Chúng tôi nghĩ muốn tìm hiểu gốc rễ khủng bố, cần phải đi xa hơn vào lịch sử thế giới khoảng gần 1000 năm trước, khi xẩy ra cuộc Thập tự chinh của Thiên chúa giáo và Thánh chiến của Hồi giáo ở Trung Đông. Đây là một cuộc chiến nhân danh tôn giáo có mục tiêu tiềm ẩn xâm chiếm đất đai của nhau giữa những sắc dân theo Hồi giáo ở Trung-Cận đông và những dân Âu châu theo Thiên chúa giáo. Nguyên nhân gần nhất là sự xung đột giữa người Do thái và người Ả rập Palestine khi quốc gia Israel thành lập sau Thế chiến II. Chính vì cuộc chiến này, bin Laden thuộc một gia đình giầu có ở Saudi Arabia đã gia nhập phong trào du kích nông dân Hồi giáo ở Afghanistan được Mỹ yểm trợ chống lại Hồng quân Sô viết chiếm đóng nước này. Sau đó khoảng năm 1994 bin Laden đến Sudan lập phong trào ủng hộ Palestine. Nhưng hai năm sau hắn bị trục xuất nên trở lại Afghanistan, lúc đó dưới quyền cai trị của Taliban. Nơi đây bin Laden đã tổ chức các trại huấn luyện khủng bố quy mô nhằm đánh thẳng vào nước Mỹ và những quyền lợi của Mỹ trên thế giới vì hắn tin rằng Mỹ ủng hộ Israel xâm chiếm đất đai của người Palestine.
Từ ngữ Thánh chiến thời nay đã được các phe Hồi giáo cực đoan ở Palestine sử dụng đầu tiên khi họ nổi lên tấn công Israel với lời thề thủ tiêu quốc gia của người Do thái. Và thủ đoạn tàn độc đánh bom tự sát cũng được các phe này sử dụng làm lợi khí đánh Do thái. Thời xưa không có kiểu đánh bom tự sát trong các cuộc Thánh chiến. Ngày nay bin Laden ủng hộ Thánh chiến của Palestine, nhưng cũng đã học hỏi được rất nhiều thủ đoạn đấu tranh của các phần tử quá khích Palestine, từ việc lợi dụng danh nghĩa Thánh chiến cho đến việc huấn luyện quân quyết tử. Chúng tôi nghĩ tôn giáo nào cũng có đức tin đáng trọng và dân tộc nào cũng có chính nghĩa bảo vệ sự sống còn. Nhưng gợi lại ý niệm Thánh chiến (Jihad) hay Thập tự chinh (Crusade) đã chìm sâu trong lịch sử, dù chỉ bằng những lời lẽ hùng biện cũng là một sai lầm lớn. Nó chỉ làm các vấn đề quốc tế thời nay kẹt thêm, không lối thoát và còn di họa đến những thế hệ tương lai của con người.
Cuối tuần qua TT Pervez Musharraf của Pakistan đã đến Mỹ hội kiến với TT George W. Bush. Musharraf được Bush ca ngợi như một người đã tích cực yểm trợ Mỹ trong việc truy lùng bin Laden. Pakistan là một trong những nước Hồi giáo đã chống việc Mỹ tấn công Iraq, nay giữa lúc Mỹ đang phải đương đầu với cuộc nổi loạn gia tăng ở nước này, cuộc hội kiến Bush-Musharraf càng đáng chú ý. Trong cuộc phỏng vấn của Wolf Blitzer trên đài CNN ngày 6-12, Musharraf nói việc Mỹ lãnh đạo cuộc tấn công chiếm đóng Iraq là một sự sai lầm vì nó đã làm thế giới bị nguy hiểm thêm. Nhưng ông nói một sự rút quân mau lẹ của Mỹ lại càng khiến tình thế tồi tệ hơn. Ông nói Mỹ chỉ nên xét đến việc rút quân sau khi có các cuộc bầu cử và tình hình được ổn định. CNN cho biết sau khi cuộc phỏng vấn kết thúc, một phát ngôn nhân của chính phủ Pakistan đã gọi vào đài, nói Musharraf không hề có ý muốn nói dứt khoát Mỹ đã “sai lầm”. TT Pakistan nói muốn giải quyết vấn đề Iraq, Mỹ nên đứng trung lập trong vấn đề Palestine-Israel, không bênh phe nào để hòa giải cuộc xung đột bằng một giải pháp cả hai phe cùng có thể chấp nhận được. Đây cũng cách loại trừ tận gốc một mầm mống đã bị bin Laden lợi dụng gây rối trên thế giới.
Đầu tuần này TT Pakistan đến Anh hội kiến với Thủ tướng Tony Blair. Musharraf nói: “Tôi thấy cuộc chiến chống khủng bố có hai lãnh vực. Thứ nhất lãnh vực thuần túy quân sự, tức là dùng quân sự thẳng thừng đánh lại bọn khủng bố. Kế đến lãnh vực chiến lược dài hạn, tiến thẳng tới trung tâm điểm của cái gì đã gây ra nạn khủng bố, xem cái gì đã tạo thành một kẻ cực đoan, môi trường đấu tranh quá khích đưa đến những thủ đoạn khủng bố ...Đó là việc giải quyết những tranh chấp chính trị”. Musharraf muốn nói gì về điểm này" Tôi nghĩ ông muốn nói đến việc bắc những cây cầu giữa khoảng cách tôn giáo và tôn giáo, chủng tộc và chủng tộc, nước giầu và nước nghèo, và trong khi xu hướng toàn cầu hóa kinh tế đang phát triển mạnh, quốc tế nên mở rộng thêm những chương trình cụ thể giúp đỡ các nước Hồi giáo nghèo nàn về mặt y tế và phúc lợi xã hội, đồng thời kiềm chế bớt nạn vua chúa lạm quyền ở một số nước Trung Đông.
Riêng về mặt chiến tranh, chúng tôi thiết nghĩ đánh khủng bố, có quân đội tinh nhuệ và vũ khí tối tân vẫn chưa đủ, quan trọng nhất vẫn là tình báo. Tuần này sau nhiều tuần lễ bế tắc, Quốc hội Mỹ đã thông qua với đa số lớn việc cải tổ sâu rộng ngành tình báo. Sức mạnh quân sự của Mỹ là vô địch, nhưng cuộc chiến chống khủng bố thường được gọi là cuộc chiến sa mù, không thấy rõ địch thành ra dễ bị đánh lén. Có tình báo mạnh, Mỹ sẽ đánh đâu trúng đó và còn có thể đánh phủ đầu vì cách phòng thủ tốt nhất vẫn là tấn công...miễn là tình báo phải thật đúng. Nếu tình báo sai, hậu quả sẽ vô cùng tai hại.