Kỳ 43:
LTS. Tiếp theo phần 1 của loạt bài " Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần, kể từ đầu tháng 9/2004, VB giới thiệu tiếp phần 2 về tình hình tại miền Nam từ sau Hiệp định Genève đến thời kỳ 1955-1956. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
*Lực lượng quân sự 4 hệ phái của giáo phái của Hòa Hảo
Như đã trình bày, trong năm1955 Quân đội Quốc gia VN (cải danh thành Quân đội VNCH từ ngày 26 tháng 10/1955), đã mở chiến dịch Đinh Tiên Hoàng để tảo thanh lực lượng giáo phái Hòa Hảo của các ông Trần Văn Soái (Năm Lửa), Lâm Thành Nguyên, Lê Qang Vinh (tự Ba Cụt). Đây là những lực lượng thuộc các hệ phái của Quân đội giáo phái Hòa Hảo được hình thành trong giai đoạn 1946-1950 và đã được Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Đông Dương phối trí thành lực lượng phụ lực quân sau khi các lực lượng này về hợp tác với Pháp. Để giúp bạn đọc hiểu thêm về tiến trình hình thành và phát triển các các lực lượng thuộc giáo phái Hòa Hảo, sau đây là bài lược trình về 4 hệ phái Hòa Hảo trước khi Hiệp định Genève ký kết ngày 20/7/1954.
1, Lực lượng Trần Văn Soái, tức Năm Lửa, đặt bản doanh tại Cần Thơ. Vợ ông là bà Lê Thị Gấm cũng là một nữ tướng. Lực lượng Trần Văn Soái chiếm vùng Cần Thơ, Vĩnh Long, Sa Đéc
2,Lực lượng Lâm Thành Nguyên, tức Hai Ngoán, hoạt động tại 2 tỉnh Long Xuyên và Châu Đốc, bản doanh đặt tại Cái Dầu.
3, Lực lượng Lê Quang Vinh ( tức Ba Cụt) đóng bản doanh tại Thốt Nốt (Long Xuyên), kiểm soát vùng Rạch Giá, Long Xuyên.
4,Lực lượng Nguyễn Giác Ngộ đặt bản doanh tại Chợ Mới, đóng tại một vài khu vực trong tỉnh Long Xuyên.
* Phân tích về tình hình của 4 hệ phái
Theo phân tích của Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH, tổng quân số của 4 hệ phái nói trên khoảng 30 ngàn người. Trong 4 hệ phái, người cóù binh lực binh lực trong tay mạnh nhất là ông Trần Văn Soái. Ông tự coi mình là Tổng tư lệnh Quân đội Hòa Hảo. Nhưng các phái không phục và sinh ra tranh chấp nhau.Hệ phái của ông Nguyễn Giác Ngộ tự cho là đệ tử chân chính của Đức Thầy và theo họ nói thì họ mới chính là người được Đức Thầy giao nhiệm vụ chỉ huy quân lực. Và vì tự cho là chính thống nên không chịu kết hợp với lực lượng ông Năm Lửa.
Năm 1947, vì nội bộ lung củng, bị Việt Minh lấn át, ông Trần Văn Soái bắt liên lạc với 1 đơn vị Pháp hành quân tại Cần Thơ và sau đó đã về hợp tác với Pháp vào ngày 15-3-1947 (Trước đó,
các binh đội giáo phái Cao Đài về hợp tác với lực lượng Liên Hiệp Pháp ngày 8-1-1947). Ông Lâm Thành Nguyên đã kịch liệt phản đối ông Trần Văn Soái nhưng tới tháng 2/1949, cảm thấy bị cô lập nên cũng đã về hợp tác với Pháp.
Ông Lê Quang Vinh đã về hợp tác với Pháp ngày 30-1-1948, nhưng cũng từ ngày này đến cuối tháng 3/1953, ông đã 3 lần quy thuận và 3 lần ly khai. Cứ mỗi lần quy thuận và ly khai như vậy, ông lại lấy thêm được tiền tài và vũ khí để phát triển binh lực của ông. Điều đáng nói là người Pháp không lấy thế làm tức giận và vẫn kiên nhẫn đón nhận mỗi lần quy thuận của ông, chỉ cốt kiềm hãm lực lượng của ông không theo Cộng sản, mà ngược lại khai thác lực lượng này đánk kẻ địch chính là Việt Minh.
Riêng ông Nguyễn Giác Ngộ không chịu về hợp tác với Pháp. Bộ đội của ông còn mang biệt danh là bộ đội Nguyễn Trung Trực. Ông Ngộ còn cắt đứt cả liên lạc với ông Năm Lửa.
Vào cuối năm 1949, nghiã là sau ngày lực lượng của ông Lâm Thành Nguyên về quy thuận, ông Năm Lửa được sự hỗ trợ của người Pháp, có ý định quy tụ các phái võ trang Hòa Hảo để thành lập Mặt trận Hòa Hảo Chống Cộng. Ông Năm Lưả đã được sự hợp tác của ông Lâm Thành Nguyên và bí mật bắt tay được với ông Ba Cụt, nhưng đã thất bại trước sự chống đối của ông Nguyễn Giác Ngộ. Ông Năm Lửa tiếp xúc mấy lần với ông Ngộ nhưng ông này vẫn không chịu hợp tác.
Thất bại trong việc thuyết phục ông Ngộ, ông Năm Lửa bèn phối hợp với lực lượng của ông Lâm Thành Nguyên và Ba Cụt tiến đánh quân ông Ngộ đóng tại quận Chợ Mới. Bị bao vây và đánh rát, ông Ngộ đã cho người ra quy thuận Quốc trưởng Bảo Đại. Ngày 25-2-1950, ông Nguyễn Giác Ngộ về hợp tác với chính phủ Quốc gia VN do ông Nguyễn Phan Long làm thủ tướng. Ông Ngộ là người đầu tiên đưa lực lượng giáo phái về hợp tác với chính phủ Quốc gia VN.
*Lực lượng giáo phái trong hệ thống phụ lực quân của Pháp
Ngày 15-5-1952, trong một bản nghiên cứu đề cập tới các đơn vị phụ lục quân tại Nam Việt, Bộ Tư lệnh lực lượng Liên Hiệp Pháp đã phân tích rằng phụ lực quân giáo phái là một tổ chức vô cùng phức tạp về nhiều mặt. Tại mỗi lực lượng giáo phái, tuy Pháp có một phái bộ cố vấn và liên lạc nhưng không thể nào kiểm soát được quân số thực sự.
Phụ lực quân có hai loại với những khác biệt như sau.
-Thành phần không giáo phái được tổ chức thành đại đội như phụ lực quân Nam Việt, và đặt dưới quyền chỉ huy của giới chức quân sự địa phương.
-Thành phần giáo phái đặt dưới sự chỉ huy của giáo phái và làm việc trong hệ thống chỉ huy của Pháp.
Vào thời kỳ này, tại mỗi tiểu khu đều có 1 phòng phụ lực quân tiểu khu. Đối với binh đội giáo phái, các khoản tiền lương cho quân sĩ được phòng này giao thẳng cho các cấp lãnh đạo giáo phái phân phát, Pháp không thể kiểm soát được. Tại mỗi nhóm giáo phái, tuy Pháp có 1 phái bộ cố vấn và liên lạc nhưng cũng không thể nào kiểm soát được quân số thực sự. Các chỉ huy lực lượng giáo phái báo cáo ra sao thì Pháp chỉ biết vậy mà thôi. Vì vậy, các lực lượng giáo phái không bị lệ thuộc vào Pháp mà chỉ đặt dưới sự điều động của các tư lệnh lực lượng giáo phái.
Sau Hiệp định Genève, Chính phủ Quốc gia Việt Nam ban hành lệnh sát nhập kể từ ngày 1-8-1954 các binh đội của giáo phái quy thuận : Một binh đội thuộc lực lượng Cao Đài của hệ phái Đài Nguyễn Thành Phương: 3 ngàn người. Một binh đội thuộc lực lượng Hòa Hảo thuộc hệ pháiTrần Văn Soái: 3 ngàn người. Mộ tbinh đội thuộc lực lượng Hòa Hảo của hệ phái Nguyễn Giác Ngộ: 3 ngàn người.
Như đã trình bày, với những thành phần giáo phái này, những trung đoàn giáo phái sau nay đã được thành lập:Trung đoàn 58 thành lập 1-8-1954, nguồn gốc: binh đội 3 ngàn quân thuộc lực lượng Cao Đài của hệ phái Nguyễn Thành Phương. Trung đoàn 59 thành lập 1-8-1954, nguồn quân số: binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Hòa Hảo hệ phái Trần Văn Soái. Trung đoàn 57 thành lập ngày 1-8-1954, nguồn quân số: binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Hòa Hảo hệ phái Nguyễn Giác Ngộ.
Binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Trần Văn Soái sát nhập vào Quân đội Quốc gia là thuộc thành phần phụ lực quân của Pháp, được ông Trần Văn Soái chấp thuận cho quy thuận chính phủ Quốc gia VN. Cũng cần ghi nhận rằng vào ngày 24 tháng 9, ông Trần Văn Soái, với danh xưng là Trung tướng lực lượng giáo phái Hòa Hảo, đã được Thủ tướng Ngô Đình Diệm mời giữ chức vụ Quốc vụ khanh, uỷ viên Quốc phòng của Chính phủ Quốc gia VN. Cũng được mời giữ chức vụ này còn có Trung tướng Cao Đài Nguyễn Thành Phương. Đến tháng 3/1955, ông Trần Văn Soái xin từ chức, về Cái Vồn tiếp tục chỉ huy lực lượng chống chính phủ. Kỳ sau: Lực lượng Dân xã đảng và những ngày cuối cùng của ông Ba Cụt.
LTS. Tiếp theo phần 1 của loạt bài " Vĩ tuyến 17, Hiệp định Genève, 50 năm nhìn lại", đăng vào số báo thứ Bảy hàng tuần, kể từ đầu tháng 9/2004, VB giới thiệu tiếp phần 2 về tình hình tại miền Nam từ sau Hiệp định Genève đến thời kỳ 1955-1956. Loạt bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: Quân lực VNCH trong giai đoạn 1946-1955( Khối Quân sử/Phòng 5/Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH); Đông Dương Hấp Hối của cựu Đại tướng Quân đội Pháp Henri Navarre; hồi ký của các cựu Tướng lãnh VNCH: cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, cựu Thiếu tướng Đỗ Mậu, cựu Đại tướng Cao Văn Viên; Việc từng ngày 1945-1964 của tác giả Đoàn Thêm; tài liệu riêng của VB.
*Lực lượng quân sự 4 hệ phái của giáo phái của Hòa Hảo
Như đã trình bày, trong năm1955 Quân đội Quốc gia VN (cải danh thành Quân đội VNCH từ ngày 26 tháng 10/1955), đã mở chiến dịch Đinh Tiên Hoàng để tảo thanh lực lượng giáo phái Hòa Hảo của các ông Trần Văn Soái (Năm Lửa), Lâm Thành Nguyên, Lê Qang Vinh (tự Ba Cụt). Đây là những lực lượng thuộc các hệ phái của Quân đội giáo phái Hòa Hảo được hình thành trong giai đoạn 1946-1950 và đã được Bộ Tư lệnh Liên Hiệp Pháp tại Đông Dương phối trí thành lực lượng phụ lực quân sau khi các lực lượng này về hợp tác với Pháp. Để giúp bạn đọc hiểu thêm về tiến trình hình thành và phát triển các các lực lượng thuộc giáo phái Hòa Hảo, sau đây là bài lược trình về 4 hệ phái Hòa Hảo trước khi Hiệp định Genève ký kết ngày 20/7/1954.
1, Lực lượng Trần Văn Soái, tức Năm Lửa, đặt bản doanh tại Cần Thơ. Vợ ông là bà Lê Thị Gấm cũng là một nữ tướng. Lực lượng Trần Văn Soái chiếm vùng Cần Thơ, Vĩnh Long, Sa Đéc
2,Lực lượng Lâm Thành Nguyên, tức Hai Ngoán, hoạt động tại 2 tỉnh Long Xuyên và Châu Đốc, bản doanh đặt tại Cái Dầu.
3, Lực lượng Lê Quang Vinh ( tức Ba Cụt) đóng bản doanh tại Thốt Nốt (Long Xuyên), kiểm soát vùng Rạch Giá, Long Xuyên.
4,Lực lượng Nguyễn Giác Ngộ đặt bản doanh tại Chợ Mới, đóng tại một vài khu vực trong tỉnh Long Xuyên.
* Phân tích về tình hình của 4 hệ phái
Theo phân tích của Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH, tổng quân số của 4 hệ phái nói trên khoảng 30 ngàn người. Trong 4 hệ phái, người cóù binh lực binh lực trong tay mạnh nhất là ông Trần Văn Soái. Ông tự coi mình là Tổng tư lệnh Quân đội Hòa Hảo. Nhưng các phái không phục và sinh ra tranh chấp nhau.Hệ phái của ông Nguyễn Giác Ngộ tự cho là đệ tử chân chính của Đức Thầy và theo họ nói thì họ mới chính là người được Đức Thầy giao nhiệm vụ chỉ huy quân lực. Và vì tự cho là chính thống nên không chịu kết hợp với lực lượng ông Năm Lửa.
Năm 1947, vì nội bộ lung củng, bị Việt Minh lấn át, ông Trần Văn Soái bắt liên lạc với 1 đơn vị Pháp hành quân tại Cần Thơ và sau đó đã về hợp tác với Pháp vào ngày 15-3-1947 (Trước đó,
các binh đội giáo phái Cao Đài về hợp tác với lực lượng Liên Hiệp Pháp ngày 8-1-1947). Ông Lâm Thành Nguyên đã kịch liệt phản đối ông Trần Văn Soái nhưng tới tháng 2/1949, cảm thấy bị cô lập nên cũng đã về hợp tác với Pháp.
Ông Lê Quang Vinh đã về hợp tác với Pháp ngày 30-1-1948, nhưng cũng từ ngày này đến cuối tháng 3/1953, ông đã 3 lần quy thuận và 3 lần ly khai. Cứ mỗi lần quy thuận và ly khai như vậy, ông lại lấy thêm được tiền tài và vũ khí để phát triển binh lực của ông. Điều đáng nói là người Pháp không lấy thế làm tức giận và vẫn kiên nhẫn đón nhận mỗi lần quy thuận của ông, chỉ cốt kiềm hãm lực lượng của ông không theo Cộng sản, mà ngược lại khai thác lực lượng này đánk kẻ địch chính là Việt Minh.
Riêng ông Nguyễn Giác Ngộ không chịu về hợp tác với Pháp. Bộ đội của ông còn mang biệt danh là bộ đội Nguyễn Trung Trực. Ông Ngộ còn cắt đứt cả liên lạc với ông Năm Lửa.
Vào cuối năm 1949, nghiã là sau ngày lực lượng của ông Lâm Thành Nguyên về quy thuận, ông Năm Lửa được sự hỗ trợ của người Pháp, có ý định quy tụ các phái võ trang Hòa Hảo để thành lập Mặt trận Hòa Hảo Chống Cộng. Ông Năm Lưả đã được sự hợp tác của ông Lâm Thành Nguyên và bí mật bắt tay được với ông Ba Cụt, nhưng đã thất bại trước sự chống đối của ông Nguyễn Giác Ngộ. Ông Năm Lửa tiếp xúc mấy lần với ông Ngộ nhưng ông này vẫn không chịu hợp tác.
Thất bại trong việc thuyết phục ông Ngộ, ông Năm Lửa bèn phối hợp với lực lượng của ông Lâm Thành Nguyên và Ba Cụt tiến đánh quân ông Ngộ đóng tại quận Chợ Mới. Bị bao vây và đánh rát, ông Ngộ đã cho người ra quy thuận Quốc trưởng Bảo Đại. Ngày 25-2-1950, ông Nguyễn Giác Ngộ về hợp tác với chính phủ Quốc gia VN do ông Nguyễn Phan Long làm thủ tướng. Ông Ngộ là người đầu tiên đưa lực lượng giáo phái về hợp tác với chính phủ Quốc gia VN.
*Lực lượng giáo phái trong hệ thống phụ lực quân của Pháp
Ngày 15-5-1952, trong một bản nghiên cứu đề cập tới các đơn vị phụ lục quân tại Nam Việt, Bộ Tư lệnh lực lượng Liên Hiệp Pháp đã phân tích rằng phụ lực quân giáo phái là một tổ chức vô cùng phức tạp về nhiều mặt. Tại mỗi lực lượng giáo phái, tuy Pháp có một phái bộ cố vấn và liên lạc nhưng không thể nào kiểm soát được quân số thực sự.
Phụ lực quân có hai loại với những khác biệt như sau.
-Thành phần không giáo phái được tổ chức thành đại đội như phụ lực quân Nam Việt, và đặt dưới quyền chỉ huy của giới chức quân sự địa phương.
-Thành phần giáo phái đặt dưới sự chỉ huy của giáo phái và làm việc trong hệ thống chỉ huy của Pháp.
Vào thời kỳ này, tại mỗi tiểu khu đều có 1 phòng phụ lực quân tiểu khu. Đối với binh đội giáo phái, các khoản tiền lương cho quân sĩ được phòng này giao thẳng cho các cấp lãnh đạo giáo phái phân phát, Pháp không thể kiểm soát được. Tại mỗi nhóm giáo phái, tuy Pháp có 1 phái bộ cố vấn và liên lạc nhưng cũng không thể nào kiểm soát được quân số thực sự. Các chỉ huy lực lượng giáo phái báo cáo ra sao thì Pháp chỉ biết vậy mà thôi. Vì vậy, các lực lượng giáo phái không bị lệ thuộc vào Pháp mà chỉ đặt dưới sự điều động của các tư lệnh lực lượng giáo phái.
Sau Hiệp định Genève, Chính phủ Quốc gia Việt Nam ban hành lệnh sát nhập kể từ ngày 1-8-1954 các binh đội của giáo phái quy thuận : Một binh đội thuộc lực lượng Cao Đài của hệ phái Đài Nguyễn Thành Phương: 3 ngàn người. Một binh đội thuộc lực lượng Hòa Hảo thuộc hệ pháiTrần Văn Soái: 3 ngàn người. Mộ tbinh đội thuộc lực lượng Hòa Hảo của hệ phái Nguyễn Giác Ngộ: 3 ngàn người.
Như đã trình bày, với những thành phần giáo phái này, những trung đoàn giáo phái sau nay đã được thành lập:Trung đoàn 58 thành lập 1-8-1954, nguồn gốc: binh đội 3 ngàn quân thuộc lực lượng Cao Đài của hệ phái Nguyễn Thành Phương. Trung đoàn 59 thành lập 1-8-1954, nguồn quân số: binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Hòa Hảo hệ phái Trần Văn Soái. Trung đoàn 57 thành lập ngày 1-8-1954, nguồn quân số: binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Hòa Hảo hệ phái Nguyễn Giác Ngộ.
Binh đội 3 ngàn quân của lực lượng Trần Văn Soái sát nhập vào Quân đội Quốc gia là thuộc thành phần phụ lực quân của Pháp, được ông Trần Văn Soái chấp thuận cho quy thuận chính phủ Quốc gia VN. Cũng cần ghi nhận rằng vào ngày 24 tháng 9, ông Trần Văn Soái, với danh xưng là Trung tướng lực lượng giáo phái Hòa Hảo, đã được Thủ tướng Ngô Đình Diệm mời giữ chức vụ Quốc vụ khanh, uỷ viên Quốc phòng của Chính phủ Quốc gia VN. Cũng được mời giữ chức vụ này còn có Trung tướng Cao Đài Nguyễn Thành Phương. Đến tháng 3/1955, ông Trần Văn Soái xin từ chức, về Cái Vồn tiếp tục chỉ huy lực lượng chống chính phủ. Kỳ sau: Lực lượng Dân xã đảng và những ngày cuối cùng của ông Ba Cụt.
Gửi ý kiến của bạn
