Chỉ là chuyện nói chơi, nhưng thần khẩu hại xác phàm.
Ừ thì một liều ba bảy cũng liều. Người viết nhạc chỉ có bảy nốt, giờ phãi xử dụng tới hai mươi bốn chữ cái để “diển tỏa” âm thanh, chắc là vong mạng thôi. Nhưng vì thế nhân TQL sẽ một lần thí mạng cùi.
Đọc trên mạng, bài thơ “ TBHV “, viết về Vu Lan. Có đôi chữ không vừa ý, nhưng đó là ý kiến của người nhạc, còn người làm thơ thì có biết gì về âm thanh, âm nhạc đâu mà thắc mắc hay thắc rẽ.
Nhưng thấy vậy không phải chỉ có vậy !!! Diệu Trân ra lệnh : Anh phổ nhạc bài thơ “Trúc biếc hoa vàng” cho kịp mùa Vu Lan đi. Trời đất ơi trời ơi, thế này là đại họa rồi. Nhưng thân trai mười hai bến nước trong nhờ đục “ráng chịu”, mà bến của TQL thì!!!
Ừ thì một liều ba bảy cũng liều. Người viết nhạc chỉ có bảy nốt, giờ phãi xử dụng tới hai mươi bốn chữ cái để “diển tỏa” âm thanh, chắc là vong mạng thôi. Nhưng vì thế nhân TQL sẽ một lần thí mạng cùi.
Đọc trên mạng, bài thơ “ TBHV “, viết về Vu Lan. Có đôi chữ không vừa ý, nhưng đó là ý kiến của người nhạc, còn người làm thơ thì có biết gì về âm thanh, âm nhạc đâu mà thắc mắc hay thắc rẽ.
Nhưng thấy vậy không phải chỉ có vậy !!! Diệu Trân ra lệnh : Anh phổ nhạc bài thơ “Trúc biếc hoa vàng” cho kịp mùa Vu Lan đi. Trời đất ơi trời ơi, thế này là đại họa rồi. Nhưng thân trai mười hai bến nước trong nhờ đục “ráng chịu”, mà bến của TQL thì!!!
Ngồi trước máy điện toán, đọc lại bài thơ , tá hỏa :
Pháp thân như trúc biếc
Bát Nhã tựa hoa vàng
Tóc rơi từng sợi nhỏ
Tàn cây nhang
Sao chơi khó nhau thế "
Nếu khởi đi bằng một đoạn bốn câu năm chữ thì người nhạc có thể dùng các thể loại bình thường của Jazz như tango, rumba, dễ ăn như cháo, đằng này người thơ ác ôn , thiếu hai chữ ở câu thứ tư. Thì thôi, có khó mới đáng để chúng ta thi thố khả năng, phải không các bậc nhạc sĩ đàn anh " Bản năng sinh tồn khiến TQL phải chọn cung La thứ, là cung dễ nhất trong âm nhạc, không thăng, không giảm, tha hồ chuyển sang trưởng , sang các cung họ hàng lân bang, tha hồ mưu sinh thoát hiễm. Có được cung La thứ rồi, TQL hơi an lòng, nhưng còn điệu thì sao đây""" Nhạc Vu lan mà chơi Valse thì tươi quá, chơi Rumba là các Sư sẽ đập thằng tác giả nhạc chết ngay, ờ ờ thôi thì ta cứ tà tà ở điệu nhè nhẹ, câu giờ rồi sẽ tính. Bây giờ tới chuyện nhanh chậm, lại khổ thôi. Thì thế này nhé, tạm thời ta để tốc độ chín mươi, rồi kề sơ ra sờ ra.
Coi như phần cung bậc, nhịp điệu, tốc độ tạm xong.
Bây giờ chuyển thơ thành nhạc là phần sẽ có chuyện máu lửa đây.
TQL đọc bốn câu thơ đầu tiên thì đã tá hoả :
Tóc rơi từng sợi nhỏ,
ừ thì cũng tạm hiễu được đi, nhưng ngay sau đó :… tàn cây nhang. Trời đất ơi, tóc rơi mà tàn cây nhang được hỉ !!! Chịu thua, vì TQL có biết gì Phật pháp đâu mà dám lý với luận…Ta sẽ theo thơ mà đi từng nốt, từng ý, cẩn thận , nếu không, vong mạng là cái chắc. Để diển tả tóc rơi từng sợi , ta phải dùng một phách cho chữ tóc, một phách cho chữ rơi, người nghe có thể tưởng tượng từng sợi tóc , từng sợi nhỏ, lià đầu, không phải lìa đời, và rồi thì sẽ … tàn cây nhang. Giữa chuyện sợi tóc rơi và chuyện cây nhang tàn không giây mơ rể má gì cả đó nhé.
Đọc tiếp :
Người xoè tay, tay trắng
Bình bát củ khoai lang
Cúng dường Xá Lợi Phất
Công đức ba ngàn thế giới
hồi hướng Vu Lan
Ác cũng ác vừa phải thôi chứ,
Ba câu năm chữ, sao không thêm hai câu năm chữ nữa, nở nào hạ độc thủ bằng hai câu sáu chữ và bốn chữ. Muốn thử xem người nhạc có đọc cẩn thận không hỉ. Cũng được, cứ làm khó nhau đi rồi sẽ biết tay.
Ta sẽ kéo chữ “tay” dài ra một phách rưỡi, để mọi người có đủ thì giờ nhìn cho kỹ, thấy gì , thấy bàn tay, bàn tay thế nào, bàn tay trắng, ta sẽ kéo chữ “trắng” ra một phách rưỡi để mọi người nhìn thấy bàn (tay trắng), hay (trắng tay") bàn tay trắng đó đã bỏ củ khoai lang vào bình bát của Bồ tát Xá Lợi Phất, người đã nhận sự cúng dường thành tâm của một người dân nghèo mạt rệp nhưng lòng yêu Pháp, yêu Tăng không ai dám cân đo. Củ khoai lang đó (không biết có sùng hay không") là bửa ăn cả ngày của người nghèo khó,(cũng như hai mỹ kim phiếu tem thực phẫm mà có lần TQL đã nhận được trong một dịp tổ chức đại nhạc hội cứu thuyền nhân tại các đảo), củ khoai lang đó xứng đáng “công đức ba ngàn thế giới”.
Cha về với Phật, Mẹ còn đây
Sương sớm có tan, trăng có gầy
Mẹ ơi tháng Bảy Vu Lan tụng
Đóa hồng cài áo, hồi chuông xa bay…
Đang năm chữ, người nở nào nhảy sang bảy chữ, rồi tám chữ " Vừa phải thôi, ta phải đối phó thế nào với lòng người dã man tàn bạo thế này"""
Nói đến Vu Lan thường thì nhân sinh vẫn nói đến Mẹ, người vẫn quên không có Cha thì làm sao có ta, Vu Lan chỉ báo hiếu Mẹ thôi, Cha đi chỗ khác chơi hỉ , cái này bất công và vô ơn với đấng sinh thành quá. Bốn câu thơ trên đã nhắc đến Cha, phải, Cha về với Phật , Mẹ còn đây, TQL đã đọc lộn : Cha về với Mẹ, Phật còn đây, tội lỗi, tội lỗi, quỳ hương, quỳ hương!!!
Nói đến Cha, phải nói thật cảm động, dù Cha không còn nhưng nhạc phải dùng đến hai phách để âm hưởng, hình ảnh Cha hiện diện thật rõ, thật lâu trong tâm tư các con, và phải ở nốt thật cao, cao như công lao khổ nhọc cha nuôi con, Cha phải được hát vỡ oà ở nốt Mi. Mẹ phải xuống thấp và phải nhờ cảm âm Sol thăng, dù có hơi lạm dụng đôi chút, nhưng không chắc có ai phản đối nếu TQL diển tả MẸ như vậy. Mẹ còn đây, nhạc phải dùng hai phách rưởi để các Con ghi nhận sự hiện hữu của Mẫu thân lúc này, không gian này, cuộc đời này,
Cha như núi
Mẹ như sông
Núi cao dựng vách
Xanh phấn thông
Sông chảy mênh mang giòng sữa ngọt
một trời hư không…
Đến đây thì TQL hết chịu thấu !!!
Chơi như vậy thì chơi với rắn.
Người đổi giọng, thí ta đổi giọng, người thay lòng thì ta đổi dạ. Người chuyển thể thì ta chuyển thể. Những câu thơ này được dùng để chuyển ý nhạc từ dồn dập sang chậm rãi.
Cha một phách rưởi cũng ở độ cao Mi, núi ba phách cũng ở cùng độ cao với Cha, mẹ như sông, sông hai phách, thấp hơn Cha và núi một chút, ở độ cao Ré thôi, nhưng từ Mi xuống Ré là một bước gần gủi thân thương lắm, (Mí ré mí, mì ré ré) núi cao dựng vách, vách thì phải cao, thì nhạc phải đưa vách lên tận nốt mí để cho người nghe biết rằng vách cao lắm, và kéo dài hai phách rưởi, âm thanh vang dội núi rừng, vách đá, ca sĩ vừa hát vừa nói tiếng Đức, nhưng “đã” lắm, chữ vách này lên cao, đắc địa tuyệt vời, cung bậc đi xuống dần, đúng luật giang hồ lắm, từ chữ vách nốt Mí đưa xuống phấn nốt ré và thông nốt Đô, là một chuổi (Mí ré mí Mí ré đồ) rất trôi chảy với chữ thông bốn phách, sông được kéo dài hai phách và đưa xuống Si để hợp thành một chuổi dài Mí ré mí, ré, ré, Mí ré đo Si). Để diển tả : Sông chảy mênh mang giòng sữa ngọt một trời hư không, TQL đã đưa chữ Ngọt xuống thấp (Đồ, dài hai phách) nhưng đã cường điệu bằng cách dùng khoản tám , (là là la Si) để diển tả Một trời hư không, Chữ Không tại nốt Si và kéo dài ba phách và một phách lặng cho người nghe cảm giác bao la của Đất trời.
Sóng gió đã đi qua phần nào khi TQL kinh qua được những câu thơ đó, những câu còn lại thì dễ như ăn gỏi thôi:
Con xuống tóc đi tìm Cha
Sợi vương cửa động, sơn hà lung lay
Rừng chiều một cánh chim bay
chợt nghe gió thoảng hương say hoa rừng
Người lại thay lòng đổi dạ nữa, từ thơ tự do, chạy sang sáu tám, một thể thơ cạm bẩy sẵn sàng
giết bất cứ anh hùng nào vừa bước vào đường phổ nhạc!!! Cũng được, thời thế tạo anh hùng, có cứng mới đứng đầu gió, ta sẽ đứng ở mũi tàu như kép chánh phim Titanic. Nhạc sẽ khai thác đọan thơ này thành câu đáp của đọan nhạc trước.
Người xuống thì ta sẽ cho nhạc xuống theo :
Con xuống tóc đi tìm Cha = Mi ré đô Si là Si, Con xuống tóc chẫm rãi, mỗi chữ một phách, Cha được kéo dài hai phách cho thật cảm động nhưng gió rừng thổi thì phải mạnh, nên chữ thoảng được đẩy lên tới nốt Mí và kéo dài hai phách rưởi và hợp với “hương say hoa rừng” thành một chuổi “Mí ré đô si Là” Trở về được chủ âm là thấy đời màu hồng rồi,
Nhưng cuộc đời TQL không phẳng lặng như mơ đâu. Tự nhiên người lại phọt thêm hai câu sáu tám nữa, trời đất ơi trời ơi :
Con về ngủ dưới gốc thông
Trong mơ hé nụ đóa hồng Vu Lan.
Cái này là vở nợ lớn. Đã trở về chủ âm rồi, bi chừ còn hai câu lòng thòng lục bát này thật là loạn to.
Thôi được, túng thì tính thôi.
Người đã triệt buộc thì ta đành chuyển từ La thứ, tức là La nho nhỏ sang La trưởng, tức là La to to, để chống chỏi tình thế nguy ngập này.
Bốn trường canh chót biến sang cung La trưởng để chuyên chở một hình ảnh bình an của người nằm an giấc (ngàn thu ") dưới cội thông già và mơ về nụ hồng, nụ hồng VU LAN.
Tran Quan Long
(Viết riêng tặng HDL, một đạo hữu không nghe được… cả âm nhạc )
Gửi ý kiến của bạn
