Bài này viết với mục đích giúp hiểu biết tổng quát vấn đề truy tầm ung thư của quý Ông và quý Bà.
* Trước hết nói về ung thư vú của phụ nữ: Năm 2000 có khoảng 182 ngàn 8 trăm đàn bà tại Hoa Kỳ bị ung thư vú. Tử vong vì ung thư vú đứng hàng thứ 2 ở Mỹ, hơn 41 ngàn người chết trong năm 2000.
Truy tầm ung thư vú gồm 2 cách:
1/ Theo Hội Bác sĩ Gia đình, phụ nữ đến tuổi 35 nên chụp mammogram căn bản, rồi từ 40 tuổi trở lên sẽ phải chụp hình mammogram thường xuyên hơn, 1 hay 2 năm một lần.
2/ Phụ nữ phải nhờ bác sĩ khám ngực bằng tay ít ra mỗi năm một lần. Ngoài ra, bệnh nhân phải tự khám ngực hàng tháng.
* Truy tầm ung thư cổ tử cung. Năm 2000, hơn 12 ngàn phụ nữ bị ung thư cổ tử cung và khoảng 4 ngàn rưởi phụ nữ chết vì ung thư cổ tử cung.
- Phụ nữ từ 18 tuổi trở lên và nhất là khi đã lập gia đình phải khám tử cung và buồng trứng hàng năm và phải làm papsmears hàng năm.
- Trường hợp phụ nữ luyến ái sớm, hoặc luyến ái với nhiều người, hút thuốc lá, hay sống trong tình trạng kinh tế eo hẹp, cần khám nghiệm truy tầm ung thư cổ tử cung thường xuyên hơn.
* Truy tầm ung thư thân tử cung (endometrial cancer). Năm 2000, trên 36 ngàn phụ nữ bị ung thư thân tử cung, phần lớn là loại ung thư màng nhày tử cung.
Xác xuất phụ nữ Việt Nam bị ung thư thân tử cung tại hải ngoại không rõ là bao nhiêu, nhưng cứ 100 ngàn phụ nữ da trắng lại có 22 người bị ung thư thân tử cung và 100 ngàn phụ nữ da đen có 15 người bị ung thư thân tử cung. Khoảng 6 ngàn rưởi phụ nữ bị chết vì ung thư thân tử cung, nhiều nhất vào tuổi 70-75.
- Trường hợp bệnh nhân có nguy cơ ung thư thân tử cung cao, phải thử nghiệm sinh thiết (biopsy) màng nhày tử cung (endometrium) ngay khi vừa mới tắt kinh. Nhất là trường hợp nêú phụ nữ có di truyền liên hệ ung thư ruột già hay đã từng dùng thuốc tamoxifen.
Tuy nhiên, sự quyết định vẫn tùy thuộc vào mỗi trường hợp, mỗi bệnh nhân, và mỗi bác sĩ.
* Truy tầm ung thư ruột già. Chết vì ung thư ruột già đứng hàng thứ 3 ở Mỹ. Năm 2000, hơn 130 ngàn tử vong vì ung thư ruột già.
- Cơ nguy ung thư tăng cao liên hệ tới di truyền bướu ung thư ruột già và trực tràng, lở ruột (ulcerative colitis), loại bướu thuộc tuyến ruột (adenomatous polyps), hay trước đây đã có lần bị ung thư ruột già và trực tràng.
- Trên 40 tuổi, bênh nhân cần khám hậu môn và trực tràng hàng năm, thử nghiệm phân kiếm máu hàng năm. Từ 50 tuổi trở lên, nên soi trực tràng và ruột già cứ mỗi 3 tới 5 năm một lần.
* Truy tầm ung thư phổi: Chết hàng đầu ở Mỹ. Năm 2000, gần 157 ngàn người chết vì ung thư phổi.
- Hiện nay chưa thấy đề cập truy tầm định kỳ ung thư phổi tại Mỹ. Nhưng nếu ở trường hợp có nhiều nguy cơ ung thư phổi thì phải chụp hình phổi và thử đờm kiếm tế bào ung thư phổi thường xuyên hơn.
- Bên Nhật và hiện nay ở Mỹ có chương trình truy tầm ung thư phổi bằng phương pháp chụp quang tuyến cắt lớp (spiral tomographic scans).
* Ung thư mồm miệng: phải coi chừng vết hồng sản trong màng miệng (mucosal erythroplasia).
* Ung thư buồng trứng (ovarian cancer): Năm 2000, có 23 ngàn mới bị bệnh và 14 ngàn người chết. Tử vong vì ung thư buồng trứng khá cao: bằng tổng số phụ nữ chết vì ung thư cổ tử cung và ung thư thân tử cung gộp lại. Phụ nữ cần khám định kỳ buồng trứng và tử cung hàng năm.
* Ung thư da: Mỗi năm, trên 1 triệu người bị ung thư da, nhưng phần nhiều chữa được, thí dụ loại ung thư da cơ bản (basal) và ung thư da có vẩy (squamous). Năm 2000, 47 ngàn rưởi bị ung thư da hắc sắc tố (melanomas). Năm 2000, khoảng 9 ngàn rưởi chết vì ung thư da, trong đó trên 7 ngàn rưởi đã chết vì ung thư hắc sắc tố (melanomas). Tránh phơi nắng là phương pháp hay nhất để tránh ung thư da.
* Ung thư tinh hoàn (testicles): Năm 2000, gần 7 ngàn đàn ông, nhất là thanh thiếu niên, bị ung thư tinh hoàn và 200 tử vong.
* Ung thư nhiếp hộ tuyến (prostate cancer): Khoảng 180 ngàn đàn ông bị ung thư nhiếp hộ tuyến năm 2000. Gần 32 ngàn chết vì ung thư nhiếp hộ tuyến: tử vong đứng hàng thứ 2 trong mọi loại ung thư của đàn ông. Tới 50 tuổi, quý ông phải truy tầm ung thư nhiếp hộ tuyến gồm thử nghiệm kiếm máu trong phân, thử nghiệm PSA, khám hậu môn bằng đầu ngón tay, hay siêu âm. Muốn tìm hiểu thêm, xin vào http://www.VietBao.com, mục Tham Khảo (February 17, 2000) nói về: Truy Tầm Ung Thư Nhiếp Hộ Tuyến Cho Quý Ông( Bs Trần Mạnh Ngô).
Ghi chú:
1/ Bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về tình trạng sức khoẻ hay thuốc men xin hỏi bác sĩ gia đình.
2/ Ngày June 9, 2001, tại trụ sở Vietnamese American Medical Research Foundation (Dr. Luương Quốc Khanh) sẽ có buổi nói chuyện của Bác sĩ Trần Ngọc Quang, Chuyên khoa Ung Thư Quang Tuyến tại Saint Quentin Hospital, France về đề tài: Tương lai điều trị ung thư nhiếp hộ tuyến bằng Quang Tuyến (Future of Radiation Oncology in Prostatic Cancer).
Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; E-mail: nmtran@hotmail.com; Điện thoại: (714) 547-3915
Gửi ý kiến của bạn
