Vũ Ngọc Hương - Perth WA
Kính gửi ông Hoàng Tuấn - Sau đây tôi xin được có vài suy nghĩ sau khi đọc ý kiến của ông Nguyễn H. Minh, đăng trong mục Diễn Đàn Độc Giả của báo Sàigòn Times số ngày 19/5 tuần này. Thưa ông Minh, tôi đồng ý với những đóng góp của ông về thơ, và nhất là những phân tích của ông về bài thơ "Quay Lối Về Thăm Phố Biển Quy Nhơn" của tác giả Phan Tưởng Niệm. Trước hết, tôi phải thừa nhận thơ nói chung và thơ trên báo SGT nói riêng đều chia làm ba loại chính là thơ đấu tranh, thơ châm biếm và thơ tình. Về hai loại đầu tôi thấy trên báo SGT đều là những bài thơ giá trị, đúng tinh thần đấu tranh yêu nước, nên trong phạm vi bài viết này tôi chỉ xin đóng góp thêm ở đây về thơ tình. Đầu tiên tôi xin thưa là tôi đồng ý, không một ai bắt buộc một thi sĩ, dù đó là thi sĩ tỵ nạn, phải làm thơ đấu tranh. Ở đất nước tự do dân chủ, một thi sĩ có quyền làm thơ tình nếu họ muốn. Khi làm thơ tình họ có quyền than mây, khóc gió, thổn thức cùng trăng hoa, bình minh hay hoàng hôn... để đi tìm vẻ đẹp nhiệm màu, tình yêu thiên thu, cùng những giá trị vĩnh cửu trong trời đất. Nhưng nếu họ làm loại thơ tình cao thượng thì bản thân những bài thơ đó cũng rất có giá trị góp sức cho cuộc đấu tranh chung của chúng ta vì yêu và ghét bao giờ cũng là hai mặt ắt phải có của tình cảm. Nếu tôi yêu đất nước, quê hương, mẹ cha của tôi, thì kẻ nào đã tàn phá quê hương, hay làm cho mẹ cha tôi phải đau khổ, tôi phải căm ghét kẻ đó. Tôi lấy thí dụ như trong trang Thơ Thơ (mà theo tôi nghĩ đó là thơ tình thuần túy") thì những bài thơ tình của Hoàng Yến, Thy Lan Thảo, Lưu Thái Do, Song Châu Diễm Ngọc, Nguyễn Vạn Thắng... chẳng hạn, đều là những bài thơ tình cao thượng, góp phần to lớn cho cuộc đấu tranh chung của chúng ta. Hay trong dịp Mother's Day vừa rồi tôi thấy có bài thơ Mẹ Ơi của thi sĩ Hoàng Yến cũng đăng trong số báo 411 chẳng hạn, là bài tôi đọc tôi thấy rất xúc động. Bài thơ chỉ mô tả tình cảm mẹ con lồng trong ngày Quốc Hận nhưng đọc lên nghe đã thì thôi:
"Mẹ ơi! Ôi Mẹ buồn chi nữa!
Chắc chắn đàn con Mẹ sẽ về.
Không phải đem chiến chinh binh lửa.
Nhưng về chung dựng ngọn cờ quê."
Tôi phải dài dòng như vậy để qúy vị thấy dù làm thơ tình, nhưng điều đó không có nghĩa thi sĩ tự hạ mình ca ngợi những tình cảm vong nô hoặc biến mình thành bồi bút cho tà quyền, cho qủy dữ. Hơn thế nữa, họ lại càng không thể dùng thơ văn bôi nhọ ngày Quốc Hận, hay lăng mạ chính nghĩa của người Việt tỵ nạn cộng sản. Văn thơ phải tải đạo, phải phụng sự nhân sinh. Nhất là văn thơ của người Việt tỵ nạn cộng sản.
Như qúy vị đã biết, sau thảm kịch 30-4-75, cả một làn sóng tỵ nạn CS diễn ra liên tục từ VN đã làm nhân tâm cả thế giới bừng tỉnh, nhận rõ bộ mặt tàn nhẫn vô nhân tính của CS. Tôi đồng ý là trong số hàng triệu người Việt vượt biển, vượt biên tỵ nạn CS, cũng có một số người vì cơm áo. Nhưng bổn phận của nhà văn nhà thơ đâu có thể mang chuyện đó mà kể trên mặt báo khơi khơi như vậy được. Thú thực là khi đọc hai câu thơ của thi sĩ Phan Tưởng Niệm: "Ta phiêu bạt nửa đời lo cơm áo / Giầy gót mòn, khập khiễng bước chân hoang", tôi đau lòng nhớ đến những kỷ niệm thời người Việt tỵ nạn mình bị thanh lọc. Lúc đó tại các trại tỵ nạn, bao nhiêu người Việt mình đã phải mổ bụng, thắt cổ tự tử, hay tự thiêu để khẳng định họ là những người tỵ nạn chính trị, chớ không phải là những người tỵ nạn "vì cơm áo". Trong khi đó thì lại có những người tỵ nạn kinh tế, nhưng được sống dưới bầu trời tự do suốt mấy chục năm qua nhờ danh nghĩa "tỵ nạn chính trị" đã không biết ngượng, còn công nhiên tự nhận mình chỉ là người tỵ nạn vì cơm áo. Đúng là cuộc đời đầy những cảnh đau lòng tréo cẳng ngỗng, phải không thưa qúy vị" Người thực sự tỵ nạn chính trị thì chết tức tưởi vì bị chụp cho cái mũ tỵ nạn kinh tế. Còn người suốt đời chỉ lo cơm áo thì lại được sống phè phỡn với cái mũ tỵ nạn chính trị. Phải thú thực là tôi rất qúy trọng nghệ thuật thơ của ông Phan Tưởng Niệm và phải thừa nhận đó là bài thơ hay, ngoại trừ một hai câu trong bài. Tôi cũng không biết việc "Quay lối về thăm phố biển Qui Nhơn" là nhan đề tạo cảm hứng thơ cho tác giả hay là sự thực tác giả đã về thăm Qui Nhơn, nhưng cho dù là cảm hứng, hay sự thực đi nữa, thì tôi nghĩ Qui Nhơn là quê hương của anh hùng Nguyễn Huệ, chắc cũng buồn khi thấy sự trở về của một người con bỏ quê hương chỉ vì "phiêu bạc nửa đời lo cơm áo”. Rất mong, thi sĩ Phan Tưởng Niệm suy nghĩ lại để có những bài thơ tình vừa hay vừa có ý nghĩa với hai chữ "Tưởng Niệm", bút hiệu của thi sĩ.