<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Vi Anh
McCain: thăm dò yếu; bộ tham mưu tranh cử mất thần; chính Ong cũng lo hậu "tôi tiếp tục đại diện cho dân chúng đồng bang của tôi tại Thượng Viện". Nhưng Ong McCain có bỏ cuộc chạy đua vào Nhà Trắng không" Obama: thăm dò cao; tập họp mạnh; quảng cáo nhiều. Nhưng Obama có chắc trở thành tổng thống thứ 44 của Mỹ như nhũng người ủng hộ tin tưởng không"
Không có gỉ chắc cả trong cuộc bầu cử tổng thống hào hứng, hấp dẫn nhứt trong vòng 50 năm trở lại đây. Và mới lạ nhứt mới lạ, cử tri phải chọn người Da Đen và người Phụ Nữ vào hai chức vụ lãnh đạo quốc gia.
Thăm dò báo hiệu Obama thắng. Truyền thông đại chúng toàn thế giới, mới nhứt là tờ Finacial Times của Anh với 1 triệu 300 ngàn độc gỉa, đại đa số hướng về Obama. Đúng hay sai" Chưa có thể biết được dù chỉ còn hơn một tuần nữa là bầu cử. Có những biến số mà xã hội học, chánh trị học, và lịch sử bầu cử cận đại không có thể nắm vững trong cuộc bầu cử này.
Thứ nhứt, hiệu ứng Bradley. Obama có là nạn nhân như Bradley hồi năm 1982. Lúc bấy giờ Tom Bradley, Ong thị trưởng người Mỹ gốc Da Đen ra ứng cử chức vụ Thống Đốc Cali. Tất cả các cuộc thăm dò và truyền thông đại chúng cho thấy Ong chắc thắng lớn. Nhưng trong ngày bầu cử, trước sự bàng hoàng của mọi ngưòi, Ô Bradley thua một người Da Trắng đảng Cộng Hoà, George Deukmejian. Sau đó ngưòi ta phân tích và đặt cho một cái tên: hiệu ứng Bradley để chỉ hiện tượng người Mỹ không dám thú thật cho những người thăm dò ý của mình là không muốn bỏ thăm cho ngươi Da Đen và trong phòng kín bầu cử, người ta làm ngưọc lại, tức bỏ thăm cho ngưòi Da Trắng. Trong cuộc bầu cử năm 2008 này, các nhà phân tích nói Obama có thể mất từ 4 đến 7 điễm nếu hiệu ứng Bradley còn tác dụng ở nước Mỹ. Nghiên cứu của Đại Học Stanford cho biết 40% người Mỹ Trắng đồng ý những tĩnh từ này để chỉ người Da Đen: bạo lực, làm biếng, cải lẫy, tắc trách, khoác lác. Và trầm trọng hơn, hơn một phần ba đảng viên Dân Chủ và người không đảng nào, cũng đồng ý một tĩnh từ xấu đó đối với ứng cử viên Obama: một tỷ lệ phiếu có thể làm cho Ô Obama đắc cử!
Hai, McCain ngựa về ngược. Cuộc đời 72 tuổi của Ong McCain đã trải qua nhiều bất ngờ, phùng hung hoá kiết, tiền hung hậu kiết. Mấy lấn suýt tiêu diêu sinh mạng con người. Ô luôn nhắc lại, "mỗi lẩn tôi dẫn đẩu là hỏng việc". Trong đời quân ngũ, lúc thực tập, một tai nạn bom nỗ, nhiều đồng đội chết, Ong thoát trong đường tơ kẽ tóc. Trong Chiến tranh Việt Nam năm 1967, một hoả tiễn lạc vào hàng không mẫu hạm mà ông là một sĩ quan phi hành, 134 đồng đội chết, vài ngưòi thoát, trong đó có McCain. Sau đó không bao lâu, Việt Cộng bắn hạ máy bay Ong, máy bay rớt, Ong thoát chết; Ong bị bị bắt làm tù binh vẫn sống sót sau 5 năm ngục tù CS với tra tấn, đói lạnh, bịnh hoạn.
Mấy phen suýt tiêu diêu sinh mạng chánh trị. Năm 1989, Ong suýt tiêu trong xì căn đan "Keating Five". Ong là một trong 5 ngưòi dân cử mang nhiều tai tiếng trong vụ nhà tài phiệt Charles Keating, một đại gia của ngân hàng đã bị tù vì nhiều trọng tội lường gạt. Năm 2000, ông vận động ra úng cử trong đảng Cộng Hoà, nhưng các công ty thuốc lá chống Ong tới tấp, Ong phải mất nhiều năm tranh đấu. Cuộc chống đối của kỹ nghệ thuốc lá rất bạo. Nhiều truyền đơn tung ra nói vợ ông, Cindy McCain nghiện ngập. Không ít đồng đội Chiến tranh VN của Ong tố Ong phản bội. Người thì nói đưá con gái mồ côi gốc Bangladesh mà hai Ong Bà làm con nuôi, chính O McCain là người cha thật. Chưa hết, Ong lại giải phẩu u bướu.
Nhưng Ong trở lại, vận động làm ứng cử viên trong đảng Cộng Hoà. Người ta chống Ong vì tuổi lớn 72 và lập trường tuyệt đối ủng hộ Chiến tranh Iraq. Năm 2007, Ong là một trong những ưng cử viên của Đảng Cộng Hoá thua sút những người khác về sức người và sức của. Nhưng sau cùng và rất sớm, Ong được Đảng Cộng Hoà chỉ định làm ứng cử viên tổng thống, như ngựa về ngược trên đường đua vậy. Và còn non 10 ngày nữa là ngày bầu cứ, Ong đang bị dẫn đầu trên thăm dò và trên truyền thông, nhưng O McCain không bỏ cuộc. Là một quân nhân, O McCain quyết chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, 15 phút chót ai còn trên chiến trận người đó còn hy vọng, còn có thể làm chủ chiến trường.
Ba, hình ảnh vị tư lịnh tối cao quân lực. Là cựu chiên binh Chiến tranh VN, thượng nghị sĩ từ 1987, O Mcain là hiện thân của kinh nghiện chiến trưòng và chánh trường. Về điểm này Ô McCain vượt trội trên Ô Obama. Và O McCain cũng biết nên khai thác thế mạnh này để chống Ô Obama. Đề tài an ninh được đặt ra trong những ngày đầu tranh cử thuận lợi cho Ong. Nhưng những ngày gần bấu cử đề tài kinh tế, cuộc khủng khoảng tài chánh thời TT Bush, Ong bị Ô Obama cột chăt với TT Bush thất bại. Ong đang giải vây, Câu của Ong, "Tôi không phải là TT Bush" có tác dụng.
Bốn, việc hy động quần chúng. Hầu hết các nhà phân tích đồng ý việc huy động quần chúng của Ô Obama mạnh hơn và quần chúng hướng về Ô Obama nhiều hơn của O McCain. Nhưng trong bầu cử vấn đề không nắm ở chỗ đó. Vấn đề là quần chúng đó có ghi danh cử tri , có đi bầu hay không. Mấy năm sau này tỷ lệ đi bầu ở Mỹ có tăng. Nhưng phân tích cho thấy khối quần chúng ủng hộ Ô Obama đông, nhiều nhưng tỷ lệ cử tri và tỷ lệ đi bầu thấp. Thêm vào đó phải nói cái phản tác dụng của những tiên đoán và thăm dò cao trên công luận có lợi cho Ô Obama nhưng có thể phản tác dụng đối với tâm lý cá nhân cử tri ủng hộ Ô Obama: tự nhủ Obama chắc thắng rồi, đi bầu thêm một phiếu của mình cũng bằng thừa".
Năm, thăm dò và sai số. Kết quả bầu cử thực sự những năm gần đây cho thấy kết quà thăm dò không nói lên đúng lòng dân. Một măt người được hỏi không nói thâm ý của mình cho người phỏng vấn như trong hiện tượng hiệu ứng Bradley. Mặt khác có thể có thiên kiến khi đặt câu hỏi, chọn mẩu người và vùng để phỏng vấn. Và phương pháp thăm dò quá đơn giản nên quá nhiều cuộc thăm dò nhanh. Điện thoại bàn hay điện thoại cầm tay không chắc đúng người chủ nói. Năm 2004, trong ba cuộc tranh luận, đa số thăm dò nói TT Bush thua, Ô Kerry thắng, nhưng kết quả ngưọc lại, TT Bush thắng áp đảo Ô Kerry thua to. Nhà đại tỷ phú Mỹ, Warren Buffet, là người cả hai ứng cử viên tổng thống đều muốn trở thành Bộ Trưởng Ngân Khố của nội các nếu mình đác cử, đanh giá về các cuộc thăm dò, "Thăm dó không phải là một thay thế cho việc suy tư."
Sáu, người khổng lồ đang ngủ. Đó là khối cử tri người Mỹ gốc La tinh. Là khối sắc dân thiểu số lớn nhứt trong xã hội Mỹ. Nếu người Mỹ gốc Á Châu chiếm khoảng 5% dân số, thì người Mỹ gốc La tinh còn chiếm tỉ lệ nhiều hơn. Thông thưòng số người này hướng về Đảng Dân Chủ. Tám năm rồi sự gắn bó vào gia đình của chánh quyền TT Bush làm đa số hài lòng. Nhưng gần đây việc xây tường theo biên giới Mễ, có sự bực bội trong cộng đồng gốc La tinh này. Nhưng cũng chưa thấy dấu chỉ rõ rệt nào cộng đồng Latino dồn phiếu cho O McCain hay Obama. Trái lại cộng đồng Do Thái thân Dân Chủ hơn, tỏ ra lo ngại về những lởi tuyên bố của O Obama về Iraq.
Bảy, số cử tri độc lập ngày càng đông, địa lý nhân văn Mỹ thay đổi, tổng tuyẻn cử bầu không dựa vào đảng tịch. Một phần ba cử tri Mỹ là những người độc lập, không theo đảng nào cả. Những người này chọn tổng thống theo chương trình của ứng cứ viên mà họ thích. Đia lý nhân văn của Mỹ thay đổi vì vấn đề kinh tế. Những tiểu bang bên trong của tiều bang Cal, xưa kia ít người, thuộc vùng Tây Nam Mỹ, bây giờ đông người hơn vì nhà rẻ, việc làm dễ, khí hậu lạnh ít, trở thành những tiểu bang có thể quyết định ai thắng cử. Hai ứng cử viên trong tuần lể chót đến vận động mạnh.
Sau cùng, hai ứng cử viên McCain va Obama, đã làm tất cả những gì có thể làm được và không từ bỏ cơ hội nào để thuyết phục người dân về đường lối, chánh sách và tâm nguyện của hai Ong trong việc phục vụ chánh quyền và nhân dân Mỹ. Đến lúc người dân Mỹ làm cái việc của mình: chọn lựa và đi bầu người mình có thể tin được trong việc bảo quốc an dân, trong nội đia và trên thế giới.
Gửi ý kiến của bạn
