Năm 1975 tôi lên 14 tuổi. Bất chấp cuộc sống chung quanh vẫn hàng ngày sôi
động trong bầu không khí ngột ngạt và âu lo của khói lửa chiến tranh, tâm hồn
tôi như một ngọn cỏ thanh xuân vẫn vươn lên dưới một bầu trời nắng ấm. Lần đầu
tiên tôi biết đến hương vị vừa ngọt ngào vừa cay đắng của tình yêu khi để ý
đến cô bạn gái xinh xắn cùng học một trường. Những ngày nghỉ học chẳng gặp
được bóng dáng thân thương, buổi chiều tôi một mình đạp xe trên phố nhớ đến cô
bạn gái và bỗng dưng thấy mình ngâm nga những dòng nhạc tình Từ Công Phụng
"...chiều nay nhớ em rồi và nhớ, mắt em đẹp màu thơ, môi tràn đầy ước mơ..."
động trong bầu không khí ngột ngạt và âu lo của khói lửa chiến tranh, tâm hồn
tôi như một ngọn cỏ thanh xuân vẫn vươn lên dưới một bầu trời nắng ấm. Lần đầu
tiên tôi biết đến hương vị vừa ngọt ngào vừa cay đắng của tình yêu khi để ý
đến cô bạn gái xinh xắn cùng học một trường. Những ngày nghỉ học chẳng gặp
được bóng dáng thân thương, buổi chiều tôi một mình đạp xe trên phố nhớ đến cô
bạn gái và bỗng dưng thấy mình ngâm nga những dòng nhạc tình Từ Công Phụng
"...chiều nay nhớ em rồi và nhớ, mắt em đẹp màu thơ, môi tràn đầy ước mơ..."
Nhà tôi ở gần phi trường Đà Nẵng và mỗi đêm mẹ tôi lùa hết cả đàn con xuống
ngủ dưới hầm để phòng hỏa tiễn 122 ly của Việt cộng pháo kích vào thành phố,
trong khi ba tôi phải cắm trại 100%. Khác với nhiều bạn bè cùng lứa tuổi, tôi
không yêu nhạc Trịnh Công Sơn đến nỗi phải mang theo máy cassette xuống hầm
nằm lén nghe Ca Khúc Da Vàng.
Đối với tôi nhạc Trịnh Công Sơn nghe sao mà phiền muộn quá, lạc lõng quá dường
như ông đã viết những ca khúc của mình như một người bàng quan đứng bên lề
cuộc đời để than khóc cho thân phận nhược tiểu, để cổ súy cho những cảm xúc
mặc cảm bi quan, để oán sầu cho cuộc đời vô nghĩa . Thêm vào đó lời những ca
khúc của Trịnh Công Sơn sao mà xa xôi quá, u tối quá như một tấm voan phủ kín
mặt một người tình mong manh. Người ta yêu nhạc Trịnh Công Sơn như một chàng
trai ngu ngơ yêu một cô gái với dung nhan bí ẩn đàng sau tấm voan mù mịt. Và
khi tấm voan của những lời lẽ triết lý hư ảo và bí mật đó rơi rụng xuống phải
chăng nhạc của ông sẽ trở thành tầm thường, đơn điệu và một ngày kia sẽ trôi
mãi vào quên lãng"
Tôi cũng chẳng yêu lắm nhạc của Ngô Thụy Miên bởi vì tôi vốn xa lạ với những
gì được trau chuốt quá, bóng loáng quá, hàn lâm quá. Ở đâu đó tôi đã đọc được
một câu ngạn ngữ rằng nơi nào có quá nhiều những lời hoa mỹ thì nơi đó thiếu
vắng những tâm hồn chân thật. Những dòng nhạc tình ướt át, những lời lẽ óng
ánh vàng son trong nhạc Ngô Thụy Miên ẩn giấu một điều gì đó xa vời và không
tưởng, hướng tâm tư người ta đến một thế giới cung đình êm ái nhưng quá lạ
lùng. Từ thuở biết yêu nhạc tình, tôi thiết tha yêu những khúc tình ca của Từ
Công Phụng. Mọi nhạc sĩ đều viết tình ca vì tình yêu là một loài hoa vượt
không gian lẫn thời gian có thể nở ngát hương thơm trong mọi nghịch cảnh.
Chiến tranh không thể ngăn cản được tình yêu hiện diện và chính tình yêu khiến
con người có thêm sức mạnh để đi qua những mất mát tang thương của cuộc chiến.
Trong suốt những năm tháng chiến tranh dài đằng đẵng đó Từ Công Phụng đã mang
lại cho cuộc sống vốn khó khăn thêm nhiều hương vị của tình yêu.
Sau năm 1975 chưa kịp tận hưởng chút hương vị thanh tao của mối tình đầu,
chúng tôi cả hai đều đã rơi vào cơn lốc khốn cùng của dân tộc. Cô bạn gái của
tôi thay vì được tiếp tục mộng mơ và thì thầm hát những khúc tình ca đã phải
khản giọng khóc thương người cha, một trung tá quận trưởng, hy sinh trong
những ngày cuối cùng của cuộc chiến. Chúng tôi mất nhau và đánh mất cả tuổi
hoa niên thơ mộng theo dòng thác của hận thù từ rừng rú kéo về. Những tháng
năm còn lại là bóng tối của sợ hãi, của hoang mang, trăn trở và của những khốn
cùng phải nhiều khi bán rẻ nhân phẩm để được sống còn. Cái ác tràn qua tâm hồn
con người như một cơn hỏa hoạn của hủy diệt nhưng không càn quét được những
góc nhỏ tươi mát nhất của kỷ niệm. Khi trận cháy trôi qua khoảng thời gian của
tận cùng đau khổ hiện ra như một mảnh rừng cháy rụi, nhưng vẫn còn đó góc kỷ
niệm ngọt ngào của tình yêu và trong ký ức bồi hồi đó vẫn vang lên những dòng
nhạc tình của Từ Công Phụng.
Nhạc của Từ Công Phụng đơn giản và thành thật như những lời nói thì thầm của
một người kể chuyện, của một lời tâm sự, của những khát khao và hoài vọng tự
nhiên về tình yêu. Không kể những bài hát được anh phổ nhạc từ thơ Du Tử Lê
hay của các nhà thơ khác, ngôn từ âm nhạc của Từ Công Phụng trong sáng, dễ
hiểu như những lời tự tình không rào trước, không đón sau, không quá bóng bẩy,
không tô son điểm phấn. Lời nhạc của anh không có những mỹ từ sáo rỗng và tối
nghĩa như có thể tìm thấy vô số trong nhạc Trịnh Công Sơn hay Ngô Thụy Miên
đại loại như "giọt nắng đi hoang vào mắt em buồn". Người ta vẫn hát, vẫn cảm
thấy nó hay hay thế nào ấy nhưng chẳng có ai hiểu thế nào gọi là "giọt nắng đi
hoang..." mà còn lại "đi hoang vào mắt em..." nữa. Nếu so sánh lời các ca khúc
của Từ Công Phụng, nguời ta có thể thấy lời của anh cũng đơn giản dễ hiểu như
hầu hết các ca khúc Tây Phương.
Cái độc đáo của ca khúc Tây Phương cũng như tình ca Từ Công Phụng không nằm ở
chỗ lời của ca khúc mà là ở trong những dòng âm thanh thể hiện những cảm
xúc của tâm hồn. Đôi khi tôi có cảm giác rằng người nghe nhạc Trịnh Công
Sơn hay nhạc Ngô Thụy Miên đã bị thôi miên cảm xúc bằng những lời lẽ khó hiểu
và tối nghĩa. Lời của ca khúc chính là một phương tiện quan trọng để chuyển
tải cái hồn của ca khúc đi vào tâm hồn của người nghe. Nếu người nghe không
cảm nhận được rõ ràng lời của ca khúc muốn diễn đạt điều gì thì làm sao cảm
nhận hoàn toàn cái hay của ca khúc đó"
25 năm sau ở hải ngoại tôi thực sự cảm thấy bồi hồi khi đến tham dự đêm nhạc
tình Từ Công Phụng được tổ chức tại câu lạc bộ Nineveh Club ở Sydney. Càng
ngạc nhiên hơn khi được biết chính anh sẽ là người trực tiếp trình bày những
ca khúc của mình. Trong sinh hoạt văn nghệ hải ngoại dường như tên tuổi của Từ
Công Phụng không được nhắc nhở đến nhiều lắm như Anh Bằng, Lam Phương, Trịnh
Nam Sơn, Đức Huy... Có lẽ vì anh không chủ trương làm nhạc và biểu diễn như
là một phương tiện kiếm sống hay cũng có thể vì anh sống mãi tận ở vùng
Portland xa cách với California hàng vạn dặm. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa
mọi người đã quên anh vì sự hiện diện của sáu, bảy trăm đồng hương trong thính
phòng lớn của câu lạc bộ đã nói lên tấm lòng ưu ái của giới ngưỡng mộ vẫn dành
cho anh trước sau như một.
Đắm mình trong không gian ấm cúng của một buổi tối mùa đông Sydney, dưới ánh
sáng của hàng trăm ngọn nến lung linh, tôi thả hồn theo những dòng nhạc tình
Từ Công Phụng quay trở lại với một thời dĩ vãng. Vốn đã quen nghe nhạc của anh
được các ca sĩ như Vũ Khanh, Sĩ Phú hay Khánh Ly biểu diễn, tôi cảm nhận được
ngay sự khác biệt. Dĩ nhiên anh không có một chất giọng tốt, ngọt ngào trấm ấm
và truyền cảm như Vũ Khanh, không mượt mà như lụa như giọng ca Sĩ Phú, không
độc đáo như của Khánh Ly, nhưng lần đầu tiên nghe chính Từ Công Phụng hát nhạc
của chính anh tôi cho rằng chẳng có ai có thể hát những bản tình ca của anh
hay hơn chính anh được.
Mỗi ca khúc của anh đi kèm với một kỷ niệm. Kỷ niệm đó có thể là một ngày lang
thang trên bờ biển Nha Trang thương nhớ người yêu, một buổi chiều mưa Đà Lạt
bó chân ngồi ngắm sương mù, một cảm xúc trước ý thơ của một bài thơ vừa được
gửi tặng... Mỗi cảm xúc đi kèm với một kỷ niệm nhỏ bé ấy chính là yếu tố quan
trong nhất khiến Từ Công Phụng hay bất kỳ nhạc sĩ nào khác thai nghén và viết
lên những ca khúc của mình. Khi anh hát những ca khúc đó tôi tin rằng những
hình ảnh kỷ niệm ấy tái hiện trở lại trong tâm tưởng anh như một cuốn phim của
quá khứ, giúp anh sống lại giây phút năm xưa, sống lại với cái hồn nguyên
thủy khi anh gạn lấy những dòng cảm xúc dâng tràn và viết thành những dòng
nhạc dịu dàng còn mãi mãi vấn vương trong lòng những người nghe như tôi.
Khi anh hát các ca khúc của anh, tôi tin rằng anh không hát những ca khúc ấy
bằng những nốt nhạc ghi lại trên khung, không phải bằng những lời ca anh từng
viết, mà anh đang hát lại những cảm xúc đã một lần cuộn dâng trong tâm hồn
nhạy cảm của mình. Cho dù một ca sĩ có một giọng ca thiên phú đến đâu đi nữa
cũng chẳng bao giờ có thể hát được cảm xúc của người đã viết ra ca khúc đó, có
chăng chỉ là một sự lập lại khô khan vô cảm những dòng âm thanh bề mặt mà
thiếu đi cái xúc cảm sâu thẳm bên trong của mỗi ca khúc. Khi nhận ra điều này
qua đêm trình diễn của Từ Công Phụng tôi càng hiểu được hơn vì sao các ca sĩ
của các ban nhạc Tây phương, chỉ hát và biểu diễn những ca khúc của chính
mình. Gạt bỏ yếu tố bảo vệ bản quyền phi nghệ thuật qua một bên, tôi tin rằng
các ca sĩ Tây Phương hiểu hơn ai hết, chỉ có chính mình mới biểu diễn một cách
thành công nhất ca khúc của chính mình viết ra và người nghe cũng chỉ cảm nhận
được cái hồn của ca khúc nếu do chính tác giả biểu diễn.
Những tháng năm khi còn là sinh viên sống tại khu cư xá nghèo nàn của một đại
học Huế sau năm 1975, tôi và thằng bạn thân nhất từng thắp đèn lén lút chép
lại những bản tình ca của Từ Công Phụng. Trong các ca khúc của anh tôi yêu
nhất tình khúc Qua Vùng Biển Nhớ, càng yêu hơn và càng xúc cảm nhiều hơn khi
nghe lại Qua Vùng Biển Nhớ ở nơi đất khách quê người. Vâng tôi chỉ là một cánh
chim bay, một cánh rong rêu trên vùng biển nhớ, có một khoảng trời cách biệt
với kỷ niệm và một giấc mơ hồi hương vẫn hằng khắc khoải trong tâm tưởng. Giờ
đây ngồi trước mặt anh nghe anh hát "như cánh chim bay giữa vùng biển nhớ",
tôi chợt nghẹn ngào nhận thấy rằng mình đã bay quá xa, đã trôi dạt xa quá với
vùng trời kỷ niệm của một thời thương nhớ vơi đầy.
Tuy nhiên chắc tôi không phải là người đơn độc trong một thoáng phiêu du ngược
trở lại những dòng đời dĩ vãng, được chuyên chở bằng những âm điệu ngọt ngào
tha thiết của anh trong đêm nhạc tình hôm ấy. Những khuôn mặt chợt thoáng một
chút ưu tư, một nụ cười chợt hiện khi dòng nhạc của anh bỗng làm sống lại một
kỷ niệm vui buồn nào đó, một ánh mắt long lanh, một mái đầu cúi nghiêng tưởng
nhớ, đêm nhạc tình Từ Công Phụng không chỉ dành riêng cho những người từng yêu
mến anh như tôi mà còn là nơi hội ngộ cho những ai đã từng có một thời để
thương để nhớ, một thời để hoài niệm và những tháng năm đang mòn mỏi mong
ngóng một ngày về.
Trong tiếng nhạc Từ Công Phụng mỗi người nghe bỗng biến thành một cánh chim lẻ
loi đang tìm về vùng trời cũ, một cánh rong rêu lạc loài đang thương nhớ
bến bờ xưa. Có tiếng thổn thức nào đó trong sâu thẳm của tâm hồn, có một bóng
hình nào đó chợt hiện về ngập tràn trong ký ức và những xót xa nào đó đã được
làm sống lại cùng với những khúc tình ca của Từ Công Phụng. Cám ơn anh đã cho
tôi những giây phút hiếm hoi trong cuộc đời, được một thoáng cùng anh phiêu du
ngược dòng thời gian về tìm lại một góc trời đầy kỷ niệm của tình yêu.
Lê Thảo Minh
Gửi ý kiến của bạn
