Thời sự thế giới
Như đã viết, nước Indonesia dự trù tổ chức họp vào tháng 2.2022, bàn về tranh chấp tại Biển Đông nhưng hai nước Cambodia và Lào thường bênh vực quan điểm của Trung Quốc nên không được mời tham dự. Cũng trong tháng 2.2022 bộ "tứ kim cương" (The Quadrilateral Security Dialogue / QSD,or QUAD) gồm 4 nước Nhật, Ấn, Úc và Mỹ sẽ họp tại Úc bàn về tình hình trong khu vực... Nhưng tiếp theo bài viết trước, đã viết về trường hợp của nước Lào, bài viết này bàn về nước Campuchia.
✲ Quan hệ giữa Campuchia và khối Asean
Theo hãng tin Qatar, Al Jazeera nhận xét: Việc không ra tuyên bố chung đánh dấu sự đi xuống rõ rệt trong nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng tại Biển Đông. Trong mấy ngày qua (13.7.2012) các cuộc đối thoại ngoại giao sôi nổi của các quốc gia vùng Đông Nam Á đã kết thúc trong thất bại, lần đầu tiên ASEAN không ra tuyên bố chung như thông lệ, do sự chia rẽ sâu sắc vì Trung Quốc đã ngăn cản. Philippines đã lên tiếng về sự thất bại vào cuối cuộc họp rằng “họ mong muốn không phổ biến thông cáo chung… điều chưa từng có trong 45 năm tồn tại của ASEAN”.
Các bộ trưởng ngoại giao của khối 10 thành viên đã tranh cãi kể từ hôm thứ Hai để đưa ra một thông cáo ngoại giao, nhằm thúc đẩy tiến trình về một bộ quy tắc ứng xử nhằm xoa dịu căng thẳng ở khu vực Biển Đông. Bởi Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ vùng biển giàu tài nguyên, và là nơi có các tuyến vận tải biển quan trọng, nhưng các thành viên ASEAN như Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei cũng có các tuyên bố chủ quyền trong khu vực.
Bộ quy tắc ứng xử bị đình trệ lâu nay, được Hoa Kỳ ủng hộ mạnh mẽ, và được coi là một cách giảm thiểu khả năng xảy ra tranh cãi về việc đánh bắt cá, quyền vận chuyển hoặc thăm dò dầu khí hầu tránh dẫn đến xung đột vũ trang. Philippines đã yêu cầu khối ASEAN bàn về khả năng xung đột vũ trang với Trung Quốc vào tháng trước liên quan đến một mỏm đá được gọi là Bãi cạn Scarborough, nhưng Campuchia, đồng minh của Bắc Kinh chủ trì cuộc họp đã từ chối.
Tuyên bố của Philippines cho biết sự chia rẽ làm giảm sút mục tiêu của ASEAN trong việc giải quyết các tranh chấp như một khối “chứ không phải theo cách thức song phương - cách tiếp cận mà nước láng giềng phía bắc (Trung Quốc) luôn đòi hỏi”. Philippines và Mỹ trong tuần này đã kêu gọi khối ASEAN thống nhất sử dụng sức mạnh tập thể để đàm phán với Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh chỉ thích đối phó với các nước láng giềng một cách riêng lẻ.
• Căng thẳng kéo dài
Các nguồn tin ngoại giao, giấu tên nói với AFP, đề cập đến các cuộc cãi vã trong các cuộc đàm phán nơi hậu trường, được tổ chức vào sáng sớm thứ Sáu (13.7.2012) cũng không phá vỡ được bế tắc. “Tôi nghĩ sẽ công bằng nếu nói rằng tính khí trong một số cuộc họp riêng đã trở nên nóng nảy. Một số quan chức Mỹ cho biết đã có một số cuộc đấu khẩu qua lại rất căng thẳng.
Trung Quốc là nhân tố chủ chốt của nước chủ nhà Campuchia bị chỉ trích nhiều và một số nhà ngoại giao cho biết Bắc Kinh đã áp lực Phnom Penh hầu ngăn chặn mọi cuộc thảo luận liên quan đến tranh chấp Biển Đông trong thông cáo chung.
Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Marty Natalegawa, người đóng vai trò quan trọng trong việc cố gắng tạo ra một thỏa hiệp, bày tỏ "sự thất vọng sâu sắc" trước sự thiếu đồng thuận trong khối. Ông nói thêm: “Vẫn có một quan điểm chung rằng chúng ta phải củng cố nỗ lực làm việc về COC (quy tắc ứng xử) để bắt đầu các cuộc đàm phán với Trung Quốc về COC. [1]
✲ 'Ngoại giao cao bồi' của Campuchia về
Cũng theo hãng tin Qatar, Al Jazeera (22.12.2021) Chủ tịch sắp tới của ASEAN lại muốn can dự nhiều hơn với quân đội Myanmar bất chấp sự phản đối.
Khi Campuchia chuẩn bị đảm nhận vai trò chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) vào năm tới, Thủ tướng Hun Sen đang chia rẽ với hầu hết khối bằng cách đưa người lãnh đạo quân sự của Myanmar vào nhóm. Kể từ cuộc đảo chính quân sự vào ngày 1 tháng 2 (2021) ở Myanmar, hầu hết các quốc gia ASEAN đều lên án chính phủ mới, đặc biệt là việc ngăn cản sự tham dự của họ tại Hội nghị cấp cao ASEAN vào tháng 10 và Hội nghị cấp cao ASEAN-Trung Quốc vào tháng 11 do “tiến bộ không đầy đủ” trong việc thực hiện kế hoạch hòa bình đã được khối ASEAN đề xuất vào đầu năm nay.
Tuy nhiên, bất chấp những quan ngại của các quốc gia ASEAN khác, Hun Sen hiện đang chào mời giới chức quân đội, còn được gọi là Tatmadaw ở Myanmar tham dự. Và bước đầu tiên trong nỗ lực can dự của mình, Hun Sen đã gặp Bộ trưởng Bộ Ngoại giao do quân đội chỉ định, Wunna Maung Lwin, tại Phnom Penh vào ngày 7 tháng 12 (2021).
Ông cũng thông báo sẽ đến thăm Myanmar vào năm 2022 để gặp gỡ lãnh đạo cấp cao của quân đội, bao gồm Tổng tư lệnh và lãnh đạo cuộc đảo chính Min Aung Hlaing, trong chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một nhà lãnh đạo nước ngoài kể từ cuộc đảo chính. Charles Santiago, Chủ tịch Ủy ban Nhân quyền ASEAN (APHR), một mạng lưới các nghị sĩ ủng hộ quyền con người trong khu vực, cho biết cách tiếp cận của ASEAN đối với Myanmar trong năm nay không phải là một “thành công lớn”, nhưng “đã có thành công nhỏ, là hạn chế sự tham gia của Myanmar vào các cuộc họp của ASEAN ”. Và “bây giờ Hun Sen đang cố gắng phá hoại [các hạn chế đó]”.
Bên cạnh sự gia tăng chống đối với Tatmadaw, cho nên vẫn chưa rõ chiếc ghế chủ tịch ASEAN trong tương lai liệu có dành cho Myanmar. Rất ít nhà quan sát ASEAN tin rằng việc cắt đứt hoàn toàn với chính quyền quân sự là có thể, và ASEAN với tư cách là một khối cũng đã nói rõ rằng, mặc dù phản đối sự can dự của phía quân đội, nhưng họ vẫn sẵn sàng tiếp cận với Myanmar theo những cách khác, chẳng hạn như thông qua một "đại diện phi chính trị."
• Ngoại giao cao bồi
Khi biện minh cho cách giao tiếp mới của mình, Thủ tướng Campuchia nói rằng Myanmar là một "thành viên trong gia đình ASEAN" và "nếu chúng tôi không làm việc với các quan chức ở Myanmar, thì chúng tôi phải làm việc với ai?" Ông ta cũng chỉ trích những người đã đặt câu hỏi về quyết định gặp gỡ giới chức quân đội của ông ta, nói với họ rằng “Xin đừng làm phiền tôi. Hãy cho tôi một cơ hội để giải quyết vấn đề ”.
“[Hun Sen] tin rằng ông ta là một người kiến tạo hòa bình; Ông ta đã nhiều lần nhấn mạnh kinh nghiệm của mình ở Campuchia sau chiến tranh để đưa ra quan điểm này ”, Charles Dunst, một thành viên của chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói về vai trò của Hun Sen trong việc đàm phán về sự đầu hàng cuối cùng của Khmer Đỏ vào cuối những năm 1990.
“Cách duy nhất của ông ta để có khả năng ngăn chặn [tình trạng thất bại ở Myanmar] là tiếp cận thay vì cô lập họ. [Nhưng] ông ta cũng có khả năng đưa ra những quyết định kiểu “bắn từ hông” không thể đoán trước, có nguy cơ làm tình hình ở Myanmar trở nên tồi tệ hơn, ”Dunst nói. Kể từ cuộc đảo chính, quân đội đã giết chết hơn 1.340 người, theo Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, chế độ hiện vẫn tiếp tục đàn áp những người biểu tình và đụng độ với phong trào vũ trang kháng chiến đang phát triển.
Tuy nhiên, “chính sách ngoại giao cao bồi” này đã gây khó khăn cho ASEAN, nhiều người cho rằng nhà lãnh đạo Campuchia đang hành động theo ý mình mà không lắng nghe những người khác trong khối ASEAN. Santiago đặc biệt lo ngại về sự thiếu minh bạch về động cơ của Hun Sen và năng lực mà ông ta đang điều hành, đặc biệt là khi ông ta chuẩn bị cho chuyến thăm chính thức cấp nhà nước.
• [Hun Sen] hành động rất đơn phương.
Ai đã cho ông ta cái quyền đó? Ông ta [thăm Myanmar] với tư cách là Thủ tướng Campuchia, với tư cách cá nhân, hay ông ta đại diện cho ASEAN? Vị trí của ông ta phải được làm rõ và ông ta phải nói công khai trước khi đi rằng ông ta có sự ủng hộ của ASEAN, nếu không điều này sẽ gây rắc rối ”, Santiago nói. "Người nên đi không phải là ông ta - người nên đi là một đặc phái viên."
Vào ngày 15/12, Campuchia thông báo sẽ bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Prak Sokhonn làm Đặc phái viên ASEAN mới tại Myanmar, đây dường như là một quyết định đơn phương. Ngay từ đầu, Sokhonn đã luôn đi theo đường lối của Hun Sen về Myanmar, gần đây nhất đã nói về sự thành công của cuộc gặp gỡ “trung thực và thẳng thắn” giữa ông ta với Wunna Maung Lwin.
• Ảnh hưởng bên ngoài
Việc Campuchia không đồng thuận với ASEAN làm dấy lên lo ngại về việc liệu Vương quốc này có duy trì kế hoạch hòa bình 5 điểm đã được thông qua tại cuộc họp các nhà lãnh đạo ASEAN vào tháng 4 (2021) hay không. Điểm thứ năm của thỏa thuận quy định rằng một "đặc phái viên và phái đoàn sẽ phải gặp tất cả các bên liên quan". Cho đến nay, Campuchia chỉ tiếp cận với phía quân đội, bỏ qua Chính phủ Thống nhất Quốc gia, và một nhóm dân sự đang hoạt động để mong được công nhận là chính phủ hợp pháp của Myanmar.
Trong khi đó, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang của Campuchia, Tướng Vong Pisen, đã hội đàm với Min Aung Hlaing vào ngày 8 tháng 12 (2021) qua cuộc gọi điện video, trong đó Pisen mời lãnh đạo cuộc đảo chính tham gia cuộc họp các Chỉ huy trưởng Lực lượng Quốc phòng ASEAN lần thứ 19 vào Tháng 3 năm 2022.
“Chúng ta có thể thấy rằng [Hun Sen] rất muốn Myanmar tham gia vào mọi cuộc họp của [ASEAN] và Campuchia quan hệ rất tốt với phía quân đội - họ có nhiều hiểu biết chung - nhưng đây thực sự không phải là điều ASEAN mong muốn.” Joanne Lin, trưởng nhóm nghiên cứu về các vấn đề chính trị-an ninh tại Trung tâm Nghiên cứu ASEAN, Viện ISEAS-Yusof Ishak, cho biết.
Các quyết định của Campuchia đối với Myanmar cũng đặt ra câu hỏi về việc liệu Vương quốc này có bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài hay không. Khi lần đầu tiên tuyên bố ý định thăm Myanmar, Hun Sen nói rằng ông ta đã thảo luận về quyết định này với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno Marsudi, ngụ ý rằng chuyến thăm cấp nhà nước có thể là một phần của nỗ lực đa phương.
Nhưng các chuyên gia nghi ngờ vì một trong hai quốc gia nêu trên, đặc biệt là Indonesia, đã lên tiếng phản đối ... Dunst nói với Al Jazeera: “Thực tế là không một thế lực nước ngoài nào có đủ uy tín để đưa quân đội và phe đối lập [và các tổ chức vũ trang] của Myanmar vào chung bàn. “Thành thật mà nói, tôi không nghĩ có nhiều hoặc bất cứ điều gì, Phnom Penh, [Tokyo] hoặc Jakarta có thể làm hầu thay đổi điều đó trong lúc này. Không có nỗ lực đa phương nào ở Myanmar sẽ thành công trừ khi có sự tham gia của Trung Quốc và Nga, vì hai cường quốc này ủng hộ Tatmadaw nhiều nhất ”. Cả Nga và Trung Quốc đã trở thành đồng minh nổi bật với phía quân đội kể từ sau cuộc đảo chính, đặc biệt là làm suy yếu bất kỳ nỗ lực quốc tế nào, nhất là thông qua Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, nhằm thực hiện biện pháp chống lại quân đội.
Nhưng thật thú vị, sự kiện Hun Sen xảy ra đúng vào thời gian đặc phái viên Trung Quốc Sun Guoxiang đến Singapore và Brunei để vận động cho việc Tatmadaw được tham gia vào hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-ASEAN vào tháng 11, qua sự việc này một lần nữa cho thấy rằng đồng minh lâu đời của Trung Quốc là Campuchia thông đồng với nhau.[2]
✲ Camphuchia bất ngờ thay đổi lập trướng về Myanmar
Theo hãng tin Anh Reuters ngày 3 tháng 2. 2022 - Campuchia cho biết hôm thứ Năm sẽ mời một đại diện phi chính trị từ Myanmar tham dự cuộc họp cấp bộ trưởng khu vực vào cuối tháng này , thay vì ngoại trưởng do phía quân đội chỉ định. Campuchia hiện là chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, tổ chức này vào cuối năm ngoái đã cấm chính quyền Myanmar tham gia các cuộc họp quan trọng của ASEAN vì không tuân thủ kế hoạch hòa bình đã thống nhất với khối.[3]
✲ Hiện tình Campuchia - 'Không còn Campuchia': Tiền Trung Quốc đang thay đổi Sihanoukville
Theo báo Anh, The Guardian (31.7.2018), tiền Trung Quốc đang thay đổi thế nào ở Sihanoukville: 'Không còn Campuchia' . Thị trấn bãi biển Sihanoukville từng ngủ quên đã được chuyển đổi bởi sự đầu tư của Trung Quốc - và tốc độ phát triển đã chia rẽ người dân địa phương
Đây không phải là Las Vegas, cũng không phải là Ma Cao. Đó là Sihanoukville, một thành phố bên bờ biển yên bình một thời ở Campuchia , nay đã trở thành một vùng đất rực rỡ bởi các sòng bạc do Trung Quốc điều hành - mặc dù cờ bạc bị cấm. Những tòa nhà chọc trời cao chót vót và những công trình kiến trúc mái vòm rộng lớn được bao phủ bởi những biển hiệu đèn neon nhấp nháy đã biến Sihanoukville trở nên nổi tiếng trong vòng chưa đầy hai năm. Nó sẽ có hơn 70 sòng bạc vào cuối năm nay.
Tốc độ phát triển khiến nhiều người dân địa phương không khỏi lo lắng. Một số ước tính cho rằng người Trung Quốc chiếm gần 20% dân số của thị trấn. Trong tổng số lượt khách nước ngoài vào năm 2017, gần 120.000 lượt là người Trung Quốc - tăng 126% so với cùng kỳ năm ngoái. Nỗi sợ hãi này đã làm gia tăng sự thù địch giữa người dân địa phương đối với làn sóng cư dân Trung Quốc mới đến. Hai cộng đồng sống cạnh nhau ở Sihanoukville nhưng hiếm khi hòa hợp.
Là nơi có cảng nước sâu duy nhất của Campuchia - một phần của tuyến đường thương mại quan trọng đối với Sáng kiến Vành đai và Con đường của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình - thành phố đã trở thành tâm điểm thu hút đầu tư từ siêu cường châu Á. Các dự án xây dựng rộng lớn do Trung Quốc điều hành có thể nhìn thấy ở hầu hết mọi khu vực của thành phố, các doanh nghiệp và nhà hàng đa số là của người Trung Quốc.
Dy, người đang học tiếng Trung để cố gắng hòa nhập tốt hơn với cộng đồng mới của thành phố cho biết: “Mọi thứ đã thay đổi ở Sihanoukville chỉ trong hai năm. “Trước đây nó thực sự yên tĩnh ở đây, nhưng không còn nữa với tất cả các công trình xây dựng của Trung Quốc. Tôi lo lắng rằng nó hủy hoại môi trường,… và điều gì sẽ xảy ra khi việc xây dựng gia tăng và hàng nghìn người nữa đến? Sẽ không còn Campuchia ở Sihanoukville ”.
Mặc dù không được tài trợ trực tiếp bởi tiền của Vành đai và Con đường, các sòng bạc và khu phức hợp chung cư là sản phẩm phụ của một thành phố đã được giao hoàn toàn cho chủ đầu tư của Trung Quốc. Các chủ sòng bạc Trung Quốc cũng đã lợi dụng quy định cờ bạc không có hiệu lực và luật rửa tiền lỏng lẻo, đã thiết lập một đế chế mà chỉ người nước ngoài mới có thể truy cập - vì cờ bạc vẫn là bất hợp pháp đối với người dân địa phương Campuchia.
Từ năm 2013 đến năm 2017, Trung Quốc đã đầu tư 5,3 tỷ đô la vào nước này - đó là số tiền nhiều hơn chính phủ Campuchia đã làm. Sự phụ thuộc của Campuchia vào Trung Quốc thậm chí còn trở nên rõ rệt hơn trong những tháng gần đây sau khi Hoa Kỳ và EU rút vốn do Campuchia áp dụng các biện pháp chính trị độc tài gần đây.
Đầu năm nay, thống đốc khu vực phàn nàn rằng tỷ lệ tội phạm trong tỉnh đang gia tăng, một phần là do làn sóng "mafia Trung Quốc" ngụy trang đã gây nhiều tội ác , bắt cóc các nhà đầu tư Trung Quốc… gây mất an ninh trong tỉnh ”.
Vannarith Chheang, người đồng sáng lập Viện Nghiên cứu Chiến lược Campuchia cho biết: “Hình ảnh của Trung Quốc ở Campuchia đã bị ảnh hưởng bởi những gì đã xảy ra ở Sihanoukville. Ông nói thêm: “Điều quan trọng là Trung Quốc phải giành được trái tim của người dân Campuchia. Nếu Trung Quốc thất bại ở Campuchia thì sẽ thất bại trong khu vực ”. [4]
✲ Sihanoukville - Ma Cao Mới của Đông Nam Á
Theo trang web Nomadicnotes (17.1.2018) - “ Hãy đoán xem có bao nhiêu sòng bạc ở Sihanoukville”, người tài xế taxi hỏi khi đón chúng tôi tại ga xe lửa.
- “20”, tôi nói với vẻ tự tin. Tôi đã đọc một bản tin về nó gần đây và tôi cảm thấy chắc chắn với câu trả lời của mình, mặc dù nó có vẻ là một con số cao đến mức nực cười.
- “55”, anh tài xế nói. Tôi không biết điều đó có chính xác không và tôi không thể tìm ra danh sách thực tế. Chắc chắn có hơn 20 và tôi đã nghe nói về kế hoạch sẽ xây thêm hơn 100 nữa. Dù thế nào đi nữa, Sihanoukville đang chuyển mình và nó được thúc đẩy chủ yếu bởi tiền của Trung Quốc.
• Xây dựng của Trung Quốc
Chuyến thăm cuối cùng của tôi đến Sihanoukville là vào năm 2012, và vào thời điểm đó, nó được biết đến là nơi ẩn náu của những người nghiện ma túy và sex phương Tây, của mafia Nga, và cho những du khách ba lô đến các hòn đảo gần đó. Các tệ nạn này vẫn còn đó, nhưng bây giờ lại thêm hoạt động mới là khách du lịch casino. Người Campuchia đánh bạc trong các sòng bạc ở Campuchia là bất hợp pháp, vì vậy các sòng bạc này chủ yếu dành cho người Trung Quốc. Hầu hết các sòng bạc ở đây đều có bảng chỉ dẫn và tên bằng tiếng Trung Quốc.
Sòng bạc tại Sihanoukville Macau thường được gọi là "Vegas của phương Đông", mặc dù nó đã vượt qua Vegas từ lâu về doanh thu cờ bạc. Ma Cao hiện là thước đo cho các thành phố ở châu Á mong muốn trở thành trung tâm cờ bạc và Sihanoukville đang nắm bắt cơ hội này để trở thành “Ma Cao của Đông Nam Á”.
Các sòng bạc ở Sihanoukville giống với những sòng bạc tìm thấy ở các thị trấn bụi bặm tại biên giới Poipet và Bavet, đối diện với Thái Lan và Việt Nam. Không có sòng bạc thương hiệu nào ở đây, vì vậy bạn sẽ không thấy The Sands, The Venetian và những cái tên nổi tiếng khác đã thành lập ở Ma Cao.
• Những ngày cuối cùng của Bãi biển Otres
Ở cuối phía nam của Sihanoukville là Bãi biển Otres, là nơi nổi tiếng với du khách ba lô, hippy. Một phần lý do tôi đến thăm Sihanoukville là để xem Otres trước khi nó được tái phát triển. Tôi rất vui khi thấy rằng Otres vẫn tồn tại những túp lều bình thường trên bãi biển và những ngôi nhà gỗ bằng tre được xây trên cát. Từ Bãi biển Otres, một công trường xây dựng có thể nhìn thấy ở phía xa nên tôi đi bộ xuống để xem.
Trước khu nhà này là một lô đất trống rộng lớn bên bờ biển có liên hệ với Jack Ma từ Alibaba. Với sự phát triển ở hai đầu Otres, chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi trái dừa cuối cùng được phục vụ trong một chiếc lán tre trên bãi biển. Trong khi đó, có vẻ như tôi đã bắt gặp những ngày cuối cùng ở bãi biển Ou Chheuteal, là bãi biển gần trung tâm thành phố nhất. Ou Chheuteal là nơi tọa lạc của các quán bar và câu lạc bộ về đêm trên Phố Pub.
Vài ngày sau khi tôi rời đi, nhiều quán bar đã bị đóng cửa và phá bỏ để chuẩn bị cho một dự án tái phát triển không tên. Đó là tình trạng hiện tại của Sihanoukville. Tôi vẫn chưa đi thăm các hòn đảo ngoài khơi, vì vậy có thể tôi sẽ quay lại và thấy rằng nó thực sự đã trở thành Ma Cao mới của Đông Nam Á.[5]
✲ Quan hệ Campuchia và Mỹ - Campuchia phá hủy cơ sở do Mỹ xây dựng tại căn cứ hải quân Ream
Theo hãng tin Anh,Reuters (2.10.2020 ) - Campuchia đã phá bỏ một cơ sở do Hoa Kỳ xây dựng trên căn cứ hải quân lớn nhất của nước này, theo những hình ảnh được một tổ chức tư vấn của Mỹ công bố vào thứ Sáu, trong bối cảnh Washington ngày càng lo ngại về việc Trung Quốc tiếp cận các căn cứ quân sự tại quốc gia này. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) đã công bố những hình ảnh cho thấy chính phủ Campuchia vào tháng trước đã phá dỡ một tòa nhà mà Hoa Kỳ đã xây dựng tại Căn cứ Hải quân Ream. Năm ngoái, Ngũ Giác Đài đã yêu cầu Campuchia giải thích lý do tại sao họ từ chối đề nghị sửa chữa căn cứ, nói rằng quyết định này đã làm dấy lên suy đoán về các kế hoạch Trung quốc xây dựng căn cứ quân sự tại nơi này.
Ngũ Giác Đài hôm thứ Sáu (28.9.2020) cho biết họ lo ngại về các báo cáo rằng cơ sở chỉ huy chiến thuật của Hải quân Campuchia do Hoa Kỳ tài trợ đã bị phá bỏ và đã yêu cầu chính phủ Campuchia giải thích. Ngũ Giác Đài cho biết trong một tuyên bố: “Chúng tôi lo ngại rằng việc san bằng cơ sở này có thể gắn liền với kế hoạch của chính phủ Campuchia về việc tồn trữ các tài sản và nhân viên quân sự của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) đồn trú tại Căn cứ Hải quân Ream”. Đại sứ quán Campuchia tại Washington đã không trả lời yêu cầu bình luận về vụ này.
Chính phủ Campuchia đã bác bỏ các thông tin cho rằng Trung Quốc đã đạt được một thỏa thuận bí mật với Campuchia để cho phép nước này thiết lập lực lượng tại căn cứ này, đồng thời nói rằng việc cho phép lực lượng nước ngoài đồn trú sẽ trái với hiến pháp của Campuchia. Căn cứ này nằm về phía đông nam của thành phố cảng Sihanoukville,nơi bùng nổ các sòng bạc do Trung Quốc xây dựng và là Đặc khu kinh tế do Trung Quốc điều hành.
Campuchia là một trong những đồng minh thân cận nhất của Trung Quốc ở Đông Nam Á và đã nhận được hàng tỷ đô la viện trợ của Trung Quốc cũng như sự hậu thuẫn chính trị cho Thủ tướng độc tài Hun Sen trước sự chỉ trích của phương Tây. [6]
✲ Các tàu nạo vét đã được phát hiện ngoài khơi
Theo hãng tin Anh, Reuters ngày 21.1.2022 - Các tàu nạo vét đã được phát hiện ngoài khơi căn cứ hải quân Ream của Campuchia, nơi Trung Quốc đang tài trợ cho công việc xây dựng và các cơ sở cảng nước sâu cần thiết cho việc cập cảng của các tàu quân sự, tin này do tổ chức nghiên cứu của Mỹ CSIS cho biết hôm thứ Sáu (21.1.2022). Hoa Kỳ, đã tìm cách bác bỏ các tuyên bố chủ quyền lãnh hải rộng lớn và sự bành trướng quân sự của Bắc Kinh ở Biển Đông, nhắc lại "những lo ngại nghiêm trọng" của họ về hoạt động xây dựng và hiện diện quân sự của Trung Quốc tại căn cứ Ream.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao cho biết: "Những diễn biến này đe dọa lợi ích của Hoa Kỳ và đối tác, an ninh khu vực và chủ quyền của Campuchia". Báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết các tàu nạo vét được nhìn thấy tại các bức ảnh do chính phủ Campuchia công bố vào tháng này và trong hình ảnh vệ tinh thương mại.
"Việc nạo vét tại cảng nước sâu sẽ là cần thiết cho việc cập cảng của các tàu quân sự lớn hơn tại Ream, và là một phần của thỏa thuận bí mật giữa Trung Quốc và Campuchia mà các quan chức Mỹ cho biết đã thấy vào năm 2019", Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á -AMTI tại CSIS đưa tin.
Bản văn đã trích dẫn một bài báo của Wall Street Journal năm 2019 cho biết thỏa thuận đã cho phép quân đội Trung Quốc tiếp cận căn cứ để đổi lại việc tài trợ cho các cải tiến cơ sở vật chất. Tháng 6 năm ngoái (2021), truyền thông Campuchia dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Tea Bahn cho biết Trung Quốc sẽ giúp hiện đại hóa và mở rộng Ream, nhưng sẽ không phải là quốc gia duy nhất được phép tiếp cận cơ sở này. AMTI cho biết một hình ảnh vệ tinh thương mại ngày 16 tháng 1 cho thấy hai tàu cuốc và sà lan để thu gom cát nạo vét.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho biết, Hoa Kỳ kêu gọi Campuchia cần " minh bạch về ý định, bản chất và phạm vi của dự án tại Ream và vai trò của quân đội Trung Quốc trong việc xây dựng, sự việc làm dấy lên lo ngại về mục đích việc sử dụng cơ sở hải quân này. " .[7]
✲ Mỹ kêu gọi Campuchia giải thích kế hoạch xây dựng Căn cứ Hải quân Ream
Theo bài viết trên RFA ngày 24.1.2022 - Chính phủ Hoa Kỳ hôm thứ Hai đã kêu gọi Campuchia minh bạch hoàn toàn về việc tân trang lại Căn cứ Hải quân Ream do Bắc Kinh tài trợ sau xác nhận của Phnom Penh về các hoạt động nạo vét cát tại địa điểm này. Trong một tuyên bố được gửi qua email, Chad Roedemeier, người phát ngôn của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Phnom Penh, nói với viên chức tiếng Khmer của đài RFA rằng Washington ghi nhận từ một báo cáo độc lập việc Trung Quốc đang xúc tiến “một dự án xây dựng quan trọng, đang diễn ra tại Căn cứ Hải quân Ream,” nằm bên ngoài Campuchia thành phố cảng chính của Sihanoukville.
“Chúng tôi khuyến khích các nhà chức trách Campuchia nên minh bạch về ý định, bản chất và phạm vi của dự án này - và vai trò của quân đội [Trung Quốc], điều này làm dấy lên lo ngại về mục đích sử dụng của cơ sở hải quân,” Roedemeier nói. Tuyên bố của đại sứ quán được đưa ra một ngày sau khi một quan chức Bộ Quốc phòng Campuchia xác nhận hoạt động nạo vét cát tại căn cứ để tăng độ sâu từ 2 mét (7 feet) lên 5-6 mét (16-20 feet) .
“Đúng, trên thực tế có các hoạt động nạo vét cát - có vẻ như họ đang tạo ra một lối đi [cho các tàu nạo vét]”, người đứng đầu Dự án Hiện đại hóa Căn cứ Hải quân Ream, Tướng Chao Phirun, vào ngày Chủ nhật (23.1.2022) đã nói với RFA về các hoạt động của Trung Quốc tại căn cứ này. “Chính Bộ Quốc phòng đã cử người đến hỗ trợ bơm, nạo vét bùn cát để mở đường ra vào, nhưng khu vực này rất cạn, tàu không vào được. Nếu [chúng tôi] muốn nạo vét, chúng tôi sẽ phải tốn rất nhiều tiền vì nước chỉ sâu 2 mét ”.
Chao Phirun - một trong hai quan chức cấp cao của quân đội Campuchia bị Bộ Tài chính và Ngoại giao Hoa Kỳ trừng phạt vào tháng 11 vì âm mưu thu lợi bất chính từ dự án ở Ream - cho biết không rõ khi nào việc bơm cát sẽ hoàn thành vì chỉ có một sà lan nạo vét đang hoạt động tại Địa điểm. Ông thừa nhận rằng các công nhân và nhân viên kỹ thuật từ Trung Quốc đang làm việc tại căn cứ này. Chao Phirun đã nói chuyện với RFA ðể ðáp lại một báo cáo ngày 21 tháng 1 của Trung tâm AMTI thuộc Trung tâm CSIS Hoa Kỳ, trong ðó trích dẫn hình ảnh vệ tinh cho thấy hai sà lan nạo vét lớn đang hoạt động tại Căn cứ Hải quân Ream.
• Thỏa thuận bí mật
Các quan chức Hoa Kỳ đã lên tiếng cảnh báo từ hơn hai năm qua về việc tân trang lại Căn cứ Hải quân Ream do Trung Quốc tài trợ, sau báo cáo của Wall Street Journal năm 2019 về một hiệp ước bí mật cho phép hải quân Trung Quốc sử dụng căn cứ này trong 30 năm. Tuyên bố này nhanh chóng bị chính phủ Campuchia tố cáo là "tin giả", nhưng sự nghi ngờ vẫn còn. Trong chuyến thăm vào tháng 6 tới Campuchia, Thứ trưởng Ngoại giao Wendy Sherman đã cảnh báo nước chủ nhà rằng một căn cứ của Trung Quốc ở Campuchia sẽ tác động tiêu cực đến quan hệ với Hoa Kỳ.
• Lời buộc tội bị từ chối
Phát biểu với RFA hôm thứ Hai, Chao bác bỏ việc Trung Quốc sẽ sử dụng địa điểm này trong tương lai. “Không có quan chức quân đội Trung Quốc, chỉ có kỹ thuật viên và kỹ sư. Họ đến để giúp… nghiên cứu, khảo sát, xác định kế hoạch cần tuân theo vì chúng tôi không có nhiều chuyên gia hải quân”,ông ta nói.
“Đó không phải là lực lượng quân sự, mà là lực lượng lao động. Họ là công nhân của một công ty đã được Bộ Quốc phòng Trung Quốc đấu thầu thành công. Khi kết thúc công việc, họ sẽ trở về nhà. Họ đi theo nhóm từ 10 đến 20 người. [Nhưng] không có quân đội nào cắm trại ở đó. " Ông ta cho biết, khi dự án hoàn thành, hải quân Campuchia sẽ có thể sử dụng địa điểm này để sửa chữa các tàu nhỏ của họ, vốn trước đây phải kéo sang các nước láng giềng như Thái Lan, Việt Nam và Malaysia.
Ông nói rằng quân đội Trung Quốc không được hoan nghênh sử dụng Căn cứ Hải quân Ream vì làm như vậy sẽ vi phạm hiến pháp của Campuchia nhưng nói thêm rằng Campuchia có quyền được đào tạo và hỗ trợ quân sự từ nước ngoài nếu họ thấy phù hợp.[8]
(Còn tiếp)
– Đào Văn
Nguồn:
[1] Hãng tin Al Jazeera: ASEAN talks fail over South China Sea dispute
[2] Hãng tin Al Jazeera: Cambodia’s ‘cowboy diplomacy’ in Myanmar isolates ASEAN
[3] Hãng tin Reuters: ASEAN to exclude Myanmar foreign minister from meeting,
[4] The Guardian:'No Cambodia left': how Chinese money is changing Sihanoukville
[5] Nomadic Notes:Sihanoukville – The New Macau of Southeast Asia
[6] Hãng tin Reuters:Cambodia demolished U.S.-built facility on naval base
[7] Hãng tin Reuters: Dredgers spotted off Cambodian base where China is funding work...
[8] Radio RFA:US calls on Cambodia to explain its plans for Ream Naval Base
Gửi ý kiến của bạn
