LÊ THỊ ĐÀN
(? - 1910)
Lê Thị Đàn, quê huyện Hương Trà, Thừa Thiên; cha là ông Lê Xuân Uyên tham gia phong trào Cần vương, bị Pháp giam tại lao Thừa phủ ở Huế, bà Đàn lui tới thăm cha.
Một viên chức đốc phủ họ Đinh làm ở tòa Khâm sứ Huế, yêu bà vì sắc, mến vì tài văn thơ, hứa giúp cha bà ra tù nếu bà chịu ưng ông ta. Bà đồng ý nên sau này gọi bà là Đinh phu nhân hay Bà Đốc. Khi ông Đốc đổi về Nam, bà không theo chồng vì cha già, em thơ, mở một quán bán trà rượu nuôi gia đình.
Từ đấy, bà quen biết Võ Bá Hạp, Phan Bội Châu, được kết nạp vào Duy Tân hội (lập năm 1904), bà tích cực hoạt động cho Duy Tân hội và phong trào Đông Du. Trong 6 năm liền, bà chuyển tin tức, tài liệu, tiền bạc, đưa rước người Đông Du, bà luôn sốt sắng.
Trên tuyến đường công tác từ Hải Phòng đến Quảng Nam, bà bị mật thám Pháp bắt, chúng tra tấn tàn nhẫn, bà vẫn không khai bí mật của tổ chức. Pháp cử Thượng thư bộ Hình là Trương Như Cương xét hỏi.
Bà nghĩ khó thoát ngục, nên nói với Cương đưa giấy bút để viết tờ tự khai. Chúng tưởng bà sợ muốn đầu hàng nên đem giấy bút cho bà; sáng hôm sau là ngày 16 tháng 3 Canh Tuất (25-4-1910) đến nhà giam thấy bà đã dùng dây lưng thắt cổ tuẫn tiết, chúng hốt hoảng lẫn thán phục.
Bà để lại một bức thư hạch tội thực dân Pháp cướp nước và Việt gian bán nước.
Hay tin bà tuẫn tiết, cụ Phan Bội Châu vô cùng thương tiếc người vì hiếu đem thân chuộc cha, vì yêu nước mà tuẫn tiết, lấy tấm gương trung liệt của nữ anh hùng Triệu Thị Trinh mà đặt cho Lê Thị Đàn là: “Ấu Triệu” (Bà Triệu Nhỏ) và cảm phục lòng trung trinh của bà bằng câu đối:
“Tấm thân trót gả giang sơn Việt
Tấc dạ soi chung nhật nguyệt trời”.
Cảm kích: Bà Ấu Triệu
Lê Thị Đàn, đền đáp hiếu cha!
Quyết tâm phục quốc, há lơ là?!
Chim lồng, cá chậu, gìn son sắt?!
Tuẫn tiết hào hùng, nhớ thiết tha!
Nguyễn Lộc Yên
.
.
nay " Phong Trào Tây Du " thì ngược lại là mỗi năm gửi về trên dưới 10 tỷ đô na vậy sao nợ công Việt Nam vẫn ngập đầu cửi cổ ? Vẫn xử cao thuế nặng ?
Phong Trào Đông Du 1904-1908 chỉ vỏn vẹn 4 năm .
"Phong trào Tây Du " 1975-2016 là 41 năm ,tức thời gian gấp hơn 10 lần " phong trào Đông Du " .
" Phong Trào Tây Du " có hơn 3 Triệu Người so với " Phong Trào Đông Du " chỉ có 200 Người .
" Phong Trào Tây Du " xảy ra khi Đất Nước hoàn toàn " Độc Lập-Tự Do-Hạnh Phúc " lại được " Bạn bè yêu chuộng hoà bình Thế giới tích cực hỗ trợ " " Nước nhà sạch bóng ngoại xâm " ....Nhưng Việt Nam bây giờ vẫn chưa hơn Cam Pu Chia .
Cho nên con nghĩ là nếu Bà Ấu Triệu có linh thiêng trở về thì Bà sẽ hỏi : " Chẳng lẽ Độc Lập - Tự Do - Hạnh Phúc còn
nguy hiểm hơn nô lệ thực dân Pháp ? "