Người Việt thường nói nghĩa tử là nghĩa tận. Nhưng với Ô. Võ văn Kiệt. Ong chết, chưa hết chuyện đâu. Chưa hết chuyện về con người hai ba mặt, hai ba thái độ chánh trị, hai ba bà vợ của Ong. Chưa hết chuyện Ong Kiệt "phản biện", "phản tĩnh" cuối đời. Chưa hết chuyện của một đảng viên CS cao cấp gốc Miền Nam, sống và chiến đấu trong môi trường dân chủ của Việt Nam Cộng Hoà như Ong Võ văn Kiệt, Ô Nguyễn minh Triết, Nguyễn tấn Dũng trước cao trào và nguyện vọng thiết tha về tự do, dân chủ, nhân quyền VN là một qui trình không thể cưỡng lại, không thể đảo ngược được nữa.
Một, trên phương diện chánh trị thế giới, Ong Kiệt chết chuyện chưa hết vì thế giới Tự do dường như muốn làm nổi bật khuynh hướng tư do, dân chủ, nhân quyền ở VN qua cái chết của Ô. Kiệt. Ô Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc và Bộ Ngoại Giao Mỹ công khai lên tiếng ca ngợi sự đổi mới kinh tế và sư hội nhập ngoại giao của chế độ CS thời Ô. Kiệt cầm đầu chánh phủ.
Còn Bộ Chánh Trị và Ban Chấp Hành Trung Ương của Đảng CSVN chậm trễ, chần chừ loan báo tin Ong Kiệt chết cho thấy Đảng Nhà Nước CS Hà Nội xem cái chết của Ô. Kiệt là một "vấn đề" phải đối phó. Tin Ong Kiệt chết ở Tân Gia Ba được thông tấn bán chánh thực VNN và báo điện VN Express trong nước loan lên chỉ chưa đầy hai tiếng sau thì gở xuống. 48 giờ sau báo Thanh Niên và Tuổi Trẻ dù của Đảng Nhà nước nhưng thuộc khuynh hướng cấp tiến của Đảng bộ Miền Nam đưa lên lại. Và 24 tiếng đồng hồ sau - tức gần 4 ngày sau -- mới có thông cáo chánh thức của Ban Chấp Hành Trung ương báo cái chết của Ong Kiệt và quyết định làm lễ quốc tang trong hai ngày. Nhưng khác với tang lễ của các lãnh tụ CS khách quàng nhiều ngày, Đảng đem Ô Kiệt chôn như chôn chạy tang. Có ngưới nói Đảng CS lo sợ đám ma Ô Kiệt trở thành hiện tượng Hồ diệu Bang ở Trung Cộng dù Ô Bang có ý đổi mới khi tại chức Tổng Bí Thư còn Ô. Kiệt chỉ nói đổi mới khi và như một đảng viên về hưu mất quyền hay phê bình chỉ trích phe cầm quyền như Nguyễn Hộ với Câu Lạc bộ Kháng Chiến yếu xìu ở Miền Nam vậy.
Kết quả này cho thấy cái đòn chánh trị cao của Thế Giới Tự do. Ong Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc và Phủ Tổng Thống Mỹ đặt CS Hà nội trước việc đã rồi, gài CS Hà nội vào thế kẹt bằng việc mau mắn gởi lời chia buồn và ca ngợi sự nghiệp của Ong Kiệt trong việc đổi mới kinh tế và hội nhập với thế giới. Thêm vào đó đa số các đài phát thanh quốc tế, của Mỹ như RFI, VOA, của Anh như BBC, và của Pháp như RFI loan tin rất đầy đủ. Khen nhiều hơn chê, đại ý giống như lời của Ô Tổng Thư ký LHQ và TT Bush khen Ô. Kiệt vậy. CS Hà nội không còn sự chọn lựa nào khác hơn phải tổ chức quốc tang cho người mà CS Hà Nội coi như một người không "nhất trí" với CS Hà nội về dân sinh, dân chủ, dân quyền, sâu sắc hơn, có "trọng lượng", nhiều ảnh hưởng hơn Tướng Trần Độ ở Miền Bắc.
Hai, trên phương diện chánh trị VN, Quốc Cộng và trong ngoài nước, Ong Kiệt chết càng chưa hết chuyện, mà còn thêm chuyện nữa là khác. Chưa chắc người Việt trong ngoài nước nhìn Ong Kiệt như Ô. Tổng Thư Ký LHQ hay TT Bush là hai người ngoại quốc, qua lời chia buồn và ca ngợi Ong Kiệt. Vì không thể nhìn đúng một con người nếu tách người ấy ra khỏi hoàn cảnh sống (không gian và thời gian) của người đó. Không thể đánh giá đúng một nhà chánh trị nếu nhìn người đó bằng chánh kiến của mình, nhãn quan, não trạng chủ quan của mình. Không thể hiểu người CS bằng kiến thức và kinh nghiệm tư do, dân chủ.
Đứng trên phương diện cá nhân từ một thanh niên nhà quê trong làng nhỏ ở tỉnh Vĩnh Long mới 18 tuổi đã theo và vào Đảng CS (sanh năm 1922, vào Đảng năm 1938), mà Ong Kiệt vào được Bộ Chánh Trị 6 khoa liền và được Đảng giao nhiệm vụ làm Thủ Tướng cho chế độ CSVN, Ong Kiệt không phải là một người dở trong việc tiến thân cá nhân. Sống sót qua bao nhiêu cơn lửa đạn, qua bao nhiêu cuộc họp đảng gay go, qua bao nhiêu đấu đá phe phái kình chống, xung đột nhau, không phải là chuyện dễ trong việc tránh né.
Nhưng khen Ô Kiệt là "thuyền trưởng lèo lái con thuyển chế độ ra khỏi bãi cạn bao cấp" , là cách nhìn lịch sử qua cá nhân lãnh tụ, vua chúa theo kiểu kinh điển, khác với sử quan tiến bộ hơn, lịch sữ là công nghiệp của quần chúng. Việc chuyển sang kinh tế thị trường là công trình tập thể nhiều đảng ủy địa phương Nam, một nhu cầu của thời đại, của sự sống còn của Trung ương Đảng sau khi Liên xô sụp đổ, mọi viện trợ không còn. Đảng bộ miền Nam gồm nhiểu tỉnh ủy từng sống bằng kinh tế tư do của VN Cộng Hoà, biết nếu không thay đổi chế độ bao cấp do CS Hà nội áp đặt trong khi mất viện trợ thì chết. Các tỉnh ủy như An Giang, Hậu Giang đã phá rào bao cấp trước. Ong Kiệt lúc bấy giờ ở lợi thế Bí Thư Thành Uy Saigon Gia định, là người Nam thâm niên đảng nên được các tỉnh ủy Nam bộ nễ. Giải pháp trái độn đưa Ô Nguyễn văn Linh, người sanh ở Bắc, chiến đấu ở Nam để đảng bộ Miền Bắc bớt dị ứng, cần Ong Kiệt thuần Nam ở một bên. Không có Ô. Kiệt thì cũng có người khác đứng lên làm vì đó là nhu cầu của giai đoạn, áp lực của tình hình, không thể khác được. Trung ương Đảng đồng ý vì đó là giải pháp duy nhứt để Đảng sống còn trong việc thống trị,
Khen Ong Kiệt là kiến trúc sư trong việc hội nhập với thế giới là kiểu viết sử dành cho người thắng cái quyền viết sử của Tây Phương. Thực sự đây là một giải pháp đôi bên Hà nội Washington đều có lợi, chính Mỹ đã dự trù gỡ cấm vận và bang giao trước mà CS Hà nội sợ nên trù trừ và ngoan cố khăng khăng đòi bồi thường 3 tỷ chiến tranh nên mới trễ như vậy . CS Hà nội sau khi bị vứt vú sữa vì Liên xô đột tử, không còn sự chọn lựa nào khác. Phải đi với Mỹ vì Mỹ là phao cứu sinh kinh tế, ngoại giao và không tham vọng đất đai như Trung Cộng.
Một mình Ong Kiệt không bao giờ "đột phá" chuyển hướng ngoại giao như vậy được. Ai cũng biết trong đảng CS cá nhân dù là cá nhân lãnh tụ, thủ tướng, chủ tịch nước Đảng với Quốc Hội nhất trí cũng không có ảnh hưởng như Thủ Tướng, Tổng Thống trong chánh quyền dân cử tự do, dân chủ. Bộ Chánh Trị của Đảng CS là cơ quan quyền lực tối cao.
Nhưng khen Ong Kiệt là người công bằng với lịch sử là mới nhìn Ong Kiệt qua một mặt, mặt cuối đời, lúc về hưu. Khi cầm quyền Ô Kiệt còn "bão hoàng hơn vua" Cộng sản nữa. Đối với quần chúng nhân dân, Ong là người đã ký Nghị định 31/CP xử lý hành chánh những ai đi ngược lại đường lối của Đảng, bỏ tù mà không cần toà án xét xư. Đối với nhà cầm quyền và các thế lực khác, Ong Kiệt là người thành lập thành lập Tổng cục 2, như cơ quan an ninh tình báo của Bộ Chánh trị khống chế chánh phủ và quân đội.
Chỉ khi về hưu, hết quyền cai trị Ong Kiệt mới tỏ vẻ như là đối lập với Đảng Nhà Nước. Cái bịnh đó đó rất thướng xảy ra, ở chế độ tư do, cũng như cộng sản. Các cựu tổng thống Mỹ thường phê bình đương kim tổng thống. Đại đa số đảng viên cán bộ dân chánh cũng như quân chánh khi "phục viên" mất chức, mất quyền, mất tiền là những người thường phê bình chỉ trích những sai trái của người đương quyền. Họ dám làm hơn những người dân vì họ là "công thần", cơ quan an ninh bể nào cũng vị nể.
Ô Kiệt cựu Thủ Tướng CS Hà nội cũng đi theo lối mòn đó. Nhờ Ong là một người Nam lớn tuổi, một đảng viên tuổi đảng cao, chức vụ nhà nước và trong đảng khá lớn, ý kiến của Ong được báo chí Saigon chú ý, đăng tải mà không ai làm gì Ong được. Và các đài quốc tế có cơ hội khai thác để có thông tin nghị luận hai chiều. Các chánh quyền chủ trương "chuyển hoá" chế độ CS VN như chánh quyền TT Bush có điều kiện chứng tỏ có tiến trình dân chủ hóa ở VN.
Ba và sau cùng, theo thông lệ trong tang lễ, người ta chỉ đọc điếu văn, mà điếu văn thường là khen. Chớ khi quan tài hạ gọng rồi, chuyện có thể khác. Kiến chiếu yêu của lịch sử và công luận mới bắt đầu soi chiếu. Có người sẽ hỏi tại sao ông Kiệt không nói khi tại còn chức mà khi hết cầm quyền rối mới nói. Phải chăng Ong Kiệt nói để xì xú páp dùm cho Đảng, người dân bớt bất mãn vì yên chí lớn có người nói dùm mình rồi, ráng chờ "đè trời soi xét". Có người đi xa hơn, hỏi phải chăng Ong Kiệt nói để gài độ cho để trăm hoa đua nở hầu công an dể "làm việc", biết rõ những người bất mãn, ai nói theo Ong Kiệt. Có người thấy lới Ô Kiệt là cần cho công cuộc đấu tranh cho tư do, dân chủ, nhân quyền, làm cho dân bớt sợ CS.
Nhưng quan trọng nhứt là ba chữ "T", Tình, Tiền, Tội thường là ba vấn đề người ta không thể bỏ qua khi xét một nhân vật chánh trị lớn. Về mục này thì Ô Kiệt cũng có "thớ" lắm. Cả Đảng Nhà Nước CSVN giữ bí mật cho Ong Hồ chí Minh để thần thánh hoá lãnh tụ mà vẫn bị bể. Cây kim giấu trong túi có ngày cũng lòi ra. Cái gì không biết, chớ cái chắc là Ô Kiệt của nổi, của chìm gấp vạn lần hơn Ô Hồ chí Minh. Mắt dân như mắt khóm làm sao dấu được. Chờ xem.
Gửi ý kiến của bạn
