- LTS: Người viết hiện đang làm việc cho trung tâm NASA Kennedy ở Florida, một trong những nghiên cứu hiện tại là tính toán và thí nghiệm ảnh hưởng của lực đẩy từ các ống hỏa tiễn trên bề mặt Mặt Trăng và Sao Hỏa.
*
Ngày 12 tháng 4 năm 1981, phi thuyền con thoi Columbia được phóng đi từ trung tâm vũ trụ Kennedy, khép lại trang sử du hành vũ trụ của thời đại Apollo, mở đầu cho những chuyến tham hiểm không gian bằng lọat phi thuyền có người lái, được biết đến với cái tên "Space Shuttle Orbiter", mà người Việt chúng ta quen gọi là phi thuyền con thoi. Từ ngày đó cho đến nay, Hoa Kỳ vẫn là quốc gia duy nhất có thể phóng loại phi thuyền độc đáo này, với khả năng đáp trở về đất liền an toàn như một chiếc phi cơ, thay vì rơi tự do.
Ngạn ngữ Mỹ có câu: "It it ain't broke, don't fix it!", có nghĩa là nếu nó không hỏng, thì đừng sửa, chỉ vì các chuyến du hành bằng tàu con thoi trở lại địa cầu an toàn hơn 2 thập niên, cho nên đã cơ quan hàng không và không gian Mỹ (NASA) đã không nghĩ đến chuyện chế tạo một thế hệ phi thuyền mới, cho đến ngày 1 tháng 2 năm 2003, chính con tàu mở ra trang sử mới của 21 năm trước đã đi vào cát bụi và khiến cho NASA phải nghĩ đến chuyện thay thế thế hệ tàu con thoi.
Sau tai nạn Columbia, tổng thống George W. Bush đã vẽ ra một tầm nhìn mới cho cơ quan NASA, ra lệnh cho đoàn tàu con thoi về vườn năm 2010, thay vào đó là một thế hệ phi thuyền mới với khả năng đổ bộ và chinh phục Mặt Trăng rồi đến Hỏa Tinh. Đây là một hướng đi táo bạo, đòi hỏi ngoài ngân khoản khổng lồ là những khối óc thông minh đầy sáng tạo. May mắn cho cơ quan NASA là cuối năm 2004 ông giám đốc Sean O'Keefe, vốn là một quản lý tài chính xuất thân từ binh chủng Hải Quân, từ chức để tổng thống Bush có cơ hội bổ nhiệm Dr. Michael Griffin lãnh đạo cơ quan NASA để thực hiện "tầm nhìn mới". Từ ngày nhậm chức cho đến nay Michael Griffin đã chứng tỏ là một người có đầy đủ khả năng thực hiện được tầm nhìn mới cho thám hiểm không gian của tổng thống Bush. Sau khi dọn vào văn phòng làm việc ở trụ sở chính ở thủ đô Washington, Griffin mang theo một số phụ tá của ông, những người mà ông tin tưởng và cảm thấy thoải mái làm việc chung. Ông còn yêu cầu một số quan chức cao nên nghỉ việc. Dạo gần đây cơ quan NASA bị chỉ trích là các quan chức cao được đề bạt lên không phải vì khả năng chuyên môn, mà là vì quá trình chính trị. Chuyện này không thể duy trì được nếu NASA muốn thực hiện tầm nhìn mới, và Michael Griffin đã mạnh dạn thay đổi tất cả, và các quan chức thiếu khả năng chuyên môn lần lượt về vườn.
Đầu tuần này, thứ Hai ngày 19 tháng 9, 2005, từ trụ sở chính của NASA ở Hoa Thịnh Đốn, có một buổi họp báo quan trọng và giám đốc Michael Griffin đã tuyên bố thế hệ phi thuyền tương lai, mang tên "Crew Exploration Vehicle" hay gọi tắt là CEV. Khác với phi thuyền con thoi, CEV mang hình dáng tương tự phi thuyền Apollo, với kích thước to gấp ba, và chứa được 4 phi hành gia. Ngoài CEV ra còn có một phi thuyền không người lái với hình dáng tương tự phi thuyền con thoi dùng để chở trọng tải và dàn đáp. Phi thuyền không người lái và CEV sẽ được phóng đi ở hai thời điểm khác nhau, gặp nhau ngòai không gian. Các phi hành gia sẽ leo qua khoang dàn đáp tiến về hướng Mặt Trăng, để CEV lơ lửng ở ngoài quỹ đạo Mặt Trăng chờ họ trở về. Sau khi đổ bộ Mặt Trăng, các phi hành gia sẽ thực hiện các chuyến thám hiểm khoa học. Khác với Apollo, với kỹ thuật hiện đại ngày nay, NASA có thể đổ bộ bất cứ chỗ nào, không chỉ giới hạn ở vòng xích đạo như thời Apollo; điểm đến có thể sẽ là ở Nam cực, nơi nhiều nhà chuyên môn cho rằng có các tảng băng. Khác với Apollo, lần này các chuyến thám hiểm Mặt Trăng sẽ kéo dài vài tháng. Tuy nhiên, chuyến thám hiểm đầu tiên, dự định vào năm 2018, có thể chỉ kéo dài một tuần lễ. Và khác với Apollo, lần này NASA sẽ đổ bộ và lập căn cứ ở đó. Hiện tại đã có các nghiên cứu tái tạo khí oxy và hydro từ các tảng băng và từ các nguyên tố trích ra từ lòng đất Mặt Trăng. Để trở về địa cầu, dàn đáp sẽ trở thành dàn phóng dưới sự trợ lực của các ống hỏa tiễn bên dưới, kết nối với CEV, rồi tiến vào quỹ đạo địa cầu như Apollo, sau đó sẽ bung dù và đáp xuống vùng sa mạc ở căn cứ không quân Edwards, tiểu bang California.
Có thể nói kế hoạch mới này là một sự kết hợp vẹn toàn của hai thế hệ phi thuyền Apollo và phi thuyền con thoi, và bằng cách phóng phi thuyền có người lái và không người lái riêng biệt, các sự cố thường xảy ra cho phi thuyền con thoi sẽ không còn. Vì CEV nằm trên đầu cho nên không phải lo lắng chuyện bị các mảnh xốp va chạm. Hơn nữa, nếu có vấn đề gì trong khi phóng tàu, thì CEV sẽ được bắn đi và đáp ở một địa điểm an toàn.
Tầm nhìn mới cho thám hiểm không gian không chỉ kết thúc ở Mặt Trăng. Mặt Trăng chỉ là bàn đạp cho thám hiểm tương lai ở Sao Hỏa. Con người, khác với các động vật khác trên hành tinh này ở lòng đam mê, khao khát thám hiểm. Nếu chúng ta chỉ biết sống biết thở và an phận cho hết kiếp người thì Columbus đã không tìm ra Châu Mỹ năm 1492. Hành tinh mang tên địa cầu nơi chúng ta đang sống chỉ là một hạt bụi trong vũ trụ bao la. Có biết bao nhiêu điều kỳ thú đang chờ chúng ta ở ngoài kia.
Bùi Thanh Liêm (20/9/2005)
*
Ngày 12 tháng 4 năm 1981, phi thuyền con thoi Columbia được phóng đi từ trung tâm vũ trụ Kennedy, khép lại trang sử du hành vũ trụ của thời đại Apollo, mở đầu cho những chuyến tham hiểm không gian bằng lọat phi thuyền có người lái, được biết đến với cái tên "Space Shuttle Orbiter", mà người Việt chúng ta quen gọi là phi thuyền con thoi. Từ ngày đó cho đến nay, Hoa Kỳ vẫn là quốc gia duy nhất có thể phóng loại phi thuyền độc đáo này, với khả năng đáp trở về đất liền an toàn như một chiếc phi cơ, thay vì rơi tự do.
Ngạn ngữ Mỹ có câu: "It it ain't broke, don't fix it!", có nghĩa là nếu nó không hỏng, thì đừng sửa, chỉ vì các chuyến du hành bằng tàu con thoi trở lại địa cầu an toàn hơn 2 thập niên, cho nên đã cơ quan hàng không và không gian Mỹ (NASA) đã không nghĩ đến chuyện chế tạo một thế hệ phi thuyền mới, cho đến ngày 1 tháng 2 năm 2003, chính con tàu mở ra trang sử mới của 21 năm trước đã đi vào cát bụi và khiến cho NASA phải nghĩ đến chuyện thay thế thế hệ tàu con thoi.
Sau tai nạn Columbia, tổng thống George W. Bush đã vẽ ra một tầm nhìn mới cho cơ quan NASA, ra lệnh cho đoàn tàu con thoi về vườn năm 2010, thay vào đó là một thế hệ phi thuyền mới với khả năng đổ bộ và chinh phục Mặt Trăng rồi đến Hỏa Tinh. Đây là một hướng đi táo bạo, đòi hỏi ngoài ngân khoản khổng lồ là những khối óc thông minh đầy sáng tạo. May mắn cho cơ quan NASA là cuối năm 2004 ông giám đốc Sean O'Keefe, vốn là một quản lý tài chính xuất thân từ binh chủng Hải Quân, từ chức để tổng thống Bush có cơ hội bổ nhiệm Dr. Michael Griffin lãnh đạo cơ quan NASA để thực hiện "tầm nhìn mới". Từ ngày nhậm chức cho đến nay Michael Griffin đã chứng tỏ là một người có đầy đủ khả năng thực hiện được tầm nhìn mới cho thám hiểm không gian của tổng thống Bush. Sau khi dọn vào văn phòng làm việc ở trụ sở chính ở thủ đô Washington, Griffin mang theo một số phụ tá của ông, những người mà ông tin tưởng và cảm thấy thoải mái làm việc chung. Ông còn yêu cầu một số quan chức cao nên nghỉ việc. Dạo gần đây cơ quan NASA bị chỉ trích là các quan chức cao được đề bạt lên không phải vì khả năng chuyên môn, mà là vì quá trình chính trị. Chuyện này không thể duy trì được nếu NASA muốn thực hiện tầm nhìn mới, và Michael Griffin đã mạnh dạn thay đổi tất cả, và các quan chức thiếu khả năng chuyên môn lần lượt về vườn.
Đầu tuần này, thứ Hai ngày 19 tháng 9, 2005, từ trụ sở chính của NASA ở Hoa Thịnh Đốn, có một buổi họp báo quan trọng và giám đốc Michael Griffin đã tuyên bố thế hệ phi thuyền tương lai, mang tên "Crew Exploration Vehicle" hay gọi tắt là CEV. Khác với phi thuyền con thoi, CEV mang hình dáng tương tự phi thuyền Apollo, với kích thước to gấp ba, và chứa được 4 phi hành gia. Ngoài CEV ra còn có một phi thuyền không người lái với hình dáng tương tự phi thuyền con thoi dùng để chở trọng tải và dàn đáp. Phi thuyền không người lái và CEV sẽ được phóng đi ở hai thời điểm khác nhau, gặp nhau ngòai không gian. Các phi hành gia sẽ leo qua khoang dàn đáp tiến về hướng Mặt Trăng, để CEV lơ lửng ở ngoài quỹ đạo Mặt Trăng chờ họ trở về. Sau khi đổ bộ Mặt Trăng, các phi hành gia sẽ thực hiện các chuyến thám hiểm khoa học. Khác với Apollo, với kỹ thuật hiện đại ngày nay, NASA có thể đổ bộ bất cứ chỗ nào, không chỉ giới hạn ở vòng xích đạo như thời Apollo; điểm đến có thể sẽ là ở Nam cực, nơi nhiều nhà chuyên môn cho rằng có các tảng băng. Khác với Apollo, lần này các chuyến thám hiểm Mặt Trăng sẽ kéo dài vài tháng. Tuy nhiên, chuyến thám hiểm đầu tiên, dự định vào năm 2018, có thể chỉ kéo dài một tuần lễ. Và khác với Apollo, lần này NASA sẽ đổ bộ và lập căn cứ ở đó. Hiện tại đã có các nghiên cứu tái tạo khí oxy và hydro từ các tảng băng và từ các nguyên tố trích ra từ lòng đất Mặt Trăng. Để trở về địa cầu, dàn đáp sẽ trở thành dàn phóng dưới sự trợ lực của các ống hỏa tiễn bên dưới, kết nối với CEV, rồi tiến vào quỹ đạo địa cầu như Apollo, sau đó sẽ bung dù và đáp xuống vùng sa mạc ở căn cứ không quân Edwards, tiểu bang California.
Có thể nói kế hoạch mới này là một sự kết hợp vẹn toàn của hai thế hệ phi thuyền Apollo và phi thuyền con thoi, và bằng cách phóng phi thuyền có người lái và không người lái riêng biệt, các sự cố thường xảy ra cho phi thuyền con thoi sẽ không còn. Vì CEV nằm trên đầu cho nên không phải lo lắng chuyện bị các mảnh xốp va chạm. Hơn nữa, nếu có vấn đề gì trong khi phóng tàu, thì CEV sẽ được bắn đi và đáp ở một địa điểm an toàn.
Tầm nhìn mới cho thám hiểm không gian không chỉ kết thúc ở Mặt Trăng. Mặt Trăng chỉ là bàn đạp cho thám hiểm tương lai ở Sao Hỏa. Con người, khác với các động vật khác trên hành tinh này ở lòng đam mê, khao khát thám hiểm. Nếu chúng ta chỉ biết sống biết thở và an phận cho hết kiếp người thì Columbus đã không tìm ra Châu Mỹ năm 1492. Hành tinh mang tên địa cầu nơi chúng ta đang sống chỉ là một hạt bụi trong vũ trụ bao la. Có biết bao nhiêu điều kỳ thú đang chờ chúng ta ở ngoài kia.
Bùi Thanh Liêm (20/9/2005)
Gửi ý kiến của bạn
