Hoa Sen Mùa Thu
Hình ảnh tu học tại Phổ Đà Sơn.
Diệu Trang
(Ghi lại những ngày tu học tại Tu viện Phổ Đà Sơn, mùa Thu năm 2010)
Thứ Sáu, ngày 01 tháng 10
Sau 6 tiếng khởi đi từ Toronto, xe chúng tôi đến Phổ Đà Sơn lúc 3 giờ chiều. Đồi lá vàng tịch lặng dưới cơn nắng vàng lúc nhợt nhạt lúc chói chang theo từng áng mây chợt ẩn chợt hiện. Rảo quanh một vòng thăm lại cảnh cũ thân quen. Gặp Hòa Thượng Nguyên Siêu đến từ Hoa Kỳ đang thảnh thơi ngắm cảnh nơi hành lang của khu tăng xá. Chắp tay xá chào Hòa Thượng với dăm ba câu thăm hỏi, vài tiếng cười thân thương. Mươi phút sau xe của quý Thầy cũng tới, trên xe có nhị vị Tâm Huy và Tâm Quang đến từ Hoa Kỳ cũng đã đến chùa Pháp Vân từ hôm trước để tháp tùng cùng TT. Tâm Hòa, TT. Nguyên Lạc và một số cư sĩ khác. Nghe đâu đã có quý HT. Trí Đức, TT. Trường Phước và ĐĐ. Vĩnh Phước cùng phái đoàn khác với mấy mươi Phật tử của thành phố Montreal, Orlando, Florida cũng đã tới từ đêm qua.
Phút chốc bỗng thấy thầy trụ trì từ xa thong dong đi xuống dốc mòn vương vãi lá thu, không dấu được vẻ vồn vã khi đón chuyến bus của phái đoàn Phật tử đến từ Toronto. Niềm vui hiện rõ trên môi cười rạng rỡ của vị sơn tăng quanh năm làm bạn với cỏ cây sỏi đá. Tiếng chào hỏi thăm nhau làm rộn rã cả khu núi đồi tịch lặng. Hành lý được chuyền tay nhau chuyển lên dãy an cư nằm trên con dốc với những phiến đá làm thành những bậc thang gập ghềnh, chông chênh.
Đưa mắt trải rộng quanh khu đồi. Quang cảnh quen thuộc nơi này mỗi năm lại được dịp xôn xao khi rừng vừa thay lá. Thấp thoáng từ xa nơi vườn Lộc Uyển và trên mái cao của khu trai đường, bắt gặp dòng chữ “Khóa Tu Học do Thân Hữu Già Lam tổ chức tại Tu Viện Phổ Đà Sơn…”. Dưới gió chiều lạnh buốt, lòng chợt xúc động nhớ đến phương hướng sinh hoạt đơn giản của Hội Thân Hữu Già Lam“Đến với nhau từ chân tình pháp lữ, thực hiện hạnh lành trên nền tảng của Trí tuệ và Từ bi, Thân Hữu Già Lam không có biên cương của địa phương, tông phái, không có giới hạn của tuổi tác, căn cơ. Từ nơi “thân hữu" mà góp ngàn cánh tay phương tiện; từ nơi “già-lam” mà vun trồng muôn vạn hạnh-nguyện độ sinh”. Với ước vọng và lý tưởng cao đẹp như thế, thử hỏi có ai mà không cảm mến, hân hoan, trân quí. Nơi nào có sự dìu dắt chỉ dạy ân cần của các bậc chân sư, nơi nào tạo cho họ niềm tin nơi Tam Bảo, nơi nào họ gặt hái được niềm an lạc, thì dẫu có xa xôi cách trở đến đâu, ở bất kỳ độ tuổi nào, họ cũng thiết tha đến để được tu học, và chính vì vậy mà mỗi năm số học viên càng đông hơn. Năm nay cả Thầy lẫn trò có hơn 100 vị, từ cậu bé mười tuổi đến cụ già trên 80.
Sau khi đã ổn định chỗ ở, 6 giờ chiều cùng ngày, đạo tràng tập trung trên chánh điện để bắt đầu cho lễ Khai Mạc Khóa Tu Phật Pháp Mùa Thu 2010. Bao chộn rộn của vài tiếng trước đây được lắng xuống với lời niêm hương của HT. Trí Đức, thân tâm đi vào tĩnh mặc theo mỗi câu kinh kệ cùng với tìếng chuông mỏ hòa nhịp ngân vang.
Sau thời kinh ngắn, là lời chào mừng xúc động của TT. Bổn Đạt, Viện chủ Tu viện Phổ Đà Sơn khi nhận thấy sự hiện diện đông đủ của Phật tử, đứng ngồi chật cả chánh điện với diện tích khiêm tốn, điều này chỉ thấy được qua khóa tu như thế này mỗi năm một lần. Thầy Viện chủ thay mặt chư tăng nhắn gửi đến hàng học viên rằng hãy nắm lấy cơ duyên quý báu trong 3 ngày tu ngắn ngủi này để thúc liễm thân tâm, hòa hợp trong tinh thần buông bỏ hết mọi chấp ngã của bản thân, thể nhập nhau như những người thân trong đại gia đình mới, để cùng nhau tu tập tinh tấn, gặt hái được nhiều lợi lạc cho mình và cho người. Nhân đây, Thầy giới thiệu nội dung giảng dạy và tu học của khóa tu năm nay là Kinh Diệu Pháp Liên Hoa. Tiếp lời, HT. Trí Đức nói vài lời khuyến tấn Phật tử hãy cố giữ bản thể thanh tịnh như giữ gìn hạt giống Phật trong tâm. Và sau đó, TT. Nguyên Lạc thông báo chương trình tu học sít sao. Cuối cùng, quý Thầy lui về bản vị, để hội chúng dành ít phút để bàn thảo với nhau về những quy định của khoá tu hầu giúp cho việc tu tập trong suốt 3 ngày được trọn vẹn sự tôn kính và hài hòa.
Đúng 7 giờ 30 tối đó, đạo tràng chính thức bước vào buổi học đầu tiên với bài giảng của HT Trí Đức. Hòa thượng giảng rằng, Đức Thích Ca Mâu Ni đến thế gian này với mục đích duy nhất là “Khai thị chúng sinh ngộ nhập Phật tri kiến”. Nhưng chúng sinh có nhiều căn cơ khác nhau nên Phật cũng vì vậy mà tùy cơ thuyết pháp, phương tiện nói ra nhiều bộ kinh để dẫn dụ chúng sinh. Pháp Hoa là một trong những bộ kinh quan trọng của Phật Giáo, chỉ rõ cho chúng sinh thấy rõ Phật tánh của mình, dạy con người hành Bồ tát đạo tiếp tục cuộc hành trình tiến hóa để dần tiến về Phật quả. Hòa thượng nói sơ qua rằng trong kinh Đại tập, đức Phật đã huyền ký ba thời kỳ của Phật pháp, đó là thời Phật tại thế (giới luật thành tựu), thời tượng pháp (thiền định thành tựu), thời mạt pháp (niệm Phật thành tựu). HT đi sâu vào pháp môn tịnh độ, một đời thành Phật, để cuối cùng hoàn lai tam giới phổ độ chúng sinh. Con đường Bồ Tát là con đường cao đẹp mà khóa tu năm nay cũng như mọi năm, học viên đều được quý Thầy nhắc nhở, khuyến tấn.
Bài giảng của Hòa thượng kéo dài gần hai giờ đồng hồ như một cơn mưa đầu mùa gột rửa bao bụi trần còn vướng bận trong tâm. Đạo tràng ai ai cũng hoan hỷ, để rồi tất cả mang cái tâm hoan hỷ ấy tiếp tục bước vào thời khóa tọa thiền niệm Phật. Nhiếp tâm tọa thiền mà nghe nhịp thở của muôn loài như hoà làm một thể. Bao dấu vết nhọc nhằn của những tháng ngày khổ cực hằn sâu trên nét mặt đã tan biến tự bao giờ. Những gì còn lại là những nét rạng rỡ, hân hoan.
Màn đêm buông xuống tự lúc nào. Tiếng bước chân xào xạc trên lá bên thềm, tiếng nói nho nhỏ, tiếng cười khúc khích, như sợ khuấy động rừng đêm. Trên bước đường về nơi tịnh xá, cảm nghe được nỗi tịch liêu qua hơi sương thấm vào từng sớ thịt. Chợt nhớ thương về sự khổ hạnh của đức từ phụ Thích Ca. Qua khỏi những bậc thang đêm lạnh lẽo này, chúng con sẽ bước vào bên trong với chăn êm nệm ấm, có chỗ chắn gió che sương, có được giấc ngủ an lành bên những người bạn đạo. Còn Cha, năm xưa khổ hạnh nơi rừng sâu núi thẳm, đối diện với những hiểm nguy, cô đơn, đói khát. Ấy vậy mà Cha đã chịu đựng và vượt qua tất cả. Vì ai" Vì hạnh nguyện độ sinh, vì những kẻ vô minh như con đây. Hôm nay chúng con về đây, tập sống theo hạnh của Người, mò mẫm từng bước trong đêm mà cứ ngỡ đang lần theo từng bước Cha để lại, dẫu cho nơi núi rừng Phổ Đà Sơn này Cha chưa từng đặt chân đến, nhưng mỗi chiếc lá, hòn sỏi, giọt sương nơi này đều có hơi thở của Cha. Gia tài Cha để lại không có nơi chốn nào dung chứa nổi, mà bàng bạc khắp pháp giới này.
Mọi người dỗ giấc ngủ của đêm đầu tiên nơi miền sơn lâm lạnh lẽo.
Thứ Bảy, ngày 02 tháng 10
Tiếng chuông thức chúng chưa kịp rung thì mọi người đã thức dậy. Sau giấc ngủ ngắn vì nỗi niềm hân hoan của những người con cùng tử, mọi người chào nhau buổi sáng làm vui nhộn khu tịnh xá. Lắng nghe tiếng đại hồng chung ngân vọng khắp núi rừng. Có cụ dậy sớm hơn mọi người, chuẩn bị áo tràng, ngồi niệm Phật trông dễ thương như một vị Phật sống. Nhìn hình ảnh tinh tấn ấy ai cũng thấy vui lây. Trước 6 giờ sáng, mọi người đã có mặt đầy đủ trên chánh điện, trang nghiêm chào đón quý thầy để cùng nhau chuẩn bị cho thời công phu sáng. Sau khi niêm hương đảnh lễ Tam Bảo, tiếng hô canh của thầy Vĩnh Phước được điểm từng tiếng chuông, nghe thật thiền vị. Dưới bóng tối khi trời còn chưa sáng, khi tiếng niệm hồng danh “Nam mô A Di Đà Phật” vừa dứt cũng là lúc hội chúng khép lại mắt trần đi vào cõi tĩnh mặc của tâm. Mười lăm phút tịnh tâm đầu ngày trôi qua trong tịch lặng trang nghiêm, nhìn vào cõi lòng tĩnh tại để nhận ra hạnh phúc nhất chính là giây phút bình yên này. Rồi thời kinh Lăng Nghiêm và thập chú ngân lên như những sóng âm thanh vi diệu vang vọng khắp núi rừng. Không một tạp niệm naò có thể xen vào, có chăng là niềm hỷ lạc mà đại chúng cảm nhận được khi biết mình có được phước duyên có mặt trong đạo tràng thanh tịnh này.
Giờ công phu vừa hoàn mãn, đại chúng được phục vụ ăn sáng thật chu đáo. Lững thững dạo quanh núi rừng lúc buổi sớm mai. Ngang qua thảm cỏ xanh còn đẫm sương đêm, dừng chân bên đài Quán Âm, ngước nhìn dáng Mẹ đứng giữa trời sương lạnh giá, bắt gặp nửa vầng trăng hạ huyền chưa kịp lặn trên nền trời mờ sáng. Đưa tầm mắt qua bên kia bờ hồ, thấy ngổn ngang bao phiền trược đã bỏ lại dưới chân đồi từ hôm qua. Gió thu thổi lạnh, quay bước vào trong chờ giờ thuyết giảng của HT. Nguyên Siêu.
Hòa thượng trình bày đại cương về bộ kinh Pháp Hoa, ngang qua 4 câu kệ nói lên yếu chỉ của tòan bộ kinh Pháp Hoa, quy kết tất cả tinh thần Phật giáo đại thừa, chỉ có thời pháp Hoa là thời mà đức Phật thọ ký cho con người thành Phật. “Nhất nhơn tán loạn tâm. Nhập ư tháp miếu trung. Nhất xưng nam mô Phật. Giai dĩ thành Phật đạo”. Sau đó Hòa thượng nói về tên của bộ kinh với 3 ý nghĩa. Thứ nhất, lấy tên loài hoa đặt tên cho bộ kinh, hoa sen là loài hoa trưởng thành trong bùn lầy ô uế, cũng vậy, từ thế gian phiền trược này mà con người thành Phật. Thứ hai, hoa sen là loài hoa được mệnh danh là “nhân quả đồng thời”, vì vậy, ai là người thọ trì, tụng đọc, và y cứ theo kinh Pháp Hoa mà tu tập thì người đó có khả năng thành Phật. Thứ ba, hoa sen là hoài hoa không có các loài bướm ong đến vây quanh hút mật hay làm thối rửa, vậy nên, một người nhất tâm tu hành theo kinh Pháp Hoa thì tâm người ấy sẽ thuần hậu thanh tịnh. Từ ba ý nghĩa đó, giúp cho Phật tử nhớ nghĩ đến hình ảnh chư Phật, Bồ tát đứng hoặc ngồi trên toà sen, nghĩ đến ước nguyện của đức Thế Tôn có mặt trong đời này để hóa độ con người và chúng sinh giữa bể đời khổ đau này. “Phật pháp tại thế gian, bất ly thế gian giác”.
Buổi giảng của HT. Nguyên Siêu thật hay, sôi nổi, thân tình khiến cho Phật tử ai nấy cũng đều hoan hỷ, nhưng thời gian có hạn cho mỗi vị giảng sư nên Hòa thượng phải ngưng, nhường thời gian kế tiếp cho TT. Tâm Hoà dướng dẫn tiếp về chủ đề của khóa tu năm nay.
Với một tâm hồn thi sĩ, Thượng tọa mở đầu cho bài giảng của mình bằng cách đọc một bài thơ đạo, để từ đó nói lên tinh thần tu học của người xưa và ý thức trách nhiệm của Phật tử trong khóa tu này, là buông bỏ hết mọi lo lắng, ưu tư, khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, để tâm hồn thoải mái thì mới tu học và gặt hái được nhiều lợi lạc. Thượng tọa giới thiệu tổng quát về nhân duyên Phật thuyết kinh Pháp Hoa để đại chúng hiểu sâu hơn về ý nghĩa thời gian mà kinh Pháp Hoa ra đời. Nếu như kinh Hoa Nghiêm được Phật thuyết 21 ngày sau khi thành đạo, được ví như mặt trời mới mọc (nhật xuất tiên chiếu), thì kinh Pháp Hoa được Phật tuyên thuyết vào 8 năm sau cùng, được ví như mặt trời hoàng hôn (nhật một hoàn chiếu). Thượng tọa giải thích, trong một pháp hội nghe kinh, gồm có 4 chúng: Chúng khải thỉnh, chúng đương cơ, chúng tán trợ, chúng dự duyên. Vì vậy, tùy theo trình độ căn cơ của chúng hội mà Phật bi mẫn tuyên thuyết. Riêng trong kinh Pháp Hoa, chúng hội nghe pháp là chúng Nhị thừa (Thanh Văn, Duyên Giác), nhân đó, Thượng tọa giảng 3 giai đoạn của ảnh dụ là hoa sen như sau: Thứ nhất, nhân vì có gương có hạt nên hoa sen có mặt, dành cho chúng Thanh Văn ( bậc trung hạ căn). Thứ hai, nhân vì hoa nở, hiển bày gương và hạt, từ đó mở bày phương tiện để hiển lộ Phật tánh, dành cho chúng Duyên Giác (bậc thượng căn). Thứ ba, là bỏ tất cả cánh và nhụy - tức phương tiện - chỉ còn gương và hạt, đức Phật đã tận tụy hướng dẫn mở bày cho chúng sinh tỏ ngộ và hội nhập Phật tri kiến, dành cho bậc Bồ tát (bậc thượng thượng căn). Qua bài giảng của mình Thượng tọa thiết tha nhắn gửi đến đại chúng, một vị bồ tát dấn thân vào đời phải mang theo mình Trí tuệ và Từ bi. Hãy vận dụng mọi phương tiện một cách hữu hiệu dựa trên căn bản của Bồ đề tâm ấy, ngõ hầu vượt qua mọi thành kiến, dư luận, tâm phân biệt của thế gian. Thời giảng kết thúc trong niềm vui của đại chúng khi được lắng nghe những lời dạy uyên thâm và chân tình cuả thầy.