Kết quả bầu cử tổng thống đã gây ngạc nhiên vì xảy ra trái ngược với đa số dự đoán của giới chuyên nghiệp. Dự báo chính xác hơn cả lại là của một loại thị trường giao dịch đầu tư, một thị trường có thể gọi là cá độ.
Đài RFA trao đổi tình hình này với kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa hôm 9-11-2004 như sau.
Hỏi: Thưa ông Nguyễn Xuân Nghĩa, kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ vào Thứ Ba tuần qua đã gây ngạc nhiên cho nhiều người vì xảy ra trái ngược với đa số dự đoán của các trung tâm thăm dò ý kiến cử tri. 14 trong 16 trung tâm thăm dò ý kiến đã đóan sai, chỉ có hai trung tâm là Pew Research Center và Tarrance Group đoán trúng hơn cả. Thuờng thì kết quả thăm dò ý kiến về bầu cử ở Mỹ khá chính xác, nhưng vì sao lần này việc thăm dò lại đưa tới kết quả sai lạc như vậy, thưa ông"
Đáp: Câu trả lời đầu tiên sẽ là một loạt câu hỏi. Là ai thăm dò ai, và thăm dò cho ai" Các đảng phái cần thăm dò để biết ý dân, cụ thể là xem dân chúng quan tâm đến vấn đề gì và mong muốn điều gì, hầu từ đó các ứng viên xác định lập trường của mình. Còn truyền thông cần thăm dò để thông báo cho dư luận biết tâm tư người dân vào một thời điểm nào đó, việc ấy nâng cao giá trị thông tin của họ. Cả hai thành phần này đều phải nhờ loại công ty chuyên nghiệp về khảo sát và thăm dò ý kiến.
Các công ty này không thể hỏi ý hơn 100 triệu cử tri Hoa Kỳ - là trường hợp ta đang nói ở đây - nên phải lập ra một dân số mẫu, một số người tiêu biểu cho nhiều thành phần xã hội, để hỏi ý kiến của họ, từ đó mà suy ra dân ý trên toàn quốc. Độ chính xác cao hay thấp có thể tùy vào việc xác định dân số mẫu nhiều hay ít, tiểu biểu hay không, và tùy vào kỹ thuật đặt câu hỏi lẫn tâm lý người trả lời vì có khi người ta trả lời một cách mà bầu một cách.
Cũng nên nói thêm là trong hoàn cảnh tranh cử gay go như vừa qua, có người còn muốn dùng chính kết quả thăm dò ấy để tác động vào quyết định của cử tri, với lập luận là tâm lý con người ưa phù thịnh, khi thấy ứng viên nào đó có hy vọng thắng lớn thì tội gì mà bỏ phiếu cho người sẽ thua. Trong khi đó, dư luận Mỹ lại đang phân vân trước rất nhiều vấn đề ngổn ngang, nào khủng bố, nào Iraq, nào kinh tế, y tế, nào kỷ cương xã hội hay tự do cá nhân, vv... Ngần ấy lý do, vừa kỹ thuật vừa tâm lý lẫn dụng ý chính trị, có thể giải thích vì sao người ta đã đoán sai.
Hỏi: Bây giờ ta mới đi vào phần chính của đề tài, là kết quả dự đoán của thị trường, của một thành phần dân chúng rất đặc biệt là giới đầu tư...
Đáp: ...Hoặc là giới đầu cơ. Tôi xin nói ngay một điều có thể làm các nhà đạo đức cau mày, nhưng thuần về kinh tế, thì đầu cơ không có ý xấu như ta thường nghĩ. Cả hai giới này đều nhịn chi tiêu trước mắt và dùng tiền đó để kiếm lời. Nếu nhắm vào mức lời khả quan về dài với rủi ro chấp nhận được thì đó là người đầu tư; ngược lại, nếu muốn kiếm lời lớn và nhanh, với rủi ro rất cao, thì đó là đầu cơ. Trong lãnh vực này, then chốt là thời hạn và rủi ro chứ không là xấu tốt về đạo đức. Dĩ nhiên, ta nói đến hoạt động kiếm lời hợp pháp.
Hỏi: Vậy thì giới đầu tư hay đầu cơ đó nghĩ sao và làm gì với cuộc tranh cử, và dự đoán của họ, theo lý luận của đau con xót như ông ưa nói, có chính xác hơn không"
Đáp: Thưa họ dự đoán chính xác hơn tất cả các trung tâm thăm dò dư luận và điều đó mới được giới truyền thông tìm hiểu kỹ từ mấy ngày qua.
Hỏi: Ông có thể trình bày đại lược là giới đầu tư đó làm những gì trong cuộc bầu cử này"
Đáp: Tôi xin đơn cử hai thí dụ đang được nhắc tới nhiều nhất. Đầu tiên là tại tiểu bang Iowa của Mỹ, từ năm 1988, Đại học Iowa đã lập ra một thí điểm thuần túy vì mục tiêu sư phạm là Iowa Electronic Market, được gọi tắt theo Anh ngữ là IEM, cho phép giới đầu tư bỏ tiền vào một thị trường trên không gian điện toán, tức là ai ai trên thế giới cũng có thể tham dự, để... đánh cá về kết quả của những biến cố sẽ xảy ra trong tương lai, thí dụ như ai sẽ đuợc đảng Dân chủ đề cử ra tranh cử tổng thống, hay những xứ nào sẽ gia nhập Liên hiệp Âu châu, v.v....
Một trong các thị trường được nhiều người tham gia nhất là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, nhưng ngoài ra họ còn có mấy chục cuộc tranh cử trên rất nhiều quốc gia khác nhau. Thành tích của thị trường điện tử Iowa là chỉ có sai số bằng 1,37%, kể từ 1988 đến nay. Và trong cuộc bầu cử tuần qua, thị trường này đoán rất đúng.
Một thị trường khác, có quy mô lớn hơn nhiều, là TradeSports, có trụ sở tại Dublin của xứ Ireland. Vào thị trường này, người ta bỏ tiền ra đánh cá mọi chuyện, từ bầu cử tổng thống Mỹ đến các trận đấu thể thao, đến chuyện London có được chọn làm nơi tổ chức Thế vận năm 2012 hay không. Kết quả của thị trường này cũng rất chính xác nên mới khiến dư luận chú ý. Thậm chí thị trường chứng khoán của Wall Street tại Mỹ cũng theo dõi sự thăng trầm của thị trường này và hầu như chuyển dịch lên xuống theo đó.
Hỏi: Nhưng mà giới đầu tư tung tiền vào đó theo cách nào mà ra được kết quả như vậy"
Đáp: Tôi xin đi vào một địa hạt hơi chuyên môn trước khi nói tới bầu cử. Tại các thị trường đầu tư tài chính, giới đầu tư thường mua một hợp đồng, thí dụ như một số cổ phiếu, trái phiếu, thương phẩm hay ngoại tệ nào đó, với cái giá nào đó, và khi bán thì có lời nếu được giá cao hơn, và bị lỗ nếu giá sụt dưới giá mua. Ta cũng có loại thị trường gọi là có hạn kỳ - loại futures market hay marché à termes - là một thứ tinh vi hơn mà ở Việt Nam có thể mường tượng ra nếu nghĩ đến việc mua lúa non.
Tức là đặt tiền mua hôm nay một sản vật với cái giá bất định trong một tương lai nhất định. Nếu đến hạn kỳ mà giá lên thì mình có lời, giá xuống thì mình lỗ. Từ nguyên thủy, tức là từ thế kỷ 18 bên Nhật hay 19 bên Mỹ người ta đã lập ra loại thị trường ấy, với mục đích là giúp cho giới sản xuất lẫn tiêu thụ đều biết trước giá cả tương lai; còn những rủi ro thăng trầm bất ngờ sẽ do giới đầu tư trung gian, hay ở đây là nhà đầu cơ, lãnh hết. Họ tính sai thì lỗ và tính đúng thì lời.
Trong thị trường ta gọi là tranh cử tổng thống, nhà đầu tư đem tiền vào đánh cá về kết quả một biến cố chỉ xảy ra trong tương lai chưa ai biết, là ai sẽ thắng cử kỳ này, bằng cách mua một hợp đồng về một kết quả giả định. Trên thị trường Iowa chẳng hạn, ta có thể truy cập 24 tiếng một ngày để đánh cá là ông nào sẽ thắng cử, căn cứ trên kết quả chính thức do Hội đồng Bầu cử Liên bang Mỹ loan báo.
Thí dụ như ông X thắng thì được một đồng, ông ta thua thì trị giá của hợp đồng mình mua đó là 0 và mình lỗ. Người mua lẫn bán đều là giới đầu tư, và trị giá của hợp đồng lên xuống theo dự đoán của họ. Trên một thang điểm từ 0 đến 100 ta thấy giá cả xê dịch theo dự đoán của người trong cuộc. Hợp đồng X thắng cử mà lên trên 50 chẳng hạn là ông X có hy vọng, dưới 50 là ông ta có thể thua, giá càng sụt thì xác suất thua càng cao. Tinh vi hơn thì có lối giao hẹn, là sẽ tự động mua hay bán nếu giá hợp đồng đạt tới mức nào đó chẳng hạn.
Hỏi: Lại phải trở lại câu hỏi về kết quả chính xác như vậy, là do đặc điểm nào của thị trường đó"
Đáp: Trong một cuộc thăm dò chẳng hạn, người ta hỏi là nếu hôm nay là ngày bầu cử, ông hay bà sẽ bỏ phiếu cho ai, trong khi người hỏi chưa chắc đã có quyền bỏ phiếu, hoặc sẽ đi bỏ phiếu và bỏ phiếu đúng với câu trả lời. Trên thị trường đầu tư, câu hỏi tiềm ẩn bên dưới không phải là ông hay bà mà là thiên hạ sẽ bỏ phiếu cho ai" Người đầu tư phải bỏ tiền vào và đoán sai là mất tiền. Tất nhiên, họ là người hiểu biết vì phải tổng hợp các loại thông tin và kiến thức để đoán cho đúng, nếu không thì chả dám đi vào thị trường rắc rối ấy mà lỗ. Họ không nhất thiết là người đủ tiêu chuẩn bỏ phiếu tại Mỹ và lối tính toán khách quan đó loại bỏ tâm lý chủ quan là mình thiên về phe nào.
Thị trường ấy tổng hợp thông tin muôn mặt lại cho biết kết quả hầu như hàng ngày hàng giờ căn cứ trên tin tức thời sự nên cũng ảnh hưởng đến các thị trường khác. Do đó mà tình hình thị trường TradeSports mới được thông báo trên hai nhật báo lớn của Mỹ là tờ Wall Street Journal và The New York Times. Và cũng vì ảnh hưởng của loại giao dịch ấy mà người ta có thể đã tìm cách tác động vào luồng giao dịch này hầu chi phối tâm lý cử tri trước ngày đi bầu, là điều cũng đang gây tranh luận tại Hoa Kỳ.
Hỏi: Ông nói vậy là thị trường đó cũng bị chính trị khuấy động hay sao"
Đáp: Ta chưa rõ được. Chỉ biết là thị trường Iowa mở cửa giao dịch về tranh cử tổng thống Mỹ từ đầu tháng Sáu năm nay, thị trường TradeSports thì mở cửa từ 18 tháng trước, từ tháng Giêng năm ngoái, và kết quả ban đầu là ông Bush dẫn trước rất xa. Một biến cố gây chú ý là trong tháng 10 vừa rồi, có một nhà đầu tư duy nhất đã liên tục tung tiền trong nhiều ngày liền vào thị trường TradeSports để đánh cá là ông Bush sẽ thua, nhưng ngay sau đó giá vẫn tăng và nhà đầu tư này bị lỗ.
Vì sự trồi sụt rất mạnh của thị trường này lại trùng hợp với ba cuộc tranh luận giữa hai ứng cử viên nên dư luận mới đoán là có ai đó muốn gây ấn tượng là ông Bush thua nhằm ảnh hưởng đến cử tri. Phe Cộng hoà còn hàm ý là có bàn tay một nhà đầu tư khét tiếng về kỹ thuật đó là tỷ phú George Soros, một người đã tung bạc triệu vào cuộc tranh cử để đòi đánh bại ông Bush. Đó là lời đồn đoán mà thôi.
Hỏi: Theo dõi các thị trường đó, ông nghĩ sao về câu chuyện ly kỳ này"
Đáp: Người ta chưa hoặc không thể biết được. Tuy nhiên, cần nói rõ là thị trường Iowa là thị trường giao dịch duy nhất về loại này trên đất Mỹ và nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của Ủy ban Giao dịch Liên bang nên khó có thể để xảy ra tình trạng lũng đoạn. Còn thị trường TradeSports nằm tại xứ Ireland nên không thuộc thẩm quyền giám sát của Mỹ.
Dù sao, sự thể vẫn là quyết định chung cuộc của gần 120 triệu cử tri vào giây phút bỏ phiếu chứ mọi sự không do người đầu tư có tiền mà chi phối được. Trong hàng loạt những người muốn dự đoán, bằng khảo sát hay thậm chí chiêm tinh, bói toán, thì giới đầu tư có khi chính xác hơn cả vì họ tổng hợp và cập nhật được nhiều thông tin hơn mà thôi.
Đài RFA trao đổi tình hình này với kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa hôm 9-11-2004 như sau.
Hỏi: Thưa ông Nguyễn Xuân Nghĩa, kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ vào Thứ Ba tuần qua đã gây ngạc nhiên cho nhiều người vì xảy ra trái ngược với đa số dự đoán của các trung tâm thăm dò ý kiến cử tri. 14 trong 16 trung tâm thăm dò ý kiến đã đóan sai, chỉ có hai trung tâm là Pew Research Center và Tarrance Group đoán trúng hơn cả. Thuờng thì kết quả thăm dò ý kiến về bầu cử ở Mỹ khá chính xác, nhưng vì sao lần này việc thăm dò lại đưa tới kết quả sai lạc như vậy, thưa ông"
Đáp: Câu trả lời đầu tiên sẽ là một loạt câu hỏi. Là ai thăm dò ai, và thăm dò cho ai" Các đảng phái cần thăm dò để biết ý dân, cụ thể là xem dân chúng quan tâm đến vấn đề gì và mong muốn điều gì, hầu từ đó các ứng viên xác định lập trường của mình. Còn truyền thông cần thăm dò để thông báo cho dư luận biết tâm tư người dân vào một thời điểm nào đó, việc ấy nâng cao giá trị thông tin của họ. Cả hai thành phần này đều phải nhờ loại công ty chuyên nghiệp về khảo sát và thăm dò ý kiến.
Các công ty này không thể hỏi ý hơn 100 triệu cử tri Hoa Kỳ - là trường hợp ta đang nói ở đây - nên phải lập ra một dân số mẫu, một số người tiêu biểu cho nhiều thành phần xã hội, để hỏi ý kiến của họ, từ đó mà suy ra dân ý trên toàn quốc. Độ chính xác cao hay thấp có thể tùy vào việc xác định dân số mẫu nhiều hay ít, tiểu biểu hay không, và tùy vào kỹ thuật đặt câu hỏi lẫn tâm lý người trả lời vì có khi người ta trả lời một cách mà bầu một cách.
Cũng nên nói thêm là trong hoàn cảnh tranh cử gay go như vừa qua, có người còn muốn dùng chính kết quả thăm dò ấy để tác động vào quyết định của cử tri, với lập luận là tâm lý con người ưa phù thịnh, khi thấy ứng viên nào đó có hy vọng thắng lớn thì tội gì mà bỏ phiếu cho người sẽ thua. Trong khi đó, dư luận Mỹ lại đang phân vân trước rất nhiều vấn đề ngổn ngang, nào khủng bố, nào Iraq, nào kinh tế, y tế, nào kỷ cương xã hội hay tự do cá nhân, vv... Ngần ấy lý do, vừa kỹ thuật vừa tâm lý lẫn dụng ý chính trị, có thể giải thích vì sao người ta đã đoán sai.
Hỏi: Bây giờ ta mới đi vào phần chính của đề tài, là kết quả dự đoán của thị trường, của một thành phần dân chúng rất đặc biệt là giới đầu tư...
Đáp: ...Hoặc là giới đầu cơ. Tôi xin nói ngay một điều có thể làm các nhà đạo đức cau mày, nhưng thuần về kinh tế, thì đầu cơ không có ý xấu như ta thường nghĩ. Cả hai giới này đều nhịn chi tiêu trước mắt và dùng tiền đó để kiếm lời. Nếu nhắm vào mức lời khả quan về dài với rủi ro chấp nhận được thì đó là người đầu tư; ngược lại, nếu muốn kiếm lời lớn và nhanh, với rủi ro rất cao, thì đó là đầu cơ. Trong lãnh vực này, then chốt là thời hạn và rủi ro chứ không là xấu tốt về đạo đức. Dĩ nhiên, ta nói đến hoạt động kiếm lời hợp pháp.
Hỏi: Vậy thì giới đầu tư hay đầu cơ đó nghĩ sao và làm gì với cuộc tranh cử, và dự đoán của họ, theo lý luận của đau con xót như ông ưa nói, có chính xác hơn không"
Đáp: Thưa họ dự đoán chính xác hơn tất cả các trung tâm thăm dò dư luận và điều đó mới được giới truyền thông tìm hiểu kỹ từ mấy ngày qua.
Hỏi: Ông có thể trình bày đại lược là giới đầu tư đó làm những gì trong cuộc bầu cử này"
Đáp: Tôi xin đơn cử hai thí dụ đang được nhắc tới nhiều nhất. Đầu tiên là tại tiểu bang Iowa của Mỹ, từ năm 1988, Đại học Iowa đã lập ra một thí điểm thuần túy vì mục tiêu sư phạm là Iowa Electronic Market, được gọi tắt theo Anh ngữ là IEM, cho phép giới đầu tư bỏ tiền vào một thị trường trên không gian điện toán, tức là ai ai trên thế giới cũng có thể tham dự, để... đánh cá về kết quả của những biến cố sẽ xảy ra trong tương lai, thí dụ như ai sẽ đuợc đảng Dân chủ đề cử ra tranh cử tổng thống, hay những xứ nào sẽ gia nhập Liên hiệp Âu châu, v.v....
Một trong các thị trường được nhiều người tham gia nhất là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, nhưng ngoài ra họ còn có mấy chục cuộc tranh cử trên rất nhiều quốc gia khác nhau. Thành tích của thị trường điện tử Iowa là chỉ có sai số bằng 1,37%, kể từ 1988 đến nay. Và trong cuộc bầu cử tuần qua, thị trường này đoán rất đúng.
Một thị trường khác, có quy mô lớn hơn nhiều, là TradeSports, có trụ sở tại Dublin của xứ Ireland. Vào thị trường này, người ta bỏ tiền ra đánh cá mọi chuyện, từ bầu cử tổng thống Mỹ đến các trận đấu thể thao, đến chuyện London có được chọn làm nơi tổ chức Thế vận năm 2012 hay không. Kết quả của thị trường này cũng rất chính xác nên mới khiến dư luận chú ý. Thậm chí thị trường chứng khoán của Wall Street tại Mỹ cũng theo dõi sự thăng trầm của thị trường này và hầu như chuyển dịch lên xuống theo đó.
Hỏi: Nhưng mà giới đầu tư tung tiền vào đó theo cách nào mà ra được kết quả như vậy"
Đáp: Tôi xin đi vào một địa hạt hơi chuyên môn trước khi nói tới bầu cử. Tại các thị trường đầu tư tài chính, giới đầu tư thường mua một hợp đồng, thí dụ như một số cổ phiếu, trái phiếu, thương phẩm hay ngoại tệ nào đó, với cái giá nào đó, và khi bán thì có lời nếu được giá cao hơn, và bị lỗ nếu giá sụt dưới giá mua. Ta cũng có loại thị trường gọi là có hạn kỳ - loại futures market hay marché à termes - là một thứ tinh vi hơn mà ở Việt Nam có thể mường tượng ra nếu nghĩ đến việc mua lúa non.
Tức là đặt tiền mua hôm nay một sản vật với cái giá bất định trong một tương lai nhất định. Nếu đến hạn kỳ mà giá lên thì mình có lời, giá xuống thì mình lỗ. Từ nguyên thủy, tức là từ thế kỷ 18 bên Nhật hay 19 bên Mỹ người ta đã lập ra loại thị trường ấy, với mục đích là giúp cho giới sản xuất lẫn tiêu thụ đều biết trước giá cả tương lai; còn những rủi ro thăng trầm bất ngờ sẽ do giới đầu tư trung gian, hay ở đây là nhà đầu cơ, lãnh hết. Họ tính sai thì lỗ và tính đúng thì lời.
Trong thị trường ta gọi là tranh cử tổng thống, nhà đầu tư đem tiền vào đánh cá về kết quả một biến cố chỉ xảy ra trong tương lai chưa ai biết, là ai sẽ thắng cử kỳ này, bằng cách mua một hợp đồng về một kết quả giả định. Trên thị trường Iowa chẳng hạn, ta có thể truy cập 24 tiếng một ngày để đánh cá là ông nào sẽ thắng cử, căn cứ trên kết quả chính thức do Hội đồng Bầu cử Liên bang Mỹ loan báo.
Thí dụ như ông X thắng thì được một đồng, ông ta thua thì trị giá của hợp đồng mình mua đó là 0 và mình lỗ. Người mua lẫn bán đều là giới đầu tư, và trị giá của hợp đồng lên xuống theo dự đoán của họ. Trên một thang điểm từ 0 đến 100 ta thấy giá cả xê dịch theo dự đoán của người trong cuộc. Hợp đồng X thắng cử mà lên trên 50 chẳng hạn là ông X có hy vọng, dưới 50 là ông ta có thể thua, giá càng sụt thì xác suất thua càng cao. Tinh vi hơn thì có lối giao hẹn, là sẽ tự động mua hay bán nếu giá hợp đồng đạt tới mức nào đó chẳng hạn.
Hỏi: Lại phải trở lại câu hỏi về kết quả chính xác như vậy, là do đặc điểm nào của thị trường đó"
Đáp: Trong một cuộc thăm dò chẳng hạn, người ta hỏi là nếu hôm nay là ngày bầu cử, ông hay bà sẽ bỏ phiếu cho ai, trong khi người hỏi chưa chắc đã có quyền bỏ phiếu, hoặc sẽ đi bỏ phiếu và bỏ phiếu đúng với câu trả lời. Trên thị trường đầu tư, câu hỏi tiềm ẩn bên dưới không phải là ông hay bà mà là thiên hạ sẽ bỏ phiếu cho ai" Người đầu tư phải bỏ tiền vào và đoán sai là mất tiền. Tất nhiên, họ là người hiểu biết vì phải tổng hợp các loại thông tin và kiến thức để đoán cho đúng, nếu không thì chả dám đi vào thị trường rắc rối ấy mà lỗ. Họ không nhất thiết là người đủ tiêu chuẩn bỏ phiếu tại Mỹ và lối tính toán khách quan đó loại bỏ tâm lý chủ quan là mình thiên về phe nào.
Thị trường ấy tổng hợp thông tin muôn mặt lại cho biết kết quả hầu như hàng ngày hàng giờ căn cứ trên tin tức thời sự nên cũng ảnh hưởng đến các thị trường khác. Do đó mà tình hình thị trường TradeSports mới được thông báo trên hai nhật báo lớn của Mỹ là tờ Wall Street Journal và The New York Times. Và cũng vì ảnh hưởng của loại giao dịch ấy mà người ta có thể đã tìm cách tác động vào luồng giao dịch này hầu chi phối tâm lý cử tri trước ngày đi bầu, là điều cũng đang gây tranh luận tại Hoa Kỳ.
Hỏi: Ông nói vậy là thị trường đó cũng bị chính trị khuấy động hay sao"
Đáp: Ta chưa rõ được. Chỉ biết là thị trường Iowa mở cửa giao dịch về tranh cử tổng thống Mỹ từ đầu tháng Sáu năm nay, thị trường TradeSports thì mở cửa từ 18 tháng trước, từ tháng Giêng năm ngoái, và kết quả ban đầu là ông Bush dẫn trước rất xa. Một biến cố gây chú ý là trong tháng 10 vừa rồi, có một nhà đầu tư duy nhất đã liên tục tung tiền trong nhiều ngày liền vào thị trường TradeSports để đánh cá là ông Bush sẽ thua, nhưng ngay sau đó giá vẫn tăng và nhà đầu tư này bị lỗ.
Vì sự trồi sụt rất mạnh của thị trường này lại trùng hợp với ba cuộc tranh luận giữa hai ứng cử viên nên dư luận mới đoán là có ai đó muốn gây ấn tượng là ông Bush thua nhằm ảnh hưởng đến cử tri. Phe Cộng hoà còn hàm ý là có bàn tay một nhà đầu tư khét tiếng về kỹ thuật đó là tỷ phú George Soros, một người đã tung bạc triệu vào cuộc tranh cử để đòi đánh bại ông Bush. Đó là lời đồn đoán mà thôi.
Hỏi: Theo dõi các thị trường đó, ông nghĩ sao về câu chuyện ly kỳ này"
Đáp: Người ta chưa hoặc không thể biết được. Tuy nhiên, cần nói rõ là thị trường Iowa là thị trường giao dịch duy nhất về loại này trên đất Mỹ và nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của Ủy ban Giao dịch Liên bang nên khó có thể để xảy ra tình trạng lũng đoạn. Còn thị trường TradeSports nằm tại xứ Ireland nên không thuộc thẩm quyền giám sát của Mỹ.
Dù sao, sự thể vẫn là quyết định chung cuộc của gần 120 triệu cử tri vào giây phút bỏ phiếu chứ mọi sự không do người đầu tư có tiền mà chi phối được. Trong hàng loạt những người muốn dự đoán, bằng khảo sát hay thậm chí chiêm tinh, bói toán, thì giới đầu tư có khi chính xác hơn cả vì họ tổng hợp và cập nhật được nhiều thông tin hơn mà thôi.
Gửi ý kiến của bạn
