TOKYO (KL) - Bài diễn đàn đặc biệt của Goh Chok Tong tại Viện Nghiên cứu Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp của Nhật bản trong ngày thứ sáu tuần qua đưa ra cái ưu thế tối quan trọng của Hoa kỳ hiện nay đối với các quốc gia tại Á châu.
Goh Chok Tong là người kế quyền thủ tướng Lý Quang Diệu sáng lập ra quốc gia Singapore nhờ tạo được uy tín riêng của cộng đồng người Hoa tại Singapore đối với Anh quốc và cũng là người bám sát nút chính sách của Lý Quang Diệu thường có những thắt chặt quan hệ với Trung quốc.
Goh Chok Tong sinh năm 1941 tại Singapore, tốt nghiệp cử nhân kinh tế của đại học Singapore. Nhờ đậu cử nhân hạng xuất sắc, Goh được học bổng của Cao đẳng William của Massachusett tại Hoa kỳ để theo học lấy bằng tiến sĩ kinh tế.
Khi trở về Singapore, Goh làm giám đốc kế hoạch và dự án cho công ty hàng hải Neptune Orient Lines tại Singapore.
Sau đó Goh gia nhập guồng máy cai trị của chính quyền Singapore. Từ đó Goh đi lên để trở thành vị bộ trưởng từng trải của các bộ như bộ tài chánh, bộ thương mại và công nghiệp, bộ quốc phòng và cuối cùng được bầu làm thủ tướng Singapore, thế Lý Quang Diệu năm 1990.
Sự nghiệp đi lên của Goh giống hệt sự nghiệp đi lên của Jean Chrétien, thủ tướng hiện tại của Canada, một nước từng là thuộc địa của Anh, kế tiếp nằm trong Khối Thịnh Vượng Chung Anh quốc và tách ra thành một quốc gia tại Bắc Mỹ, nhưng lấy Nữ hoàng Anh làm biểu tượng tối cao.
Goh Chok Tong cũng giống như Lý Quang Diệu thường có những bài diễn đàn để trình bầy quan điểm riêng đôi khi gần như tiếng nói của toàn thể vùng Đông Nam Á với Tổng thống Hoa kỳ hay Chủ tịch Trung quốc.
Thủ tướng Goh Chok Tong của Singapore đã trình bầy quan điểm của mình như sau:
Tính chất sau Thế giới Chiến thứ hai đã xác định tính ưu việt của Hoa kỳ. Tính ưu việt này nằm ở một thang chưa từng thấy trong các thời kỳ hiện đại. Tính ưu việt này có tính đa dạng, không những chỉ thiên về mặt quân sự, mà còn thể hiện trong các mặt như kinh tế, tài chánh, kỹ thuật và văn hóa. Tính ưu việt của Hoa kỳ hầu như không thách thức bất cứ quốc gia nào hay bất cứ khối quốc gia nào về lâu dài.
Kể từ khi Thế chiến thứ hai chấm dứt, sự hiện diện của Hoa kỳ là một nền tảng ổn định không thể thay thế được tại Á đông. Không có sự hiện diện của Hoa kỳ, việc bất ổn định tại các thuộc địa sẽ nổi lên ngay để lấp vào chỗ không còn có chính quyền. Hoa kỳ còn là một thị trường thiết yếu và là một nguồn lực kỹ thuật với vốn đầu tư.
Tinh ưu việt của Hoa kỳ đã lên tới mức thang tuyệt đối khiến tạo ra một sự khó chịu ngay trong các quốc gia bạn bè của Hoa kỳ, ngoại trừ Anh quốc.
Cái khó chịu về tính ưu việt của Hoa kỳ hiện nay đều qui tụ vào việc giải giới Iraq bằng cuộc chiến tranh. Các quốc gia Á châu có dân số động theo Hồi giáo đang chỉ trích dữ dội về cuộc chiến tranh này. Kể cả những quốc gia không phải Hồi giáo cũng ngồi không yên. Nhưng trong những thời gian náo động và bất trắc này, chúng ta không được quyền đánh mất cái nhìn thẳng vào những lý do chính ẩn sau cuộc chiến tranh này.
Cái không may là Hội đồng Bảo an của LHQ không đạt được sự đồng thanh trong nghị quyết thứ hai. Nhưng nghị quyết này thuộc về lý do chính trị nhiều hơn là pháp lý cần thiết để cho mở cuộc chiến tranh. Iraq đã vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an trong 12 năm qua sau Chiến tranh Vịnh. Trách niệm bao giờ cũng thuộc về Iraq là phải cho giải giới hoàn toàn để tránh một cuộc chiến tranh xẩy ra.
Cả hàng chục năm nay Iraq coi thuờng LHQ để loại bỏ các vũ khí hủy diệt hàng loạt, sự coi thuờng này đã làm hiểm họa như biến cố 11/9 có chiều hướng tăng thêm. Chính biến cố ngày 11/9 đã thay đổi cách Hoa kỳ nhìn thế giới. Hoa kỳ cảm thấy có nhược điểm và đã cho xét lại quyền ưu tiên về mặt an ninh để hành động.
Trong sự xét lại này, Iraq là nước mà Hoa kỳ cho rằng đang tàng trữ vũ khí hủy diệt hàng loạt, một hiểm họa không có thể nào chấp nhận được. Để tự bảo vệ chính mình, Hoa kỳ đã quyết định xử dụng cái quyền lực vĩ đại của Hoa kỳ để loại bỏ mối họa này.
Trong cuộc bàn thảo đưa tới cuộc chiến tranh hiện nay, đôi khi đã giản dị đưa ra một sự lựa chọn giữa chủ trương đơn cực và đa cực.
Giả sử Hội đồng Bảo an của LHQ không đạt được sự nhất trí về vấn đề Iraq : Liệu người ta có thể nào bỏ đi được sự ưu việt của Hoa kỳ được không "
Đáp án rõ ràng là "Không". Nhưng người ta muốn bảo vệ cái tầm vóc quan trọng của LHQ.
Một mặt Hội đồng Bảo an LHQ đã thất bại để binh vực cái cường quốc ưu việt của thế giới cho áp dụng các nghị quyết trước thuộc về quyền lợi chính yếu của Hoa kỳ và cộng đồng quốc tế, những kẻ thất bại này là LHQ và những người chủ trương đa cực.
Các nước cờ đi của Pháp, Đức, Nga, Trung quốc và các nước khác để cản hành động của Hội đồng Bảo an đối với Iraq cũng mang những hàm ý ngoài ý muốn của LHQ.
Ví dụ như các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương có trở lại bình thường được không " Nguyện vọng nào còn lại trong số những nguyện vọng của Âu châu về chính sách đối ngoại và an ninh " NATO làm thế nào có thể tồn tại được đối với vấn đề an ninh của Âu châu " Còn lâu mới có các câu trả lời thực sự cho những câu hỏi này. Nhưng xem ra cái ảnh hưởng mạnh nhất của các câu trả lời có vẻ trầm trọng và sâu xa hơn nhiều.
Xin hãy cho tôi đưa ra một lý do xa hơn nữa như tại sao chúng ta cho hành động chống Iraq là cần thiết. Vũ khí hủy diệt hàng loạt nằm lộn tay là một cái hiểm họa khủng khiếp đối với tất cả những quốc gia đã được văn minh. Vũ khi này mà đuợc xử dụng như đối với Singapore, nó là một phương tiện để tiêu diệt hẳn quốc gia này.
Nếu không có hành động chống lại Iraq hay Hoa kỳ bị thất bại tại Iraq, đó là việc ra dấu cho bọn cực đoan khắp nơi trên thế giới hành động, có phải không " Sự kiện này sẽ làm dễ dàng hay khó khăn thêm để khuyến dụ Bắc Hàn cho bỏ đi vũ khí huỷ diệt hàng loạt hay không "
Chuyện đã rồi, Bắc Hàn đã lợi dụng tình thế xẩy ra trước đối với Iraq để xúc tiến mạnh mẽ chương trình vũ khí nguyên tử hạch nhân của Bắc Hàn. Trường hợp Bắc Hàn trở thành một cường quốc nguyên tử, việc này sẽ nẩy sinh ra việc xét lại chiến lược của những quốc gia lân bang.
Thí dụ như Nhật bản, Nhật sẽ cho xem xét lại vấn để an ninh của Nhật, kế theo là Trung quốc cũng làm như thế. Cả hai quốc gia đều đáp ứng với Nhật để có thể có vũ trang nguyên tử và thống nhất Cao Ly (Nam Hàn). Hoa kỳ bắt buộc phải đáp ứng theo và Nga cũng thế. Sự tin tưởng vào nhau và việc ổn định khắp nơi cả Á châu sẽ bị rung động mạnh.
May mắn hãy còn chút thời gian để nói chuyện với Bắc Hàn. Chúng ta trông mong các cuờng quốc quan trọng như Trung quốc, Hoa kỳ, Nhật Bản, Nga và Nam Hàn sẽ còn thời giờ hiện nay để gỡ ngòi sắp nổ này một cách bình yên.
TRUNG QUỐC LÀMCHO CÁN CÂN THĂNG BẰNG
Xin phép để cho tôi quay qua Trung quốc.
Một Trung quốc được thịnh vuợng và hội nhập với toàn cầu là tất cả quyền lợi của chúng ta. Thay cho một Trung quốc nghèo khổ và bị cô lập bằng sáu chục quốc gia như Bắc Hàn đang nằm ngoài ngưỡng cửa của chúng ta. Nó sẽ đặt ra sự thách thức có thể xẩy ra bất cứ lúc nào.
Trung quốc có cảnh giác là cần phải để cho nhìn thấy Trung quốc là một cường quốc có trách nhiệm và đã chịu đau khổ để chăm lo cái hình dáng này. Hình dáng này sẽ làm cho các quốc gia trong vùng thoải mái. Chẳng những thế, phần lớn các quốc gia trong vùng còn cảm thấy bảo đảm hơn như Á đông vẫn có sự thăng bằng khi Trung quốc tăng trưởng.
Trên thực tại, việc giữ cán cân cho thăng bằng này là mục tiêu chiến lược vòng cung hiện nay cho Á đông và chỉ có Hoa kỳ giúp đỡ, Á đông mới đạt được sự cân bằng này.
Khi trọng lực của Trung quốc tăng lên, tất nhiên ảnh hưởng của Trung quốc trong vùng phải tăng theo. Về mặt khác đối với cường quốc ưu việt toàn cầu, việc giữ nguyên trạng hiện nay theo phần lớn là Hoa kỳ đang chú ý tới. Sự khác xa về cơ bản này là sự thiệt. Nhưng nó không làm đoạn tuyệt mối quan hệ Hoa-Mỹ để tới xung đột.
Chính quyền Hoa kỳ đương thời đang nghi kỵ đối với Trung quốc nhiều hơn chính quyền trước của Hoa kỳ. Trong số các quốc gia, Hoa kỳ cần phải có Trung quốc để ủng hộ nỗ lực Hoa kỳ chống lại chủ trương khủng bố. Tại Washington, cuộc bàn cãi giữa những người coi Trung quốc như đối tác cạnh tranh chiến luợc và những người muốn có một quan hệ xây dựng hơn nữa với Trung quốc vẫn chưa ngã ngũ. Song chiến dịch chống khủng bố đã làm tắt ngầm cuộc bàn cãi này và đã cho giới hạn bộ mặt diều hâu đối với Trung quốc.
Vế phần Trung quốc, Trung quốc không thấy gì hài lòng về chủ trương đơn cực của Hoa kỳ. Trung quốc cũng không tin vào việc quân đội Nhật Bản đang yểm trợ Hoa kỳ ngoài vùng biển của Nhật bản. Nhưng Trung quốc đã phải kìm hãm việc quan tâm cấp bách này. Chính Trung quốc cũng có trở ngại đối với bọn có chủ trương khủng bố. Trung quốc đang đối mặt với việc chính trị trong nước và các thách thức về mặt xã hội đang xẩy ra trong lúc chuyển quyền lãnh đạo.
Vả lại Trung quốc muốn tập trung vào việc phát triển kinh tế. Vì thế Bắc Kinh muốn có mối giao hảo ổn định và xây dựng với Hoa kỳ. Trung quốc không muốn có rắc rối với Hoa kỳ theo thái độ quả quyết của Trung quốc đã được nâng cao sau vụ máy bay trinh sát của Hoa kỳ và phản lực cơ của Trung quốc đụng nhau trên không phận ngoài khơi biển Nam Hải. Điển hình là Trung quốc đã thu nhỏ thế của mình trong vấn đề Iraq để giữ quan hệ với Hoa kỳ như hai mạn thuyền cân đối.
Vì vậy cuối cùng tôi nhìn ra ngay thế chiến lược giữa Hoa kỳ với Trung quốc coi như ổn định.
Còn quan hệ của Nhật bản với Trung quốc, tôi cho rằng đã quan tâm ngay là sự nổi lên của Trung quốc đưa Nhật bản đứng hàng thứ hai tại Á châu. Trung quốc đưa ra đề nghị về Thoả hiệp Tự do Thương mại (FTA) với các quốc gia Á châu đãï bị Nhật bản cho phản chiêu ngay dưới hình thức Giao ước Kinh tế Toàn diện CEP (Comprehensive Economic Partnership) và Nhật bản đã ký kết với các quốc gia vùng Đông Nam Á để cho công bố giao ước này trong hội nghị thượng đỉnh tại Cambodia.
Những hành động này là những nước cờ mở trong ván cờ chính trị địa dư tại Á động. Các quốc gia nằm trong khối ASEAN sẽ phải coi chừng, mở mắt ra xem Trung quốc và Nhật bản biến những nứớc cờ này thành những đường lối để họ hưởng lợi.
Thực tế là Nhật bản vẫn còn là trụ chính của khối ASEAN. Nhật bản vẫn là nền kinh tế lớn nhất đứng thư hai trên thế giới, nền kinh tế quan trọng riêng đối với Singapore và các quốc gia trong vùng. Nhưng tôi có cái quan tâm là vốn đầu tư của Nhật bản đã cho giảm hẳn đi sau năm 1997, lưu luợng thương mại của Nhật với các quốc gia trong khối ASEAN đã đi xuống từ năm 1995.
Trong bối cảnh mà tôi nhìn thấy là Thủ tuớng Junichiro Koizumi đang có nỗ lực để cải tổ nềân kinh tế Nhật bản theo sự quan trọng sống còn không riêng gì cho Nhật bản mà còn cho toàn vùng Á đông. Lẽ dĩ nhiên là phải hoan nghênh. Các chính quyền trong vùng Đông Nam Á cũng thế, phải có những biện pháp cần thiết chịu đau thương để làm cho vùng này hồi phục như là một đối tác kinh tế hấp dẫn.
BÌNH AN LÂU DÀI
Vùng Á đông phải biến thành một cấu hình có thể đảm bảo được sự bình an nội trong vùng của chúng ta. Một cấu hình như thế có thể là Vùng Tự do Thương mại của Á đông hay vùng EAFTA (East Asia Free Trade Area). Khi các nền kinh tế trong vùng Á đông đã đan lẫn và phụ thuộc lẫn nhau, các nền kinh tế này sẽ có một tương lai chung. Cái ý nghĩa về tuơng lai chung là cùng nằm chung trong một chiếc tầu sẽ giúp để tránh khỏi việc xung đột với nhau trong vùng Á đông.
EAFTA không có nghĩa là phải thực hiện ngay tức thì. Nó có thể là mục tiêu trung hạn đạt được nhờ vào Thoả ước Tư do Thương mại (FTA) song phương hiện đang theo đuổi, như thỏa uớc FTA mà Nhật đang bàn thảo với Thái Lan và Phi Luật Tân và những thoả ước FTA phụ trong vùng giữa khối ASEAN với Trung quốc và Nhật bản, có thể có cả Đài Loan dưới nguyên tắc "Trung hoa nhất quốc", kể cả Bắc Hàn nếu như quốc gia này quyết định có sự cởi mở.
Để tiến được tới vùng EAFTA, các nền kinh tế Á đông cần phải có nhiều năm với nỗ lực tìm hiểu và tin tưởng lẫn nhau. Việc này cần có thêm các món lợi hưởng thực sự trong việc thắt chặt quan hệ với nhau trong lãnh vực thuơng mại tự do để tránh những tranh chấp tương lai nằm ngoài tầm tay. Và nếu như có những việc tranh chấp trầm trọng, các kênh liên lạc nói chuyện với nhau và một cơ chế phải được thành lập để xử lý những việc tranh chấp này.
Chúng ta có thể học hỏi Âu châu tại đây. Âu châu đã từng đau khổ với nhiều cuộc chiến tranh, cái đau khổ gần nhất là hai thế chiến của thế kỷ vừa qua. Hai cuộc chiến tranh này là một trong những sô đẩy chính nằm sau sự thành hình Cộng đồng Âu châu. Cái ý tuởng này là nếu các quốc gia tại Âu châu làm việc chung cho hảo phước chung như một liên minh, sự giàu có của những quốc gia này đan vào nhau không thể gỡ ra được, việc này sẽ làm cho khả năng chiến tranh mất đi giữa các thành viên của liên minh.
Âu châu đã thành công. Chiến tranh không còn xẩy ra trong việc cạnh tranh với nhau trong nửa thế kỷ vừa qua và người ta không nhìn thấy chiến tranh nữa. Sáng kiến của Âu châu quá mạnh, mạnh đến nỗi có cả dọc quốc gia đang xếp hàng để xin gia nhập liên minh đó. Sự bành trường của Liên Âu không những làm cho nền kinh tế thịnh vượng. Nó đã mở rộng ra cả một vùng hoà bình và hài hòa tại Âu châu.
Tương tự như thế, Á đông vẫn còn có các cuộc chiến tranh giữa các quốc gia thành viên với nhau, Á đông phải có nhãn quan, can đảm và khôn ngoan để nhắm vào việc lập Cộng đồng Á đông theo mục đích lâu dài.
EAFTA có thể là chiếc xe đưa tới việc thành hình cộng đồng này. Sáng kiến đã có sẵn, nổi lên bềnh bồng trong các hội nghị thượng đỉnh trước đây của khối ASEAN với ba quốc gia nằm ngoài khối này. Nhưng sự thành hình này cần phải có sức đẩy. Khối Asean với ba quốc gia đã làm mọi việc chuyển động, đang nhận định và đang đeo đuổi những lãnh vực hợp tác nội trong vùng Á đông. Chúng ta phải phà hơi sống cho EAFTA, 50 năm sau khi tình thế chính trị địa dư có khác đi, chúng ta tại Á đông sẽ vẫn có thể sống trong hòa bình, hài hòa và thịnh vượng.
Singapore ít nói về việc tái hình thành thế giới. Về mặt khác, Nhật bản chắc chắn có thể gây ảnh hưởng tiến trình của các biến cố nơi đây của Á đông. Chúng ta hãy cùng nhau thi hành sáng kiến để gắn bó với vùng này hơn nữa vì hảo phước chung và vì hảo phước riêng của quốc gia chúng ta.
Goh Chok Tong là người kế quyền thủ tướng Lý Quang Diệu sáng lập ra quốc gia Singapore nhờ tạo được uy tín riêng của cộng đồng người Hoa tại Singapore đối với Anh quốc và cũng là người bám sát nút chính sách của Lý Quang Diệu thường có những thắt chặt quan hệ với Trung quốc.
Goh Chok Tong sinh năm 1941 tại Singapore, tốt nghiệp cử nhân kinh tế của đại học Singapore. Nhờ đậu cử nhân hạng xuất sắc, Goh được học bổng của Cao đẳng William của Massachusett tại Hoa kỳ để theo học lấy bằng tiến sĩ kinh tế.
Khi trở về Singapore, Goh làm giám đốc kế hoạch và dự án cho công ty hàng hải Neptune Orient Lines tại Singapore.
Sau đó Goh gia nhập guồng máy cai trị của chính quyền Singapore. Từ đó Goh đi lên để trở thành vị bộ trưởng từng trải của các bộ như bộ tài chánh, bộ thương mại và công nghiệp, bộ quốc phòng và cuối cùng được bầu làm thủ tướng Singapore, thế Lý Quang Diệu năm 1990.
Sự nghiệp đi lên của Goh giống hệt sự nghiệp đi lên của Jean Chrétien, thủ tướng hiện tại của Canada, một nước từng là thuộc địa của Anh, kế tiếp nằm trong Khối Thịnh Vượng Chung Anh quốc và tách ra thành một quốc gia tại Bắc Mỹ, nhưng lấy Nữ hoàng Anh làm biểu tượng tối cao.
Goh Chok Tong cũng giống như Lý Quang Diệu thường có những bài diễn đàn để trình bầy quan điểm riêng đôi khi gần như tiếng nói của toàn thể vùng Đông Nam Á với Tổng thống Hoa kỳ hay Chủ tịch Trung quốc.
Thủ tướng Goh Chok Tong của Singapore đã trình bầy quan điểm của mình như sau:
Tính chất sau Thế giới Chiến thứ hai đã xác định tính ưu việt của Hoa kỳ. Tính ưu việt này nằm ở một thang chưa từng thấy trong các thời kỳ hiện đại. Tính ưu việt này có tính đa dạng, không những chỉ thiên về mặt quân sự, mà còn thể hiện trong các mặt như kinh tế, tài chánh, kỹ thuật và văn hóa. Tính ưu việt của Hoa kỳ hầu như không thách thức bất cứ quốc gia nào hay bất cứ khối quốc gia nào về lâu dài.
Kể từ khi Thế chiến thứ hai chấm dứt, sự hiện diện của Hoa kỳ là một nền tảng ổn định không thể thay thế được tại Á đông. Không có sự hiện diện của Hoa kỳ, việc bất ổn định tại các thuộc địa sẽ nổi lên ngay để lấp vào chỗ không còn có chính quyền. Hoa kỳ còn là một thị trường thiết yếu và là một nguồn lực kỹ thuật với vốn đầu tư.
Tinh ưu việt của Hoa kỳ đã lên tới mức thang tuyệt đối khiến tạo ra một sự khó chịu ngay trong các quốc gia bạn bè của Hoa kỳ, ngoại trừ Anh quốc.
Cái khó chịu về tính ưu việt của Hoa kỳ hiện nay đều qui tụ vào việc giải giới Iraq bằng cuộc chiến tranh. Các quốc gia Á châu có dân số động theo Hồi giáo đang chỉ trích dữ dội về cuộc chiến tranh này. Kể cả những quốc gia không phải Hồi giáo cũng ngồi không yên. Nhưng trong những thời gian náo động và bất trắc này, chúng ta không được quyền đánh mất cái nhìn thẳng vào những lý do chính ẩn sau cuộc chiến tranh này.
Cái không may là Hội đồng Bảo an của LHQ không đạt được sự đồng thanh trong nghị quyết thứ hai. Nhưng nghị quyết này thuộc về lý do chính trị nhiều hơn là pháp lý cần thiết để cho mở cuộc chiến tranh. Iraq đã vi phạm các nghị quyết của Hội đồng Bảo an trong 12 năm qua sau Chiến tranh Vịnh. Trách niệm bao giờ cũng thuộc về Iraq là phải cho giải giới hoàn toàn để tránh một cuộc chiến tranh xẩy ra.
Cả hàng chục năm nay Iraq coi thuờng LHQ để loại bỏ các vũ khí hủy diệt hàng loạt, sự coi thuờng này đã làm hiểm họa như biến cố 11/9 có chiều hướng tăng thêm. Chính biến cố ngày 11/9 đã thay đổi cách Hoa kỳ nhìn thế giới. Hoa kỳ cảm thấy có nhược điểm và đã cho xét lại quyền ưu tiên về mặt an ninh để hành động.
Trong sự xét lại này, Iraq là nước mà Hoa kỳ cho rằng đang tàng trữ vũ khí hủy diệt hàng loạt, một hiểm họa không có thể nào chấp nhận được. Để tự bảo vệ chính mình, Hoa kỳ đã quyết định xử dụng cái quyền lực vĩ đại của Hoa kỳ để loại bỏ mối họa này.
Trong cuộc bàn thảo đưa tới cuộc chiến tranh hiện nay, đôi khi đã giản dị đưa ra một sự lựa chọn giữa chủ trương đơn cực và đa cực.
Giả sử Hội đồng Bảo an của LHQ không đạt được sự nhất trí về vấn đề Iraq : Liệu người ta có thể nào bỏ đi được sự ưu việt của Hoa kỳ được không "
Đáp án rõ ràng là "Không". Nhưng người ta muốn bảo vệ cái tầm vóc quan trọng của LHQ.
Một mặt Hội đồng Bảo an LHQ đã thất bại để binh vực cái cường quốc ưu việt của thế giới cho áp dụng các nghị quyết trước thuộc về quyền lợi chính yếu của Hoa kỳ và cộng đồng quốc tế, những kẻ thất bại này là LHQ và những người chủ trương đa cực.
Các nước cờ đi của Pháp, Đức, Nga, Trung quốc và các nước khác để cản hành động của Hội đồng Bảo an đối với Iraq cũng mang những hàm ý ngoài ý muốn của LHQ.
Ví dụ như các mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương có trở lại bình thường được không " Nguyện vọng nào còn lại trong số những nguyện vọng của Âu châu về chính sách đối ngoại và an ninh " NATO làm thế nào có thể tồn tại được đối với vấn đề an ninh của Âu châu " Còn lâu mới có các câu trả lời thực sự cho những câu hỏi này. Nhưng xem ra cái ảnh hưởng mạnh nhất của các câu trả lời có vẻ trầm trọng và sâu xa hơn nhiều.
Xin hãy cho tôi đưa ra một lý do xa hơn nữa như tại sao chúng ta cho hành động chống Iraq là cần thiết. Vũ khí hủy diệt hàng loạt nằm lộn tay là một cái hiểm họa khủng khiếp đối với tất cả những quốc gia đã được văn minh. Vũ khi này mà đuợc xử dụng như đối với Singapore, nó là một phương tiện để tiêu diệt hẳn quốc gia này.
Nếu không có hành động chống lại Iraq hay Hoa kỳ bị thất bại tại Iraq, đó là việc ra dấu cho bọn cực đoan khắp nơi trên thế giới hành động, có phải không " Sự kiện này sẽ làm dễ dàng hay khó khăn thêm để khuyến dụ Bắc Hàn cho bỏ đi vũ khí huỷ diệt hàng loạt hay không "
Chuyện đã rồi, Bắc Hàn đã lợi dụng tình thế xẩy ra trước đối với Iraq để xúc tiến mạnh mẽ chương trình vũ khí nguyên tử hạch nhân của Bắc Hàn. Trường hợp Bắc Hàn trở thành một cường quốc nguyên tử, việc này sẽ nẩy sinh ra việc xét lại chiến lược của những quốc gia lân bang.
Thí dụ như Nhật bản, Nhật sẽ cho xem xét lại vấn để an ninh của Nhật, kế theo là Trung quốc cũng làm như thế. Cả hai quốc gia đều đáp ứng với Nhật để có thể có vũ trang nguyên tử và thống nhất Cao Ly (Nam Hàn). Hoa kỳ bắt buộc phải đáp ứng theo và Nga cũng thế. Sự tin tưởng vào nhau và việc ổn định khắp nơi cả Á châu sẽ bị rung động mạnh.
May mắn hãy còn chút thời gian để nói chuyện với Bắc Hàn. Chúng ta trông mong các cuờng quốc quan trọng như Trung quốc, Hoa kỳ, Nhật Bản, Nga và Nam Hàn sẽ còn thời giờ hiện nay để gỡ ngòi sắp nổ này một cách bình yên.
TRUNG QUỐC LÀMCHO CÁN CÂN THĂNG BẰNG
Xin phép để cho tôi quay qua Trung quốc.
Một Trung quốc được thịnh vuợng và hội nhập với toàn cầu là tất cả quyền lợi của chúng ta. Thay cho một Trung quốc nghèo khổ và bị cô lập bằng sáu chục quốc gia như Bắc Hàn đang nằm ngoài ngưỡng cửa của chúng ta. Nó sẽ đặt ra sự thách thức có thể xẩy ra bất cứ lúc nào.
Trung quốc có cảnh giác là cần phải để cho nhìn thấy Trung quốc là một cường quốc có trách nhiệm và đã chịu đau khổ để chăm lo cái hình dáng này. Hình dáng này sẽ làm cho các quốc gia trong vùng thoải mái. Chẳng những thế, phần lớn các quốc gia trong vùng còn cảm thấy bảo đảm hơn như Á đông vẫn có sự thăng bằng khi Trung quốc tăng trưởng.
Trên thực tại, việc giữ cán cân cho thăng bằng này là mục tiêu chiến lược vòng cung hiện nay cho Á đông và chỉ có Hoa kỳ giúp đỡ, Á đông mới đạt được sự cân bằng này.
Khi trọng lực của Trung quốc tăng lên, tất nhiên ảnh hưởng của Trung quốc trong vùng phải tăng theo. Về mặt khác đối với cường quốc ưu việt toàn cầu, việc giữ nguyên trạng hiện nay theo phần lớn là Hoa kỳ đang chú ý tới. Sự khác xa về cơ bản này là sự thiệt. Nhưng nó không làm đoạn tuyệt mối quan hệ Hoa-Mỹ để tới xung đột.
Chính quyền Hoa kỳ đương thời đang nghi kỵ đối với Trung quốc nhiều hơn chính quyền trước của Hoa kỳ. Trong số các quốc gia, Hoa kỳ cần phải có Trung quốc để ủng hộ nỗ lực Hoa kỳ chống lại chủ trương khủng bố. Tại Washington, cuộc bàn cãi giữa những người coi Trung quốc như đối tác cạnh tranh chiến luợc và những người muốn có một quan hệ xây dựng hơn nữa với Trung quốc vẫn chưa ngã ngũ. Song chiến dịch chống khủng bố đã làm tắt ngầm cuộc bàn cãi này và đã cho giới hạn bộ mặt diều hâu đối với Trung quốc.
Vế phần Trung quốc, Trung quốc không thấy gì hài lòng về chủ trương đơn cực của Hoa kỳ. Trung quốc cũng không tin vào việc quân đội Nhật Bản đang yểm trợ Hoa kỳ ngoài vùng biển của Nhật bản. Nhưng Trung quốc đã phải kìm hãm việc quan tâm cấp bách này. Chính Trung quốc cũng có trở ngại đối với bọn có chủ trương khủng bố. Trung quốc đang đối mặt với việc chính trị trong nước và các thách thức về mặt xã hội đang xẩy ra trong lúc chuyển quyền lãnh đạo.
Vả lại Trung quốc muốn tập trung vào việc phát triển kinh tế. Vì thế Bắc Kinh muốn có mối giao hảo ổn định và xây dựng với Hoa kỳ. Trung quốc không muốn có rắc rối với Hoa kỳ theo thái độ quả quyết của Trung quốc đã được nâng cao sau vụ máy bay trinh sát của Hoa kỳ và phản lực cơ của Trung quốc đụng nhau trên không phận ngoài khơi biển Nam Hải. Điển hình là Trung quốc đã thu nhỏ thế của mình trong vấn đề Iraq để giữ quan hệ với Hoa kỳ như hai mạn thuyền cân đối.
Vì vậy cuối cùng tôi nhìn ra ngay thế chiến lược giữa Hoa kỳ với Trung quốc coi như ổn định.
Còn quan hệ của Nhật bản với Trung quốc, tôi cho rằng đã quan tâm ngay là sự nổi lên của Trung quốc đưa Nhật bản đứng hàng thứ hai tại Á châu. Trung quốc đưa ra đề nghị về Thoả hiệp Tự do Thương mại (FTA) với các quốc gia Á châu đãï bị Nhật bản cho phản chiêu ngay dưới hình thức Giao ước Kinh tế Toàn diện CEP (Comprehensive Economic Partnership) và Nhật bản đã ký kết với các quốc gia vùng Đông Nam Á để cho công bố giao ước này trong hội nghị thượng đỉnh tại Cambodia.
Những hành động này là những nước cờ mở trong ván cờ chính trị địa dư tại Á động. Các quốc gia nằm trong khối ASEAN sẽ phải coi chừng, mở mắt ra xem Trung quốc và Nhật bản biến những nứớc cờ này thành những đường lối để họ hưởng lợi.
Thực tế là Nhật bản vẫn còn là trụ chính của khối ASEAN. Nhật bản vẫn là nền kinh tế lớn nhất đứng thư hai trên thế giới, nền kinh tế quan trọng riêng đối với Singapore và các quốc gia trong vùng. Nhưng tôi có cái quan tâm là vốn đầu tư của Nhật bản đã cho giảm hẳn đi sau năm 1997, lưu luợng thương mại của Nhật với các quốc gia trong khối ASEAN đã đi xuống từ năm 1995.
Trong bối cảnh mà tôi nhìn thấy là Thủ tuớng Junichiro Koizumi đang có nỗ lực để cải tổ nềân kinh tế Nhật bản theo sự quan trọng sống còn không riêng gì cho Nhật bản mà còn cho toàn vùng Á đông. Lẽ dĩ nhiên là phải hoan nghênh. Các chính quyền trong vùng Đông Nam Á cũng thế, phải có những biện pháp cần thiết chịu đau thương để làm cho vùng này hồi phục như là một đối tác kinh tế hấp dẫn.
BÌNH AN LÂU DÀI
Vùng Á đông phải biến thành một cấu hình có thể đảm bảo được sự bình an nội trong vùng của chúng ta. Một cấu hình như thế có thể là Vùng Tự do Thương mại của Á đông hay vùng EAFTA (East Asia Free Trade Area). Khi các nền kinh tế trong vùng Á đông đã đan lẫn và phụ thuộc lẫn nhau, các nền kinh tế này sẽ có một tương lai chung. Cái ý nghĩa về tuơng lai chung là cùng nằm chung trong một chiếc tầu sẽ giúp để tránh khỏi việc xung đột với nhau trong vùng Á đông.
EAFTA không có nghĩa là phải thực hiện ngay tức thì. Nó có thể là mục tiêu trung hạn đạt được nhờ vào Thoả ước Tư do Thương mại (FTA) song phương hiện đang theo đuổi, như thỏa uớc FTA mà Nhật đang bàn thảo với Thái Lan và Phi Luật Tân và những thoả ước FTA phụ trong vùng giữa khối ASEAN với Trung quốc và Nhật bản, có thể có cả Đài Loan dưới nguyên tắc "Trung hoa nhất quốc", kể cả Bắc Hàn nếu như quốc gia này quyết định có sự cởi mở.
Để tiến được tới vùng EAFTA, các nền kinh tế Á đông cần phải có nhiều năm với nỗ lực tìm hiểu và tin tưởng lẫn nhau. Việc này cần có thêm các món lợi hưởng thực sự trong việc thắt chặt quan hệ với nhau trong lãnh vực thuơng mại tự do để tránh những tranh chấp tương lai nằm ngoài tầm tay. Và nếu như có những việc tranh chấp trầm trọng, các kênh liên lạc nói chuyện với nhau và một cơ chế phải được thành lập để xử lý những việc tranh chấp này.
Chúng ta có thể học hỏi Âu châu tại đây. Âu châu đã từng đau khổ với nhiều cuộc chiến tranh, cái đau khổ gần nhất là hai thế chiến của thế kỷ vừa qua. Hai cuộc chiến tranh này là một trong những sô đẩy chính nằm sau sự thành hình Cộng đồng Âu châu. Cái ý tuởng này là nếu các quốc gia tại Âu châu làm việc chung cho hảo phước chung như một liên minh, sự giàu có của những quốc gia này đan vào nhau không thể gỡ ra được, việc này sẽ làm cho khả năng chiến tranh mất đi giữa các thành viên của liên minh.
Âu châu đã thành công. Chiến tranh không còn xẩy ra trong việc cạnh tranh với nhau trong nửa thế kỷ vừa qua và người ta không nhìn thấy chiến tranh nữa. Sáng kiến của Âu châu quá mạnh, mạnh đến nỗi có cả dọc quốc gia đang xếp hàng để xin gia nhập liên minh đó. Sự bành trường của Liên Âu không những làm cho nền kinh tế thịnh vượng. Nó đã mở rộng ra cả một vùng hoà bình và hài hòa tại Âu châu.
Tương tự như thế, Á đông vẫn còn có các cuộc chiến tranh giữa các quốc gia thành viên với nhau, Á đông phải có nhãn quan, can đảm và khôn ngoan để nhắm vào việc lập Cộng đồng Á đông theo mục đích lâu dài.
EAFTA có thể là chiếc xe đưa tới việc thành hình cộng đồng này. Sáng kiến đã có sẵn, nổi lên bềnh bồng trong các hội nghị thượng đỉnh trước đây của khối ASEAN với ba quốc gia nằm ngoài khối này. Nhưng sự thành hình này cần phải có sức đẩy. Khối Asean với ba quốc gia đã làm mọi việc chuyển động, đang nhận định và đang đeo đuổi những lãnh vực hợp tác nội trong vùng Á đông. Chúng ta phải phà hơi sống cho EAFTA, 50 năm sau khi tình thế chính trị địa dư có khác đi, chúng ta tại Á đông sẽ vẫn có thể sống trong hòa bình, hài hòa và thịnh vượng.
Singapore ít nói về việc tái hình thành thế giới. Về mặt khác, Nhật bản chắc chắn có thể gây ảnh hưởng tiến trình của các biến cố nơi đây của Á đông. Chúng ta hãy cùng nhau thi hành sáng kiến để gắn bó với vùng này hơn nữa vì hảo phước chung và vì hảo phước riêng của quốc gia chúng ta.
Gửi ý kiến của bạn
