Tình Trạng Liên Bang: Đi Về Đâu"
Vũ Linh
...một lỗ hổng thật lớn: vấn đề thất nghiệp giải quyết làm sao đây...
Tối Thứ Ba 25 vừa qua, TT Obama ra trước quốc hội đọc báo cáo về Tình Trạng Liên Bang.
Theo thông lệ có từ vị tổng thống đầu tiên, mỗi đầu năm, vào cuối Tháng Giêng, tổng thống ra đọc báo cáo trước phiên họp khoáng đại lưỡng viện, phúc trình về thành quả trong năm qua và trình bày kế sách cho năm tới. Đúng ra thì đây là báo cáo của Hành Pháp với Lập Pháp. Nhưng trong thời buổi truyền thông đại chúng, bài báo cáo được phổ biến rộng rãi trên đài phát thanh, đài truyền hình, và gần đây trên mạng luôn, do đó, đã thành một hình thức báo cáo cho toàn dân. Đây dĩ nhiên là bài diễn văn quan trọng nhất của tổng thống trong năm.
TT Obama năm nay tiếp tục thông lệ đó. Không có gì mới lạ. Cái mới lạ là trong nội dung, và nhất là “khẩu khí” trong báo cáo đó.
Các quan sát đều đồng ý đây có lẽ là bài diễn văn có tính ôn hòa nhất của TT Obama sau bài diễn văn nhậm chức. Ai cũng biết ứng viên Barack Obama đã lấy đoàn kết toàn dân và đoàn kết lưỡng đảng làm chiêu bài chính trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2008, và đó cũng thành lý do quan trọng nhất khiến đa số cử tri Mỹ đã bầu cho ông. Nhưng thông điệp đoàn kết đó chỉ tồn tại đến bài diễn văn nhậm chức hồi Tháng Hai năm 2009.
Sau đó thì mọi người đều nhận thấy sự thật có hơi khác lời quảng bá khi tranh cử.
Ngay sau khi ứng viên Obama đắc cử và đảng Dân Chủ đại thắng, chiếm đa số tuyệt đối kiểm soát cả Thượng Viện lẫn Hạ Viện, thì người ta thấy tổng thống và đảng Dân Chủ thi hành ngay chính sách “được làm vua thua làm giặc”. Hàng loạt luật lệ, trong đó có ba bộ luật có thể nói là vĩ đại – kích cầu kinh tế, cải tổ y tế, và cải tổ tài chánh - đều được phe Dân Chủ thông qua lưỡng viện và tổng thống ban hành, mà không có hậu thuẫn tối thiểu nào của đối lập trong quốc hội, và của khối bảo thủ trong quần chúng. Trong con mắt của tổng thống và đảng Dân Chủ, một nửa nước Mỹ đối lập hầu như không hiện diện, hay không đáng lưu ý.
Phát ngôn viên của tổng thống, ông Robert Gibbs, khi được hỏi về phương thức cai trị độc đạo này, đã trả lời ngắn gọn: “chúng tôi thắng mà” (We won).
Ngày trước, TT Bush bị chỉ trích thi hành một chính sách cao bồi, một người một ngựa bất cần đồng minh khi đánh Iraq. Ngày nay TT Obama có vẻ như cầu hòa với cả thế giới, nhất là với khối Hồi Giáo và các tiểu quốc kẻ thù, nhưng lại bất cần đối lập trong nước.
Cuộc bầu cử giữa mùa vừa qua là dịp dân Mỹ lên tiếng về câu nói “we won” này. Đảng Dân Chủ mất 62 ghế tại Hạ Viện, 6 ghế trong Thượng Viện, hàng chục ghế thống đốc tiểu bang, và hàng ngàn ghế dân cử cấp tiểu bang và địa phương. Đây là thất bại lớn nhất của đảng Dân Chủ trong hơn một nửa thế kỷ qua. Trong Tòa Bạch Ốc, ba vị trong “tứ trụ triều đình” phải ra đi, toàn bộ ban tham mưu kinh tế cũng bị thay thế hết.
Bây giờ thì đến bài diễn văn Tình Trạng Liên Bang.
Hoàn toàn khác với thái độ một chiều trước đây, chủ đề chính của bài diễn văn là đoàn kết lưỡng đảng: “những luật mới sẽ chỉ được thông qua với hậu thuẫn của cả hai đảng”. Một sự thật hiển nhiên vì Cộng Hòa đã chiếm được đa số tại Hạ Viện, chứ không phải vì thiện chí của tổng thống!
Cho dù đây có thể là chuyện TT Obama trở về với chiêu bài tranh cử năm 2008, với vai trò ứng viên tổng thống chuẩn bị cho cuộc tranh cử lại năm 2012, thì đó cũng là một thái độ đáng hoan nghênh. Chứng tỏ thể chế chính trị của Mỹ bắt buộc các chính khách lãnh đạo quốc gia phải quan tâm đến ý dân, chứ không phải chỉ cần biết ý mình hay ý đảng. Dân Mỹ bầu cho ông vì chiêu bài đoàn kết lưỡng đảng, ông không giữ lời hứa, bị “trừng phạt” qua kỳ bầu cử vừa rồi, bây giờ bắt buộc phải tìm cách trở về thi hành lời hứa nếu không muốn bị dân Mỹ cho về hưu hai năm nữa.
Vấn đề gai góc nhất trong hai năm vừa qua chính là vấn đề cải tổ y tế. Cuộc tranh cãi vẫn tiếp tục mạnh mẽ, đưa đến chuyện 26 tiểu bang tung đơn kiện chính quyền liên bang vì luật vi phạm tính độc lập của các tiểu bang, vi phạm Hiến Pháp. Rồi sau đó, cũng đưa đến việc Hạ Viện do Cộng Hòa nắm đa số biểu quyết thu hồi luật này. Ai cũng biết cuộc biểu quyết chỉ có tính tượng trưng vì Thượng Viện và TT Obama sẽ không bao giờ chấp nhận thu hồi.
Dù vậy, thái độ của TT Obama cũng thay đổi rõ ràng. Trong bài diễn văn báo cáo Tình Trạng Liên Bang, ông tuyên bố sẵn sàng cứu xét lại những đề nghị của Cộng Hòa, đặc biệt liên quan đến vấn đề thưa kiện vì tai nạn y khoa, với mục đích giảm chi phí bảo hiểm của các bác sĩ và nhà thương, là giảm chi phí các dịch vụ y tế nói chung. Đây là lập luận quan trọng nhất của Cộng Hòa muốn giảm chi phí y tế qua việc cắt giảm các vụ thưa kiện này, cũng như giới hạn số tiền bồi thường nạn nhân.
Ưu tư thứ hai của Cộng Hòa và khối bảo thủ là thâm thủng ngân sách và công trái chồng chất. Ở đây, TT Obama cũng nhân nhượng, xác định rõ rệt ý định cắt giảm chi tiêu Nhà Nước. TT Obama tuyên bố một cách mạnh mẽ sẽ đóng băng chi tiêu trong năm năm tới. Đáng ngạc nhiên hơn nữa là lời “nhận tội” một cách rõ ràng “chúng ta phải trực diện với chuyện chính phủ đã tiêu xài nhiều hơn thu vào; tình trạng này không thể kéo dài”. Người ta có cảm tưởng tổng thống đang nói đến một chính quyền nào khác - chính quyền Bush" - đã vung tay tiêu xài quá đáng chứ không phải là chính quyền Obama. Chỉ trong hai năm TT Obama cầm quyền, Nhà Nước Mỹ đã mắc nợ thêm hơn ba ngàn tỷ đô, chưa kể hơn mười ngàn tỷ đô dự chi cho chương trình cải tổ y tế sẽ trà trong suốt thập niên tới.
Chuyện chính quyền nào tiêu xài vung vít là chuyện nhỏ, chuyện lớn là tổng thống đã nhìn nhận không thể vung tay quá trán như trước nữa.
TT Obama cũng xác quyết sẽ phủ quyết tất cả mọi đạo luật trong đó có những dự chi vớ vẩn kèm theo để làm quà cáp cho các địa phương hay phục vụ quyền lợi của một vài dân cử trong quốc hội. Đây chẳng những là đòi hỏi lớn của phong trào Tea Party, mà cũng là một trong những lời hứa của Obama khi tranh cử mà ông đã không giữ. Một nhà báo đã nhận định một lần nữa, TT Obama sẽ không thể giữ lời hứa này được.
TT Obama cũng không quên ve vuốt giới kinh doanh mấy câu cho họ yên tâm hơn: “chế độ tự do kinh doanh của chúng ta đã kích thích óc sáng tạo”.
TT Obama nhấn mạnh “nhờ những cắt giảm thuế do chúng tôi thông qua, phiếu lương của người dân Mỹ ngày hôm nay đã lớn hơn được một chút” (Thanks to the tax cuts we passed, Americans’ paychecks are a little bigger today). Làm như thể những cắt giảm thuế là do chính quyền Obama chủ trương chứ không phải là gia tài của cựu TT Bush mà phe cấp tiến vẫn chống đối mạnh từ trước đến giờ vậy!
Đối với khối bảo thủ, những lời tuyên bố trên nghe rất êm tai. Nhưng chưa ai có thể thực sự nhẩy múa vì vui mừng hết. Chỉ vì thông điệp của TT Obama là một thông điệp mang rất nhiều mâu thuẫn, chỉ khiến người ta thêm rối trí.
Trong khi TT Obama kêu gọi kềm chế chi tiêu, thì ông cũng hô hào… tăng gấp đôi chi tiêu xây dựng hạ tầng cơ sở như đường xá, xe lửa cao tốc, nhiên liệu mặt trời, giáo dục, nghiên cứu… để nước Mỹ không cho ai qua mặt được, giữ vững vai trò lãnh đạo về mọi phương diện. Tổng thống nhận định nước Mỹ đang bị đe dọa bởi Trung Cộng và Ấn Độ, do đó cần thức tỉnh trước đe dọa này, nỗ lực nhiều hơn để vươn lên cao hơn. Ông nhấn mạnh giờ này đây là giờ “Sputnik” của chúng ta (our Sputnik moment).
Sputnik là chương trình thám hiểm không gian đầu tiên của Liên Xô vào cuối thập niên 50 (1957), đưa đến việc bắn hỏa tiễn có người ở trong ra khỏi qũy đạo trái đất. Biến cố này thức tỉnh dân Mỹ, khiến TT Kennedy phải vội vã kêu gọi cố gắng đuổi theo và vượt Liên Xô về ngành khoa học không gian này. Kết quả như ta đã biết là Mỹ nhanh chóng qua mặt Liên Xô và trở thành nước đầu tiên và duy nhất đưa người lên mặt trăng.
Ý TT Obama là so sánh sự vươn lên của Trung Cộng và Ấn Độ với việc Liên Xô bắn Sputnik, và đây là lúc Mỹ phải bừng tỉnh, vùng lên trở lại, nỗ lực nhiều hơn để qua mặt cả thế giới trong các vấn đề sáng tạo, giáo dục, và xây dựng.
Việc so sánh này có tính gượng ép, cố tìm một hình ảnh cụ thể nghe cho “kêu”, nhưng không ổn. Sputnik là một biến cố, và quan trọng hơn nữa, chương trình Sputnik thật ra là một thất bại lớn của Liên Xô: tốn kém quá nhiều mà kết quả không bao nhiêu, nên sau đó bị chính quyền chấm dứt. Trong khi đó thì thực sự Mỹ hiện nay không trực diện với một biến cố nhất thời nào. Sự lớn mạnh của Trung Cộng và Ấn Độ là một tiến trình dài hạn đã có từ mấy chục năm qua và sẽ còn kéo dài vài chục năm nữa là ít. Không ai tin rằng hai nước này có thể qua mặt Mỹ trên bất cứ phương diện gì trong vài năm tới, như Liên Xô đã qua mặt Mỹ trong ngành khoa học không gian với biến cố Sputnik.
Nhưng quan trọng hơn chuyện so sánh này là vấn đề cộng trừ nhân chia không ổn.
Một mặt thì đóng băng chi tiêu, mặt khác thì gia tăng gấp đôi chi tiêu cho hạ tầng cơ sở. Như vậy tóm lại nghĩa là gì" Xài hay không xài" Hay là Đấng Tiên Tri vẫn còn phép màu, đóng băng tổng số chi tiêu trong khi vẫn gia tăng gấp đôi chi tiêu cho hạ tầng cơ sở"
Thật ra, việc này vẫn có thể thực hiện được nếu các chi tiêu về hạ tầng được bù đắp bằng cắt giảm nhiều mục chi tiêu khác. Nhưng như vậy thì vấn đề đặt ra là cắt ở đâu" Ba mục chi tiêu lớn nhất trong ngân sách Mỹ là chi phí quốc phòng, an sinh xã hội và tiền lãi trả cho nợ của Nhà Nước. Cả ba tiết mục này đều khó cắt giảm được. Như vậy thì cắt ở đâu" Không ai có câu trả lời và cũng không ai biết TT Obama sẽ làm thế nào vì ông không nói ra. Đây cũng sẽ là đề tài tranh cãi lớn nhất giữa chính quyền Dân Chủ Obama và Hạ Viện Cộng Hòa trong những ngày tháng tới.
TT Obama đề cập đến vấn đề kềm chế thâm thủng ngân sách và phát triển hạ tầng trong khuôn khổ một chương trình lớn để hồi phục kinh tế vẫn còn trì trệ sau khi đã tung hàng ngàn tỷ vào các chương trình kích cầu kinh tế, cứu nguy ngân hàng, cứu nguy hãng xe, ... trong suốt hai năm qua.
Nhưng nếu nghe cho kỹ bài diễn văn rất “hoành tráng” này thì ta sẽ thấy một lỗ hổng thật lớn: vấn đề thất nghiệp giải quyết làm sao đây"
Cắt giảm chi tiêu thì lấy đâu ra tiền tài trợ các dự án tạo công ăn việc làm cho dân" Mặt khác, xây dựng hạ tầng, nhất là trong khu vực giáo dục và nghiên cứu, là những công trình dài hạn, kiểu như trồng cây trăm năm, hay ít ra cũng là năm mười năm. Mức thất nghiệp gần 10% là chuyện cụ thể của hiện tại. Những người thất nghiệp cần việc làm ngay bây giờ để mang cơm áo về nhà ngay hôm nay, đâu có thể nín thở qua cầu trong năm mười năm nữa được.
Tổng thống sẽ làm gì ngay hôm nay để mang công ăn việc làm đến cho dân chúng" Câu hỏi này không có câu trả lời trong bài diễn văn. Một vấn đề cực kỳ quan trọng cho cả chục triệu dân Mỹ đã không được đề cập đến một cách rõ rệt trong bài diễn văn quan trọng nhất trong năm của tổng thống! (30-1-11)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Vũ Linh
...một lỗ hổng thật lớn: vấn đề thất nghiệp giải quyết làm sao đây...
Tối Thứ Ba 25 vừa qua, TT Obama ra trước quốc hội đọc báo cáo về Tình Trạng Liên Bang.
Theo thông lệ có từ vị tổng thống đầu tiên, mỗi đầu năm, vào cuối Tháng Giêng, tổng thống ra đọc báo cáo trước phiên họp khoáng đại lưỡng viện, phúc trình về thành quả trong năm qua và trình bày kế sách cho năm tới. Đúng ra thì đây là báo cáo của Hành Pháp với Lập Pháp. Nhưng trong thời buổi truyền thông đại chúng, bài báo cáo được phổ biến rộng rãi trên đài phát thanh, đài truyền hình, và gần đây trên mạng luôn, do đó, đã thành một hình thức báo cáo cho toàn dân. Đây dĩ nhiên là bài diễn văn quan trọng nhất của tổng thống trong năm.
TT Obama năm nay tiếp tục thông lệ đó. Không có gì mới lạ. Cái mới lạ là trong nội dung, và nhất là “khẩu khí” trong báo cáo đó.
Các quan sát đều đồng ý đây có lẽ là bài diễn văn có tính ôn hòa nhất của TT Obama sau bài diễn văn nhậm chức. Ai cũng biết ứng viên Barack Obama đã lấy đoàn kết toàn dân và đoàn kết lưỡng đảng làm chiêu bài chính trong cuộc tranh cử tổng thống năm 2008, và đó cũng thành lý do quan trọng nhất khiến đa số cử tri Mỹ đã bầu cho ông. Nhưng thông điệp đoàn kết đó chỉ tồn tại đến bài diễn văn nhậm chức hồi Tháng Hai năm 2009.
Sau đó thì mọi người đều nhận thấy sự thật có hơi khác lời quảng bá khi tranh cử.
Ngay sau khi ứng viên Obama đắc cử và đảng Dân Chủ đại thắng, chiếm đa số tuyệt đối kiểm soát cả Thượng Viện lẫn Hạ Viện, thì người ta thấy tổng thống và đảng Dân Chủ thi hành ngay chính sách “được làm vua thua làm giặc”. Hàng loạt luật lệ, trong đó có ba bộ luật có thể nói là vĩ đại – kích cầu kinh tế, cải tổ y tế, và cải tổ tài chánh - đều được phe Dân Chủ thông qua lưỡng viện và tổng thống ban hành, mà không có hậu thuẫn tối thiểu nào của đối lập trong quốc hội, và của khối bảo thủ trong quần chúng. Trong con mắt của tổng thống và đảng Dân Chủ, một nửa nước Mỹ đối lập hầu như không hiện diện, hay không đáng lưu ý.
Phát ngôn viên của tổng thống, ông Robert Gibbs, khi được hỏi về phương thức cai trị độc đạo này, đã trả lời ngắn gọn: “chúng tôi thắng mà” (We won).
Ngày trước, TT Bush bị chỉ trích thi hành một chính sách cao bồi, một người một ngựa bất cần đồng minh khi đánh Iraq. Ngày nay TT Obama có vẻ như cầu hòa với cả thế giới, nhất là với khối Hồi Giáo và các tiểu quốc kẻ thù, nhưng lại bất cần đối lập trong nước.
Cuộc bầu cử giữa mùa vừa qua là dịp dân Mỹ lên tiếng về câu nói “we won” này. Đảng Dân Chủ mất 62 ghế tại Hạ Viện, 6 ghế trong Thượng Viện, hàng chục ghế thống đốc tiểu bang, và hàng ngàn ghế dân cử cấp tiểu bang và địa phương. Đây là thất bại lớn nhất của đảng Dân Chủ trong hơn một nửa thế kỷ qua. Trong Tòa Bạch Ốc, ba vị trong “tứ trụ triều đình” phải ra đi, toàn bộ ban tham mưu kinh tế cũng bị thay thế hết.
Bây giờ thì đến bài diễn văn Tình Trạng Liên Bang.
Hoàn toàn khác với thái độ một chiều trước đây, chủ đề chính của bài diễn văn là đoàn kết lưỡng đảng: “những luật mới sẽ chỉ được thông qua với hậu thuẫn của cả hai đảng”. Một sự thật hiển nhiên vì Cộng Hòa đã chiếm được đa số tại Hạ Viện, chứ không phải vì thiện chí của tổng thống!
Cho dù đây có thể là chuyện TT Obama trở về với chiêu bài tranh cử năm 2008, với vai trò ứng viên tổng thống chuẩn bị cho cuộc tranh cử lại năm 2012, thì đó cũng là một thái độ đáng hoan nghênh. Chứng tỏ thể chế chính trị của Mỹ bắt buộc các chính khách lãnh đạo quốc gia phải quan tâm đến ý dân, chứ không phải chỉ cần biết ý mình hay ý đảng. Dân Mỹ bầu cho ông vì chiêu bài đoàn kết lưỡng đảng, ông không giữ lời hứa, bị “trừng phạt” qua kỳ bầu cử vừa rồi, bây giờ bắt buộc phải tìm cách trở về thi hành lời hứa nếu không muốn bị dân Mỹ cho về hưu hai năm nữa.
Vấn đề gai góc nhất trong hai năm vừa qua chính là vấn đề cải tổ y tế. Cuộc tranh cãi vẫn tiếp tục mạnh mẽ, đưa đến chuyện 26 tiểu bang tung đơn kiện chính quyền liên bang vì luật vi phạm tính độc lập của các tiểu bang, vi phạm Hiến Pháp. Rồi sau đó, cũng đưa đến việc Hạ Viện do Cộng Hòa nắm đa số biểu quyết thu hồi luật này. Ai cũng biết cuộc biểu quyết chỉ có tính tượng trưng vì Thượng Viện và TT Obama sẽ không bao giờ chấp nhận thu hồi.
Dù vậy, thái độ của TT Obama cũng thay đổi rõ ràng. Trong bài diễn văn báo cáo Tình Trạng Liên Bang, ông tuyên bố sẵn sàng cứu xét lại những đề nghị của Cộng Hòa, đặc biệt liên quan đến vấn đề thưa kiện vì tai nạn y khoa, với mục đích giảm chi phí bảo hiểm của các bác sĩ và nhà thương, là giảm chi phí các dịch vụ y tế nói chung. Đây là lập luận quan trọng nhất của Cộng Hòa muốn giảm chi phí y tế qua việc cắt giảm các vụ thưa kiện này, cũng như giới hạn số tiền bồi thường nạn nhân.
Ưu tư thứ hai của Cộng Hòa và khối bảo thủ là thâm thủng ngân sách và công trái chồng chất. Ở đây, TT Obama cũng nhân nhượng, xác định rõ rệt ý định cắt giảm chi tiêu Nhà Nước. TT Obama tuyên bố một cách mạnh mẽ sẽ đóng băng chi tiêu trong năm năm tới. Đáng ngạc nhiên hơn nữa là lời “nhận tội” một cách rõ ràng “chúng ta phải trực diện với chuyện chính phủ đã tiêu xài nhiều hơn thu vào; tình trạng này không thể kéo dài”. Người ta có cảm tưởng tổng thống đang nói đến một chính quyền nào khác - chính quyền Bush" - đã vung tay tiêu xài quá đáng chứ không phải là chính quyền Obama. Chỉ trong hai năm TT Obama cầm quyền, Nhà Nước Mỹ đã mắc nợ thêm hơn ba ngàn tỷ đô, chưa kể hơn mười ngàn tỷ đô dự chi cho chương trình cải tổ y tế sẽ trà trong suốt thập niên tới.
Chuyện chính quyền nào tiêu xài vung vít là chuyện nhỏ, chuyện lớn là tổng thống đã nhìn nhận không thể vung tay quá trán như trước nữa.
TT Obama cũng xác quyết sẽ phủ quyết tất cả mọi đạo luật trong đó có những dự chi vớ vẩn kèm theo để làm quà cáp cho các địa phương hay phục vụ quyền lợi của một vài dân cử trong quốc hội. Đây chẳng những là đòi hỏi lớn của phong trào Tea Party, mà cũng là một trong những lời hứa của Obama khi tranh cử mà ông đã không giữ. Một nhà báo đã nhận định một lần nữa, TT Obama sẽ không thể giữ lời hứa này được.
TT Obama cũng không quên ve vuốt giới kinh doanh mấy câu cho họ yên tâm hơn: “chế độ tự do kinh doanh của chúng ta đã kích thích óc sáng tạo”.
TT Obama nhấn mạnh “nhờ những cắt giảm thuế do chúng tôi thông qua, phiếu lương của người dân Mỹ ngày hôm nay đã lớn hơn được một chút” (Thanks to the tax cuts we passed, Americans’ paychecks are a little bigger today). Làm như thể những cắt giảm thuế là do chính quyền Obama chủ trương chứ không phải là gia tài của cựu TT Bush mà phe cấp tiến vẫn chống đối mạnh từ trước đến giờ vậy!
Đối với khối bảo thủ, những lời tuyên bố trên nghe rất êm tai. Nhưng chưa ai có thể thực sự nhẩy múa vì vui mừng hết. Chỉ vì thông điệp của TT Obama là một thông điệp mang rất nhiều mâu thuẫn, chỉ khiến người ta thêm rối trí.
Trong khi TT Obama kêu gọi kềm chế chi tiêu, thì ông cũng hô hào… tăng gấp đôi chi tiêu xây dựng hạ tầng cơ sở như đường xá, xe lửa cao tốc, nhiên liệu mặt trời, giáo dục, nghiên cứu… để nước Mỹ không cho ai qua mặt được, giữ vững vai trò lãnh đạo về mọi phương diện. Tổng thống nhận định nước Mỹ đang bị đe dọa bởi Trung Cộng và Ấn Độ, do đó cần thức tỉnh trước đe dọa này, nỗ lực nhiều hơn để vươn lên cao hơn. Ông nhấn mạnh giờ này đây là giờ “Sputnik” của chúng ta (our Sputnik moment).
Sputnik là chương trình thám hiểm không gian đầu tiên của Liên Xô vào cuối thập niên 50 (1957), đưa đến việc bắn hỏa tiễn có người ở trong ra khỏi qũy đạo trái đất. Biến cố này thức tỉnh dân Mỹ, khiến TT Kennedy phải vội vã kêu gọi cố gắng đuổi theo và vượt Liên Xô về ngành khoa học không gian này. Kết quả như ta đã biết là Mỹ nhanh chóng qua mặt Liên Xô và trở thành nước đầu tiên và duy nhất đưa người lên mặt trăng.
Ý TT Obama là so sánh sự vươn lên của Trung Cộng và Ấn Độ với việc Liên Xô bắn Sputnik, và đây là lúc Mỹ phải bừng tỉnh, vùng lên trở lại, nỗ lực nhiều hơn để qua mặt cả thế giới trong các vấn đề sáng tạo, giáo dục, và xây dựng.
Việc so sánh này có tính gượng ép, cố tìm một hình ảnh cụ thể nghe cho “kêu”, nhưng không ổn. Sputnik là một biến cố, và quan trọng hơn nữa, chương trình Sputnik thật ra là một thất bại lớn của Liên Xô: tốn kém quá nhiều mà kết quả không bao nhiêu, nên sau đó bị chính quyền chấm dứt. Trong khi đó thì thực sự Mỹ hiện nay không trực diện với một biến cố nhất thời nào. Sự lớn mạnh của Trung Cộng và Ấn Độ là một tiến trình dài hạn đã có từ mấy chục năm qua và sẽ còn kéo dài vài chục năm nữa là ít. Không ai tin rằng hai nước này có thể qua mặt Mỹ trên bất cứ phương diện gì trong vài năm tới, như Liên Xô đã qua mặt Mỹ trong ngành khoa học không gian với biến cố Sputnik.
Nhưng quan trọng hơn chuyện so sánh này là vấn đề cộng trừ nhân chia không ổn.
Một mặt thì đóng băng chi tiêu, mặt khác thì gia tăng gấp đôi chi tiêu cho hạ tầng cơ sở. Như vậy tóm lại nghĩa là gì" Xài hay không xài" Hay là Đấng Tiên Tri vẫn còn phép màu, đóng băng tổng số chi tiêu trong khi vẫn gia tăng gấp đôi chi tiêu cho hạ tầng cơ sở"
Thật ra, việc này vẫn có thể thực hiện được nếu các chi tiêu về hạ tầng được bù đắp bằng cắt giảm nhiều mục chi tiêu khác. Nhưng như vậy thì vấn đề đặt ra là cắt ở đâu" Ba mục chi tiêu lớn nhất trong ngân sách Mỹ là chi phí quốc phòng, an sinh xã hội và tiền lãi trả cho nợ của Nhà Nước. Cả ba tiết mục này đều khó cắt giảm được. Như vậy thì cắt ở đâu" Không ai có câu trả lời và cũng không ai biết TT Obama sẽ làm thế nào vì ông không nói ra. Đây cũng sẽ là đề tài tranh cãi lớn nhất giữa chính quyền Dân Chủ Obama và Hạ Viện Cộng Hòa trong những ngày tháng tới.
TT Obama đề cập đến vấn đề kềm chế thâm thủng ngân sách và phát triển hạ tầng trong khuôn khổ một chương trình lớn để hồi phục kinh tế vẫn còn trì trệ sau khi đã tung hàng ngàn tỷ vào các chương trình kích cầu kinh tế, cứu nguy ngân hàng, cứu nguy hãng xe, ... trong suốt hai năm qua.
Nhưng nếu nghe cho kỹ bài diễn văn rất “hoành tráng” này thì ta sẽ thấy một lỗ hổng thật lớn: vấn đề thất nghiệp giải quyết làm sao đây"
Cắt giảm chi tiêu thì lấy đâu ra tiền tài trợ các dự án tạo công ăn việc làm cho dân" Mặt khác, xây dựng hạ tầng, nhất là trong khu vực giáo dục và nghiên cứu, là những công trình dài hạn, kiểu như trồng cây trăm năm, hay ít ra cũng là năm mười năm. Mức thất nghiệp gần 10% là chuyện cụ thể của hiện tại. Những người thất nghiệp cần việc làm ngay bây giờ để mang cơm áo về nhà ngay hôm nay, đâu có thể nín thở qua cầu trong năm mười năm nữa được.
Tổng thống sẽ làm gì ngay hôm nay để mang công ăn việc làm đến cho dân chúng" Câu hỏi này không có câu trả lời trong bài diễn văn. Một vấn đề cực kỳ quan trọng cho cả chục triệu dân Mỹ đã không được đề cập đến một cách rõ rệt trong bài diễn văn quan trọng nhất trong năm của tổng thống! (30-1-11)
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: Vulinh11@gmail.com. Bài của tác giả đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.
Gửi ý kiến của bạn
