Hôm nay,  

Tiếng gào khóc phản đối chiến tranh trong ca khúc Zombie

05/05/202509:50:00(Xem: 576)

The-Cramberries-Paris-31-mai-2010_IMG_7726

Ban nhạc the Cranberries trình diễn tại Paris, Pháp vào năm 2010. Từ trái sang phải lần lượt là các thành viên: Noel Hogan, Dolores O'Riordan, Fergal Lawler, và Mike Hogan. 

Nguồn hình: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Cranberries

 

Zombie là một ca khúc phản đối chiến tranh được trình bày bởi ban nhạc the Cranberries – một ban nhạc alternative rock đến từ Ireland. Lời nhạc khúc bày tỏ lòng thương tiếc đối với cái chết của hai trẻ em trong vụ đánh bom ở Warrington (Anh Quốc) hồi năm 1993.

 

Thông qua nhạc phẩm này, ban nhạc the Cranberries cũng muốn lên tiếng phản đối cuộc xung đột Bắc Ireland kéo dài khoảng 30 năm. Thông qua âm nhạc là cách phổ biến mà những ngôi sao ngoại quốc dùng để bày tỏ sự phản đối các vấn nạn của xã hội.

 

Nhạc phẩm Zombie là sáng tác của Dolores O'Riordan (mất năm 2018) khi đó là giọng ca chính của ban nhạc the Cranberries (thành lập hồi năm 1989 và tan rã vào năm 2019 sau cái chết của Dolores O'Riordan). Đĩa đơn nhạc phẩm này được phát hành hồi năm 1994 thông qua hãng thâu âm Island Records. Các nhà phê bình đánh giá Zombie xứng đáng là một kiệt tác của thể loại nhạc alternative rock.

 

Thông điệp phản đối chiến tranh của Zombie

 

Video nhạc phẩm Zombie mang đến cho người hâm mộ màn trình diễn với hình ảnh ca sĩ O'Riordan được phủ sơn màu vàng, xen lẫn những cảnh quay ở Belfast bị chiến tranh tàn phá. O'Riordan hát như kêu gào, thậm chí thổn thức đầy lôi cuốn (không giống với các nhạc phẩm khác của ban nhạc) trên nền hòa âm trộn lẫn âm thanh đệm bị bóp méo của đàn guitar. Đây là phong cách grunge/Seattle sound, thuộc thể loại alternative rock xuất hiện vào khoảng giữa thập niên 80 tại tiểu bang Washington, đặc biệt là tại thủ phủ Seattle, Hoa Kỳ.

 

Thông điệp mà O'Riordan muốn gửi đến người hâm mộ là quan điểm phản đối chiến tranh của cô, cụ thể là trong cuộc xung đột Bắc Ireland. Lời ca khúc tường thuật lại nỗi đau âm thầm của người thân trước cái chết của hai đứa trẻ trong trận đánh bom ở Warrington nói riêng, và cũng là nỗi đau của những nạn nhân chiến tranh trên thế giới nói chung.

Qua Zombie, chúng ta có thể thấy hình ảnh những con người lặng lẽ khóc thương người thân bị chết trong chiến tranh. Đồng thời, chúng ta cũng có thể nhìn thấy những nạn nhân chiến tranh bị tước đi mạng sống vì bom đạn uất ức quay về trần gian bằng những thây ma để đòi lại mạng sống. Cho dù chúng ta phản đối chiến tranh thì bom đạn vẫn cứ rơi xuống ở đâu đó trên thế giới này hằng ngày, kéo dài đến ngày nay. Vì thế, trong suốt 16 năm qua, nguyên bản Zombie thu hút khoảng 1.6 tỷ lượt xem trên YouTube:

 

[Đoạn 1]

Một mái đầu nữa lại gục xuống khóc thương lặng lẽ,

Trẻ em dần dần bị tước đi mạng sống.

Và chính bạo lực chiến tranh đã gây ra nỗi đau trong im lặng như vậy.

Chúng ta là ai, có ngộ nhận không ?

 

[Đoạn chuyển tiếp]

Nhưng quý vị cũng biết kẻ giết người không phải là tôi, không phải gia đình tôi.

Trong thâm tâm quý vị biết rõ rằng họ đang đánh nhau,

Với hàng đoàn xe tăng và hàng ngàn trái bom, quân lính giắt bom và súng đầy người.

Tâm trí quý vị luôn bị ám ảnh bởi hình ảnh nạn nhân chiến tranh đang gào khóc.

 

[Điệp khúc]

Trong tâm trí quý vị,

Nạn nhân chiến tranh chẳng khác nào những thây ma.

Trong tâm trí quý vị là gì?

Đó là những thây ma.

 

[Đoạn 2]

Trái tim một người mẹ nữa,

Lại tan vỡ.

Khi bạo lực chiến tranh gây ra bầu không khí tang thương bao trùm trong im lặng.

Chắc là chúng ta ngộ nhận.

 

[Đoạn chuyển tiếp]

Cảnh bạo lực chiến tranh lặp lại, kể từ năm 1916.

Trong thâm tâm quý vị biết rõ là họ vẫn đánh nhau,

Với hàng đoàn xe tăng và hàng ngàn trái bom, quân lính giắt bom và súng đầy người.

Trong thâm tâm quý vị biết rõ họ đang chết đi.

 

[Điệp khúc]

Trong tâm trí quý vị,

Nạn nhân chiến tranh chẳng khác nào những thây ma.

Trong tâm trí quý vị là gì?

Đó là những thây ma.

 

Vì nội dung nhạc phẩm mang tính chất chính trị nên hãng thâu âm Island Records e ngại trong việc phát hành nhạc phẩm này dưới dạng đĩa đơn. Tuy nhiên, kết quả là thành công ngoài sức tưởng tượng vì Zombie đã vươn lên vị trí đầu các bảng xếp hạng âm nhạc tại Úc, Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Đức và Iceland. Đồng thời, ca khúc đạt ngôi vị đầu bảng trong bảng xếp hạng âm nhạc US Billboard Alternative Airplay. Đến năm 1995, Zombie thắng giải Best Song Award (giải bài hát hay nhất).

 

Mặc dù sự nghiệp của O'Riordan cũng như ban nhạc the Cranberries rất thành công, với hàng triệu albums được bán ra trên thế giới, nhưng đời tư của O'Riordan có vẻ thất bại. Cô chết đuối trong bồn tắm do ngộ độc rượu vào ngày 15 Tháng Một 2018.

 

Ảnh hưởng tốt đẹp của Zombie

 

Sau khi O'Riordan qua đời, Zombie trở thành ca khúc cổ vũ thể thao của dân Ireland để tạo cảm xúc mạnh. Đầu tiên, ca khúc được dành để cổ vũ cho những đội thể thao xuất thân từ thành phố Limerick (cũng là quê hương của ban nhạc the Cranberries). Sau đó, các cổ động viên hát ca khúc này để cổ vũ cho đội bóng bầu dục quốc gia Ireland khi bắt đầu mùa giải Cúp Bóng bầu dục Thế giới 2023.

 

Zombie được nhiều ca sĩ cover lại. Trong đó phiên bản cover của ban nhạc Bad Wolves (một ban nhạc heavy metal rock) nhận được thành công đáng nể.  Trước đó, O'Riordan đã dự định tham gia trình bày phiên bản cover của ban nhạc Bad Wolves vào ngày  15 Tháng Một 2018, nhưng cũng chính vào ngày đó cô đã rời bỏ thế giới mãi mãi. Cái chết của cô đầy bất ngờ và để lại bao thương tiếc cho người hâm mộ. Vài ngày sau đó, ban nhạc Bad Wolves đã phát hành phiên bản cover của ca khúc Zombie để tưởng nhớ cô.

 

Vì vậy, đoạn đầu video trên YouTube có những dòng chữ trên nền nhạc piano buồn vô tận làm người hâm mộ xúc động: “Vào ngày 15 Tháng Một 2018, Dolores O'Riordan - thành viên của the Cranberries - lên kế hoạch tái hiện giọng hát biểu tượng của cô ấy với ban nhạc Bad Wolves trong phiên bản cover của ca khúc Zombie nhưng cũng vào ngày ấy cô đã rời bỏ thế giới một cách bi thảm. Để tưởng nhớ đến cô, ban nhạc Bad Wolves phát hành ca khúc này. Tất cả số tiền thu được từ phiên bản cover này sẽ dành tặng cho con cái cô”. Đến nay, phiên bản này có 560 triệu lượt xem trên YouTube sau 7 năm phát hành.

 

Những tình cảm của người hâm mộ dành cho ca khúc Zombie và Dolores O'Riordan

 

Người hâm mộ luôn dành những tình cảm đẹp cho Zombie cũng như cho Dolores O’Riordan kể từ khi nguyên bản và phiên bản cover được phát hành, thông qua những lời bình luận đầy cảm động trên YouTube. Một người hâm mộ có nickname là @mirta-x8x để lại lời bình luận cách đây khoảng một tuần trong video nguyên bản: “Giọng ca đầy nội lực của Dolores gửi đến thế giới tiếng khóc thét gào bất tận để phản đối bạo lực chiến tranh và nhắc nhở nhân loại về cái giá phải trả cho những cuộc xung đột. Hãy yên nghỉ nhé, một biểu tượng thực thụ.”

 

Trong khi đó một người hâm mộ có nickname là @CherylMitchell-g3j mới đây chia sẻ: “Giọng ca đầy nội lực của Dolores và lời ca khúc chân thành tiếp tục vang vọng khắp nơi. Điều đó biến ca khúc Zombie thành một bản ngợi ca bất tử cho hòa bình và là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng bạo lực chiến tranh là hành động vô nghĩa. Nhạc phẩm đạt hàng tỷ lượt xem là minh chứng cho thấy nghệ thuật và thông điệp của cô ấy có sức ảnh hưởng lâu dài.”

 

Còn một người hâm mộ có nickname là @aristella-g1l bình luận cách đây chưa đầy một tuần: “Cảm ơn Dolores đã mang đến cho người hâm mộ một kiệt tác vĩnh cữu. Giọng ca của cô tiếp tục vang vọng từ thế hệ này sang thế hệ khác, một lời nhắc nhở sâu sắc về cái giá mà nhân loại phải trả cho những cuộc xung đột.  Mong rằng âm nhạc của cô luôn truyền cảm hứng cho tiến trình hòa bình đối với một thế giới bất ổn.”

 

Một người hâm mộ có nickname @katelynnzeno4487 bình luận cách đây hai tháng trên phiên bản cover của Bad Wolves: “Quý vị có thể thấy nỗi đau hiện lên nét mặt họ, và qua giọng hát của nam ca sĩ (Tommy Vext). Đây không đơn giản là một cống hiến nghệ thuật nữa mà còn là một lời tri ân với tấm lòng thành kính lớn lao mãi mãi dành cho cô ấy. Nỗi đau không chỉ để xem, mà còn lan tỏa lòng nhân ái. Ca khúc rất hay.” 

 

Bên cạnh đó, người hâm mộ khác có nickname @beedoubleu547 chia sẻ trên phiên bản cover của Bad Wolves cách nay 10 tháng: “Tôi nhớ hồi tôi 14 tuổi, cuối cùng thì tôi cũng được ba mẹ dành cho một căn phòng riêng. Tôi vừa ngủ vừa tự do bật kênh TV mà tôi yêu thích. Thường thì tôi chọn kênh MTV, vào giữa thập niên 90 có những ca khúc rất hay. Cứ mỗi lần ca khúc Zombie trỗi lên, tức thời đầu óc tôi thức tỉnh ngay. Ca khúc này hớp hồn tôi ngay lần đầu tiên, thậm chí cho đến nay. Tôi cũng nghe phiên bản cover này không biết bao nhiêu lần trong những ngày qua. Lần đầu tiên trong đời, tôi thấy mình dường như trẻ lại ở cái tuổi cách đây 30 năm, tôi vừa hát vừa đánh trống. Tôi cảm ơn ban nhạc đã trình bày phiên bản này. Tôi chưa bao giờ gặp Dolores, nhưng tôi nghĩ rằng cô ấy chấp nhận cho tôi nghe phiên bản cover này”.

 

Như vậy, Zombie không chỉ mang  thông điệp phản đối chiến tranh mà còn có xu hướng giúp người hâm mộ cảm thấy mình trở lại thời thanh niên, thời tràn đầy sức sống, để cùng đàn cùng hát, cùng bùng cháy trong giai điệu alternative rock. Đây cũng là một cách để người hâm mộ chữa lành bằng âm nhạc.

 

Ca khúc Zombie tuy không được xếp vào danh sách những ca khúc mang giai điệu du dương có tác dụng chữa lành nhưng hàng triệu người hâm mộ, thậm chí hàng tỷ người trên thế giới đã lắng nghe nhạc khúc này để chữa lành. Có lẽ, Dolores đã chữa lành được vết thương lòng của nhiều người hâm mộ nhưng cô lại bất lực với vết thương lòng của chính mình. Cầu mong Dolores yên nghỉ trong thế giới khác không có chiến tranh, không có những nỗi đau dày vò tâm trí lẫn thân xác.

 

Tidoo Nguyễn

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Chúng ta không biết phải dịch chữ “immersive art” như thế nào. Khái niệm này chỉ mới xuất hiện vài năm nay, mặc dù đã xuất hiện, phần nào, trong các loại hình nghệ thuật khác, từ cả nhiều thế kỷ trước. Hình như triển lãm “immersive art” lần đầu tiên ở Los Angeles và Las Vegas là đầu năm 2022, với tranh Van Gogh. Phòng triển lảm sử dụng hình ảnh, âm thanh, không gian, sự chuyển động của màu sắc để làm cho bạn, người khán giả, trở thành một người đang tắm gội trong không gian nghệ thuật của họa sĩ Van Gogh (1853-1890). Tại sao chọn Van Gogh để triển lãm đầu tiên cũng chưa rõ, có lẽ vì tranh họa sĩ này sống động, dữ dội hơn nhiều họa sĩ khác, hấp dẫn hơn với dân Nam California. Có thể dịch chữ “immersive art” là hội họa “trải nghiệm hòa nhập” hay “trải nghiệm nhập vai” – bởi vì, khán giả tự thấy mình trở thành một phần của tác phầm đang chuyển động giữa thế giới màu sắc của họa sĩ.
“Đẹp là gì?” Người đầu tiên chính thức đặt ra câu hỏi căn bản này có lẽ là Socrates (469-399 TCN), và chính ông đã trả lời: “Đẹp là cái thích thú do tai nghe mắt thấy”. Plato (427—347 TCN) cho rằng “Vẻ đẹp là hình ảnh nhất quán và không thể thay đổi của những điều tốt nhất, tinh tế nhất.” Ông cũng là người đầu tiên đưa ra một nền tảng siêu hình về cái đẹp: không dừng lại ở cái đẹp hữu hình, mà đi tìm những giá trị siêu cao vô hình. Theo Immanuel Kant (1724-1804), vẻ đẹp là sự hài hòa giữa hình dáng và nội dung, là thứ khiến chúng ta cảm nhận sự tinh tế và thỏa mãn. Kant cho rằng cái đẹp gồm hai cảm nhận: cảm quan về sự cao cả và cảm quan về thẩm mỹ. Trong cả hai trường hợp, sự xúc động đều gây thích thú nhưng theo hai cách khác nhau: ý nghĩa cao cả khiến trái tim cảm động, còn mỹ thuật làm say mê trí óc của cặp mắt. Với tôn giáo thì vẻ đẹp còn liên quan đến niềm tin.
Ales Pushkin là một họa sĩ độc đáo. Anh là người đã yêu đất nước Belarus nồng nàn, tới mức nhiều lần đứng ra biểu tình đòi cho Belarus gia nhập NATO khi nhìn thấy Nga chiếm vùng Crimea của Ukraine, đã vẽ nhiều họa phẩm chống Tổng Thống Nga Vladimir Putin, bất kể có những cuộc biểu tình chỉ có đơn độc một mình anh ra phố đứng. Anh cũng là người yêu thương Ky tô giáo nồng nàn, đã thực hiện những tác phẩm trang trí nhà thờ, và sau khi nhiều lần vào tù, ra khám anh tâm sự với bạn hữu rằng đời anh chỉ sợ duy nhất có Chúa Trời. Bây giờ, Ales Pushkin (1965 - 2023) đã từ trần trong nhà tù Belarus. Bản tin hôm 12/7/2023 của AP ghi rằng, Ales Pushkin, một họa sĩ và là một nhà hoạt động chính trị người Belarus, người thường xuyên chỉ trích vị Tổng thống độc tài Alexander Lukashenko, đã chết trong tù hôm thứ Ba 11/7/2023 khi đang thọ án 5 năm.
Nhạc sĩ Trần Lê Việt, tác giả của bản nhạc tù quen thuộc, được mọi người nhắc đến, nghe lại vào các dịp kỷ niệm 30 tháng 4 hằng năm: Tháng Tư Đen (hay còn được nhớ nhất với cái tên Tháng Tư 29 ngày 31 đêm) trong dịp sinh nhật thứ 72 đã “được” ngồi xe lăn đi chầm chậm về phía cuối đường (đời). Chàng lãng tử với cây đàn nay không còn có thể “lãng tử” được nữa, dù cây đàn vẫn còn đó, vẫn còn là niềm vui của mỗi ngày, mỗi phút, mỗi giây chàng không phải đánh vật với bệnh tật...
Câu chuyện bắt đầu, một người kể: “Sở dĩ con kên kên sói đầu vì nó ăn mít. Nó đút đầu vào ruột trái mít đục khoét. Mủ mít dính chặt lông. Khi rút đầu ra, lông dính lại. Đầu trọc lóc.” Người thứ hai lên tiếng: “Nói vô lý. Kên kên ăn xác chết, ăn đồ hôi thúi. Mít có mùi thơm. Kên kên không ăn đồ thơm.” Người thứ nhất trả lời: “Nói có lý nhưng xét ra vô lý. Kên kên không ăn mít thường nhưng ăn Sầu riêng. Mít Sầu riêng hôi lắm.” “Nói vô lý. Sầu riêng thơm kiểu khác. Cả triệu người ăn. Cả triệu người ghiền. Điên hay sao mà ăn đồ hôi.” “Bà thấy thơm nhưng tui thấy hôi. Quyền tự do mà. Cả triệu người không ăn Sầu riêng. Cả triệu người thấy Sầu riêng hôi.” “Nói tào lao. Hoa thì thơm. Phân thì hôi. Ai có thể ngửi thấy hầm lù thơm?” “Có thể hôi thúi, nhưng ở đó lâu ngày, quen đi. Thúi cũng như thơm. Giống những người ở xung quanh Kinh Nước Đen.”
Trước sự hâm mộ cuồng nhiệt nhưng không mấy ngạc nhiên, bức chân dung cuối cùng được vẽ bởi họa sĩ Gustav Klimt đã được bán hôm nay với giá bán đấu giá kỷ lục ở châu Âu, 85.3 triệu bảng Anh (tính luôn cả lệ phí giao dịch) tại buổi bán đấu giá nghệ thuật của Sotheby's ở London chiều 27 tháng 6, tờ báo nghệ thuật The Art Newspaper đưa tin.
Cuộc cách mạng không tiếng súng của phong trào dân chủ Thái Lan đã thành công trong cuộc bầu cử giữa tháng 5/2023, với phiếu của giới trẻ và những người có tinh thần dân chủ đã vượt xa phiếu của những người thân chính quyên quân sự. Một trong những người dẫn đầu phong trào đòi thay đổi thể chế, đòi giảm vai trò chính trị của quân đội, đòi xét lại một đạo luật gây tranh cãi chống lại việc xúc phạm chế độ quân chủ… là doanh nhân trẻ Pita Limjaroenrat (sinh năm 1980), từng du học tại Hoa Kỳ và bây giờ là lãnh đạo Đảng Move Forward (Đảng Tiến Lên). Với liên minh nhiều đảng, Pita dự kiến sẽ là Thủ Tướng tương lai, nếu chính quyền quân đội Thái Lan không tìm được cớ gì để cản trở nữa. Nhưng bây giờ, Pita đang bị điều tra về thủ tục. Ủy ban bầu cử Thái Lan đang xem xét liệu Pita có cố ý không đủ tư cách để ghi danh ứng cử viên quốc hội hay không, bởi vì Pita có sở hữu cổ phần trong một công ty truyền thông, vốn là bị cấm theo quy tắc bầu cử.
Trên Việt Báo cách đây mấy tuần có đăng bài viết so sánh hai ca khúc Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài (Phạm Duy) và Cô Hàng Xóm (Lê Minh Bằng), làm nhóm bạn mê nhạc bolero của tôi phấn chấn quá! Có người nói rằng còn nhiều trường hợp nữa để chứng minh rằng nhạc sến phổ biến hơn nhạc Phạm Duy. Một so sánh khác nữa về hai bài nhạc, một Phạm Duy- một bolero, còn thú vị hơn nữa, đó là Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà của Phạm Duy và Những Đồi Hoa Sim của Dzũng Chinh. Lời đề nghị này có lý! Bởi vì cả hai đều là ca khúc phổ từ cùng một bài thơ Màu Tím Hoa Sim của cố thi sĩ Hữu Loan. Và cả hai bài đều thuộc những ca khúc phổ biến vào bậc nhất của dòng nhạc bolero và nhạc Phạm Duy thời Miền Nam trước 1975.
Phát biểu của nhà thơ Trịnh Y Thư nhân dịp mừng thượng thọ, sinh nhật thứ 90 của Nhạc sĩ Lê Văn Khoa, hôm 10 tháng 6 năm 2023 tại Orange County.
Chiều Chủ Nhật 21/5 vừa qua chương trình nhạc “Tôi vẽ đời em: dòng nhạc Trần Hải Sâm” đã diễn ra trên sân khấu Elizabeth A. Hangs tại Santa Clara Convention Center với sự tham dự của gần 700 khán giả yêu thích văn nghệ vùng San Jose, trung tâm sinh hoạt văn hoá của người Việt ở miền bắc California...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.