tuy nhiên, dù trong trường hợp nào, cũng vẫn cần bác sĩ theo rõi thường xuyên, chẩn định thuốc men cho an toàn.
- Trong trường hợp nhẹ, nếu chưa dùng thuốc: cần phải chỉ dẫn bệnh nhân chữa nhức nửa đầu. Mọi người trong gia đình bệnh nhân cũng phải được hướng dẫn để giúp đỡ bệnh nhân chống bệnh.
. Thí dụ giúp bệnh nhân hiểu những nguyên nhân, những hóa chất hay đồ ăn sinh ra nhức nửa đầu.
. Những phương pháp tập luyện (biofeedback techniques) giúp bệnh nhân kiểm soát hệ thống thần kinh (autonomic nervous system).
. Tập luyện giúp thoải mái, giảm căng thẳng.
. Khuyến khích chương trình khi ngủ, khi nghỉ ngơi, ăn uống, tập thể dục.
. Và bỏ hút thuốc lá.

Sau đây là danh sách những nguyên nhân có thể sinh ra chứng nhức nửa đầu:
. đồ ăn, thức uống như: rượu, caffeine, chocolate, trái cam, trái chanh, những chất nêm đồ ăn như bột ngọt, hóa chất giữ cho đồ ăn lâu hư, đồ ăn có chất tyramine, nhất là loại phó-mát để lâu.
. tránh những cảm xúc như: nóng giận, buồn chán, xuống tinh thần, bấn loạn, căng thẳng.
. ăn uống thất thường.
. mệt mỏi quá độ, ngủ quá độ.
. ánh sáng nhấp nháy.
. kích thích tố phụ nữ thay đổi, lúc có đường kinh hay có bầu.
. một vài thuốc men như thuốc đau bao tử cimetadine, thuốc ghiền cocaine, kích thích tố estrogens, thuốc xuyễn theophylline, thuốc chữa cao huyết áp Nifedipine, thuốc nitroglycerin làm nở mạch máu tim khi bị cơn đau tim (heart attacks), thuốc chữa cao máu reserpine.
. đôi khi ngay cả mùi nước hoa, khói, mùi sơn, hay một số chất dung dịch hóa học (solvents), cũng gây chứng nhức đầu một bên.
. hút thuốc lá, khói thuốc lá.
. tập thể dục quá mức.
. và sau hết, thời tiết thay đổi, leo núi lên cao quá, cũng có thể gây bệnh nhức nửa đầu. (SL Chase, Pharmacy Times, April, 2000).

(Ghi chú: bài này viết với mục đích giúp nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình.)

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện thoại: (714) 547-3915.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
Hơn một thập niên trước, Shria Kumar, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và là chuyên gia nghiên cứu tại Đại học Miami, bắt đầu chú ý đến một dấu hiệu đáng lo ngại. Có một số bệnh nhân ung thư dạ dày đến gặp bà ở độ tuổi rất trẻ, và rất nhiều người là phụ nữ. Khuynh hướng này vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay. Các khoa học gia đang nỗ lực tìm hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Vào mùa xuân năm ngoái, họ đã xác nhận rằng hiện tượng này đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Sau khi kiểm tra hệ thống các cơ sở dữ liệu chứa các thông tin chi tiết về các trường hợp ung thư ở nhiều tiểu bang trên toàn quốc, các nhà nghiên cứu nhận thấy ung thư dạ dày đang gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ trẻ.
Wegovy, Ozempic và Mounjaro là các loại thuốc giảm cân và điều trị tiểu đường đã gây được tiếng vang lớn trong lĩnh vực tin tức y tế. Chúng nhắm vào các con đường điều tiết liên quan đến cả bệnh béo phì và tiểu đường, và được nhiều người coi là bước đột phá trong việc kiểm soát cân nặng, đường và huyết áp. Nhưng liệu những loại thuốc này có giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của hội chứng chuyển hóa (metabolic disease) không? Điều gì đã thúc đẩy sự phát triển của chúng từ ban đầu?
Gần đây quý vị vừa bị cảm lạnh, cúm, RSV hoặc COVID, bệnh đã qua nhưng mãi vẫn không thể hết ho? Rất nhiều người bị giống như vậy. Triệu chứng này có thể tồn tại trong nhiều tuần sau khi cơ thể chúng ta đã loại bỏ vi-rút. Michael Shiloh, một bác sĩ chuyên nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế UT Southwestern cho biết những bệnh nhân bị ho thường kể là họ đã bị bịnh từ 8 tuần trước khi đến gặp ông. Ông nói: “Chúng tôi thực sự không thể phát hiện thấy vi rút gì ở những người này nữa nhưng họ vẫn bị ho.”
Bằng cách bắt chước cơ chế bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, một nhóm nghiên cứu ở Lund, Thụy điển hy vọng có thể ngăn chặn tình trạng viêm phát triển thành nhiễm trùng máu, theo đài truyền hình SVT, Thụy điển. Nhiễm trùng máu là tình trạng nhiễm trùng có thể đe dọa tính mạng. Thông thường nguyên nhân là do viêm phổi, nhiễm trùng đường tiểu hoặc nhiễm trùng vết thương. Nghiên cứu từ Lund cho thấy hiện nhiễm trùng huyết phổ biến hơn so với trước đây.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.