Ngợi Ca Biểu Tình

Ngợi Ca Biểu Tình

Nguyễn Xuân Nghĩa

Những bài học từ chuyện Thái Lan...
Vương quốc Thái Lan lại có biểu tình nữa.
Phe biểu tình áo đỏ báo trước ba ngày biến động mà không được có bạo động tại thủ đô Vọng Các - Bangkok - từ ngày 12 đến 14 tháng Ba. Tờ Bangkok Post thì loan tin sáng 12 rằng lãnh tụ lưu vong của đám biểu tình là nguyên Thủ tướng Thaksin Shinawatra đã bị trục xuất khỏi Dubai của Tiểu vương quốc Á Rập Thống nhất và đang hạ cánh tại tỉnh Siem Reap của xứ Cambốt. Một tin rất vịt.
Trong khi ấy, đương kim Thủ tướng Thái là ông Abhisit Vejjajiava gợi ý ngày từ hôm trước là thà là ông từ chức để cải thiện tình hình chính trị xứ sở, nhưng không chấp nhận những đặt để nằm bên ngoài khuôn khổ luật pháp. Và, lực lượng có khả năng và thẩm quyền biến loạn thành trị, hay chuyển bại thành liệt, là Quân lực Thái, thì tuyên bố là họ sẽ không đảo chánh. Và trước hết, không sử dụng võ lực để triệt hạ chuyện biểu tình!
Ở bên ngoài Thái Lan, nhiều biến động chính trị cũng cho thấy là các cường quốc liên hệ đều quan tâm đến chuyện Thái, vì những tính toán của mình. Đó là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Cămbốt Nam Dương và Úc Đại Lợi...
Đầu đuôi, câu chuyện xảy ra như thế nào"
Vụ khủng hoảng kinh tế năm 1997-1998 bùng nổ trước tiên tại Thái Lan vào ngày hai tháng Bảy năm 1997. Sau vụ khủng hoảng tài chánh và hối đoái tại Bangkok, các chính quyền Thái rụng như sung và một tỷ phú về viễn thông, nguyên là viên chức cảnh sát Thái, lên làm Thủ tướng. Đó là ông Thaksin Shinawatra, một người Thái gốc Hẹ, có tổ tiên là dân Quảng Đông qua Thái lập nghiệp từ ba đời và thành một đại gia tại Chiang Mai, có ảnh hưởng trong khu vực Đông Bắc và miền Bắc Thái Lan.
Khi lên cầm quyền, ông Thasksin đảo ngược quyết định của các chính quyền tiền nhiệm. Ông đặt trọng tâm ra ngoài khu vực thủ đô, tìm cách yểm trợ và phát triển các tỉnh nghèo và thành phần bần cùng khốn khổ. Ông đạt thành tích chưa từng thấy từ nhiều thập niên là tái đắc cử trong hai nhiệm kỳ liền. Chánh sách có tính cách đại chúng - hay populist, hoặc mị dân - tất nhiên không thoả mãn nhiều thành phần ưu tú của Thái, là tài phiệt, trí thức thành phố và quân đội, xương sống của chế độ.
Hậu thuẫn của quần chúng đói rách cũng khiến Hoàng gia Thái giật mình.
Có lúc, Thaksin được lòng dân còn hơn Quốc vương - vị Thánh sống của dân Thái. Ông còn dại dột có tiếng nói về chuyện thừa kế vị Quốc vương đã trên tám chục và sức khỏe suy yếu. Ông chê Thái tử là "tay chơi" vô tâm và ủng hộ cô Công chúa là một vị nữ lưu có quan tâm đến dân nghèo. Thaksin chơi dại vì là tài phiệt, có tiền đến độ có vẻ như không cần tiền và cần tiếng, lại còn nổi hơn Quốc vương.
Quả nhiên là ông bị tố cáo là gian lận khi bán một doanh nghiệp của mình cho tổ hợp đầu tư quốc doanh của Tân Gia Ba và khai man giá bán để trốn thuế. Nhiều ủy ban đã được lập để cứu xét mà khi đó chưa có chứng cớ rõ ràng.
Tháng Chín năm 2006, trong khi đang đọc diễn văn trước Đại hội đồng Liên hiệp quốc, Thủ tướng Thaksin bị quân đội đảo chánh ở nhà. Tất nhiên, Hoàng gia Thái phải ủng hộ thì các tướng mới xua quân ra khỏi trại lính để làm chuyện đó. Nhưng các tướng hố nặng khi nhân dịp sửa lại luật lệ trong tinh thần thu hẹp quyền dân chủ và tái lập chế độ độc tài.
Quả nhiên là dân Thái xuống đường biểu tình, một phần để ủng hộ Thaksin - tài phiệt của dân nghèo - một phần để chống lại việc hạn chế dân chủ. Trong khi ấy, Thaksin đi lưu vong. Nhưng vẫn có bộ máy và cái loa ở nhà.
Sau một giai đoạn hỗn loạn, Thái Lan có bầu cử và đảng của ông Thaksin lại đắc cử và phe của ông hai lần lên làm Thủ tướng - mà không bền vì phe chống đối. Cả tướng lãnh, tài phiệt, luật gia và trí thức thành phố cũng xua dân xuống đường biểu tình dưới màu vàng của hoàng gia. Phe ủng hộ Thaksin thì khoác màu đỏ để biểu tình ngược. Người viết xin miễn kể lại tên của các đảng vàng đỏ này để khỏi làm bạn đọc thêm nhức đầu!

Trong chuỗi biến động kéo dài ba năm qua, Thaksin đã có lúc trở về rồi kịp trốn nên không bị bắt. Gia đình ở nhà bị quản thúc rồi sau đó cũng được ai đó giúp cho xuất ngoại. Hai vợ chồng làm giấy ly dị để tiền của phân minh, là tiền của vợ không bị đối thủ của chồng tịch thu mất, v.v... Chuyện rất hài, nhưng không có chuyện cầm tù hay thủ tiêu hoặc tịch biên tài sản như có thể thấy tại nhiều xứ khác.
Ta chỉ cần nhớ là phe áo vàng có ảnh hưởng tại trung ương, nhưng lên phía Bắc thì đấy là địa phương của phe áo đỏ. Còn quân đội và lực lượng Thái theo Hồi giáo tại miền Nam thì ghét Thaksin thậm tệ. Tướng lãnh thì ghét vì Thaksin chơi trội và Hồi giáo thì thù vì bị Thaksin ra tay càn quét khủng bố ly khai rất nặng. Trong khi ấy, bản thân ông hay tay chân thân tín thì cũng có tỳ vết về tham nhũng, như hầu hết mọi lãnh tụ Á châu, dù khoác áo bất cứ màu gì!
Chuyện cắc cớ là Thaksin lại không chịu thua. Ông giấu biệt tông tích là đang sống lưu vong ở đâu, mà cứ từ bên ngoài phóng vào thông điệp và có thể cả tiền bạc để yểm trợ phe áo đỏ.
Cùng cực của sự phạm thượng là khi phe áo vàng biểu tình để lật đổ chính quyền thân Thaksin thì phe áo đỏ biểu tình phá vỡ hội nghị quốc tế của ASEAN do Thái Lan đăng cai tổ chức hồi tháng Tư  năm ngoái tại Pattaya khiến nguyên thủ các nước Nhật, Tầu, Úc, Ấn tham dự hội nghị phải... ù té bỏ chạy. Chính quyền của đương kim Thủ tướng phải ban bố tình trạng khẩn cấp và xin lỗi thiên hạ! Chẳng còn gì là thể thống quốc gia. Nhưng kỳ diệu sao, không có ai thiệt mạng.
Chưa hết, từ Dubai, ông Thaksin còn được Thủ tướng Cămbốt là Hun Sen mời sang làm... cố vấn về kinh tế trong khi mâu thuẫn Miên-Thái bùng nổ vì tranh chấp chủ quyền về một ngôi đền thờ! Nghĩa là xung đột Thái-Thái đang gia tăng thì xứ láng giềng nhảy vào ăn có. Xa hơn một chút, có Trung Quốc! Bắc Kinh rất chiếu cố tính chất gốc Hẹ của Thaksin và ảnh hưởng của ông tại vùng Đông Bắc và Chiang Mai là nơi sinh sống của nhiều người Thái gốc Hoa.
Bên này đại dương, khi chuyện Thái đã rối như nồi canh hẹ, hôm 11, Tổng thống Barack Obama bỗng phát động kế hoạch khuếch trương xuất cảng. Và nói thẳng vào một vấn đề nhạy cảm là cách Bắc Kinh định giá đồng Nhân dân tệ. Ông Obama cần đẩy mạnh xuất cảng để tạo ra công việc làm và cứu lấy cái "job" của mình. Hoàn toàn chính đáng! Nhưng ông thông báo việc đó trước khi mở chuyến công du Đông Nam Á và vận động dự án phát huy tự do mậu dịch với các quốc gia Á châu... vây quanh Trung Quốc - trong đó có Việt Nam.
Bắc Kinh bèn hiểu - có khi không sai - là Obama đang chuận bị be bờ ngăn chặn ảnh hưởng của mình và Mỹ mở chiến dịch tranh thủ Miến Điện, các nước trong lưu vực sông Mekong như Việt, Miên, Lào và... Thái.
Chuyện biểu tình tại Thái giữa hai phe đỏ vàng, trước sự suy yếu của Hoàng gia hay những tính toán của ngoại bang, tất nhiên là được lãnh đạo Thái Lan quan tâm, kể cả phe áo đỏ trong thế đối lập. Tổ quốc lâm nguy" Còn có gì đúng hơn"
Nhưng vì sao quân đội, chính quyền (trong tay phe áo vàng) và cả phe áo đỏ đều cùng nói một giọng là không bạo động" Vì sao toà án Thái ra phán quyết tịch biên một phần tài sản của Thaksin - mà chỉ một phần thôi" Vì sao dân Thái lại có sự tự chế như vậy khi phe áo đỏ nói trước là sẽ có cả trăm ngàn người biểu tình bất bạo động và quả nhiên như vậy"
Lãnh đạo Hà Nội trong khu Ba Đình, hay Bắc Kinh tại Trung Nam Hải, không ai lại dại dột làm như vậy. Tắt đèn, đuổi báo chí quốc tế ra ngoài, và một tràng đại liên hay một thùng xe toàn những cái còng số tám là xong ngay! 
Khi theo dõi chuyện Thái Lan - và khỏi bàn về lẽ đúng sai của hai phe - ta phải thấy khâm phục tinh thần tự chế của dân Thái. Họ văn minh hơn là ta nghĩ. Hãy hỏi những người đã hoặc sắp bị Hà Nội cầm tù thì mình rõ. Vì vậy mới có lời kết: ngợi ca biểu tình!

• Mississippi: Sẽ Nghiêm Cấm Hầu Hết Các Ca Phá Thai
• Mỹ, Đức: Thỏa Thuận Chia Sẻ Dữ Liệu Chống Khủng Bố
• Hướng Đạo, Gđpt Giúp Đi Bộ Từ Thiện Với Miss Vietnam-usa( 9/2/2006 )
• Cuộc đảo chính cung đình tiền Đại hội