HÀ NỘI- Lần đầu tiên, giới chức CSViệt Namthú nhận sự thất bại thê thảm của họ trong việc "chiêu dụ trí thức Việt kiều."
Theo ủy ban người Việt Nam ở nước ngoài (COV) , hiện có hơn 300.000 trí thức Việt kiều trong khoảng 2,7 triệu người Việt đang sống ở nước ngoài. Thế nhưng trong 10 năm qua, chỉ có 20 chuyên gia trí thức Việt kiều tham gia "Chương trình chuyển giao tri thức thông qua Kiều dân" (TOKTEN) do UNDP và COV tổ chức.
Nguyễn Văn Phẩm, Giám đốc chương trình vừa giải thích sự thất bại này như sau "Theo tôi có hai nguyên nhân chính là vấn đề cơ chế thực hiện và những rào cản về tâm lý. 10 năm qua, chương trình này do UNDP điều hành, giao cho Bộ Khoa học - Công nghệ và Môi trường là đầu mối trong nước. Phía UNDP phụ trách việc lập danh sách ứng cử viên, cử người đi kiểm tra năng lực, hoàn cảnh của các ứng cử viên tiềm năng rồi tiến hành tuyển chọn. Thực tế là dù đã rất nỗ lực nhưng phía UNDP vẫn không thể nắm hết được tiềm năng của cộng đồng Việt kiều ta ở nước ngoài, từ đó dẫn đến việc tìm chưa đúng người, đúng việc. Những người có năng lực, có tâm huyết và có nhu cầu về quê hương để phục vụ có thể lại không được biết và tìm đến. Những người không có nhu cầu hoặc không thích hợp với các công việc chuyên môn lắm thì có khi lại được mời về nên họ chỉ làm những công việc chủ yếu là giảng dạy, tư vấn ngắn hạn, không mang lại các bước đột phá về phát triển khoa học - công nghệ cho đất nước... Đầu mối trong nước cũng chưa làm tốt chức năng đầu mối của mình trong việc tổng hợp các nhu cầu về chuyên gia TOKTEN của các doanh nghiệp (DN), cơ quan, nhất là trong việc tuyên truyền về chương trình khiến chương trình TOKTEN ít được mọi người biết đến.
Còn những rào cản về tâm lý, vấn đề này không chỉ của riêng trí thức Việt kiều mà còn là của cộng đồng trí thức chung trong nước. Nhiều doanh nghiệp, cơ quan trong nước vẫn chưa có thói quen "đãi hậu" đối với trí thức, đầu tư vào "chất xám", tức là bản thân chưa thấy sự quan trọng của đầu tư vào nguồn nhân lực. Một số cho rằng họ không có nhu cầu bởi vì hiện nay nhiều trí thức trong nước còn chưa sử dụng hết, cớ sao phải "chơi sang" dùng trí thức Việt kiều"
Đề cập tới "Giai đoạn mới", ông Phẩm cho biết chương trình TOKTEN tại sẽ được thực hiện theo cơ chế quốc gia điều hành. Trong giai đoạn I từ tháng 7 đến tháng 12-2001, sẽ tập trung quảng bá rộng rãi chương trình TOKTEN Việt Nam tại các nước, chú trọng Mỹ, Pháp, Canada, Australia, Nhật Bản.
Phẩm cũng khoe là ông ta đã đi khảo sát, học tập kinh nghiệm của các nước Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines và mới đây đã tới thăm thung lũng Silicon nhân đi dự hội thảo ở Mỹ, nơi có cả hàng chục ngàn người Việt làm việc, có những người được trả lương 120.000 - 180.000 USD/năm."