Một số bài gần đây, tôi đã trình bày sự hiệu dụng của Thiền trong
việc chuyển hóa xã hội, chuyển hóa trường học, sắc đẹp và bệnh
viện. Nay chúng ta thử tìm hiểu ích lợi của Thiền trong quân ngũ.
Phải chăng Thiền có thể giúp ích cho những người lính trước lúc ra
trận và sau những ngày hậu chiến?
Theo bà Traci Pedersen, lúc đầu không ai nghĩ Thiền có thể giúp những quân nhân sau thời chiến với chứng bệnh rối loạn do căng thẳng sau khi bị chấn thương (post trauma stress disorder, viết tắt PTSD). Nhưng những nghiên cứu mới cho thấy Thiền chánh niệm (Mindfulness Meditation) ảnh hưởng rất lớn làm giảm các triệu chứng PTSD và gia tăng sự tập trung chú ý.
Nhiều chuyên gia cho biết có hằng trăm ngàn trong số 2 triệu quân nhân phục vụ cuộc chiến tại Iraq và A Phú hãn trong 9 năm qua, bị chứng PTSD, bao gồm lo âu, nóng nảy, trầm cảm, những ám ảnh về cuộc chiến và ác mộng (anxiety, anger, depression, flashbacks and nightmares).
Bài báo cho biết, các lối chữa trị khác như dùng thuốc, liệu pháp chữa nhận thức thái độ, và nhiều cách tiếp cận khác nhưng đều vô hiệu (these approaches don’t work).
Ngày nay có một phương pháp chữa trị hoàn toàn thiên nhiên và rất công hiệu, đó là Thiền Chánh niệm (a completely natural method is proving itself successful: mindfulness meditation).
Giản dị, bệnh nhân chỉ tập trung chú ý dõi theo hơi thở khoảng 15-20 phút là có kết quả.
Tiến sĩ Elizabeth Stanley, Giáo sư tại Đại học Georgetown University, Mỹ, cựu Đại úy quân lực Hoa kỳ, người đã từng ngồi thiền để chữa bệnh PTSD cho chính mình. Bà phát biểu “Thiền có thể giúp quân nhân chữa trị tâm trạng quá căng thẳng trong trận địa”. Bà đề nghị Thiền nên được dùng như một môn học trong quân ngũ.
Cuộc nghiên cứu của Tiến sĩ Stanley và các đồng nghiệp đã lôi cuốn sự chú ý đặc biệt của các Tướng lãnh trong bộ Quốc phòng Mỹ, đặc biệt là vị Tổng tư lệnh quân đội đồng minh tại A phú hãn (commander of all allied forces in Afghanistan).
Một thí nghiệm mẫu cấp tốc trước lúc 60 quân nhân trừ bị được đưa đến chiến đấu tại Iraq. Một nhóm được hướng dẫn Thiền chánh niệm 15 phút mỗi ngày, liên tục trong 2 tháng. Kết quả. Nhóm thực hành Thiền chánh niệm tình trạng căng thẳng và lo âu được giảm rất nhiều. Ngoài ra, sự thông minh gia tăng, và người nào thiền nhiều thì đạt kết quả nhiều. Cuộc thí nghiệm cũng cho thấy, thiền không những làm cho quân nhân bình thản mà còn giúp họ phản ứng nhanh lúc đối diện với những đe dọa. Thiền giúp hành giả giảm chất hóa học cortisol và chất neuropeptide Y, một loại hóa chất do căng thẳng phát sinh. Loại hóa chất nầy làm hư hoại các mô của tế bào.
Thiền cũng làm gia tăng dưỡng chất giống như insulin, là loại hormone có chức năng chữa trị những tế bào bị hư hoại do căng thẳng (stress). Theo bài viết, những thông tin nêu trên lấy từ nguồn (Source: Elsevier).
Thiền không những chữa trị căn bệnh PTSD của thời chiến và hậu chiến, mà còn giúp những cựu chiến binh sống đời an lạc thay vì tự tử (suicide).
Trang mạng cũng cho biết, hằng triệu cựu chiến binh cần có một phương thuốc để vượt qua ám ảnh những gì họ thấy và những gì họ làm, đôi lúc rất ghê rợn trong đời binh nghiệp.
Phương cách thông thường để chữa trị triệu chứng bấn loạn tâm thần là dùng các loại thuốc chống trầm cảm và chống loạn tâm, nhưng thực tế cho thấy vô hiệu và bị phản ứng phụ (Anti-depressant and anti-psychotic drugs do not work and cause many side effects). Thiền là phương thuốc hiệu nghiệm hơn cả, không tốn tiền và không bị phản ứng phụ.
Trang mạng viết, Thiền là một một kỷ thuật có từ ngàn xưa, nay chúng ta áp dụng để làm cho đời sống quân nhân được tốt đẹp hơn mà không tốn đồng bạc nào.
Washington Times article viết, cựu Đại úy quân đội, tiến sĩ Elizabeth Stanley nhấn mạnh Thời Đại Mới đến gần, tạo một cảm quan yên lắng, bớt dùng thuốc, bỏ rượu chè, tăng gia sản xuất và phát triển mối tương thân trong nghề nghiệp. Thiền có khả năng mang đến những điều quý giá ấy.
Bà Jennifer Lovett Herbranson (June 5, 2013), phát biểu, tôi thích ý kiến xử dụng Yoga / Thiền trong quân đội như là một ngoại khoa thay thế cho thuốc trừ đau nhức và chống trầm cảm…(I love the idea of utilizing yoga/meditation in the military as a medical alternative to pain killers, anti-depressants, etc.).
Bà Shakthi nói, Thiền là một khoa học, một phương thức vĩ đại cho cuộc sống hoàn toàn của con người khắp mọi nơi.
Chiến binh Mỹ ngồi Thiền.
Mô hình kèm theo cho thấy:
- Kẻ thù (Enemies) dẫn đến chiến tranh (War). Từ đó, tạo ra Căng thẳng trong Xã hội (Social Stress). Thiền làm giảm căng thẳng. Do đó, có thể tránh tạo ra kẻ thù.
Trên mạng cũng cho biết, Bộ Quốc phòng, Mỹ, huấn luyện những người sẽ nhập ngũ bằng những kỷ thuật củ hằng thế kỷ qua như yoga và thiền, để rèn luyện tâm, giúp họ có những quyết định tốt hơn trong chiến trường và ngăn ngừa tình trạng chấn thương.
(To train future soldiers, the Department of Defense is using new technologies and centuries-old techniques, like yoga and meditation, to hone their minds, help them make better decisions on the battlefield, and prevent trauma).
Lính Hải quân tại trại Camp Pendleton, California, Mỹ, theo học chương trình Thiền Chánh niệm Phật Giáo, để giúp giảm căng thẳng và xử trị tốt hơn lúc gặp những tình huống khó khăn. Một vị tướng phát biểu “Thiền giống như đem đến cho não bộ những dưỡng chất” (It’s like doing pushups for the brain”, one gereral says).
Khoa học gia, Tiến sĩ Jon Kabat-Zinn (học trò của Thiền sư Seung Sahn), được bộ Quốc phòng Mỹ mời dạy Thiền Chánh Niệm (Mindfulness Meditation) cho quân nhân của Bộ, ông soạn thêm một tác phẩm cho chương trình nầy với tựa đề “Wherever You Go, There You Are” (http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=60294).
Không riêng gì tại Mỹ, Thiền cũng được truyền bá đến các quốc gia khác, ngay cả như châu Mỹ La tinh và Phi châu, mà chúng ta thấy hình quân nhân của họ thực hành Thiền để có thể bảo vệ tổ quốc tốt hơn (xem 2 hình trong bài nầy).
Tại sao Thiền có khả năng giúp quân nhân vượt khỏi tình trạng PTSD (bấn loạn tâm thần), tránh tự tử và khôi phục lại cuộc sống bình thường?
- Trả lời: Thiền chánh niệm có thể làm thay đổi mạch thần kinh trong não bộ. Qua máy chụp cọng hưởng từ (fMRI), khoa học gia về thần kinh (neuroscientist), Martin Paulus tìm thấy, Thiền làm gia tăng hoạt động vùng thùy đão insula của não bộ. Vùng nầy đóng một vai trò lớn cho việc tiếp nhận cảm xúc của cơ thể: vô sự, đau nhức hay an lạc (whether a given signal is interpreted as innocuous, painful or pleasurable). Ông nói tiếp, vùng insula cũng có thể cải tiến khả năng đối trị căng thẳng và chấn thương.
TÓM LƯỢC
Những tìm hiểu qua sách báo và hệ thống điện tử toàn cầu, cho chúng ta một bấc tranh khá rõ rệt. Thiền là nguồn sống của nhân loại không phân biệt giai cấp hoặc giới tính.
Thiền không những làm cho con người bớt lo âu, sợ hãi vì bệnh tật mà còn làm cho họ có một đời sống an lạc hạnh phúc mà không tốn đồng bạc nào. Mỗi ngày để ra vài chục phút để hành thiền. Bình thản, khoan thai, không cần xin phép ai, không bao giờ sợ cạn kiệt nguồn thiền.
Tuy vậy, Thiền không hoàn toàn thay thuốc, nhất là các bệnh do tai nạn, vi trùng và cần giải phẫu.
Thiền thuốc song hành, cọng thêm chế độ ăn uống thích hợp, và đi bộ là một trong những môn thể dục hiệu nghiệm nhất cho sức khỏe.
Cầu chúc quý độc giả vui sống với Thiền với Tịnh. Mọi ưu phiền nên bỏ lại đàng sau.
Hồng Quang
8.2. 2014
Theo bà Traci Pedersen, lúc đầu không ai nghĩ Thiền có thể giúp những quân nhân sau thời chiến với chứng bệnh rối loạn do căng thẳng sau khi bị chấn thương (post trauma stress disorder, viết tắt PTSD). Nhưng những nghiên cứu mới cho thấy Thiền chánh niệm (Mindfulness Meditation) ảnh hưởng rất lớn làm giảm các triệu chứng PTSD và gia tăng sự tập trung chú ý.
Nhiều chuyên gia cho biết có hằng trăm ngàn trong số 2 triệu quân nhân phục vụ cuộc chiến tại Iraq và A Phú hãn trong 9 năm qua, bị chứng PTSD, bao gồm lo âu, nóng nảy, trầm cảm, những ám ảnh về cuộc chiến và ác mộng (anxiety, anger, depression, flashbacks and nightmares).
Bài báo cho biết, các lối chữa trị khác như dùng thuốc, liệu pháp chữa nhận thức thái độ, và nhiều cách tiếp cận khác nhưng đều vô hiệu (these approaches don’t work).
Ngày nay có một phương pháp chữa trị hoàn toàn thiên nhiên và rất công hiệu, đó là Thiền Chánh niệm (a completely natural method is proving itself successful: mindfulness meditation).
Giản dị, bệnh nhân chỉ tập trung chú ý dõi theo hơi thở khoảng 15-20 phút là có kết quả.
Tiến sĩ Elizabeth Stanley, Giáo sư tại Đại học Georgetown University, Mỹ, cựu Đại úy quân lực Hoa kỳ, người đã từng ngồi thiền để chữa bệnh PTSD cho chính mình. Bà phát biểu “Thiền có thể giúp quân nhân chữa trị tâm trạng quá căng thẳng trong trận địa”. Bà đề nghị Thiền nên được dùng như một môn học trong quân ngũ.
Cuộc nghiên cứu của Tiến sĩ Stanley và các đồng nghiệp đã lôi cuốn sự chú ý đặc biệt của các Tướng lãnh trong bộ Quốc phòng Mỹ, đặc biệt là vị Tổng tư lệnh quân đội đồng minh tại A phú hãn (commander of all allied forces in Afghanistan).
Chiến binh Mỹ ngồi Thiền.
Một thí nghiệm mẫu cấp tốc trước lúc 60 quân nhân trừ bị được đưa đến chiến đấu tại Iraq. Một nhóm được hướng dẫn Thiền chánh niệm 15 phút mỗi ngày, liên tục trong 2 tháng. Kết quả. Nhóm thực hành Thiền chánh niệm tình trạng căng thẳng và lo âu được giảm rất nhiều. Ngoài ra, sự thông minh gia tăng, và người nào thiền nhiều thì đạt kết quả nhiều. Cuộc thí nghiệm cũng cho thấy, thiền không những làm cho quân nhân bình thản mà còn giúp họ phản ứng nhanh lúc đối diện với những đe dọa. Thiền giúp hành giả giảm chất hóa học cortisol và chất neuropeptide Y, một loại hóa chất do căng thẳng phát sinh. Loại hóa chất nầy làm hư hoại các mô của tế bào.
Thiền cũng làm gia tăng dưỡng chất giống như insulin, là loại hormone có chức năng chữa trị những tế bào bị hư hoại do căng thẳng (stress). Theo bài viết, những thông tin nêu trên lấy từ nguồn (Source: Elsevier).
Thiền không những chữa trị căn bệnh PTSD của thời chiến và hậu chiến, mà còn giúp những cựu chiến binh sống đời an lạc thay vì tự tử (suicide).
Trang mạng cũng cho biết, hằng triệu cựu chiến binh cần có một phương thuốc để vượt qua ám ảnh những gì họ thấy và những gì họ làm, đôi lúc rất ghê rợn trong đời binh nghiệp.
Phương cách thông thường để chữa trị triệu chứng bấn loạn tâm thần là dùng các loại thuốc chống trầm cảm và chống loạn tâm, nhưng thực tế cho thấy vô hiệu và bị phản ứng phụ (Anti-depressant and anti-psychotic drugs do not work and cause many side effects). Thiền là phương thuốc hiệu nghiệm hơn cả, không tốn tiền và không bị phản ứng phụ.
Trang mạng viết, Thiền là một một kỷ thuật có từ ngàn xưa, nay chúng ta áp dụng để làm cho đời sống quân nhân được tốt đẹp hơn mà không tốn đồng bạc nào.
Washington Times article viết, cựu Đại úy quân đội, tiến sĩ Elizabeth Stanley nhấn mạnh Thời Đại Mới đến gần, tạo một cảm quan yên lắng, bớt dùng thuốc, bỏ rượu chè, tăng gia sản xuất và phát triển mối tương thân trong nghề nghiệp. Thiền có khả năng mang đến những điều quý giá ấy.
Bà Jennifer Lovett Herbranson (June 5, 2013), phát biểu, tôi thích ý kiến xử dụng Yoga / Thiền trong quân đội như là một ngoại khoa thay thế cho thuốc trừ đau nhức và chống trầm cảm…(I love the idea of utilizing yoga/meditation in the military as a medical alternative to pain killers, anti-depressants, etc.).
Bà Shakthi nói, Thiền là một khoa học, một phương thức vĩ đại cho cuộc sống hoàn toàn của con người khắp mọi nơi.
Mô hình kèm theo cho thấy:
- Kẻ thù (Enemies) dẫn đến chiến tranh (War). Từ đó, tạo ra Căng thẳng trong Xã hội (Social Stress). Thiền làm giảm căng thẳng. Do đó, có thể tránh tạo ra kẻ thù.
Trên mạng cũng cho biết, Bộ Quốc phòng, Mỹ, huấn luyện những người sẽ nhập ngũ bằng những kỷ thuật củ hằng thế kỷ qua như yoga và thiền, để rèn luyện tâm, giúp họ có những quyết định tốt hơn trong chiến trường và ngăn ngừa tình trạng chấn thương.
(To train future soldiers, the Department of Defense is using new technologies and centuries-old techniques, like yoga and meditation, to hone their minds, help them make better decisions on the battlefield, and prevent trauma).
Lính Hải quân tại trại Camp Pendleton, California, Mỹ, theo học chương trình Thiền Chánh niệm Phật Giáo, để giúp giảm căng thẳng và xử trị tốt hơn lúc gặp những tình huống khó khăn. Một vị tướng phát biểu “Thiền giống như đem đến cho não bộ những dưỡng chất” (It’s like doing pushups for the brain”, one gereral says).
Khoa học gia, Tiến sĩ Jon Kabat-Zinn (học trò của Thiền sư Seung Sahn), được bộ Quốc phòng Mỹ mời dạy Thiền Chánh Niệm (Mindfulness Meditation) cho quân nhân của Bộ, ông soạn thêm một tác phẩm cho chương trình nầy với tựa đề “Wherever You Go, There You Are” (http://www.defense.gov/news/newsarticle.aspx?id=60294).
Không riêng gì tại Mỹ, Thiền cũng được truyền bá đến các quốc gia khác, ngay cả như châu Mỹ La tinh và Phi châu, mà chúng ta thấy hình quân nhân của họ thực hành Thiền để có thể bảo vệ tổ quốc tốt hơn (xem 2 hình trong bài nầy).
Tại sao Thiền có khả năng giúp quân nhân vượt khỏi tình trạng PTSD (bấn loạn tâm thần), tránh tự tử và khôi phục lại cuộc sống bình thường?
- Trả lời: Thiền chánh niệm có thể làm thay đổi mạch thần kinh trong não bộ. Qua máy chụp cọng hưởng từ (fMRI), khoa học gia về thần kinh (neuroscientist), Martin Paulus tìm thấy, Thiền làm gia tăng hoạt động vùng thùy đão insula của não bộ. Vùng nầy đóng một vai trò lớn cho việc tiếp nhận cảm xúc của cơ thể: vô sự, đau nhức hay an lạc (whether a given signal is interpreted as innocuous, painful or pleasurable). Ông nói tiếp, vùng insula cũng có thể cải tiến khả năng đối trị căng thẳng và chấn thương.
TÓM LƯỢC
Những tìm hiểu qua sách báo và hệ thống điện tử toàn cầu, cho chúng ta một bấc tranh khá rõ rệt. Thiền là nguồn sống của nhân loại không phân biệt giai cấp hoặc giới tính.
Thiền không những làm cho con người bớt lo âu, sợ hãi vì bệnh tật mà còn làm cho họ có một đời sống an lạc hạnh phúc mà không tốn đồng bạc nào. Mỗi ngày để ra vài chục phút để hành thiền. Bình thản, khoan thai, không cần xin phép ai, không bao giờ sợ cạn kiệt nguồn thiền.
Tuy vậy, Thiền không hoàn toàn thay thuốc, nhất là các bệnh do tai nạn, vi trùng và cần giải phẫu.
Thiền thuốc song hành, cọng thêm chế độ ăn uống thích hợp, và đi bộ là một trong những môn thể dục hiệu nghiệm nhất cho sức khỏe.
Cầu chúc quý độc giả vui sống với Thiền với Tịnh. Mọi ưu phiền nên bỏ lại đàng sau.
Hồng Quang
8.2. 2014
Gửi ý kiến của bạn
Tôi tha phương cầu thực đã lâu nên tiếng mẹ đẻ không khỏi có phần giới hạn. Bữa qua, đứng xếp hàng ở chợ chờ trả tiền thùng bia, chợt nghe loáng thoáng dăm câu đối thoại của mấy người đồng hương mà không khỏi có đôi chút băn khoăn:
Vậy chớ chị thuộc diện gì?
Nào có “thuộc diện” gì đâu. Mình chỉ là loại … ăn theo thôi mà!
Về nhà, xem qua tự điển thì thấy Soha định nghĩa (“ăn theo”) thế này: Khẩu ngữ: Được hưởng hoặc có được nhờ dựa theo cái khác, người khác, không phải do tự bản thân có hoặc làm nên: “Nước lên cá đuối ăn theo, Lái buôn hết gạo bỏ neo cầm chừng.” (Cdao)
Lời người dịch: Các lý giải của Jude Blanchette và Richard McGregor về sự ra đi và kế vị của Tập Cận Bình trong tương lai là một đóng góp hữu ích cho độc giả quan tâm đến sự nghiệp chính trị của Nguyễn Phú Trọng và sự thống trị của ĐCSVN, vì không có sự khác biệt to lớn trong hệ thống chính trị của Trung Quốc và Việt Nam. Nhưng hai tác giả không nêu lên một khía cạnh thời sự đang tác động cho tình thế là dịch bịnh COVID-19.
Cả hai ĐCSTQ và ĐCSVN đều luôn tự hào về các thành tích kinh tế toả sáng mà không cần cải cách tự do chính trị và tự tuyên dương là “cường quốc chống dịch bịnh” hữu hiệu hơn các nước dân chủ phương Tây.
Hiện nay, biến chuyển thảm khốc về dịch bịnh tại Việt Nam cho thấy một sự thật khác hẳn và giúp cho người dân có một cơ hội để nhận định đúng đắn hơn về sự lãnh đạo của ĐCSVN.
Ở độ cao hơn 46,000 feet tức là cao hơn 14 kilomets trên vùng sa mạc khô cằn của tiểu bang New Mexico, chiếc phi thuyền không gian màu trắng và bạc đã được hỏa tiễn phóng lên hướng về bầu khí quyển của Trái Đất, cỡi lên một chòm khói khí đốt và nhiên liệu cao su cứng đang cháy rực, theo ký giả Michael Greshko của báo National Geographic. Một vài phút sau, 2 phi công và 4 hành khách của phi thuyền, gồm tỉ phú Richard Branson, đã trôi trên bề mặt của hành tinh chúng ta hơn 53 dặm, tức hơn 85 cây số là độ cao đủ để nhìn thấy độ cong của Trái Đất và trượt qua mối ràng buộc của hấp lực, trong vòng ít nhất vài phút. Chiếc phi thuyền lấp lánh đó -- Virgin Galactic’s V.S.S. Unity – được phóng vào không trung từ một chiếc máy bay lớn hơn để đạt tới độ cao hơn 53 dặm trên bầu trời. Khi nó hoàn tất đường phóng lên, nó xoay cặp đuôi của nó lại, sắp xếp lại hình dạng chiếc phi thuyền để cho phép nó rơi trở lại thượng tầng khí quyển như một trái banh vũ cầu. 15 phút sau khi tách khỏi phi thuyền mẹ,
Câu chuyện của Giannis Antetokounmpo cũng là câu chuyện của những người di dân Mỹ. Bất kể đến từ đâu, bất kể màu da, bất kể chủng tộc, giá trị của người di dân chỉ có thể được đánh giá trên sự phấn đấu và những đóng góp của họ cho quê hương mới.
Như vậy, thì “mạng xã hội” đã lũng đoạn thành công và làm tha hóa đảng Cộng sản chưa, hay là, nói như lời để lại ngày 15/09/2017 của Cố Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên Đại sứ của CSVN tại Bắc Kinh (Trung Cộng) rằng: ”ĐCSVN nay đã hoàn toàn biến chất, trở nên quá hư hỏng, khó có thể sửa chữa được! Đảng đã đánh mất mình, không còn xứng đáng là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội nữa.”
Sóng radio, sóng ánh sáng lan tỏa trong không gian như thế nào ta đã biết. Chỉ còn một thắc mắc: Nguyên do nào khiến một vi phân tử, thí dụ như photon, “bay” nhanh đến thế – có thể nhanh nhất trong Vũ Trụ.
Theo truyền thống, trước hết, thỉnh ý tiền nhân.
Lên Gúc, tra cứu sách báo khoa học, không thấy các ngài – như Einstein, Newton – dạy bảo gì rõ ràng, dứt khoát về vụ này. Đành trông chờ ở các bậc cao minh của thời đại chúng ta.
Kỷ Niệm Ngày Ký Kết Hiệp Định Genève: 20 tháng 7 năm 1954 - Bối Cảnh, Diễn Tiến, Nội Dung và Hậu Quả
Trong bóng hậu trường đàm phán có các sự thật khác mà hồi ký của Khrushchev hé lộ một phần trong chi tiết. Khrushchev kể lại nội dung trao đổi giữa Chu Ân Lai với Hồ Chí Minh. Về diễn tiến trận Điện Biên Phủ, Hồ Chí Minh cho biết tình hình chiến sự là tuyệt vọng, nếu không ngừng bắn sớm, Việt Minh không thể chống Pháp trong lâu dài. Trước nguy cơ này, Viêt Minh, khi cùng đường, có thể tháo chạy qua biên giới tìm nơi trú ẩn và xin Trung Quốc tiến quân sang Việt Nam, như đã làm ở Triều Tiên.
Với riêng những người dân Việt Nam, còn có thêm câu trả lời rằng, chính phủ Mỹ của tổng thống Joe Biden hiện nay cũng là một ân nhân khi đã viện trợ và chấp thuận các hãng chế tạo thuốc ngừa Covid của Mỹ được phép bán thuốc cho Việt Nam vì nội các tiền nhiệm của Trump đã từ chối tham gia chương trình viện trợ nhân đạo COVAX cho thế giới. Chích mũi thuốc Pfizer hay Moderna, hy vọng người dân Việt Nam sẽ nhớ đến điều này.
Đạo đức của thị trường không phải kinh doanh lương thiện mà chính ở chổ đầu tư khôn ngoan và chính chắn sẽ được thị trường tưởng thưởng, bằng ngược lại liều lỉnh hay lảng phí sẽ bị đào thải. Bàn tay vô hình thường xuyên tẩy sạch các sai lầm thì thị trường mới sinh hoạt tự do và lành mạnh.
Sách báo kinh tế Hoa Kỳ lại nhắc đến “moral hazard” hay là rủi ro đạo đức. Giống như cháu hư tại bà tức có can thiệp từ bên ngoài - thường là do bàn tay hữu hình của nhà nước – dung dưỡng bao che khiến thị trường trở nên ỷ lại không cải sửa thói hư tật xấu. Thị trường không tự sửa sai sẽ có ngày vấp ngã giết chết nền kinh tế.
“Các ‘đại gia’ đó đã trở về Việt Nam từ thập niên 1990 khi đất nước bắt đầu mở cửa để đổi mới. Họ đầu tư chủ yếu vào bất động sản và xây dựng quan hệ là hai thứ tài sản có lợi nhất trong thời quá độ. Với túi tiền và kinh nghiệm tham nhũng ở Liên Xô và Đông Âu cũ, họ là những người cơ hội (như ‘carpetbaggers’) đặc trưng của thời kỳ tích tụ tư bản hoang dã.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 