Hơn 30 năm trước đây Bob Woodward, một phóng viên trẻ tuổi của Washington Post đã phanh phui vụ Watergate, một vụ khủng hoảng Hiến pháp và xì-căng-đan lớn nhất của lịch sử hiện đại Mỹ khiến TT Richard Nixon phải từ chức. Ngày nay Woodward đã là một cây bút lão thành trong bộ Biên tập tờ Post và tên tuổi ông lại nổi lên như cồn sau khi cuốn sách mới của ông được phát hành, có tên là "Tình Trạng Chối Cãi" (State of Denial). Những đoạn được báo chí Mỹ trích đăng đã gây chấn động trong dư luận và chính trường Mỹ khiến người ta phải đặt câu hỏi phải chăng chính phủ Bush đã không nói hết sự thật về cuộc chiến chống khủng bố và chiến tranh Iraq.
Đặc biệt là đoạn nói về việc CIA đã thông báo cho bà Condoleezza Rice, lúc đó là Cố vấn An Ninh của TT Bush, biết về tin tình báo cho hay khủng bố có thể tấn công vào Mỹ. Tin này có từ hai tháng trước khi xẩy ra vụ 9/11, nhưng bà đã làm ngơ. Bà Rice nay là Ngoại trưởng, đã chối cãi không biết vụ báo cáo này và cho đến đầu tuần vẫn nói bà không nhớ có cuộc họp với Giám đốc CIA Tenet. Nhưng chỉ vài giờ sau đó, bộ Ngoại giao Mỹ đã phải xác nhận có cuộc họp đó vào ngày 10-7-2001. Về cuộc chiến tranh Iraq khởi sự vào tháng 3-2003, Woodward viết TT Bush đã làm ngơ trước những lời cảnh giác từ trước. Cuốn sách thuật lại đến tháng 11-2003, Bush nói về tình hình Iraq: "Tôi không muốn bất cứ ai nói gì về việc nổi loạn. Tôi không nghĩ là đã có chuyện đó". Chuyện đó nay đã có thật. Tác giả Bob Woodward ghi chú: Gần như hầu hết các tin tức trong cuốn sách của ông "là do các cuộc phỏng vấn những nhân vật trong hệ an ninh quốc gia của TT Bush, những phụ tá của họ và những nhân vật cao cấp khác, những giới chức giữ vai trò chính trong chính phủ có trách nhiệm về quân sự, ngoại giao và tình báo liên quan đến chiến tranh Iraq". Trang bìa báo Newsweek tuần này có hàng chữ lớn "Cái giá của sự Chối cãi" và hàng chữ nhỏ trích cuốn sách: "Bush và Rumsfeld đã lừa gạt chính họ - và cả chúng ta - như thế nào về chiến tranh Iraq".
Cuốn sách dày 573 trang mô tả sự căng thẳng giữa các giới chức cao cấp trong chính phủ ngay từ khi mới thành lập với nhiều chi tiết như thể một cuốn "thâm cung bí sử", rất hấp dẫn người đọc và nó đã ra đúng lúc chỉ còn 5 tuần nữa đến cuộc bầu cử Quốc hội khiến tình hình tranh cử càng gay go. Ở đây tôi chỉ có một vài sự suy nghĩ về tựa đề "Tình Trạng Chối Cãi" cũng như về con người đã viết ra cuốn sách này. Chữ Tình Trạng đã khiến tôi nghĩ đến các bài Diễn văn "Tình Trạng Liên Bang" mà các vị Tổng Thống phải trình bày vào đầu mỗi năm trước Quốc Hội. Woodward đã có hàm ý gì khi dùng tựa đề này" Có thể ông muốn nhắc nhở các vị Tổng Thống phải có trách nhiệm thông báo như thế nào, và riêng TT Bush, những "Tình Trạng Liên Bang" những năm trước đã có nội dung ra sao.
Đó chỉ là những việc của quá khứ, cũng như cuốn sách "Tình Trạng Chối Cãi" cũng chỉ thuật lại những việc đã qua. Như vậy nhắc lại quá khứ có ích gì trong lúc này" Tôi thiết nghĩ quá khứ là những bài học kinh nghiệm quý giá cho hiện tại để hoạch định tương lai. Con người thường phạm những sai lầm, đó chuyện thường tình. Người cầm quyền một nước cũng có thể mắc sai lầm. Vì thế cần phải sửa chữa vì nhu cầu của hiện tại và cả những năm tới cho các thế hệ tương lai của người dân. Nhưng muốn sửa chữa sai lầm, trước hết cần phải biết thành thật nhìn nhận những sai lầm đó. Ý nghĩa thâm thúy của "Tình Trạng Chối Cãi" là như vậy. Tổng Thống Bush sẽ hết nhiệm kỳ vào cuối năm 2008, ông sẽ còn hai bài diễn văn Tình Trạng Liên Bang vào đầu năm 2007 và đầu 2008. Thật là điều thú vị khi được đọc hai bài diễn văn đó để so sánh với các bài trước. Và nhìn xa hơn, "Tình Trạng Chối Cãi" cũng có ích cho tất cả các vị Tổng Thống Mỹ, dù là Cộng Hòa hay Dân Chủ, của những năm kế tiếp trong tương lai. Bởi vậy khi nhìn đến thời cuộc trước mắt, tôi thích mấy chữ "Tình trạng Iraq" hơn.
Ông Woodward chỉ là một ký giả. Ông đã dành cả cuộc đời ông cho nghề làm báo. Người ta đã biết đến tên ông khi ông cùng một bạn đồng nghiệp là Carl Bernstein, lãnh nhiệm vụ làm phóng viên điều tra vụ Watergate. Cuộc điều tra đã làm nẩy ra nhiều sự bí mật động trời nhờ một nguồn tin mật và Woodward đã có lời thề quyết không tiết lộ tên tuổi để bảo vệ nguồn tin. Hai ký giả Woodward và Bernstein đặt danh hiệu nguồn tin của họ là "Deep Throat" - nôm na là Thọc Họng, nghĩa là ấn sâu vào họng hết đường chối cãi. Năm 1973, Ủy ban Thượng Viện ra lệnh điều tra vụ Watergate, Bạch Cung ra tuyên bố nói TT Nixon không hề hay biết trước về vụ nghe lén. Đến tháng 4 năm 1974, Công tố Đặc biệt đòi Bạch Cung phải giao nạp 64 cuốn băng "thâm cung bí sử", cho thấy chứng cớ rành rành Nixon đã biết trước vụ xâm nhập để nghe lén và còn cố ý cản trở cuộc điều tra tư pháp về vụ này. Làm Tổng Thống mà cản trở Tư pháp là ngồi trên luật pháp. Tổng Thống phải hết nghề.
30 chục năm sau, Deep Throat tên thật là gì, không ai biết. Woodward đã tưởng chỉ sau khi Deep Throat chết, ông mới giải được lời nguyền. Nào ngờ vào đầu tháng 6 năm 2005, trên TV chiếu toàn nước Mỹ và thế giới, khán thính giả sửng sốt thấy một ông già hom hem 91 tuổi, đứng cạnh con và cháu, giơ tay vẫy vẫy, miệng móm mém cười tuơi và nói: "Tôi chính là Deep Throat". Tên thật của cụ Thọc Họng này là Mark Felt, vào thời điểm năm 1972 cụ là một viên chức cao cấp hàng số 2 của FBI. Một nhân viên cao cấp của FBI mà tiết lộ bí mật của sở, chỉ có ngồi tù rục xương vì đó là vi phạm luật liên bang. Nhưng với tuổi "quan tha ma bắt", ông già còn sợ gì mà không dám tiết lộ danh tính của mình"
Bob Woodward là con người có tư cách đáng kính phục. Là một người như mọi người, ông đã biết giữ lời hứa, chớ không nói ra rồi lại nuốt lời. Là một ký giả, ông lại càng đáng trọng hơn vì suốt 30 năm một nhà báo như ông có biết bao cơ hội tiết lộ bí mật để kiếm tiền, nhưng ông đã không tham tiền phụ nghĩa. Ông xứng đáng là tấm gương mẫu mực cho các thế hệ ký giả tương lai.
Gửi ý kiến của bạn
