HOA KỲ – Tòa Bạch Ốc cùng các nhà quan sát khác đang ngày càng lo ngại về sự ổn định trong tư duy của Tổng thống Nga Vladimir Putin, dường như ông sẵn sàng leo thang tới cùng trong cuộc chiến với Ukraine, theo TheHill đưa tin ngày Thứ Ba, 1 tháng 3 năm 2022.
Các chuyên gia, nhà phân tích, các nhà lập pháp và thậm chí cả các quan chức chính quyền đã suy đoán rằng việc bị cô lập trong đại dịch COVID-19 đã làm chứng hoang tưởng của Putin càng nặng nề hơn. Qua những quyết định, chẳng hạn như cuộc xâm lược và lệnh cho lực lượng hạt nhân của đất nước ở tình trạng báo động hôm Chủ Nhật, 27 tháng 2 năm 2022, có thể cho thấy những điểm bất thường trong suy nghĩ của ông.
“Tôi không đánh giá về sự ổn định tinh thần của ông ấy, nhưng tôi có thể nói rằng, chắc chắn những lời hùng biện, hành động, biện minh mà ông đưa ra cho hành động của mình sẽ có liên quan sâu sắc tới Hoa Kỳ chúng ta,” Trưởng phòng báo chí Bạch Ốc Jen Psaki cho biết.
Các cơ quan tình báo Hoa Kỳ được cho là đang theo dõi chặt chẽ Putin và hành vi của ông, lo ngại rằng nhà lãnh đạo Nga có thể ra lệnh bạo lực thậm chí tàn khốc hơn trước sự kháng cự cứng rắn của Ukraine, lực lượng đã cầm cự được trước quân đội Nga trong gần 5 ngày.
Một số chuyên gia phân tích cho rằng Putin vẫn chưa ‘thẳng tay’ sử dụng lính Nga, nhưng các cuộc tấn công nhằm vào Ukraine ngày càng dữ dội và sự tàn phá gia tăng trong những ngày gần đây.
Đại sứ Ukraine tại Hoa Kỳ Oksana Markarova cho biết Kyiv tin rằng Putin đã sử dụng bom chân không và bom chùm ở Kharkiv, đây là các loại chất nổ bị cấm theo Công ước Geneva. Điều phối viên nhân quyền của Liên Hợp Quốc ước tính hơn 400 thường dân đã thiệt mạng trong vòng chưa đầy một tuần giao tranh.
Thứ Hai, 28 tháng 2 năm 2022, Tòa án Hình sự Quốc tế (International Criminal Court) thông báo đang mở cuộc điều tra về các tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại của Nga đang diễn ra ở Ukraine.
Michael McFaul, người từng là đại sứ Hoa Kỳ tại Nga dưới thời chính quyền Obama, cho biết: “Tôi e rằng tự Putin cũng đã tin vào chính lời tuyên truyền của mình trong suốt nhiều thập niên. Tôi đã từng ngồi chung phòng với ông ấy trong 5 năm khi còn làm việc trong chính quyền Obama. Tôi thạo tiếng Nga. Tôi đã lắng nghe và biết ông ấy nói gì. Tôi thấy tình hình đang ngày càng trở nên tồi tệ.”
Các nhà quan sát cho rằng việc Putin siết chặt quyền lực và gần như bị cô lập vì đại dịch COVID-19 đã cắt đứt gần như tất cả các mối quan hệ của ông với tình hình thực tế của thế giới bên ngoài.
Hành vi và tính cách của Putin đã khiến cho phái đoàn đi cùng Tổng thống Pháp Emanuel Macron chú ý trong cuộc gặp ở Moscow vào ngày 10 tháng 2 năm 2022. Một nguồn tin tóm tắt nội dung cuộc thảo luận Putin-Macron cho biết, thời điểm đó, hơn 5 giờ hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo đã khiến “chúng tôi nhận ra Putin của ngày hôm nay khác với Putin của ba năm trước như thế nào.”
Tổng thống Nga có thể sẽ lún sâu hơn nữa khi nền kinh tế của đất nước bắt đầu suy yếu trước chiến dịch trừng phạt toàn cầu. Đồng Rúp (Ruble), đồng tiền của Nga, đã giảm mạnh, xuống chưa đến 1 cent so với đồng đô la.
Daniel Fried, người từng là đại sứ tại Ba Lan trong chính quyền Clinton cho biết: “Cam kết mà Putin dành cho dân Nga vào đầu những năm 2000 là: Tôi sẽ là một người độc tài, nhưng sẽ mang lại cho mọi người sự ổn định và mức sống tốt hơn. Và rất nhiều người đã chấp nhận điều đó. Lời hứa của Putin là cơ sở cho phép ông được lên cai trị. Bây giờ thì Nga đang gặp bất ổn về tài chánh, ngay lập tức và tất cả mọi người sẽ bắt đầu lôi cam kết đó ra để phản đối.”
Người Nga đã xuống đường ở hàng chục thành phố để phản đối cuộc chiến Ukraine. Hàng nghìn người được cho là đã bị bắt giữ, một điều phi thường xảy ra ở một quốc gia nơi mà sự phản đối của công chúng luôn bị dập nhanh chóng và mạnh mẽ.
Các cuộc đàm phán giữa Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine và các quan chức Nga tại biên giới Ukraine của Belarus đã không mang lại bất kỳ kết quả nào; Kremlin thậm chí còn tăng cường các cuộc tấn công tàn khốc hơn nữa vào các thành phố của Ukraine ngay giữa các cuộc đàm phán.
Tòa Bạch Ốc cho biết Tổng thống Joe Biden dự kiến sẽ không nói chuyện với Putin. Nhà lãnh đạo Nga lần cuối nói chuyện với Macron vào thứ Hai. Điện Élysée cho biết: “Tổng thống Pháp đề nghị với Tổng thống Nga vẫn giữ liên lạc trong vài ngày tới để giúp ngăn tình hình trở nên tồi tệ hơn. Và Tổng thống Putin đã đồng ý.”