SIMI VALLEY – Chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy đã tiếp đón Tổng thống Đài Loan Tsai Ing-wen (Thái Anh Văn) tại California, trở thành cuộc gặp lịch sử khi một nhân vật cấp cao nhất của Hoa Kỳ gặp mặt một nhà lãnh đạo Đài Loan trên đất Hoa Kỳ trong nhiều thập niên, và nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng tốc giao vũ khí cho Đài Loan trước các mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc, theo tin Reuters.
Ông McCarthy - viên chức cấp cao thứ ba trong hệ thống phân cấp lãnh đạo của Hoa Kỳ - cùng với các nhà lập pháp lưỡng đảng đã gặp bà Thái tại Thư viện Tổng thống Ronald Reagan ở Thung lũng Simi, California, bất chấp những lời đe dọa từ Trung Quốc.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã nhanh chóng lên án cuộc gặp, cáo buộc Hoa Kỳ thông đồng với phe ly khai đòi “độc lập cho Đài Loan,” đồng thời chỉ trích họ đã vi phạm các cam kết của mình đối với hòn đảo này.
Các nhà chức trách hàng hải ở tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc đã phát động một đợt tuần tra và kiểm tra đặc biệt kéo dài ba ngày ở eo biển Đài Loan. Đài Loan cho biết họ đã gửi công hàm phản đối mạnh mẽ về hành động này.
Bà Thái cảm ơn Quốc Hội Hoa Kỳ đã đứng về phía Đài Loan và trích dẫn lời cựu Tổng thống Hoa Kỳ Reagan nói rằng “để gìn giữ hòa bình, chúng ta phải mạnh mẽ.”
Cuộc gặp diễn ra vào thời điểm quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc đang ở mức tồi tệ nhất kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1979, theo nhiều chuyên gia phân tích. Các viên chức phương Tây ngày càng lo ngại rằng Trung Quốc có thể sẽ cố gắng chiếm Đài Loan bằng vũ lực trong những năm tới.
Hôm Thứ Tư, Bộ Quốc Phòng Đài Loan cho biết một nhóm hàng không mẫu hạm của Trung Quốc đang ở vùng biển ngoài khơi bờ biển phía đông nam của hòn đảo, trước cuộc gặp giữa bà Thái và ông McCarthy.
Mặc dù không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng theo luật, Washington phải cung cấp cho hòn đảo các phương tiện để tự vệ, và đã tăng cường tương tác với Đài Bắc trong những năm gần đây khi áp lực của Bắc Kinh đối với hòn đảo ngày càng tăng.
Phát biểu tại một cuộc họp báo sau cuộc gặp với bà Thái Anh Văn, ông McCarthy cho biết hai bên đã thảo luận về cách tăng tốc độ chuyển giao vũ khí cho Đài Loan. Ông nói: “Chúng ta phải tiếp tục bán vũ khí cho Đài Loan và đảm bảo việc bán vũ khí đó đến Đài Loan kịp thời. Thứ hai là, chúng ta phải tăng cường hợp tác kinh tế, đặc biệt là thương mại và công nghệ.”
Mike Gallagher, Chủ tịch Ủy Ban Đặc Biệt của Hạ Viện về vấn đề Trung quốc, cho biết ông muốn tìm cách đưa hỏa tiễn chống hạm Harpoon tới Đài Loan trước khi những hỏa tiễn này dự kiến tới Ả Rập Saudi.
Các viên chức Hoa Kỳ nói rằng đối với Đài Loan, các loại vũ khí như hỏa tiễn Harpoon quan trọng hơn nhiều so với vũ khí hạng nặng, bao gồm cả xe tăng và máy bay, mà quân đội của hòn đảo này thường mua từ Hoa Kỳ.
Bà Thái đã quá cảnh New York vào tuần trước trên đường đến Trung Mỹ để thăm hai trong số ít đối tác ngoại giao còn lại của Đài Loan là Guatemala và Belize.
Tại một cuộc họp báo ở Brussels, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết không có gì mới trong quá trình quá cảnh của bà Thái và những điểm dừng như vậy là “riêng tư” và “không chính thức.” Ông nói: “Bắc Kinh không nên mang việc quá cảnh ra làm cái cớ để có bất kỳ hành động nào nhằm leo thang căng thẳng, hay để tiếp tục thúc đẩy thay đổi hiện trạng.”
Trung Quốc đã liên tục cảnh báo về cuộc gặp giữa ông McCarthy và bà Thái, tuyên bố sẽ “kiên quyết đáp trả” nếu cuộc gặp giữa bà Thái và ông McCarthy được tiến hàn, đồng thời phản đối “bất kỳ hình thức tương tác và liên lạc chính thức nào giữa Hoa Kỳ và chính quyền Đài Loan.”
Ông McCarthy cho biết hiện tại ông không có kế hoạch đến Đài Loan, nhưng điều này không có nghĩa là ông sẽ không đi, và Trung Quốc không có quyền quyết định ông có thể đi đâu hoặc gặp ai.