Châu Đại Hưng, người ở Bành Đức tỉnh Hà Nam, nổi tiếng là giàu có nhưng chẳng chịu giúp ai, nên thân thuộc hai bên chẳng bao giờ lui tới. Đã vậy còn nói với đám con của mình rằng:
- Thân ai nấy lo, hồn ai nấy giữ. Cuộc sống chẳng đặng là bao, thì sao mình phải bận tâm về người ta như thế"
Đối xử đã là vậy, còn cái ăn cái mặc lại càng tệ hơn, bởi trong bếp chẳng bao giờ có cá thịt. Đám con có hỏi, lại thơn thớt đáp:
- Thực phẩm cho gia súc thường có nhiều hóa chất. Ta ăn thịt cho lắm vào, thì bệnh tật nẩy sinh. Ắt sẽ về với ông bà trong sớm tối!
Đám con nhao nhao nói:
- Rau luộc đá dài dài, thì chẳng những da mặt xanh xao, mà sức khỏe cũng nhào lăn đi xuống.
Vợ của Hưng là Đoàn thị, nghe con nói mà đứt ruột đứt gan, nhưng nhớ tới mình về làm dâu nhà họ Châu là để xóa nợ cho mẹ cha từ bao tháng trước, nên có miệng như câm. Tuyệt chẳng dám hó hé chút nào hết cả, nhưng khi nhìn thấy vẻ tội nghiệp hiện tràn trên nét mặt của con, lòng không chịu được, bèn bạo gan nói:
- Giàu của giàu tiền, cũng không bằng sức khỏe đủ dư. Vậy sao không thêm chút cho đời con sung sướng"
Hưng cau mặt gắt:
- Hãy đi ra đầu làng, ở đó bao nhiêu người không đủ cái ăn, không nhiều cái mặc, thậm chí chỗ ngã lưng cũng nằm mơ chưa thấy. Còn đám con nhà này, tuy rằng rau cháo xoay tua, nhưng hết hạ sang thu vẫn no hoài no tới.
Mà nói nào ngay chớ Đại Hưng đối với vợ con kỹ tính là vậy, nhưng đối với con gái hợp nhãn thì tiêu xài không tiếc. Thường tự nhủ với thân:
- Trai tài gái sắc. Mình đã có tài mà thiếu sắc bên cạnh, thì trước là ăn chẳng đặng ngon, sau hổng biết ở cõi dương gian mần chi nữa!
Một hôm, Hưng trên đường ra chợ huyện, bắt gặp Trương Ngãi là tá điền ngày trước của mình đang ngồi xe song mã, bèn hết sức ngạc nhiên. Trố mắt nói:
- Mới ngày nào còn một nắng hai sương, mà nay lại đường đường lẫm liệt, tướng mạo oai phong. Thiệt khiến cho… chủ xưa không nén được điều thắc mắc.
Trương Ngãi cười cười đáp:
- Nghèo khổ không quan trọng, mất ý chí mới là quan trọng. Đệ không mất ý chí. Chỉ có vậy thôi.
Đại Hưng lại hỏi:
- Ý chí chưa quan trọng. Thực hiện ý chí thế nào mới là quan trọng. Có thể đôi lời cho thấu rõ được chăng"
Ngãi gật gù đáp:
- Thiểm Tây đang phát triển, lại rất nhiều mỹ nhân. Đệ đến đó để bán hàng mỹ phẩm. Mới đầu làm sáu ngày, sau bảy ngày, bây giờ mà có ngày thứ… tám thì cũng hết dạ chơi luôn, để tiền vô cho mát.
Đại Hưng nghe đến chữ mỹ nhân, thì hởi lòng hởi dạ, nên quyết định đi Thiểm Tây, cho thỏa lòng ao ước. Lúc về đến nhà, Hưng gọi Đoàn thị vô thư phòng. Nghiêm mặt nói:
- Mình kiếm tiền, chớ tiền không có kiếm mình. Còn trẻ mà không lo kiếm. Già hối kịp hay sao"
Đoàn thị đực mặt đáp:
- Chàng cả đời coi đá gà, ăn cũng còn chưa hết, thì cần gì phải khổ cực tấm thân, lao vào nơi sương gió"
Đại Hưng lớn giọng gắt:
- Nếu ta không cố gắng. Lỡ bị thằng nào qua mặt, thì còn sống được hay sao"
Đoàn thị thấy chồng phản ứng như vậy, biết là sắp vượt đèn đỏ, bèn mím chặt môi lại mà đi một lèo ra sau bếp. Mấy ngày sau, Đại Hưng đến Thiểm tây, thuê nhà để ở, rồi tối ấy tà tà thả bộ ra hồ Vọng Nguyệt mà chơi, bất chợt gặp một thiếu nữ đang thổn thức bên cành liễu, bèn động mối từ tâm. Bước tới nói:
- Nước mắt chảy ở chỗ thiên nhiên, thì không nói cũng biết… mang tâm sự đi trút cùng cây cỏ, mà cây cỏ thì không làm gì được. Sao chẳng trút vào đây"
Thiếu nữ thút thít đáp:
- Bèo nước gặp nhau. Đâu dám đem chuyện riêng tư quấy rầy người quân tử. Thà không gặp thì hơn.
Hưng nghe vậy, sợ sẽ lạc mất nhau, bèn mau mắn nói:
- Ta ở xa đến đây, có thuê nhà thuê cửa. Nếu nàng không cho ta là đường đột, thì trú tạm vài hôm, rồi mai này hãy tìm phương cách khác.
Thiếu nữ nức nỡ đáp:
- Không thân thích họ hàng. Không bà con thân thuộc, mà chơi đẹp thế ni. Thế mới biết cõi dương gian không cái gì là không có.
Rồi lủi thủi theo Hưng về nhà. Lúc đến nơi, Hưng lấy cây đèn hột vịt thắp lên, thời phát giác ra một nhan sắc không thể nào chê được, bèn lắp bắp nói:
- Nàng đi thi hoa hậu thì giá chót cũng phải là á hậu. Sao lại đêm tối bên cành liễu ủ dột mày ê, là nghĩa làm sao"