Ngôi nhà bà con ở là loại tài sản vật chất quý giá nhất vì vậy, cũng phải được bảo hiểm như nhiều tài sản khác. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đến 60% các chủ nhà tại Hoa Kỳ lại không mua bảo hiểm cho đầy đủ nên vẫn có thể bị rủi ro. Viện Insurance Information Institute cho biết như vậy, nhân đó, bà con thư kiểm điểm lại coi.
Thí dụ như năm ngoái, khi trận bão Katrina gieo tai họa cho nhiều khu vực thì thiên hạ mới tá hỏa thấy là nhiều ngôi nhà đã không được bảo hiểm đầy đủ và chủ nhà lãnh họa. Kinh tế trưởng của viện III này là ông Robert Hartwig cho rằng nhiều chủ nhà đã lấy rủi ro quá lớn trong việc bảo hiểm cho loại tàn sản quan trọng nhất của mình.
Khi mua bảo hiểm, bà con cần lưu ý ở những chuyện gì"
Bảo phí là một chuyện quan trọng, là khoản tiền mình trả định kỳ cho hãng bảo hiểm để lỡ khi có chuyện thì bảo hiểm sẽ trả cho mình. Tiền bảo phí cao hay thấp là tùy theo tuổi của ngôi nhà, cũ hay mới, và tùy theo những rủi ro về thiên tai chó thể xảy ra cho khu vực. Giả dụ như miền Trung Tây Hoa Kỳ thì sợ gió lốc, miền Nam sợ lụt, miền Tây sợ động đất. Nếu khéo tìm hiểu và chọn lựa cho đúng thì mình có thể bớt được chừng 15% tiền bảo phí.
Nhưng nếu không khéo thì, nói theo các ông, mình có khi lãnh thẹo!
Sau đây là những thí dụ cần lưu ý.
Tuần qua, dân tình Houston giật mình vì một trận lụt bất ngờ. Lụt lội là một loại rủi ro xảy ra thường xuyên hơn là mình tưởng. Khi mua bảo hiểm để ngừa thiên tại, thí dụ như cuồng phong, giông bão, bà con có thể nghĩ rằng nếu gió thổi bay mất nóc nhà thì mình đả có bảo hiểm. Nhưng nên đọc kỹ trong hợp đồng bảo hiểm, nhiều khi hãng bảo hiện không chịu thanh toán nếu nhà không tróc nóc mà bị lụt dưới hầm. Xin bà con hãy vô website của chính phủ flodsmart.org để kiểm điểm.
Tại California, bà con không sợ bão hay cuồng phong gió lốc, nhưng cần đề phòng về d8ộng đất. Bảo hiểm về địa chấn nằm trong một loại hợp đồng khác, và mắc hay rẻ thì còn tùy từng nơi, tuỳ giá trị của căn nhà và tùy ỏ ngân khoản bảo hiểm cao hay thấp.
Thế rồi trong căn nhà mình đang sống, có khi mình đã bỏ tiền tu sửa khá tốn kém, nào nhà bếp có thêm máy móc tối tân, hay hàng hiên (patio) nay đã sửa thành một phòng sinh hoạt gia đình. Những chuyện tu bổ ấy khiến giá trị của ngôi nhà cò gia tăng, trị giá cũng vậy, mắc hơn có khi tới mấy chục ngàn. Nhưng bà con lại quên không cho hãng bảo hiểm biết. Nếu thông báo thì mình phải trả bảo phí cao hơn chút đỉnh, nhưng khi có chuyện thì sẽ được bồi thường cho đúng giá.
Khi ký hợp đồng bảo hiểm, bà con tin chắc rằng nế có chuyện gì thì mình sẽ được bồi thường chưng đây tiền, giả dụ như đủ để mình xây lại một căn nhà như cũ. Điều mà chúng ta sơ ý không tính là chi phí xây cất nay đã tăng rất mạnh và tiền mà hãng bảo hiểm ởi thường cho mình có khi không đủ trang trải cho việc xây lại ngôi nhà như mới.
Vì vậy, nên hỏi lại người môi giới bán bảo hiểm cho mình rằng mình được bảo hiểm tới bao nhiêu tiền, thí dụ như trit giá ngôi nhà trừ phần chiết cựu (depreciation) hay "phí tổn thay thế) (replacement cost) là tiền xây lạ hay mua một căn nhà như cũ, với một định mức tối đa. Cũng có loại hợp đồng sẽ đảm bảo bời thường trọn vẹn khoản phí tổn mình bỏ ra để tu sửa lại sau khi bị tai nạn.
Ngoài ra còn có loại bảo hiểm mà người mới mua nhà đều biết, loại home warranty, thường được người mô giới thanh toán cho lần đầu sau đấy mình phải lo lấy. Đó là bảo hiểm cho các máy gia dụng (home appliances) trong nhà, như tủ lạnh, bếp, lò, ống nước, bồn tắm, v.v… Trung bình thì loại bảo hiểm này tốn chừng 400 đồng trở lên và mình được bảo vệ khi máy móc bị hư hại, còn hơn là moi tiền túi ra trả, mắc lắm, nhất là tiền công thợ. Tuy nhiên cần coi kỹ xem hãng bảo hiểm này "cover" những gì. Xin đừng ỷ y vì khi có chuyện mới rõ là bảo hiể không chịu thanh toán. Đây là chuyện rất hay xảy ra cho người Việt và nhất là mua bảo hiểm qua agent cũng người Việt: không giải thích rõ và có chuyện là lách rất giỏi!
Ngày càng có nhiều người "lao động tại gia", tức là làm việc ở nhà, qua máy móc thiết kế ngay trong nhà. Loại home office này cũng cần được bảo vệ đàng hoàng vì đấy là cần câu cơm trong nhà. Máy móc, tù máy diện toán đến đủ loại cần thiết cho văn phòng và hệ thống điện, sưởi, máy lạnh cho nơi làm việc đó cũng cần được bảo hiểm. Đừng lầm tưởng rằng mình không nói rõ thì sẽ "tiết kiệm" được tiền bảo phí mà có khi chính hãng bảo hiểm sẽ tiết kiệm được tiền bồi thường cho mình khi ngôi nhà của bà con bị tai nạn!
Thế rồi trong nhà cũng còn nhiều tài sản quý giá khác, nữ trang, đàn dương cầm loại bự, dàn máy hát có màn ảnh siêu đẳng, v.v… Những tài sản ấy có khi bị quên hoặc chỉ được bảo hiểm sơ sài, với định mức tối đa. Chưa kể một chuyện là bà con hay ngại người mình không kín chuyện, khi ta kể ra những gì quý giá trong nhà để bảo hiểm thì chi tiết ấy dễ bị agent thiêu chuyên nghiệp xì ra ngoài! Hãy lên website Insure.com tham khảo để biết rõ hơn và tìm ra hợp đồng thích hợp cùng người môi giới đáng tin.
Khi kiểm điểm và tính hết thì bà con có thể giật mình là tiền bảo phí cao quá. Lúc ấy, hãy hỏi kỹ xem, nếu mình chịu một mức khoán (deductible) cao hơn - tức là mình thanh toán lấy một số tối thiểu nào đó, cao hơn thì mới tới phần hãng bảo hiểm - biết đâu sẽ được bảo phí thấp hơn. Hãy mất công khảo giá hãng này hãng kia rồi mới chọn.
Và trước tiên, khi mua nhà, hỏi ngay người bán về lý lịch của ngôi nhà. Căn nhà nào cũng phải có báo cáo về lịch sử, đã sửa những gì hay bị tai nạn gì vào năm nào, v.v… nếu người chủ từ chối cung cấp thì mình biết là họ "có những niềm riêng" mà không muốn nói. Hãy coi chừng. Bà con có biết là các hãng bảo hiểm có thể tham khảo một trung tâm thu thập dữ kiện về các ngôi nhà (Conprehensive Loss Underwriting Exchange - CLUE) nhờ đó mà họ biết hế về quá khứ của ngôi nhà và biết luôn là căn nhà này có thể bị một loại rủi ro nào đó từng xảy ra trước đây (lụt lội, trộm cắp, v.v…) nhờ vậy mà họ tính ra rủi ro cho họ khi nhận bảo hiểm ngôi nhà cho mình. Chủ nhà cũng phải tham khảo những dữ kiện ấy.
Càng biết nhiều thời càng cực thân, các cụ mình ưa dạy như vậy. Nhưng bây giờ chuyện đời đã khác, càng biết nhiều thì càng đỡ rủi ro mất tiền! Cái khôn nó sẽ bó cái khó cho ta.
Gửi ý kiến của bạn
