Thỏa hiệp này có vẻ là giải pháp cho vấn đề ngoại giao và nhân đạo trước câu hỏi phải làm thế nào cho những người dân thiểu số đó hiện đang tạm trú tại hai trại tị nạn của LHQ trong vùng hẻo lánh phía Đông Bắc của Cam Bốt.
Theo tin Reuters trước đó, Đại sứ Mỹ tại Cam Bốt Kent Wiedemann nói Mỹ sẵn sàng đón những người Thượng tị nạn nếu Cam Bốt đồng ý và cho biết nhà cầm quyền Cam Bốt chưa chính thức cho phép. Nhưng sau đó đèn xanh đã bật.
Tin AP sáng thứ ba loan báo Đại sứ Kent Wiedemann đã xác nhận Cam Bốt cho phép người Thượng được đi định cư ở Mỹ.
Các giới chức Mỹ nói từ nhiều tháng qua cửa vẫn rộng mở để người Thượng đi định cư ở Mỹ. Phần lớn những người này là tín đồ Thiên chúa giáo và có thân nhân trong gia đình đã liên minh với Mỹ chống Cộng sản trong cuộc chiến Việt Nam 30 năm trước đây.
Người dân Thượng Việt Nam đã vượt biên qua Cam Bốt một năm trước đây sau khi bị đàn áp vì họ đã phản kháng nhà cầm quyền Cộng sản đàn áp tôn giáo, lấn chiếm đất đai của họ. Năm ngoái đã có 38 người định cư ở Mỹ.
Om Yentieng, cố vấn riêng của Thủ tướng Hun Sen nói Hun Sen đã quyết định việc định cư tại nước thứ ba là giải pháp tốt nhất bởi vì kế hoạch hồi hương đã "sụp đổ" và Cam Bốt không muốn có trại tị nạn trên lãnh thổ.
Yentieng nói: "Nếu có bất cứ nước nào muốn cho phép người dân nghèo đến ở, tại sao không cho họ đi"" Ông nói việc tái định cư sẽ sớm bắt đầu và tiếp: "Chúng tôi không muốn những người đó đau khổ lâu thêm nữa".
Đại sứ Wiedemann nói ông rất hài lòng về quyết định "nhân đạo" của Cam Bốt.
Thứ bẩy tuần qua hội Ân xá quốc tế nói sợ rằng dân Thượng sẽ bị cưỡng bách hồi hương, mạng sống và tự do của họ sẽ bị hăm dọa sau khi thỏa hiệp tự nguyện hồi hương tan vỡ.
Tại Hà Nội, hôm thứ ba nữ phát ngôn Phan Thúy Thanh của bộ Ngoại giao CSVN nhắc lại quan điểm của Hà Nội nói những người tị nạn đó là "những người vuợt biên trái phép".
Thanh nói: "Những người đó đã bị xúi giục bỏ nước ra đi. Chính phủ Việt Nam đã tuyên bố những người đó khi trở về Việt Nam sẽ không bị truy tố, trừng phạt hay kỳ thị vì những hoạt động của họ trong quá khứ".