Hôm nay,  

Nguyễn Tuân Và Chùa Đàn

12/27/200200:00:00(View: 5131)
Chùa Đàn của Nguyễn Tuân gồm ba phần: Dựng, Tâm Sự Của Nước Độc, và Mưỡu Cuối. Dựng là một thứ "intro", "ouverture", giới thiệu nhân vật, và mở ra cuộc gặp gỡ định mệnh, giữa "chữ" - giữa ông nhà văn, người kể chuyện, nhân vật xưng tôi: "Bị phát vãng lên đường ngược, ở một tỉnh phía tây Bắc Bộ vào những năm khủng bố thời Pháp thuộc ấy, tôi đã chú ý đến một người tù" - và "vật" - "vật" ở đây có thể hiểu như là danh từ tắt, để chỉ chủ nghĩa duy vật lịch sử qua nhân vật "đại diện" của nó: Lịnh, anh chàng trí thức tiểu tư sản, "ngộ" sau cái chết của một cái chết - cái chết của người vợ cưng, và cái chết của một người đầy tớ, và cũng là một tri kỷ muộn: chỉ sau khi Bá Nhỡ chết vì tiếng đàn, Lịnh mới đốt Mê Thảo, tửu phần, và đi theo Cách Mạng.
Cảm tình tri ngộ, Cô Tơ, sau khi Bá Nhỡ chết, đã xin lập am để thờ, và qui y Cửa Phật.
Mưỡu Cuối, kể cuộc gặp gỡ giữa nhân vật xưng tôi, và sư Tuệ Không, pháp danh của Cô Tơ, và khẳng định về một Ngày Mai Ca Hát không thể thiếu tiếng hát của một Cô Tơ: "Không Cô Tơ ấy phải sống - nghĩa là sư thầy cũng phải tái sinh ngay lại vào cuộc đời thực tại này. Không cần phải đợi cho tóc mọc lại, vì cần kíp lắm rồi.... Hãy vứt lại cái mõ, cầm ngay lấy đoạn trúc xưa mà hát lên một bài cho xứ sở rung thêm lên nữa với công cuộc đang sinh thành. Cô há chẳng thấy cuộc đời đang tưng bừng đi tới...".

Theo tôi, có ba cách đọc Chùa Đàn, với "chỉ một" độc giả của nó. Nói một cách khác, cấu trúc Chùa Đàn chính là câu thai đố mà con nhân sư đặt ra cho Oedipe, và vì giải được, Oedipe đã phải chịu lời nguyền của nó: giết cha, lấy mẹ, tự chọc mù mắt mình, đi lang thang trong sa mạc...
Con vật nào buổi sáng đi bốn chân, là độc giả của Chùa Đàn khi còn trẻ tuổi, hăm hở với giấc mơ làm lại lịch sử, thay đổi cuộc đời. Với một độc giả như vậy, đoạn cuối, là đoạn hay nhất, tuyệt nhất. Một Tâm Sự Của Nước Độc, một nhân vật thần thoại như thế, Lãnh Út, làm sao có thể kết thúc, bằng những tiếng gõ mõ tẻ nhạt của một sư thầy Tuệ Không"
Con vật nào buổi chiều đi ba chân: Một độc giả già, sẽ bỏ luôn cả phần đầu, và phần cuối, và chỉ giữ lại, phần giữa: Tâm Sự Của Nước Độc.
Như các bạn đã biết, con vật mà con nhân sư nói tới đó, là con người, khi còn nhỏ, bò, khi lớn, đi bằng hai chân, và về già, chống gậy.
Và cách đọc thứ ba, của Chùa Đàn là dành cho những độc giả, ở một nơi chốn không thể có tiếng hát, hoặc có tiếng hát, nhưng là thứ âm nhạc của những kẻ trầm luân, hát ở đáy địa ngục, nói theo Kafka.
"... Và tôi tự hỏi phải chăng câm điếc [trước âm nhạc, tiếng hát], là Đêm Tối Của Đêm Tối""
(G. Steiner. Errata).

Nguyễn Tuân là một người sành "mê thảo", ở ngoài đời. Một cách nào đó, những tác phẩm "ruột" của ông, đều được viết dưới ánh sáng của một ngọn đèn: Tàn Đèn Dầu Lạc, Chiếc Lư Đồng Mắt Cua.


Nhân vật Fowler của Greene, cũng là một tay sành điệu trong nghề. Anh đã từng khuyên Phượng giữ Pyle, tức Người Mỹ Trầm Lặng, bằng cách dụ anh ta chơi trò bắn khỉ.
Bản thân Greene cũng đã từng bị FBI theo dõi, vì hay vui chơi nơi bàn đèn, xóm điếm.
Mai Thảo, Vũ Khắc Khoan, một cách nào đó, là đệ tử của Nguyễn Tuân, và cũng không phải là không biết tới thú đi mây về gió.
Ngay cả nhân vật người hùng của Malraux cũng mê trò chơi này, như câu văn kết thúc "Phận Người" cho thấy: "... và ý thức đời người chỉ là âu lo, khắc khoải. Đừng suy tư về cuộc đời bằng tinh thần, mà bằng mê thảo."
[... et la conscience de la vie ne peut être qu'angoisse. IL ne faut pas penser la vie avec l'esprit mais avec l'opium].
Xuyên suốt những tản mạn trên đây, là sợi khói thuốc, nối kết tất cả....
***
Trong quá khứ một đời người, đã từng đam mê mớ chữ, và đã từng đọc đi đọc lại Chùa Đàn, Gấu cứ tiếc hùi hụi, giá mà đừng có Mưỡu Cuối. Cứ kể như là Trời Đất từ nay xa cách mãi, Cô Tơ chỉ còn một việc cầu kinh giải oan, cho chỉ một tri âm tri kỷ là Bá Nhỡ; Lãnh Út đi làm cách mạng, làm tên khủng bố, và cứ thế biệt tích giang hồ, chẳng ai thèm nhớ tới nữa; còn cái anh chàng kể chuyện, nhân vật xưng tôi, cứ lo việc kể chuyện, và độc giả của anh cứ tiếp tục đọc, hoặc tiếp tục bắt chước anh ta, và viết, và "bạn đọc thân mến của tôi ơi", bạn có thể trở thành một trong những độc giả-tác giả, bởi vì câu văn mở đầu Chùa Đàn quả là một câu văn tiên tri, mở ra, trước, những trại tù ở miền bắc, và sau, nền văn học hải ngoại:
"Bị phát vãng lên đường ngược, ở một tỉnh phía tây Bắc Bộ vào những năm khủng bố [cải tạo]..."

Chỉ tới mãi sau này,"cùng với cả nước", Gấu hiểu được sự thừa thãi "có ích" của Mưỡu Cuối, của những câu văn "tiên tri", "Không cần phải đợi cho tóc mọc lại, vì cần kíp lắm rồi.... Hãy vứt lại cái mõ, cầm ngay lấy đoạn trúc xưa mà hát lên một bài cho xứ sở rung thêm lên nữa với công cuộc đang sinh thành. Cô há chẳng thấy cuộc đời đang tưng bừng đi tới...".
Nhà thơ Auden đã có lần viết về tình trạng thơ ca bị dùng làm trò phù thuỷ, "Mắc mớ gì tới thi sĩ; ông ta/bà ta làm sao ngăn cấm được chuyện đó"" Áp dụng nhận xét trên vào trường hợp Nguyễn Tuân, vào Mưỡu Cuối Chùa Đàn, mới thấy, lịch sử "cà chớn", "đểu giả" thật!
Bởi vì, cứ giả sử như Cô Tơ phụ tình tri kỷ Bá Nhỡ, nhập thế trở lại, cầm lên cây đàn ma quái (chủ nghĩa Cộng Sản"), và, hát bài Nối Vòng Tay Lớn, rồi sau đó, xuống thuyền vượt biển, thì... tếu thật!
Còn nhớ, một lần, bên ly cà phê sữa, cái bánh croissant, nhâm nhi một buổi sáng Sài Gòn tại Quán Chùa, nhân nói tới Nguyễn Tuân, và những tác giả như Vũ Khắc Khoan, Mai Thảo... ông anh nhà thơ gật gù cảm khái, Gấu tôi nhớ đại khái, như vầy: mấy ông ấy đã có thời may mắn "gặp" Nguyễn Tuân...
((còn tiếp)
Sơ Dạ Hương

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Little Saigon, Nam California (Bình Sa)- - Tại phòng hội của Hội Đền Hùng Hải Ngoại 14550 Magnolia #203 Thành phố Westminster CA 92683, vào lúc 11 giờ sáng Thứ Năm ngày 21 tháng 11 năm 2019, Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam do Tiến Sĩ Nguyễn Bá Tùng, Trưởng Ban Điều Hành đã tổ chức buổi họp báo để coâng boá keát quả Giải Nhân Quyền Việt Nam (GNQVN) 2019.
SINH HOẠT CỘNG ĐỒNG:
Đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam đã nổi tiếng “cái gì cũng ăn, việc gì cũng phải có tiền”, nay lại độc quyền nắm Thanh niên để tiếp tục độc tài.
Mấy hôm nay truyền thông đưa tin một chủ tiệm nails ở Las Vegas bị khách quỵt tiền và tông chết. Các đài CNN, Fox 5… chỉ đơn giản là một tin tức mà không có bình luận kết tội hay khen chê gì cả!
Thiếu thịt heo, đặc biệt là dịp Tết sắp tới… Báo Vietnam Finance ghi nhận: Từ đây đến Tết, mỗi tháng sẽ thiếu khoảng 70.000 tấn thịt heo.
Giấc mộng trường sinh, bất tử đã được ghi nhận từ thuở hoang sơ, khi con người còn ăn lông ở lỗ. Trong huyền thoại thần tiên, trong niềm mê tín dân gian, trong nguồn cảm hứng xuất thần của văn nhân thi sĩ hay luận lý của triết gia.Tân, Cựu Ước, kinh Koran cũng có nhắc tới nguồn nước trường sinh.
Thanh Hoa huyện nổi tiếng hai chàng Trương, Trần chăm học. Thường đóng cửa tạ khách dùi mài kinh sử đến quá nửa đêm hay tới khi trời hừng sáng.
Nước Mỹ đi đầu phá bỏ nhiều khuông mẫu xã hội thường dẫn đến những tranh luận gay gắt: riêng trong cuộc bầu cữ năm 2020 Hoa Kỳ phải tự tra vấn liệu đã sẳn sàng cho một vị Tổng Thống đồng tính hay chưa?
Văn Phòng Giới Trẻ (VPGT) thuộc Cộng Đồng Công Giáo Việt Nam tại Quận Cam sẽ kỷ niệm 30 năm thành lập vào cuối tuần này, 22 tháng 11 tại Nhà Hàng Grand Garden.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.