Hôm nay,  

“tiệc Trà” Đắng Ghét

9/18/201000:00:00(View: 9645)

“Tiệc Trà” Đắng Ghét

Nguyễn Xuân Nghĩa

Dân Chủ tanh bành, nhưng có khi Cộng Hoà gẫy cánh...

Cử tri Hoa Kỳ đang có phản ứng mạnh với hệ thống chính trị hiện nay.
Qua các đợt đầu phiếu đặc biệt để thay thế một Nghị sĩ đã tham chính năm ngoái, hoặc để tuyển chọn một ứng cử viên trong cuộc bầu cử tháng 11 này, họ đều có khuynh hướng tuyển chọn một khuôn mặt mới. Phản ứng đó có lợi cho đảng Cộng Hoa đang ở trong vị trí đối lập. Nhưng dường như nếu làn sóng đáy có thể quét đảng Dân Chủ vào bờ thì cũng làm đảng Cộng Hoà bị vỡ đôi.
Ta sẽ nói về phong trào phản kháng xưng tên "Tea Party" đang làm đảng Cộng Hoà điêu đứng.
Bốn năm trước, cột báo này đã viết về hiện tượng gẫy cánh của đảng Cộng Hoà vì phe bảo thủ về đạo đức ở bên trong bị bể làm hai, hai cánh bay hai hướng.
Một cách vắn tắt, đảng Cộng Hoà thường được gọi là "bảo thủ" so với khuynh hướng thiên tả hay cấp tiến của đảng Dân Chủ. Nhưng khối bảo thủ ấy gồm có ít nhất ba thành phần. Thứ nhất, tự do về kinh tế (và kỷ luật về ngân sách) với chủ trương thu hẹp tầm can thiệp của nhà nước; thứ hai là thành phần cứng rắn về an ninh nên chủ chiến hơn chủ hoà; và thứ ba là thành phần bảo thủ về xã hội, với tinh thần sùng chuộng tôn giáo, đề cao kỷ cương gia đình và chống lại tinh thần phóng túng xã hội, như quyền phá thai hay hôn nhân đồng tính.
Đảng Cộng Hoà bị khủng hoảng nặng khi xu hướng bảo thủ về xã hội và phong trào Thiên chúa giáo cực hữu trở thành lực lượng có khả năng gạn lọc các ứng viên ngay từ cấp sơ bộ. Trong khi đó, nước Mỹ đang lâm chiến và thành phần cứng rắn về an ninh, một trong ba cột trụ của đảng, bị đẩy vào thế yếu trước phong trào phản chiến. Khi đó, trong nội bộ Cộng Hoà đã có tranh luận. Một thiểu số cực đoan trong thành phần bảo thủ xã hội nhất quyết không thay đổi lập trường và coi chuyện phá thai hay đồng tính là "hòn đá thử vàng". Những người còn lại trong thành phần đó thì có khuynh hướng tương nhượng, với lý do là phải đắc cử đã thì mới có cái thế về chính trị - làm luật - để chặn đà bành trướng của trào lưu phóng túng xã hội.
Như mọi khi, sự phân hoá và phản ứng gần như tự sát về chính trị trong đảng Cộng Hoà đã khiến đảng này liên tục thất cử.
Ngày nay, trong cuộc bầu cử tới đây, vấn đề đạo lý xã hội hết là đề tài chính vì bị chìm trong nạn suy trầm kinh tế, thất nghiệp, bội chi ngân sách, gia tăng công trái và sự phình nở quá đáng của chính quyền. Nhưng đảng Cộng Hoà vẫn lại gẫy cánh và tuần qua cho thấy sự phân hoá nội bộ vì phong trào Tea Party. Phong trào này đã cướp diễn đàn Cộng Hoà tại vòng sơ bộ và loại bỏ các ứng viên do bộ máy đảng đề cử để đưa lên khuôn mặt mới, dù ứng viên đó ít hy vọng thắng cử và còn có thể giúp cho đảng Dân Chủ giữ được đa số tại Thượng Viện. Tiêu biểu là trường hợp Delaware, một tiểu bang gần như là thành đồng của đảng Dân Chủ. Nữ ứng viên Christine O'Donnel loại bỏ chánh khách kỳ cựu của đảng Cộng Hoà là Michael Castle và sẽ đụng ứng viên Dân Chủ trong thế yếu hơn, nên mất hy vọng chiếm lấy ghế của Nghị sĩ Joe Biden đã trở thành Phó Tổng thống.


Khi ấy, tranh luận lại xảy ra. Nên bảo vệ nguyên tắc lý tưởng hay là nên dung hòa để chiếm được đa số đã, rồi sẽ dùng luật lệ đẩy lui làn sóng bao cấp của đảng Dân Chủ và chính quyền Obama" Đấy là một cách nhìn, một đề tài khá hấp dẫn.
Nhưng thật ra, có lẽ chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng rất lạ mà lại khá cổ điển trong xã hội Hoa Kỳ. Bài này sẽ mở đầu việc tìm hiểu về hiện tượng ấy.
Từ cả thập niên rồi, các cuộc khảo sát dân ý cho biết là tỷ lệ những người Mỹ tự xưng là thiên tả (liberal) ở khoảng 20%, chừng hơn 30% tự xưng là ôn hòa và 40% là bảo thủ. Có thể là phản ứng bảo thủ quá đáng về xã hội, sự mệt mỏi về chiến tranh và nhất là tinh thần kiêu mạn trong đảng Cộng Hoà đang nắm đa số khiến cử tri ôn hoà dồn phiếu qua đảng Dân Chủ và dẫn đến trận động đất năm 2006, nhồi theo cuộc tổng tuyển cử năm 2008 khiến đảng Dân Chủ thắng lớn.
Nhưng, chuyện ấy chưa đáng chú ý bằng hai sự kiện: một phần ba cử tri Hoa Kỳ tự nghĩ mình là ôn hoà và thành phần tự xưng là bảo thủ thật ra còn đông hơn thành phần tự xưng là thiên tả. Chìm bên dưới là sự kiện thứ hai: một số cử tri khá đông đảo lại không hài lòng với cả hai đảng. Năm 1992, một nhân vật thứ ba, tỷ phú Ross Perot đã chiếm 19% số phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống, khiến ứng viên Cộng Hoà là George H. Bush (ông Bush cha) thất cử. Nhưng ứng viên Dân chủ là Bill Clinton chỉ đắc cử với 43% số phiếu mà thôi.
Chúng ta thường quên mất chừng một phần năm các cử tri bất mãn với cả hai đảng, có khi họ còn đòi lập ra một đảng thứ ba, như đảng Cải cách của Perot. Một số không ít của thành phần này đang lao vào phong trào "Tiệc Trà", ban đầu tưởng là để đẩy lui đảng Dân Chủ bao cấp mà bây giờ còn để đặt ra luật chơi mới cho đảng Cộng Hoà. Nếu không khéo xử, đảng Cộng Hoà sẽ bị phong trào Tiệc Trà chia mất phiếu và mất cơ hội phục thù.
Nhưng, nếu phong trào này lại ngày một lớn mạnh, thì chính là đảng Cộng Hoà sẽ biến chất, và điều ấy mới làm xã hội Hoa Kỳ thay đổi....
Chúng ta không nên đơn giản - do bị ảnh hưởng của truyền thông thiên tả - mà cho rằng phong trào Tea Party chỉ quy tụ loại Mỹ ruộng, Mỹ trắng, Mỹ đấm ngực, quá khích, kỳ thị, v.v... Hình như họ đang kết hợp thành phần dân chúng bất mãn với chính quyền và cả các chính khách chuyên nghiệp trong hai đảng. Mà hiện tượng này thật ra đã xảy ra nhiều lần trong lịch sử, lần đáng chú ý nhất mà không là duy nhất là vụ Ross Perot tại Texas đã đánh văng ông Bush 41 ra khỏi toà Bạch Cung năm 1992.
Trong những kỳ tới, ta sẽ tìm hiểu thêm về hiện tượng khá ly kỳ này....

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.