Sự tranh giành thế chủ đạo ở trong đảng giữa hai ông Trương Tấn Sang và Nguyễn Tấn Dũng tưởng đã tạm lắng đọng sau khi ông Nguyễn Phú Trọng được chọn làm trái độn Tổng Bí Thư trong Đại hội đảng lần thứ XI diễn ra vào hạ tuần tháng 1 năm 2011, nhưng những tin tức liên quan đến các vụ thay thế hoặc thất sủng của một số nhân vật gần đây đã cho thấy là xung đột giữa ông Sang và ông Dũng đã mở rộng thành xung đột giữa phe Đảng và phe Chính Phủ.
Đây là hiện tượng thường xảy ra vào giai đoạn cuối ở những chế độ độc tài cộng sản khi mà thành phần lãnh đạo chóp bu bắt đầu tranh chấp và đổ tội lẫn nhau về tình hình suy thoái kinh tế và khủng hoảng xã hội đang đe dọa sự tồn vong của chế độ.
Những Con Dê Tế Thần
Bà Đặng Thị Hoàng Yến, Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn Tân Tạo, đại biểu quốc hội khóa 13 (bầu vào tháng 8/2011) của tỉnh Long An, đã bị quốc hội CSVN bỏ phiếu bãi nhiệm tư cách đại biểu hôm 25 tháng 5. Lý do mà quốc hội CSVN đưa ra là bà Yến đã “không trung thực khi khai hồ sơ ứng cử” như đã không khai về việc đã từng vào đảng nhiều năm trước đó. Bà Yến cũng đã không khai về người chồng thứ hai đã ly hôn nhưng đang bị Bộ công an khởi tố và truy nã vì tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản.
Người ta cho rằng những lý cớ mà Quốc hội đưa ra rất lảng xẹt” và có đến 16 đại biểu bỏ phiếu chống lại việc bãi nhiệm này. Bà Đặng Thị Hoàng Yến là một trong số những doanh nhân giàu có nhất tại Việt Nam, thường xuyên có những phát biểu tố cáo các vụ làm ăn sai trái của những tập đoàn kinh tế nhà nước và được xem là người của phe ông Trương Tấn Sang.
Ông Nông Đức Tuấn, con trai của cựu Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã bị mất ghế Bí Thư Tỉnh Bắc Giang hôm mồng 8 tháng 6 năm 2012 và bị đưa về giữ trách vụ ngồi chơi xơi nước là phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc mà ông đã từng đảm nhiệm từ ngày 28 tháng 1 năm 2008 đến 21 tháng 4 năm 2009, trước khi được ông Nông Đức Mạnh triệu về làm Phó bí Thư Tỉnh ủy Bắc Giang hầu chuẩn bị đưa vào Trung ương đảng trong kỳ đại hội XI vào tháng 1 năm 2011. Người thay thế ông Nông Đức Tuấn là ông Trần Sỹ Thanh, Ủy viên dự khuyết Trung ương đảng, Ủy viên ban kiểm tra Trung ương Đảng,
Dư luận cho rằng việc ông Nông Đức Tuấn bị thất sủng và mất chức Bí Thư Bắc Giang (nhiệm kỳ còn kéo dài đến năm 2015) là vì có những quyết định đụng chạm đến quyền lợi kinh tế của phe ông Nguyễn Tấn Dũng tại Bắc Giang. Ông Dũng và phe chính phủ còn nhằm trả đũa việc ông Nông Đức Mạnh đã ủng hộ ông Nguyễn Phú Trọng giành lấy ghế chủ tịch Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng từ tay ông Nguyễn Tấn Dũng trong kỳ họp lần thứ 5 của Trung ương đảng vào tháng 5 vừa qua. Đây là vị trí rất quan trọng đã từng giúp cho ông Dũng bao che hàng loạt cán bộ bị coi là có vấn đề tham ô tài sản từ năm 2006 cho đến nay. Trần Sỹ Thanh còn là cháu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, một đồng minh chiến lược của ông Nguyễn Tấn Dũng trong gần 2 thập niên vừa qua.
Ông Dương Chí Dũng, cựu chủ tịch Tổng công ty hàng hải Việt Nam (Vinalines), Cục trưởng Cục hàng hải, thuộc Bộ giao thông vận tải đã bị truy tố hôm 17 tháng 5 năm 2012 vì bị “tình nghi” là có hành vi tham ô và cố ý làm trái quy định nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng. Trong vụ án này, ngoài Dương Chí Dũng còn có Trần Hải Sơn (Tổng giám đốc Vinalines), Trần Văn Quang (Trưởng Phòng kế Hoạch) và Phạm Bá Giáp (Giám đốc công ty Nguyên An) cũng bị điều tra liên quan đến vụ tham ô sửa chữa ụ nổi 83M thuộc dự án xây dựng nhà máy sửa chữa tàu biển Vinalines phía Nam từ tháng 10 năm 2010 (trước khi Dương chí Dũng được đề bạt là Cục trưởng Cục hàng hải hôm tháng 2/2012). Hiện chỉ có Dương Chí Dũng chạy thoát và đang bị công an CSVN truy nã.
Dư luận cho rằng Dương Chí Dũng chỉ có thể chạy thoát trước khi bị cơ quan điều tra bắt giữ là do tin tức lộ ra từ cấp cao nhất trong văn phòng Thủ tướng vì Dương Chí Dũng tuy được Bộ trưởng Đinh La Thăng đề bạt nhưng quyết định nằm ở Thủ Tướng. Chính vì thế mà khi tin tức liên quan đến việc Dương Chí Dũng chạy thoát, nhiều đại biểu quốc hội đã đòi truy cứu trách nhiệm đề bạt của Bộ trưởng Đinh La Thăng, nhưng ông Trương Tấn Sang trong phần trả lời báo Tuổi Trẻ hôm 24 tháng 6 nhân dịp vào Sài Gòn gặp cử tri, thì quy trách nhiệm vào ông Nguyễn Tấn Dũng.
Ông Sang nói với báo Tuổi Trẻ rằng việc ký quyết định bổ nhiệm “cần phải xem thấu đáo có phải do không biết các sai phạm trước đó hay do bao che lẫn nhau”. Phát biểu của ông Sang đã ám chỉ Nguyễn Tấn Dũng đã bao che cho Dương Chí Dũng khi ký quyết định số 142/QĐ-TTg ngày 6 tháng 2 năm 2012 cho Dương Chí Dũng thôi giữ chức Chủ tịch Tổng công ty Hàng hải Việt Nam để ông Bộ trưởng Đinh La Thăng bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục hàng hải Việt Nam thuộc Bộ giao thông vận tại.
Cô Tô Linh Hương và Bà Nguyễn Thanh Phượng, là hai người con gái của ông Tô Huy Rứa, Trưởng ban tổ chức Trung ương đảng, và ông Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng CSVN, đã bị thôi giữ chức chủ tịch Hội đồng quản trị của hai tập đoàn lớn sau một thời gian rất ngắn được đề bạt. Đây là một hiện tượng khá bất thường.
Ngày 22 tháng 6 năm 2012, Ủy ban chứng khoán nhà nước CSVN nhận thông báo của Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Vinaconex (PVC), theo đó Tô Linh Hương, sinh năm 1988, thôi giữ chức chủ tịch Hội đồng quản trị PVC từ ngày 21 tháng 6. Tô Linh Hương được đưa lên giữ ghế chủ tịch Hội đồng quản trị PVC vào ngày 14 tháng 4 năm 2012 và nhiệm kỳ còn kéo dài đến tháng 4 năm 2017, tức còn đến 5 năm nữa. Thế nhưng chỉ sau 2 tháng ở vị trí lãnh đạo công ty có đến 2 ngàn nhân viên, Tô Linh Hương bị thay thế bởi ông Bùi Anh Ninh, phó Tổng giám đốc công ty PVC.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thanh Phượng, con gái ông Nguyễn Tấn Dũng mới 30 tuổi, đã nắm giữ vị trí cao nhất của 4 công ty trong lãnh vực ngân hàng, bất động sản, chứng khoán và đầu tư tài chánh - tất cả đều mang thương hiệu Bản Việt (Viet Capital). Ngày 19 tháng 2 năm 2012, bà Nguyễn Thanh Phượng được bầu làm chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank) có vốn điều lệ lên đến 3.000 tỷ đồng. Tuy nhiên đến ngày 20 tháng 6, bà Phượng thôi không giữ vai trò đại diện theo luật pháp cho Ngân hàng Bản Việt mà người thay thế là ông Đỗ Duy Hưng, Tổng giám đốc.
Việc Tô Linh Hương bị mất ghế chủ tịch hội đồng quản trị PVC và Nguyễn Thanh Phượng không còn đại diện trên mặt luật pháp trong cùng thời điểm tháng 6, một tháng sau khi Hội nghị Trung ương 5 bế mạc cho thấy là Nghị Quyết 4 về phòng chống tham nhũng đưa ra hồi tháng 12/2011 buộc các ủy viên Trung ương, Bộ chính trị phải tự phê và nhận sự phê bình từ cơ sở liên quan đến vấn đề chống tham ô, lãng phí đã có những tác dụng vào nội bộ, khiến cho nhiều thành viên trong gia đình các cán bộ cao cấp phải tìm cách bỏ chạy để “hạ cánh an toàn” trước khi quá trễ.
Phe Đảng – Phe Chính Phủ.
Quyền lực trong đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay, trong thực tế có hai cấp nắm quyền lực sinh sát là Bộ chính trị (trung ương) và Ban thường vụ Huyện ủy (địa phương).
Trong bộ chính trị, tuy có 14 nhân vật, nhưng quyền lực tập trung vào hai nhóm.
Nhóm một gọi là Tứ trụ của đảng gồm Tổng Bí Thư (Nguyễn Phú Trọng), Chủ tịch nước (Trương Tấn Sang), Thủ tướng (Nguyễn Tấn Dũng), Chủ tịch Quốc hội (Nguyễn Sinh Hùng).
Nhóm hai gồm những nhân vật đứng đầu bốn ban công tác giải quyết công vụ hàng ngày của đảng là Ban bí thư (Lê Hồng Anh), Ban Tổ Chức (Tô Huy Rứa), Ban Tuyên Giáo (Đinh Thế Huynh), Ban Dân Vận (Tòng Thị Phóng). Tuy có Ban Đối Ngoại nhưng CSVN hiện coi thường ban công tác này.
Tại địa phương, tuy Huyện ủy nằm dưới cấp Tỉnh và Thành, nhưng lại là cơ quan nắm giữ quyền sinh sát trực tiếp lên đời sống của người dân và nhất là nơi kiểm soát việc thi hành những chỉ thị từ trung ương nên uy quyền của ban thường vụ huyện ủy rất lớn. Theo Luật Đất Đai 1993, đã cho Huyện ủy một cái quyền rất lớn là quyết định về việc cho thuê hay thu hồi ruộng đất của người dân sớm hay trễ hơn quy định của Luật mà không cần giải thích; quyền lực này không khác gì những ông trời con.
Tính cho đến năm 2006, tất cả quyền lực của đảng Cộng sản Việt Nam đều nằm trong tay Tổng Bí Thư. Nhưng từ khi Bộ chính trị hoán chuyển trách nhiệm giữa tứ trụ của đảng để tăng cường khả năng đối ngoại và phát triển kinh tế của chính phủ, vị trí của Tổng Bí Thư càng ngày càng bị lu mờ.
Từ năm 2006, Bộ chính trị đã quyết định bãi bỏ Ban kinh tế trung ương, giao trách nhiệm quản trị và điều hướng bộ máy kinh tế quốc gia cho Thủ tướng. Ngoài ra, Thủ tướng còn được giao thêm ba nhiệm vụ quan trọng là phụ trách về ngoại giao, an ninh và ban chỉ đạo trung ương phòng, chống tham nhũng. Trong khi đó, Tổng Bí Thư chỉ còn lo về nội bộ đảng và quốc phòng. Trong khi Chủ tịch nước thì phụ trách về tư pháp.
Ngoài sự phân chia trách nhiệm nói trên, từ năm 2006, Trung ương đảng CSVN lại chọn chiến lược phát triển Việt Nam trở thành quốc gia công nghiệp vào năm 2020 cùng với sự mở rộng quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ, vô hình chung đã tạo cho uy quyền của Thủ tướng ngày một lớn, vượt lên trên vị trí Tổng bí thư. Ông Nguyễn Tấn Dũng vừa nắm trong tay quyền tổ chức và bổ nhiệm các cán bộ lãnh đạo những Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, vừa nắm quyền cấp tín dụng cho các doanh nghiệp nhà nước, vừa quyết định lệnh điều tra, truy tố hay bao che những ai mà ông Dũng thấy có vấn đề.
Quyền lực nổi trội của ông Nguyễn Tấn Dũng đã làm cho các phe còn lại khó chịu, cụ thể nhất là ông Trương Tấn Sang. Khi vụ phá sản của tập đoàn Vinashin bùng nổ vào năm 2010, ông Trương Tấn Sang đã muốn truy cứu trách nhiệm của ông Dũng và những người liên hệ trong chính phủ vào lúc đó như Nguyễn Sinh Hùng, phó thủ tướng thường trực, Vũ Văn Ninh, Bộ trưởng tài chánh. Nhưng Bộ chính trị đã quyết định không truy cứu trách nhiệm nên ông Dũng và ông Hùng đã thoát, khiến cho ông Trương Tấn Sang không thể triệt hạ ông Dũng và vây cánh trong Đại hội XI.
Hiện nay ông Trương Tấn Sang đã phải liên kết với ông Nguyễn Phú Trọng để vừa chống, vừa thu hẹp quyền lực của phe ông Nguyễn Tấn Dũng và ông Nguyễn Sinh Hùng, qua một số sự kiện như:
Ông Trương Tấn Sang đã nhiều lần công khai phê phán các nỗ lực chống tham nhũng và Nghị Quyết 4 chống tham nhũng của Hội nghị lần thứ 4 Trung ương đảng vào tháng 12 năm 2011 đã mở đường cho việc phe ông Trọng và ông Sang dành lại Ban chỉ đạo trung ương phòng chống tham nhũng về cho phe Đảng trong Hội nghị lần thứ 5 Trung ương đảng, không còn để cho phe ông Dũng tự tung tự tác nữa.
Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức một Hội thảo về sửa đổi hiến pháp 1992 với đề nghị tăng quyền lực thực tế của Chủ tịch nước. Giáo sư Phạm Hồng Thái đề nghị chia lại quyền lực cụ thể giữa Chủ tịch nước và Thủ tướng trong Hiến pháp. Nếu Chủ tịch nước là chức vụ cao nhất của Nhà nước, thay mặt Nhà nước về đối nội và đối ngoại, thống lĩnh các lực lượng võ trang thì Chủ tịch nước nên nắm các bộ về Quốc Phòng, Công an và Ngoại giao, còn Thủ tướng thì nắm những bộ còn lại và quản lý chính quyền địa phương.”
Mặc dù đây chỉ mới là sự đề nghị trong một buổi Hội thảo nhưng đã được cho trình bày trong bối cảnh xung đột giữa hai ông Sang và Dũng, cho thấy là có sự vận động từ phe ông Sang để giới hạn bớt quyền hành của Thủ tướng trong tiến trình tu sửa hiến pháp hiện nay tại Việt Nam.
Tóm lại, những đấu đá bên trong nội bộ của đảng Cộng sản Việt Nam, đặc biệt là các xung đột giữa phe Đảng (Nguyễn Phú Trọng và Trương Tấn Sang) với phe Chính Phủ (Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Sinh Hùng) sẽ còn leo thang vì các màn tự phê - theo tinh thần Nghị quyết 4 chống tham nhũng và nêu ý kiến tu sửa Hiến pháp - chỉ mới bắt đầu.
Trong thế trận hiện nay, tuy phe ông Dũng không còn nắm Ban chỉ đạo trung ương chống tham nhũng; nhưng đây là vấn nạn chung của cả đảng nên dù có mang Ban chỉ đạo này về, ông Trọng lẫn ông Sang cũng không thể nào ngăn chận nổi guồng máy tham ô trong chính quyền, khi Thủ tướng chính phủ còn có quá nhiều quyền hạn trong lãnh vực kinh tế. Đây là lợi điểm để ông Dũng tiếp tục nuôi vây cánh trong bộ máy hành chính ở trung ương và địa phương, nuốt chửng mọi mệnh lệnh của phe Đảng.
Lý Thái Hùng
Ngày 8/7/2012
Đây là hiện tượng thường xảy ra vào giai đoạn cuối ở những chế độ độc tài cộng sản khi mà thành phần lãnh đạo chóp bu bắt đầu tranh chấp và đổ tội lẫn nhau về tình hình suy thoái kinh tế và khủng hoảng xã hội đang đe dọa sự tồn vong của chế độ.
Những Con Dê Tế Thần
Bà Đặng Thị Hoàng Yến, Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn Tân Tạo, đại biểu quốc hội khóa 13 (bầu vào tháng 8/2011) của tỉnh Long An, đã bị quốc hội CSVN bỏ phiếu bãi nhiệm tư cách đại biểu hôm 25 tháng 5. Lý do mà quốc hội CSVN đưa ra là bà Yến đã “không trung thực khi khai hồ sơ ứng cử” như đã không khai về việc đã từng vào đảng nhiều năm trước đó. Bà Yến cũng đã không khai về người chồng thứ hai đã ly hôn nhưng đang bị Bộ công an khởi tố và truy nã vì tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản.
Người ta cho rằng những lý cớ mà Quốc hội đưa ra rất lảng xẹt” và có đến 16 đại biểu bỏ phiếu chống lại việc bãi nhiệm này. Bà Đặng Thị Hoàng Yến là một trong số những doanh nhân giàu có nhất tại Việt Nam, thường xuyên có những phát biểu tố cáo các vụ làm ăn sai trái của những tập đoàn kinh tế nhà nước và được xem là người của phe ông Trương Tấn Sang.
Ông Nông Đức Tuấn, con trai của cựu Tổng bí thư Nông Đức Mạnh đã bị mất ghế Bí Thư Tỉnh Bắc Giang hôm mồng 8 tháng 6 năm 2012 và bị đưa về giữ trách vụ ngồi chơi xơi nước là phó chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc mà ông đã từng đảm nhiệm từ ngày 28 tháng 1 năm 2008 đến 21 tháng 4 năm 2009, trước khi được ông Nông Đức Mạnh triệu về làm Phó bí Thư Tỉnh ủy Bắc Giang hầu chuẩn bị đưa vào Trung ương đảng trong kỳ đại hội XI vào tháng 1 năm 2011. Người thay thế ông Nông Đức Tuấn là ông Trần Sỹ Thanh, Ủy viên dự khuyết Trung ương đảng, Ủy viên ban kiểm tra Trung ương Đảng,
Dư luận cho rằng việc ông Nông Đức Tuấn bị thất sủng và mất chức Bí Thư Bắc Giang (nhiệm kỳ còn kéo dài đến năm 2015) là vì có những quyết định đụng chạm đến quyền lợi kinh tế của phe ông Nguyễn Tấn Dũng tại Bắc Giang. Ông Dũng và phe chính phủ còn nhằm trả đũa việc ông Nông Đức Mạnh đã ủng hộ ông Nguyễn Phú Trọng giành lấy ghế chủ tịch Ban chỉ đạo trung ương về phòng, chống tham nhũng từ tay ông Nguyễn Tấn Dũng trong kỳ họp lần thứ 5 của Trung ương đảng vào tháng 5 vừa qua. Đây là vị trí rất quan trọng đã từng giúp cho ông Dũng bao che hàng loạt cán bộ bị coi là có vấn đề tham ô tài sản từ năm 2006 cho đến nay. Trần Sỹ Thanh còn là cháu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, một đồng minh chiến lược của ông Nguyễn Tấn Dũng trong gần 2 thập niên vừa qua.
Ông Dương Chí Dũng, cựu chủ tịch Tổng công ty hàng hải Việt Nam (Vinalines), Cục trưởng Cục hàng hải, thuộc Bộ giao thông vận tải đã bị truy tố hôm 17 tháng 5 năm 2012 vì bị “tình nghi” là có hành vi tham ô và cố ý làm trái quy định nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng. Trong vụ án này, ngoài Dương Chí Dũng còn có Trần Hải Sơn (Tổng giám đốc Vinalines), Trần Văn Quang (Trưởng Phòng kế Hoạch) và Phạm Bá Giáp (Giám đốc công ty Nguyên An) cũng bị điều tra liên quan đến vụ tham ô sửa chữa ụ nổi 83M thuộc dự án xây dựng nhà máy sửa chữa tàu biển Vinalines phía Nam từ tháng 10 năm 2010 (trước khi Dương chí Dũng được đề bạt là Cục trưởng Cục hàng hải hôm tháng 2/2012). Hiện chỉ có Dương Chí Dũng chạy thoát và đang bị công an CSVN truy nã.
Dư luận cho rằng Dương Chí Dũng chỉ có thể chạy thoát trước khi bị cơ quan điều tra bắt giữ là do tin tức lộ ra từ cấp cao nhất trong văn phòng Thủ tướng vì Dương Chí Dũng tuy được Bộ trưởng Đinh La Thăng đề bạt nhưng quyết định nằm ở Thủ Tướng. Chính vì thế mà khi tin tức liên quan đến việc Dương Chí Dũng chạy thoát, nhiều đại biểu quốc hội đã đòi truy cứu trách nhiệm đề bạt của Bộ trưởng Đinh La Thăng, nhưng ông Trương Tấn Sang trong phần trả lời báo Tuổi Trẻ hôm 24 tháng 6 nhân dịp vào Sài Gòn gặp cử tri, thì quy trách nhiệm vào ông Nguyễn Tấn Dũng.
Ông Sang nói với báo Tuổi Trẻ rằng việc ký quyết định bổ nhiệm “cần phải xem thấu đáo có phải do không biết các sai phạm trước đó hay do bao che lẫn nhau”. Phát biểu của ông Sang đã ám chỉ Nguyễn Tấn Dũng đã bao che cho Dương Chí Dũng khi ký quyết định số 142/QĐ-TTg ngày 6 tháng 2 năm 2012 cho Dương Chí Dũng thôi giữ chức Chủ tịch Tổng công ty Hàng hải Việt Nam để ông Bộ trưởng Đinh La Thăng bổ nhiệm làm Cục trưởng Cục hàng hải Việt Nam thuộc Bộ giao thông vận tại.
Cô Tô Linh Hương và Bà Nguyễn Thanh Phượng, là hai người con gái của ông Tô Huy Rứa, Trưởng ban tổ chức Trung ương đảng, và ông Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng CSVN, đã bị thôi giữ chức chủ tịch Hội đồng quản trị của hai tập đoàn lớn sau một thời gian rất ngắn được đề bạt. Đây là một hiện tượng khá bất thường.
Ngày 22 tháng 6 năm 2012, Ủy ban chứng khoán nhà nước CSVN nhận thông báo của Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Vinaconex (PVC), theo đó Tô Linh Hương, sinh năm 1988, thôi giữ chức chủ tịch Hội đồng quản trị PVC từ ngày 21 tháng 6. Tô Linh Hương được đưa lên giữ ghế chủ tịch Hội đồng quản trị PVC vào ngày 14 tháng 4 năm 2012 và nhiệm kỳ còn kéo dài đến tháng 4 năm 2017, tức còn đến 5 năm nữa. Thế nhưng chỉ sau 2 tháng ở vị trí lãnh đạo công ty có đến 2 ngàn nhân viên, Tô Linh Hương bị thay thế bởi ông Bùi Anh Ninh, phó Tổng giám đốc công ty PVC.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thanh Phượng, con gái ông Nguyễn Tấn Dũng mới 30 tuổi, đã nắm giữ vị trí cao nhất của 4 công ty trong lãnh vực ngân hàng, bất động sản, chứng khoán và đầu tư tài chánh - tất cả đều mang thương hiệu Bản Việt (Viet Capital). Ngày 19 tháng 2 năm 2012, bà Nguyễn Thanh Phượng được bầu làm chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Bản Việt (Viet Capital Bank) có vốn điều lệ lên đến 3.000 tỷ đồng. Tuy nhiên đến ngày 20 tháng 6, bà Phượng thôi không giữ vai trò đại diện theo luật pháp cho Ngân hàng Bản Việt mà người thay thế là ông Đỗ Duy Hưng, Tổng giám đốc.
Việc Tô Linh Hương bị mất ghế chủ tịch hội đồng quản trị PVC và Nguyễn Thanh Phượng không còn đại diện trên mặt luật pháp trong cùng thời điểm tháng 6, một tháng sau khi Hội nghị Trung ương 5 bế mạc cho thấy là Nghị Quyết 4 về phòng chống tham nhũng đưa ra hồi tháng 12/2011 buộc các ủy viên Trung ương, Bộ chính trị phải tự phê và nhận sự phê bình từ cơ sở liên quan đến vấn đề chống tham ô, lãng phí đã có những tác dụng vào nội bộ, khiến cho nhiều thành viên trong gia đình các cán bộ cao cấp phải tìm cách bỏ chạy để “hạ cánh an toàn” trước khi quá trễ.
Phe Đảng – Phe Chính Phủ.
Quyền lực trong đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay, trong thực tế có hai cấp nắm quyền lực sinh sát là Bộ chính trị (trung ương) và Ban thường vụ Huyện ủy (địa phương).
Trong bộ chính trị, tuy có 14 nhân vật, nhưng quyền lực tập trung vào hai nhóm.
Nhóm một gọi là Tứ trụ của đảng gồm Tổng Bí Thư (Nguyễn Phú Trọng), Chủ tịch nước (Trương Tấn Sang), Thủ tướng (Nguyễn Tấn Dũng), Chủ tịch Quốc hội (Nguyễn Sinh Hùng).
Nhóm hai gồm những nhân vật đứng đầu bốn ban công tác giải quyết công vụ hàng ngày của đảng là Ban bí thư (Lê Hồng Anh), Ban Tổ Chức (Tô Huy Rứa), Ban Tuyên Giáo (Đinh Thế Huynh), Ban Dân Vận (Tòng Thị Phóng). Tuy có Ban Đối Ngoại nhưng CSVN hiện coi thường ban công tác này.
Tại địa phương, tuy Huyện ủy nằm dưới cấp Tỉnh và Thành, nhưng lại là cơ quan nắm giữ quyền sinh sát trực tiếp lên đời sống của người dân và nhất là nơi kiểm soát việc thi hành những chỉ thị từ trung ương nên uy quyền của ban thường vụ huyện ủy rất lớn. Theo Luật Đất Đai 1993, đã cho Huyện ủy một cái quyền rất lớn là quyết định về việc cho thuê hay thu hồi ruộng đất của người dân sớm hay trễ hơn quy định của Luật mà không cần giải thích; quyền lực này không khác gì những ông trời con.
Tính cho đến năm 2006, tất cả quyền lực của đảng Cộng sản Việt Nam đều nằm trong tay Tổng Bí Thư. Nhưng từ khi Bộ chính trị hoán chuyển trách nhiệm giữa tứ trụ của đảng để tăng cường khả năng đối ngoại và phát triển kinh tế của chính phủ, vị trí của Tổng Bí Thư càng ngày càng bị lu mờ.
Từ năm 2006, Bộ chính trị đã quyết định bãi bỏ Ban kinh tế trung ương, giao trách nhiệm quản trị và điều hướng bộ máy kinh tế quốc gia cho Thủ tướng. Ngoài ra, Thủ tướng còn được giao thêm ba nhiệm vụ quan trọng là phụ trách về ngoại giao, an ninh và ban chỉ đạo trung ương phòng, chống tham nhũng. Trong khi đó, Tổng Bí Thư chỉ còn lo về nội bộ đảng và quốc phòng. Trong khi Chủ tịch nước thì phụ trách về tư pháp.
Ngoài sự phân chia trách nhiệm nói trên, từ năm 2006, Trung ương đảng CSVN lại chọn chiến lược phát triển Việt Nam trở thành quốc gia công nghiệp vào năm 2020 cùng với sự mở rộng quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ, vô hình chung đã tạo cho uy quyền của Thủ tướng ngày một lớn, vượt lên trên vị trí Tổng bí thư. Ông Nguyễn Tấn Dũng vừa nắm trong tay quyền tổ chức và bổ nhiệm các cán bộ lãnh đạo những Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty, vừa nắm quyền cấp tín dụng cho các doanh nghiệp nhà nước, vừa quyết định lệnh điều tra, truy tố hay bao che những ai mà ông Dũng thấy có vấn đề.
Quyền lực nổi trội của ông Nguyễn Tấn Dũng đã làm cho các phe còn lại khó chịu, cụ thể nhất là ông Trương Tấn Sang. Khi vụ phá sản của tập đoàn Vinashin bùng nổ vào năm 2010, ông Trương Tấn Sang đã muốn truy cứu trách nhiệm của ông Dũng và những người liên hệ trong chính phủ vào lúc đó như Nguyễn Sinh Hùng, phó thủ tướng thường trực, Vũ Văn Ninh, Bộ trưởng tài chánh. Nhưng Bộ chính trị đã quyết định không truy cứu trách nhiệm nên ông Dũng và ông Hùng đã thoát, khiến cho ông Trương Tấn Sang không thể triệt hạ ông Dũng và vây cánh trong Đại hội XI.
Hiện nay ông Trương Tấn Sang đã phải liên kết với ông Nguyễn Phú Trọng để vừa chống, vừa thu hẹp quyền lực của phe ông Nguyễn Tấn Dũng và ông Nguyễn Sinh Hùng, qua một số sự kiện như:
Ông Trương Tấn Sang đã nhiều lần công khai phê phán các nỗ lực chống tham nhũng và Nghị Quyết 4 chống tham nhũng của Hội nghị lần thứ 4 Trung ương đảng vào tháng 12 năm 2011 đã mở đường cho việc phe ông Trọng và ông Sang dành lại Ban chỉ đạo trung ương phòng chống tham nhũng về cho phe Đảng trong Hội nghị lần thứ 5 Trung ương đảng, không còn để cho phe ông Dũng tự tung tự tác nữa.
Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức một Hội thảo về sửa đổi hiến pháp 1992 với đề nghị tăng quyền lực thực tế của Chủ tịch nước. Giáo sư Phạm Hồng Thái đề nghị chia lại quyền lực cụ thể giữa Chủ tịch nước và Thủ tướng trong Hiến pháp. Nếu Chủ tịch nước là chức vụ cao nhất của Nhà nước, thay mặt Nhà nước về đối nội và đối ngoại, thống lĩnh các lực lượng võ trang thì Chủ tịch nước nên nắm các bộ về Quốc Phòng, Công an và Ngoại giao, còn Thủ tướng thì nắm những bộ còn lại và quản lý chính quyền địa phương.”
Mặc dù đây chỉ mới là sự đề nghị trong một buổi Hội thảo nhưng đã được cho trình bày trong bối cảnh xung đột giữa hai ông Sang và Dũng, cho thấy là có sự vận động từ phe ông Sang để giới hạn bớt quyền hành của Thủ tướng trong tiến trình tu sửa hiến pháp hiện nay tại Việt Nam.
Tóm lại, những đấu đá bên trong nội bộ của đảng Cộng sản Việt Nam, đặc biệt là các xung đột giữa phe Đảng (Nguyễn Phú Trọng và Trương Tấn Sang) với phe Chính Phủ (Nguyễn Tấn Dũng và Nguyễn Sinh Hùng) sẽ còn leo thang vì các màn tự phê - theo tinh thần Nghị quyết 4 chống tham nhũng và nêu ý kiến tu sửa Hiến pháp - chỉ mới bắt đầu.
Trong thế trận hiện nay, tuy phe ông Dũng không còn nắm Ban chỉ đạo trung ương chống tham nhũng; nhưng đây là vấn nạn chung của cả đảng nên dù có mang Ban chỉ đạo này về, ông Trọng lẫn ông Sang cũng không thể nào ngăn chận nổi guồng máy tham ô trong chính quyền, khi Thủ tướng chính phủ còn có quá nhiều quyền hạn trong lãnh vực kinh tế. Đây là lợi điểm để ông Dũng tiếp tục nuôi vây cánh trong bộ máy hành chính ở trung ương và địa phương, nuốt chửng mọi mệnh lệnh của phe Đảng.
Lý Thái Hùng
Ngày 8/7/2012
Send comment
