Nhiều dấu chỉ cho thấy LHQ và Mỹ không nói ra nhưng mặc thị dành cho Ô. Hussein một ân hạn mới nữa để giao nạp tài liệu và vũ khí giết người hàng loạt, chớ chưa tấn công Iraq sau khi Đoàn Thanh sát LHQ báo cáo kết qua lên Hội Đồng Bảo An LHQ vào ngày 27 tháng 1 này.
Iraq không cộng tác đủ với Đoàn Thanh sát của LHQ nên Đoàn cần thêm thì giờ để hoàn thành sứ mạng, là lời tuyên bố ngày 13-1-2003, tại Paris, của Ông Giám đốc Cơ quan Nguyên tử Năng, Mohamed El Baradel. Bộ Trưởng Ngoại giao Pháp, Ông Dominique di Villepin, cũng cho biết ý tương tự khi nhấn mạnh sự cộng tác của Bagdad là điều kiện " tốt" cho Iraq có thể tránh được chiến tranh. Toà Bạch Ốc Mỹ nói Mỹ không đặt ra một hạn định thời gian nào. Ô. Hans Blix, cùng ngày với Ô. Chủ tịch Hội Đồng Bảo An, cho biết Đoàn Thanh Sát phải phải kéo dài thời gian và mở rộng việc thanh sát sau khi được các cơ quan tình báp Tây Phương cung cấp thêm tin tức. Gần đây ngày 20 tháng 1, Tổng Trưởng Quốc Phòng Mỹ nói, "những cuộc dàn quân [cuả Anh, Mỹ, và Uùc] ở đó là để yễm trợ cho các vận động ngoại giao." Và Ngoại Trưởng Mỹ nói, "Nếu [chế độ Hussein] không tự giải giới, sẽ bị giải giới," và Mỹ có thể tự làm việc ấy vì "đa phương không có nghĩa là bất động" và sự khác biệt đối với "những người bạn bên kia bờ Đại Tây Dương là điều không thể tránh đước" trong quan hệ tốt đã có hàng thế kỷ rồi.
Thực vậy, Mỹ luôn muốn cuộc thanh sát phải nhanh, đúng kỳ hạn như Nghị Quyết 1441 dự trù. Nhưng Đoàn Thanh sát LHQ lại cần thêm thời gian mở rộng cuộc điều tra. Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế, là cơ quan giám sát việc làm của các thanh tra về vũ khí nguyên tử nằm trong Đoàn Thanh Sát, cho biết cần ít nhứt phải 6 tháng đến 1 năm, mới hy vọng hoàn thành trách nhiệm do LHQ giao phó. " Chúng tôi cần nhiều tháng. Bao nhiêu, điều đó tùy thuộc sự cộng tác của Iraq", là lời của Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử quốc tế này khi đến Paris để tường trình công việc cho Ô. Chủ tịch Hội Đồng Bảo An hiện thời đến phiên Ô. Bộ Trưởng Ngoại giao Pháp và kế đó Đức nắm đếm cuối tháng 2. Đề nghị triễn hạn của Cơ quan nguyên tử năng dựa vào Nghị quyết của LHQ hẵn hòi, chớ không phải thuần tuý do nhu cầu công tác. Nghị Quyết 1284 của Hội Đồng Bảo An, được ban hành năm 1999, thành lập một Uûy Ban mà chức năng là kiểm soát, xác minh, và thanh sát Iraq ( chữ tắt là COCOVINU ). Nghị quyết có dự trù HĐBA có quyền kéo dài các biện pháp chế tài trong thời hạn một năm ngay khi Đoàn Thanh Tra xác nhận và chứng thật Iraq cộng tác trong việc giải giới. Do vậy Đoàn Thanh sát đang nỗ lực làm sao biến ngày 27 tháng 1 bớt nghiêm trọng đi. Ngày ấy là ngày Nghị Quyết 1441 qui định Đoàn Thanh Sát phải báo cáo việc thanh sát vũ khí của Iraq lên HĐBA. Cuộc thanh sát bắt đầu hồi tháng 11. Báo cáo đó sẽ quyết định Iraq bị trừng phạt hay không hay nói khác Chiến tranh Iraq xảy ra hay không là do báo cáo đó.
Nhưng nỗ lực ấy bị mờ đi vì cuộc động binh của Mỹ xung quanh Iraq. Hai hạm đội của Mỹ, mỗi hạm đội có hàng không mẫu hạm đang hướng vế Iraq. Hơân 150 ngàn quân Mỹ đã có mặt ở Trung Đông. Anh và Uùc cũng đã đổ quân. Trận đồ cho thấy Anh Mỹ sẽ dùng Hải và Không quân xuất phát từ Vịnh Ba Tư và Điạ Trung Hải làm gọng kềm siết Iraq, làm bàn cho ngoại giao và nội loạn đến khi biến Ô. Hussein thành khói lửa ít nhứt vào cuối tháng Hai tới chiến tranh thực sư bùng nổ ï.
Iraq đã bị Mỹ bao vây trên bộ cũng như biển. Miền Bắc Iraq vùng tự trị của người Kurd các thế lực quầân chúng đã được CIA tổ chức chiến tranh khuynh đảo. Lực lương lưu vong chống Hussein ở ngoại quốc đã tập họp, đã đồng ý với nhau về một chánh quyền hậu Hussein. TT Bush hoà hưỡn với Liên Aâu và LHQ nhưng không nới tay cho Iraq. Thủû Tướng Tony Blair siết chặt tay trong tay với TT Mỹ dù những người chủ hoà của Đảng Lao động Anh kêu gào chống chiên tranh, dù Đức Giáo Hoàng John Paul II lên án Chiến tranh Iraq. Chánh quyền Mỹ vì lý do riêng cũng không chống đối lắm trước nỗ lực triễn hạn của Đoàn Thanh sát LHQ. Tờ USA Today gần đây cho biết, Mỹ khó có thể hoàn thành việc dàn trận xung quan Iraq trước cuối tháng Hai. Dư đoán Mỹ sẽ tấn công Iraq sau ngày 27 tháng 1 khó có thể xảy ra. Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế cho biết sẽ đi Iraq vào ngày 19 hay 20 tháng 1 cùng với Ông Chủ tịch Uûy ban kiểm soát COCOVINU, tức Ông Hans Blix để thuyết phục nhà cầm quyền Iraq cộng tác với Đoàn Thanh sát. Theo quan niệm của LHQ, Iraq càng cộng tác, việc thanh sát càng sớn hoàn thành và việc giải toả các biện pháp trừng phạt cành nhanh thực hiện.
Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng LHQ thấy cần phải đi Iraq vì "Iraq công tác tiêu cực và chúng tôi mong mỏi một sự cộng tá tích cực hơn." Việc Ông Giám đốùc Nguyên tử năng đòi hỏi Iraq cộng tác tích cực, như Pháp đã đòi hỏi trong tuần lễ trước đó, nói lên sự kiện Iraq không tuân thủ nghiêm túc Nghị quyết 1441 của LHQ. Theo văn bản của Nghị quyết, Iraq phải chọn lựa giữa hai việc: hoặc giải giới hoặc chiến tranh. Tiêu chuẩn để xét sự chọn lưa của Iraq là sư cộng tác của Iraq đối với Đoàn Thanh sát. Sư cộng tác đó theo văn tự của Nghi quết là "vô điều kiện và tích cực." Nhưng mấy tuần gần đây, Ô. Hussein đã công khai tố giác thanh tra là những "tên gián điệp"; điều đó cho thấy Bagdad không có cái nhìn cùng hướng với LHQ. Đoàn Thanh sát, tính đến ngày 27/ 1, đã làm việc hết thời hạn ở Iraq, thanh sát được hơn 100 cơ sở của Iraq, có khi quay tới quay lui một cơ sở năm hay sáu lần. Mà nhiêu câu hỏi liên quan đến vũ khí sinh hoá, nguyên tử, hoã tiễn của Iraq không có câu trả lời. Ô. Giám đốc Nguyên Tử năng LHQ thì cứ, "Chúng tôi rất lo làm nhiêm vụ hoàn thành càng sớm càng tốt.. Nhưng điều đó sẽ cần thời gian."
Vậy ngày 27 thánh 1 là ngày Đoàn Thanh sát LHQ báo cáo lên Hội đồng Bão An không là ngày cuộc chiến tranh Iraq bắt đầu. Đề nghị triễn hạn thời gian công tác sẽ đuợc HĐBA cứu xét. Năm nước tiếng nói có trọng lượng thì Pháp, Nga đã chống chiến tranh Iraq, Trung Quốc cũng đòi ngoại giao trước. Hết thời kỳ Pháp làm Chủ tịch, lại đến Đức làm chủ tịch đến cuối tháng Hai nước này lập trường không thuận lợi với Mỹ trong chiến tranh Iraq. Dù tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ngày 26 tháng 1, Mỹ đã sẵn sàng để tự giải giới Iraq và xem "những khác biệt" với các nước bạn bên kia bờ Đại Tây dương "không thể tránh được", ngày 27 tháng 1 vẫn là ngày đầu của giại đoạn chót để đi đến chiến tranh Iraq, chớ chưa phải là ngày N+1 của Chiến trang Iraq. Một ân hạn mới mặc thị dành cho Iraq.
Iraq không cộng tác đủ với Đoàn Thanh sát của LHQ nên Đoàn cần thêm thì giờ để hoàn thành sứ mạng, là lời tuyên bố ngày 13-1-2003, tại Paris, của Ông Giám đốc Cơ quan Nguyên tử Năng, Mohamed El Baradel. Bộ Trưởng Ngoại giao Pháp, Ông Dominique di Villepin, cũng cho biết ý tương tự khi nhấn mạnh sự cộng tác của Bagdad là điều kiện " tốt" cho Iraq có thể tránh được chiến tranh. Toà Bạch Ốc Mỹ nói Mỹ không đặt ra một hạn định thời gian nào. Ô. Hans Blix, cùng ngày với Ô. Chủ tịch Hội Đồng Bảo An, cho biết Đoàn Thanh Sát phải phải kéo dài thời gian và mở rộng việc thanh sát sau khi được các cơ quan tình báp Tây Phương cung cấp thêm tin tức. Gần đây ngày 20 tháng 1, Tổng Trưởng Quốc Phòng Mỹ nói, "những cuộc dàn quân [cuả Anh, Mỹ, và Uùc] ở đó là để yễm trợ cho các vận động ngoại giao." Và Ngoại Trưởng Mỹ nói, "Nếu [chế độ Hussein] không tự giải giới, sẽ bị giải giới," và Mỹ có thể tự làm việc ấy vì "đa phương không có nghĩa là bất động" và sự khác biệt đối với "những người bạn bên kia bờ Đại Tây Dương là điều không thể tránh đước" trong quan hệ tốt đã có hàng thế kỷ rồi.
Thực vậy, Mỹ luôn muốn cuộc thanh sát phải nhanh, đúng kỳ hạn như Nghị Quyết 1441 dự trù. Nhưng Đoàn Thanh sát LHQ lại cần thêm thời gian mở rộng cuộc điều tra. Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế, là cơ quan giám sát việc làm của các thanh tra về vũ khí nguyên tử nằm trong Đoàn Thanh Sát, cho biết cần ít nhứt phải 6 tháng đến 1 năm, mới hy vọng hoàn thành trách nhiệm do LHQ giao phó. " Chúng tôi cần nhiều tháng. Bao nhiêu, điều đó tùy thuộc sự cộng tác của Iraq", là lời của Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử quốc tế này khi đến Paris để tường trình công việc cho Ô. Chủ tịch Hội Đồng Bảo An hiện thời đến phiên Ô. Bộ Trưởng Ngoại giao Pháp và kế đó Đức nắm đếm cuối tháng 2. Đề nghị triễn hạn của Cơ quan nguyên tử năng dựa vào Nghị quyết của LHQ hẵn hòi, chớ không phải thuần tuý do nhu cầu công tác. Nghị Quyết 1284 của Hội Đồng Bảo An, được ban hành năm 1999, thành lập một Uûy Ban mà chức năng là kiểm soát, xác minh, và thanh sát Iraq ( chữ tắt là COCOVINU ). Nghị quyết có dự trù HĐBA có quyền kéo dài các biện pháp chế tài trong thời hạn một năm ngay khi Đoàn Thanh Tra xác nhận và chứng thật Iraq cộng tác trong việc giải giới. Do vậy Đoàn Thanh sát đang nỗ lực làm sao biến ngày 27 tháng 1 bớt nghiêm trọng đi. Ngày ấy là ngày Nghị Quyết 1441 qui định Đoàn Thanh Sát phải báo cáo việc thanh sát vũ khí của Iraq lên HĐBA. Cuộc thanh sát bắt đầu hồi tháng 11. Báo cáo đó sẽ quyết định Iraq bị trừng phạt hay không hay nói khác Chiến tranh Iraq xảy ra hay không là do báo cáo đó.
Nhưng nỗ lực ấy bị mờ đi vì cuộc động binh của Mỹ xung quanh Iraq. Hai hạm đội của Mỹ, mỗi hạm đội có hàng không mẫu hạm đang hướng vế Iraq. Hơân 150 ngàn quân Mỹ đã có mặt ở Trung Đông. Anh và Uùc cũng đã đổ quân. Trận đồ cho thấy Anh Mỹ sẽ dùng Hải và Không quân xuất phát từ Vịnh Ba Tư và Điạ Trung Hải làm gọng kềm siết Iraq, làm bàn cho ngoại giao và nội loạn đến khi biến Ô. Hussein thành khói lửa ít nhứt vào cuối tháng Hai tới chiến tranh thực sư bùng nổ ï.
Iraq đã bị Mỹ bao vây trên bộ cũng như biển. Miền Bắc Iraq vùng tự trị của người Kurd các thế lực quầân chúng đã được CIA tổ chức chiến tranh khuynh đảo. Lực lương lưu vong chống Hussein ở ngoại quốc đã tập họp, đã đồng ý với nhau về một chánh quyền hậu Hussein. TT Bush hoà hưỡn với Liên Aâu và LHQ nhưng không nới tay cho Iraq. Thủû Tướng Tony Blair siết chặt tay trong tay với TT Mỹ dù những người chủ hoà của Đảng Lao động Anh kêu gào chống chiên tranh, dù Đức Giáo Hoàng John Paul II lên án Chiến tranh Iraq. Chánh quyền Mỹ vì lý do riêng cũng không chống đối lắm trước nỗ lực triễn hạn của Đoàn Thanh sát LHQ. Tờ USA Today gần đây cho biết, Mỹ khó có thể hoàn thành việc dàn trận xung quan Iraq trước cuối tháng Hai. Dư đoán Mỹ sẽ tấn công Iraq sau ngày 27 tháng 1 khó có thể xảy ra. Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế cho biết sẽ đi Iraq vào ngày 19 hay 20 tháng 1 cùng với Ông Chủ tịch Uûy ban kiểm soát COCOVINU, tức Ông Hans Blix để thuyết phục nhà cầm quyền Iraq cộng tác với Đoàn Thanh sát. Theo quan niệm của LHQ, Iraq càng cộng tác, việc thanh sát càng sớn hoàn thành và việc giải toả các biện pháp trừng phạt cành nhanh thực hiện.
Ô. Giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng LHQ thấy cần phải đi Iraq vì "Iraq công tác tiêu cực và chúng tôi mong mỏi một sự cộng tá tích cực hơn." Việc Ông Giám đốùc Nguyên tử năng đòi hỏi Iraq cộng tác tích cực, như Pháp đã đòi hỏi trong tuần lễ trước đó, nói lên sự kiện Iraq không tuân thủ nghiêm túc Nghị quyết 1441 của LHQ. Theo văn bản của Nghị quyết, Iraq phải chọn lựa giữa hai việc: hoặc giải giới hoặc chiến tranh. Tiêu chuẩn để xét sự chọn lưa của Iraq là sư cộng tác của Iraq đối với Đoàn Thanh sát. Sư cộng tác đó theo văn tự của Nghi quết là "vô điều kiện và tích cực." Nhưng mấy tuần gần đây, Ô. Hussein đã công khai tố giác thanh tra là những "tên gián điệp"; điều đó cho thấy Bagdad không có cái nhìn cùng hướng với LHQ. Đoàn Thanh sát, tính đến ngày 27/ 1, đã làm việc hết thời hạn ở Iraq, thanh sát được hơn 100 cơ sở của Iraq, có khi quay tới quay lui một cơ sở năm hay sáu lần. Mà nhiêu câu hỏi liên quan đến vũ khí sinh hoá, nguyên tử, hoã tiễn của Iraq không có câu trả lời. Ô. Giám đốc Nguyên Tử năng LHQ thì cứ, "Chúng tôi rất lo làm nhiêm vụ hoàn thành càng sớm càng tốt.. Nhưng điều đó sẽ cần thời gian."
Vậy ngày 27 thánh 1 là ngày Đoàn Thanh sát LHQ báo cáo lên Hội đồng Bão An không là ngày cuộc chiến tranh Iraq bắt đầu. Đề nghị triễn hạn thời gian công tác sẽ đuợc HĐBA cứu xét. Năm nước tiếng nói có trọng lượng thì Pháp, Nga đã chống chiến tranh Iraq, Trung Quốc cũng đòi ngoại giao trước. Hết thời kỳ Pháp làm Chủ tịch, lại đến Đức làm chủ tịch đến cuối tháng Hai nước này lập trường không thuận lợi với Mỹ trong chiến tranh Iraq. Dù tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ngày 26 tháng 1, Mỹ đã sẵn sàng để tự giải giới Iraq và xem "những khác biệt" với các nước bạn bên kia bờ Đại Tây dương "không thể tránh được", ngày 27 tháng 1 vẫn là ngày đầu của giại đoạn chót để đi đến chiến tranh Iraq, chớ chưa phải là ngày N+1 của Chiến trang Iraq. Một ân hạn mới mặc thị dành cho Iraq.
Gửi ý kiến của bạn
