Lộ trình này phải qua ba giai đoạn, kéo dài từ nay đến sau năm 2005, và như trong mọi vấn đề, vạn sự khởi đầu nan. Giai đoạn một, sẽ phải khởi đầu vào tháng Sáu mới là giai đoạn khó nhất...
Ngày 30 tháng Tư , Hoa Kỳ chính thức công bố kế hoạch hòa giải giữa Israel (Do Thái) và Palestine, được gọi là "Lộ trình tiến tới giải pháp thành lập hai quốc gia cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine" gọi tắt từ chữ road map là "Lộ trình" (hay Lộ đồ).
Kết hợp ý kiến và đề nghị từ nhiều phía (từ kế hoạch Tenet của Mỹ đến đề nghị của Thái tử Saudi Arabia năm ngoái - được Liên đoàn các nước Ả Rập ủng hộ - và sự bảo trợ của "Tứ trụ" là Liên hiệp quốc, Liên hiệp Âu châu, Liên bang Nga và Hoa Kỳ, kế hoạch nhắm đến việc giải quyết trăm năm mâu thuẫn và 31 tháng xung đột giữa quốc gia Do Thái và dân Palestine bằng cách lập ra hai quốc gia.
Lộ trình này phải qua ba giai đoạn, kéo dài từ nay đến sau năm 2005, và như trong mọi vấn đề, vạn sự khởi đầu nan, giai đoạn một là giai đoạn khó nhất, vì đòi hỏi là từ tháng Sáu, phía Palestine phải chấp nhận nguyên tắc cho Israel được quyền tồn tại như một quốc gia và dẹp bỏ mọi cơ sở và khả năng khủng bố. Đổi lại, Israel đồng ý để Palestine trở thành một quốc gia và tháo gỡ các khu di dân họ thiết lập trên vùng Tây ngạn sông Jordan từ tháng Ba năm kia. Khi các điều kiện này được thỏa mãn thì qua giai đoạn hai, một hội nghị quốc tế sẽ được triệu tập để giải quyết việc chung sống bình thường trên các vùng biên giới tiếp cận. Giai đoạn ba sẽ thảo luận về quy chế của thành phố Jerusalem, thánh địa của cả Do Thái giáo lẫn Hồi giáo (và Thiên chúa giáo), về việc khối Ả Rập công nhận quyền tồn tại của Israel và quy hoạch về biên giới trường cửu giữa các nước.
Vấn đề khó nhất chính là việc giải giới khủng bố trong hàng ngũ Palestine. Chính quyền lâm thời Palestine hiện do Chủ tịch Arafat lãnh đạo, và tuần qua, ông đã đành chấp nhận chia sẻ quyền hạn với Thủ tướng Abbas thuộc xu hướng ôn hòa. Chính quyền đó không có thực lực đối với hành vi khủng bố của hai lực lượng quá khích là Hamas và Lữ đoàn Tuẫn nạn al Aqsa, nổi tiếng với những vụ đánh bom tự sát, vụ mới nhất là hôm kia tại Tel Aviv, khi nội các của Thủ tướng Abbas vừa nhậm chức.
Nếu lãnh đạo Palestine muốn hòa giải để đổi lấy sự thành lập một quốc gia Palestine độc lập và biệt lập với Do Thái, nhưng Hamas và al Aqsa lại không chịu, tiếp tục bạo động thì Do Thái cũng chẳng nhượng bộ (đừng nói đến việc trả lại các vùng đất tại Tây ngạn và giải Gaza mà họ chiếm đóng từ 1967 với lý do phòng thủ chống lại các lânbang Ả Rập). Ngay cả khi các nhóm này đồng ý với giai đoạn đầu rồi lại tái diễn bạo động vào giai đoạn hai thì kế hoạch hòa giải coi như vẫn tan vỡ.
Vì lãnh đạo Palestin hiện nay không có khả năng diệt trừ khủng bố - Yasser Arafat còn bị Israel kết án là không muốn diệt trừ mà còn tiếp tay cho khủng bố - nên vấn đề nằm trong tâm trí của Hamas và al Aqsa: các nhóm này muốn gì" Tiêu diệt Do Thái đến người cuối cùng, đuổi dân Do Thái ra biển, xóa tên Israel trên bản đồ" Xưa nay, họ không che dấu gì những đòi hỏi đó nên điều kiện của giai đoạn đầu - tháo gỡ cơ sở khủng bố, nghĩa là diệt trừ khủng bố Hamas và al Aqsa - coi như là bất khả. Dư luận chỉ thấy một tia hy vọng rất nhỏ hôm qua, khi Hamas tuyên bố là "không ai có thể giải giới các phong trào kháng cự - khủng bố, theo định nghĩa của quốc tế - nếu không có một nghị quyết chính trị". Hy vọng nằm trong chữ "nghị quyết chính trị" đó.
Nó hàm ý gì thì chưa ai rõ, chỉ biết rằng xưa nay các nhóm khủng bố đều có khả năng phá vỡ mọi cuộc thương thuyết hay mọi nghị quyết, chứ không hề đồng ý với một nghị quyết. Liệu Hamas có trả giá là sẽ ngưng bạo động cho đến khi kế hoạch hòa giải đi vào giai đoạn ba, để bàn về tương lai của Jerusalem" Tức là từ nay đến đó, khủng bố vẫn là đòn bẩy được sử dụng cho giải pháp chính trị. Trong trường hợp đó, đời nào chính quyền Israel lại nhượng bộ, và máu sẽ lại gọi máu...
Lộ trình hòa giải vì vậy cần tới phép lạ mới có cơ thành hình.
Phép lạ đó là chính quyền của Thủ tướng Abbas sẽ tiêu diệt Hamas và al Aqsa, tức là xung đột sẽ bùng nổ trong nội bộ Palestine trước khi hòa bình được vãn hồi. Trường hợp này rất khó xảy ra. Gỉa thuyết thứ hai là Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell hứa hẹn điều gì đó để khủng bố Hamas hay al Aqsa từ bỏ võ khí và bước vào bàn hòa đàm. Ông Powell chưa nổi tiếng về phép lạ ngoại giao - hãy nhìn vào việc Pháp bội ước với Nghị quyết 1441 hay Turkey từ chối hợp tác trong chiến dịch Iraq thì thấy - và Hamas cũng chưa khi nào tỏ ý nhượng bộ trừ một lời phát biểu mơ hồ nói trên. Tuy nhiên, với chế độ Saddam Hussein đã tiêu vong và Syria đang chịu nhũn, phải chăng các nước Hồi giáo từng ngầm yểm trợ khủng bố Palestine nay cũng đành hòa giải với Do Thái" Người ta có thể suy ra giả thuyết này qua chuyến vận động Âu châu và thăm viếng Trung Đông hiện nay của ông Powell. Nhờ thay đổi tình hình tại Iraq mà khủng bố Hamas và al Aqsa đành chịu nói chuyện phải quấy, như Arafat đã đành chịu chia sẻ quyền hành với Thủ tướng Abbas"
Nếu không có phép lạ đó thì lộ trình hòa giải có thể là một tấm lộ đồ không dẫn tới đâu, vì sẽ bị đốt cháy nay mai bằng hàng loạt hành động khủng bố tự sát, dẫn tới việc Israel trả đòn.
Ngày 30 tháng Tư , Hoa Kỳ chính thức công bố kế hoạch hòa giải giữa Israel (Do Thái) và Palestine, được gọi là "Lộ trình tiến tới giải pháp thành lập hai quốc gia cho cuộc xung đột giữa Israel và Palestine" gọi tắt từ chữ road map là "Lộ trình" (hay Lộ đồ).
Kết hợp ý kiến và đề nghị từ nhiều phía (từ kế hoạch Tenet của Mỹ đến đề nghị của Thái tử Saudi Arabia năm ngoái - được Liên đoàn các nước Ả Rập ủng hộ - và sự bảo trợ của "Tứ trụ" là Liên hiệp quốc, Liên hiệp Âu châu, Liên bang Nga và Hoa Kỳ, kế hoạch nhắm đến việc giải quyết trăm năm mâu thuẫn và 31 tháng xung đột giữa quốc gia Do Thái và dân Palestine bằng cách lập ra hai quốc gia.
Lộ trình này phải qua ba giai đoạn, kéo dài từ nay đến sau năm 2005, và như trong mọi vấn đề, vạn sự khởi đầu nan, giai đoạn một là giai đoạn khó nhất, vì đòi hỏi là từ tháng Sáu, phía Palestine phải chấp nhận nguyên tắc cho Israel được quyền tồn tại như một quốc gia và dẹp bỏ mọi cơ sở và khả năng khủng bố. Đổi lại, Israel đồng ý để Palestine trở thành một quốc gia và tháo gỡ các khu di dân họ thiết lập trên vùng Tây ngạn sông Jordan từ tháng Ba năm kia. Khi các điều kiện này được thỏa mãn thì qua giai đoạn hai, một hội nghị quốc tế sẽ được triệu tập để giải quyết việc chung sống bình thường trên các vùng biên giới tiếp cận. Giai đoạn ba sẽ thảo luận về quy chế của thành phố Jerusalem, thánh địa của cả Do Thái giáo lẫn Hồi giáo (và Thiên chúa giáo), về việc khối Ả Rập công nhận quyền tồn tại của Israel và quy hoạch về biên giới trường cửu giữa các nước.
Vấn đề khó nhất chính là việc giải giới khủng bố trong hàng ngũ Palestine. Chính quyền lâm thời Palestine hiện do Chủ tịch Arafat lãnh đạo, và tuần qua, ông đã đành chấp nhận chia sẻ quyền hạn với Thủ tướng Abbas thuộc xu hướng ôn hòa. Chính quyền đó không có thực lực đối với hành vi khủng bố của hai lực lượng quá khích là Hamas và Lữ đoàn Tuẫn nạn al Aqsa, nổi tiếng với những vụ đánh bom tự sát, vụ mới nhất là hôm kia tại Tel Aviv, khi nội các của Thủ tướng Abbas vừa nhậm chức.
Nếu lãnh đạo Palestine muốn hòa giải để đổi lấy sự thành lập một quốc gia Palestine độc lập và biệt lập với Do Thái, nhưng Hamas và al Aqsa lại không chịu, tiếp tục bạo động thì Do Thái cũng chẳng nhượng bộ (đừng nói đến việc trả lại các vùng đất tại Tây ngạn và giải Gaza mà họ chiếm đóng từ 1967 với lý do phòng thủ chống lại các lânbang Ả Rập). Ngay cả khi các nhóm này đồng ý với giai đoạn đầu rồi lại tái diễn bạo động vào giai đoạn hai thì kế hoạch hòa giải coi như vẫn tan vỡ.
Vì lãnh đạo Palestin hiện nay không có khả năng diệt trừ khủng bố - Yasser Arafat còn bị Israel kết án là không muốn diệt trừ mà còn tiếp tay cho khủng bố - nên vấn đề nằm trong tâm trí của Hamas và al Aqsa: các nhóm này muốn gì" Tiêu diệt Do Thái đến người cuối cùng, đuổi dân Do Thái ra biển, xóa tên Israel trên bản đồ" Xưa nay, họ không che dấu gì những đòi hỏi đó nên điều kiện của giai đoạn đầu - tháo gỡ cơ sở khủng bố, nghĩa là diệt trừ khủng bố Hamas và al Aqsa - coi như là bất khả. Dư luận chỉ thấy một tia hy vọng rất nhỏ hôm qua, khi Hamas tuyên bố là "không ai có thể giải giới các phong trào kháng cự - khủng bố, theo định nghĩa của quốc tế - nếu không có một nghị quyết chính trị". Hy vọng nằm trong chữ "nghị quyết chính trị" đó.
Nó hàm ý gì thì chưa ai rõ, chỉ biết rằng xưa nay các nhóm khủng bố đều có khả năng phá vỡ mọi cuộc thương thuyết hay mọi nghị quyết, chứ không hề đồng ý với một nghị quyết. Liệu Hamas có trả giá là sẽ ngưng bạo động cho đến khi kế hoạch hòa giải đi vào giai đoạn ba, để bàn về tương lai của Jerusalem" Tức là từ nay đến đó, khủng bố vẫn là đòn bẩy được sử dụng cho giải pháp chính trị. Trong trường hợp đó, đời nào chính quyền Israel lại nhượng bộ, và máu sẽ lại gọi máu...
Lộ trình hòa giải vì vậy cần tới phép lạ mới có cơ thành hình.
Phép lạ đó là chính quyền của Thủ tướng Abbas sẽ tiêu diệt Hamas và al Aqsa, tức là xung đột sẽ bùng nổ trong nội bộ Palestine trước khi hòa bình được vãn hồi. Trường hợp này rất khó xảy ra. Gỉa thuyết thứ hai là Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell hứa hẹn điều gì đó để khủng bố Hamas hay al Aqsa từ bỏ võ khí và bước vào bàn hòa đàm. Ông Powell chưa nổi tiếng về phép lạ ngoại giao - hãy nhìn vào việc Pháp bội ước với Nghị quyết 1441 hay Turkey từ chối hợp tác trong chiến dịch Iraq thì thấy - và Hamas cũng chưa khi nào tỏ ý nhượng bộ trừ một lời phát biểu mơ hồ nói trên. Tuy nhiên, với chế độ Saddam Hussein đã tiêu vong và Syria đang chịu nhũn, phải chăng các nước Hồi giáo từng ngầm yểm trợ khủng bố Palestine nay cũng đành hòa giải với Do Thái" Người ta có thể suy ra giả thuyết này qua chuyến vận động Âu châu và thăm viếng Trung Đông hiện nay của ông Powell. Nhờ thay đổi tình hình tại Iraq mà khủng bố Hamas và al Aqsa đành chịu nói chuyện phải quấy, như Arafat đã đành chịu chia sẻ quyền hành với Thủ tướng Abbas"
Nếu không có phép lạ đó thì lộ trình hòa giải có thể là một tấm lộ đồ không dẫn tới đâu, vì sẽ bị đốt cháy nay mai bằng hàng loạt hành động khủng bố tự sát, dẫn tới việc Israel trả đòn.
Gửi ý kiến của bạn
